Samenvatting Praktisch Straf(proces)recht - Praktisch strafprocesrecht

Hoofdstuk 1: Het strafbare feit

1.1 Voorwaarden van het strafbare feit

Om van een strafbaar feit te kunnen spreken, moet er aan vier voorwaarden zijn voldaan:

1. Het moet gaan om een menselijke gedraging
2. De gedraging valt binnen een delictsomschrijving
3. De gedraging is wederrechtelijk
4. De gedraging is aan schuld te wijten



 Een menselijke gedraging
Menselijke gedraging

 Hiermee wordt bedoeld dat een persoon een gedraging heeft verricht (een persoon heeft
een gewilde spierbeweging uitgeoefend.
 Gedraging kan bestaan uit het doen of nalaten


Nalaten

 Bij nalaten is doorslaggevend dat de verdachte een bepaalde spierbeweging had kúnnen
maken, maar dat niet heeft gedaan.


Ook rechtspersonen kunnen een strafbaar feit plegen.

 Functioneel daderschap



 De gedraging valt binnen een delictsomschrijving
Delictsomschrijving

 Hierin staat welke gedragingen strafbaar zijn.
 Moet altijd wettelijk zijn vastgelegd (zie art. 1 Sr).


Legaliteitsbeginsel in het strafrecht

 Voordat de gedraging plaatsvindt, moet in de wet een omschrijving staan van het gedrag dat
strafbaar wordt gesteld  wettelijke basis



 Een wederrechtelijke gedraging
Wederrechtelijk

 In strijd met het recht

1

,Over het algemeen kan je zeggen dat wanneer de verdachte met zijn menselijke gedraging een
delictsomschrijving vervult, hij daardoor automatisch in strijd met het recht handelt.

 Let wel op: deze regel gaat niet altijd op!
 Een agent mag bijvoorbeeld in bepaalde situaties geweld gebruiken.


Mensen kunnen zich soms beroepen op een rechtvaardigingsgrond.

 Bij een succesvol beroep heeft de verdachte níet wederrechtelijk gehandeld en heeft hij dus
ook geen strafbaar feit gepleegd.



 Aan schuld te wijten
“De gedraging is aan schuld te wijten” betekent:

 De verdachte moet een verwijt kunnen worden gemaakt


Verwijtbaar handelen

 De verdachte had anders kúnnen handelen, maar heeft dit niet gedaan.


Mensen kunnen zich soms beroepen op een schulduitsluitingsgrond.

Bij een succesvol beroep op de schulduitsluitingsgrond kan de verdachte geen verwijt worden
gemaakt en is hij daarom niet strafbaar.



Verschil rechtvaardigingsgrond en schulduitsluitingsgrond:
Rechtvaardigingsgronden zorgen ervoor dat het feit niet strafbaar is en schulduitsluitingsgronden
zorgen ervoor dat de dader niet strafbaar is.




1.2 Bestanddelen en elementen

Bestanddelen

 De onderdelen waaruit een delictsomschrijving bestaat.
 Staan altijd in een tenlastelegging opgenomen en moeten door een rechter bewezen
worden verklaard.


Elementen

 Ongeschreven voorwaarden om iemand te kunnen straffen. De verdachte moet hier dus wel
aan voldoen, wil hij veroordeeld worden.
 Wederrechtelijkheid en schuld



2

, 1.3 Verschillende strafbare feiten

Elk strafbaar feit is onder te verdelen in een type delict.



 Misdrijven en overtredingen
Een eerste onderscheid in delicten dat gemaakt kan worden is het verschil tussen:

- Misdrijven (Boek 2 Sr)
- Overtredingen (Boek 3 Sr)


Het verschil tussen misdrijven en overtredingen zit hem in de strafbedreiging:

- Misdrijven zijn de delicten waarvan de wetgever vindt dat de overtreder zwaar(der) gestraft
moet worden. Op misdrijven staat dan ook altijd gevangenisstraf.
- Overtredingen zijn delicten waarvan de wetgever heeft gemeend dat de strafbedreiging wat
minder mag zijn. Voor overtredingen krijgt de dader alleen een geldboete of hechtenis.


Overtredingen behoren tot de bevoegdheid van de kantonrechter.

Misdrijven behoren tot de bevoegdheid van de rechtbank.



 Formele en materiële delicten
Zowel misdrijven als overtredingen zijn onder te verdelen in:

- Formele delicten
- Materiële delicten


Verschil zit hem in de wijze waarop de wetgever het delict in de wet heeft omschreven.


3

, Formele delicten

 Delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen.
 Het gaat bij dit type delicten om de handeling en niet om het gevolg


Materiële delicten

 Stellen het intreden van het gevolg juist strafbaar.
 De manier waarop het gevolg intreedt is niet van belang: het gaat om het gevolg.


Er is ook een grote categorie delicten waarvan het niet duidelijk is of het een materieel of formeel
delict is.


 Commissie- en omissiedelicten
Delicten kunnen ook worden opgedeeld in:

- Handelen
- Nalaten


Commissiedelicten

 Delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen (bijv. mishandeling of diefstal).


Omissiedelicten

 Delicten die het nalaten strafbaar stellen (bijv. nalaten hulp te verlenen aan iemand die in
levensgevaar verkeert).


Bij omissiedelicten moet in de delictsomschrijving wel altijd goed omschreven staan welk nalaten
aan wie moet worden toegerekend. Anders zou iedereen strafbaar zijn…



 Gronddelicten, gekwalificeerde delicten en geprivilegieerde delicten
In het strafrecht wordt regelmatig onderscheid gemaakt tussen:

- Gronddelicten
- Gekwalificeerde delicten
- Geprivilegieerde delicten


Uitgangspunt is dat een bepaalde gedraging strafbaar is gesteld. Dit is het gronddelict.


Gekwalificeerd delict

 Ernstiger dat het gronddelict. Het gaat nog steeds om hetzelfde soort delict, maar er is een
extra bestanddeel toegevoegd. Variatie van het gronddelict.

4