Hoofdstuk 1.
De identiteitstheorie van het kruispuntdenken en het sociologische concept superdiversiteit.
● Casus Leren met de reflectieve team methode
● De manier waarop je in kunt spelen op de diversiteit in je eigen beroepscontext
● 5 diversiteitsbenaderingen
● Sterke en zwarte kanten van elke benadering
● De intersectionele benadering van diversiteit als identiteitstheorie
● De betekenis van het sociologische concept superdiversiteit
1.2. Hoe kijk jij naar diversiteit
De wijze waarop diversiteitsfactoren mensen beïnvloeden:
- Overtuigingen en waarnemingen
- Identiteit en imago
- Beleving van de sociale context
- Gezondheids- en ziekteopvattingen
- (Gezondheids)gedragingen en sociale omgangsvormen
- Actief burgerschap
Door vragen te stellen kun je onderzoeken welke interventies passend en mogelijk zijn voor
een cliënt. Hierbij kun je denken aan vragen als:
- Om welke diversiteitsfactoren gaat het? → Etniciteit, klasse leeftijd, religie,
sekse en/of seksuele voorkeur.
- Op welke manier zijn deze verschillen onafhankelijk en samen te verwerven
- Met welke machtsdynamiek gaan de verschillen gepaard?
Onze waarneming vindt plaats vanuit ons eigen referentiekader dat we ontlenen aan onze
sociale context. Die bestaat uit de omstandigheden waarin wij leven en geleefd hebben,
groeperingen en netwerken waartoe wij behoren en wat we vanuit onze achtergrond hebben
meegekregen dus zoals onze opvoeding en onderwijs. Bij een referentiekader gaat het ook
om gemeenschappelijk ervaringen in een bepaalde sociale situatie. Dit vormt de sociale bril
van van een groep.
Een referentiekader is niet onveranderlijk of stabiel
De carpentered world hypothesis houdt in dat mensen die zijn grootgebracht in een
wereld die door carpenters (timmerlieden) is gemaakt, wonen in rechthoekige- straten,
huizen en meubilair. Afbeeldingen van die wereld zijn dat ook in perspectief afgebeeld. Dit
heeft als gevolg dat afbeeldingen met niet-rechthoekige figuren worden waargenomen als
rechthoekige figuren die in perspectief zijn afgebeeld. Daardoor kan de architectuur die de
carpenteredness probeert te vermijden een verrassend effect hebben.
Wij zijn te beschouwen als een verzameling van identiteiten. Dit ‘meervoudige ik’ is in
constante wisselwerking met onze omgeving. Dat gehele veld bepaalt wie en wat we
waarnemen en wat we tot onze waarheid construeren.
1.3. Meervoudig kijken
, Als sociaal werker beïnvloedt jouw eigen belevingswereld je gehele veld. Je neemt je
beroepscontext niet als observator waar; je geeft zelf mee vorm aan de situatie en wordt
tegelijk ook door het geheel beïnvloedt. Dit uit zich bijvoorbeeld in hoe je cliënten en
samenwerkingspartners ervaart, hoe je een werkrelatie aangaat en hoe je naar iemands
verhaal luister.
De context waarin je een sociaal-werksituatie ondersteuning geeft heeft invloed op de
manier waarop je werk. DIt bestaat oa. uit:
- De leefwereld van de cliënt en de sociale context van de werkrelatie (microniveau)
- De betrokken organisaties en de wereld van de organisatieverbanden (mesoniveau)
- De grote, maatschappelijke context van het werkveld (macroniveau)
Je moet oog hebben voor de sociale invloeden van alle partijen en ze moeten kunnen
bewerken tot een optimale cocreatie, dat wil zeggen een vorm van samenwerking waarbij
alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van ervan. De belangrijkste
voorwaarde is het aan kunnen gaan van een verbindende dialoog met zowel aandacht
voor de interne diversiteit van de cliënt, de interne diversiteit van jouzelf en de complexe
sociale context waarin de relatie zich afspeeld. In elke werkrelatie is er sprake van
meervoudige betekenisverlening. Dialogisch werken is dan ook nodig om te komen tot
meervoudig kijken naar iedere individu, groep en context. Een eendimensionale
benadering doet dat tekort.
1.4. Diversiteitsbenaderingen
De vraag bij beleidsmaatregelen van de overheid zich verhouden tot het omgaan met
diversiteit binnen de verschillende werkterreinen van het sociaal werk. Er zijn vijf
verschillende visies op diversiteit en daaraan verbonden benaderingen. Dit worden de vijf
D’s genoemd: Deficit, Differentie, Discriminatie, Doelgroepen en Diversiteit.
1. Deficitbenadering: inhalen van achterstanden,
In deze benadering hebben alle burgers het recht om naar vermogen te delen in onze
maatschappelijk verworvenheden, zoals welvaart, cultuur, tolerantie en individuele
ontwikkelingsmogelijkheden. Mensen zoals een etnische minderheidsgroep met een lage
opleiding, ouderen, mensen met een beperking, of vluchtelingen die de taal nog niet
spreken. Deze mensen hebben achterstanden vergeleken met de dominante groep. De
benadering veronderstelt dat nieuwkomers zich de waarden en normen van organisatie niet
hebben eigengemaakt zoal she tvoeren van zelfregie, voldoende kennis van
werkverhoudingen of voldoende vaardigheden zoals taal.
Kracht in deze benadering zijn intenties wat betreft een zelf vaardige verdeling van onze
verworvenheden en het geloof dat mensen zich kunnen ontwikkelen.
Zwaktes in deze benadering zijn dat het woord ‘achterstand’ mensen in een groep plaats, de
probleemgroep.
Activiteiten zijn cursussen, voorlichting en bijscholing.
Verworvenheden zijn dingen die je door betaling of inspanning hebt gekregen???
De identiteitstheorie van het kruispuntdenken en het sociologische concept superdiversiteit.
● Casus Leren met de reflectieve team methode
● De manier waarop je in kunt spelen op de diversiteit in je eigen beroepscontext
● 5 diversiteitsbenaderingen
● Sterke en zwarte kanten van elke benadering
● De intersectionele benadering van diversiteit als identiteitstheorie
● De betekenis van het sociologische concept superdiversiteit
1.2. Hoe kijk jij naar diversiteit
De wijze waarop diversiteitsfactoren mensen beïnvloeden:
- Overtuigingen en waarnemingen
- Identiteit en imago
- Beleving van de sociale context
- Gezondheids- en ziekteopvattingen
- (Gezondheids)gedragingen en sociale omgangsvormen
- Actief burgerschap
Door vragen te stellen kun je onderzoeken welke interventies passend en mogelijk zijn voor
een cliënt. Hierbij kun je denken aan vragen als:
- Om welke diversiteitsfactoren gaat het? → Etniciteit, klasse leeftijd, religie,
sekse en/of seksuele voorkeur.
- Op welke manier zijn deze verschillen onafhankelijk en samen te verwerven
- Met welke machtsdynamiek gaan de verschillen gepaard?
Onze waarneming vindt plaats vanuit ons eigen referentiekader dat we ontlenen aan onze
sociale context. Die bestaat uit de omstandigheden waarin wij leven en geleefd hebben,
groeperingen en netwerken waartoe wij behoren en wat we vanuit onze achtergrond hebben
meegekregen dus zoals onze opvoeding en onderwijs. Bij een referentiekader gaat het ook
om gemeenschappelijk ervaringen in een bepaalde sociale situatie. Dit vormt de sociale bril
van van een groep.
Een referentiekader is niet onveranderlijk of stabiel
De carpentered world hypothesis houdt in dat mensen die zijn grootgebracht in een
wereld die door carpenters (timmerlieden) is gemaakt, wonen in rechthoekige- straten,
huizen en meubilair. Afbeeldingen van die wereld zijn dat ook in perspectief afgebeeld. Dit
heeft als gevolg dat afbeeldingen met niet-rechthoekige figuren worden waargenomen als
rechthoekige figuren die in perspectief zijn afgebeeld. Daardoor kan de architectuur die de
carpenteredness probeert te vermijden een verrassend effect hebben.
Wij zijn te beschouwen als een verzameling van identiteiten. Dit ‘meervoudige ik’ is in
constante wisselwerking met onze omgeving. Dat gehele veld bepaalt wie en wat we
waarnemen en wat we tot onze waarheid construeren.
1.3. Meervoudig kijken
, Als sociaal werker beïnvloedt jouw eigen belevingswereld je gehele veld. Je neemt je
beroepscontext niet als observator waar; je geeft zelf mee vorm aan de situatie en wordt
tegelijk ook door het geheel beïnvloedt. Dit uit zich bijvoorbeeld in hoe je cliënten en
samenwerkingspartners ervaart, hoe je een werkrelatie aangaat en hoe je naar iemands
verhaal luister.
De context waarin je een sociaal-werksituatie ondersteuning geeft heeft invloed op de
manier waarop je werk. DIt bestaat oa. uit:
- De leefwereld van de cliënt en de sociale context van de werkrelatie (microniveau)
- De betrokken organisaties en de wereld van de organisatieverbanden (mesoniveau)
- De grote, maatschappelijke context van het werkveld (macroniveau)
Je moet oog hebben voor de sociale invloeden van alle partijen en ze moeten kunnen
bewerken tot een optimale cocreatie, dat wil zeggen een vorm van samenwerking waarbij
alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van ervan. De belangrijkste
voorwaarde is het aan kunnen gaan van een verbindende dialoog met zowel aandacht
voor de interne diversiteit van de cliënt, de interne diversiteit van jouzelf en de complexe
sociale context waarin de relatie zich afspeeld. In elke werkrelatie is er sprake van
meervoudige betekenisverlening. Dialogisch werken is dan ook nodig om te komen tot
meervoudig kijken naar iedere individu, groep en context. Een eendimensionale
benadering doet dat tekort.
1.4. Diversiteitsbenaderingen
De vraag bij beleidsmaatregelen van de overheid zich verhouden tot het omgaan met
diversiteit binnen de verschillende werkterreinen van het sociaal werk. Er zijn vijf
verschillende visies op diversiteit en daaraan verbonden benaderingen. Dit worden de vijf
D’s genoemd: Deficit, Differentie, Discriminatie, Doelgroepen en Diversiteit.
1. Deficitbenadering: inhalen van achterstanden,
In deze benadering hebben alle burgers het recht om naar vermogen te delen in onze
maatschappelijk verworvenheden, zoals welvaart, cultuur, tolerantie en individuele
ontwikkelingsmogelijkheden. Mensen zoals een etnische minderheidsgroep met een lage
opleiding, ouderen, mensen met een beperking, of vluchtelingen die de taal nog niet
spreken. Deze mensen hebben achterstanden vergeleken met de dominante groep. De
benadering veronderstelt dat nieuwkomers zich de waarden en normen van organisatie niet
hebben eigengemaakt zoal she tvoeren van zelfregie, voldoende kennis van
werkverhoudingen of voldoende vaardigheden zoals taal.
Kracht in deze benadering zijn intenties wat betreft een zelf vaardige verdeling van onze
verworvenheden en het geloof dat mensen zich kunnen ontwikkelen.
Zwaktes in deze benadering zijn dat het woord ‘achterstand’ mensen in een groep plaats, de
probleemgroep.
Activiteiten zijn cursussen, voorlichting en bijscholing.
Verworvenheden zijn dingen die je door betaling of inspanning hebt gekregen???
