Samenvatting portaal H1
1.1 Waarom (taal)onderwijs
• Kernfuncties van onderwijs =)
1. Kwalificatie > Het zich eigen maken van kennis, vaardigheden en houdingen die
leerlingen kwalificeren voor het leven in onze rijke multiculturele maatschappij en het
uitoefenen van bijvoorbeeld een beroep.
2. Socialisatie > Het voorbereid worden op een leven als lid van een gemeenschap met
eigen tradities, gewoonten, regels en praktijken. Socialisatie is het proces waarbij
iemand bewust en onbewust cultuurkenmerken van een groep overneemt.
3. Subjectivering > De vorming van een persoon. Bewust wording verantwoordelijkheid
voor de ruimte om je heen.
1.2 Visies
• 8 visies op taalonderwijs =)
1. Traditioneel taalonderwijs > Taal wordt gezien als een belangrijke drager van onze
cultuur. De nadruk ligt op schriftelijke taal. Grammatica is belangrijk.
2. Thematisch-cursorisch taalonderwijs > Leerlingen leren taal door taal te gebruiken in
zinvolle gebruikssituaties. Leerlingen werken zo veel mogelijk vanuit bepaalde
thema's met taal. Er worden cursussen gegeven over de onderwerpen die niet in een
thema te zetten zijn zoals grammatica.
3. Taal bij alle vakken > Taal is meer dan materie die aangeleerd moet worden. Door
middel van taal kun je leren. Taal is geen doel opzicht maar een middel.
4. Communicatief taalonderwijs > De leerlingen leren om goed mondeling en
schriftelijk te communiceren. Zender(s) boodschap ontvanger(s)
5. Whole-languagebenadering > Het is onnatuurlijk om taal op te delen in kleinere
eenheden (domeinen) die apart aangeleerd worden. (taalronde!) Kinderen leren taal
door taal te gebruiken.
6. Strategisch taalonderwijs > Leerlingen moeten voor het uitvoeren van
communicatieve taken strategieën leren beheersen.
7. Taakgericht taalonderwijs > Leerlingen leren niet alleen een taal óm er taken mee te
kunnen uitvoeren, maar ze leren juist taal ook dóór zulke taken uit te voeren.
8. Interactief taalonderwijs > Leerlingen leren taal het best in een krachtige
leeromgeving waarbij rekening gehouden wordt met hun individuele verschillen en
behoeften.
• Betekenisvol leren: Kinderen leren het best in contexten die voor hen belangrijk zijn.
Leren is een actief proces.
• Sociaal leren: Leerlingen leren in samenspraak en samenwerking met anderen
• Strategisch leren: Leerlingen hebben concrete strategieën nodig om bepaalde
taalproblemen op een efficiënte wijze op te lossen.
,1.3 Inhouden en doelen
• Functies van taal =)
1. Communicatieve functie > communiceren en jezelf uitdrukken
2. Conceptualiserende functie > greep krijgen op de werkelijkheid/de wereld (concept)
3. Expressieve functie > Gevoelens uiten
1.4 Didactiek van het taalonderwijs
• Incidenteel leren > Als het leren spontaan en ‘onbedoeld’ plaatsvindt.
• Intentioneel leren > Als een kind er bewust voor kiest om iets te leren.
• Instructieve leersituaties > Waarbij de leerlingen via directe instructie iets wordt
geleerd en ze via oefeningen moeten inoefenen wat aan de orde kwam. (Leerkracht
gestuurd)
• Constructieve leersituaties > Waarbij de leerkracht ingaat op de leervragen van de
leerlingen. (Leerling gestuurd)
, Samenvatting portaal H2
2.1 Wat is taal
• 4 domeinen van taal >
1. Luisteren (Receptief)
2. Spreken (Productief)
3. Schrijven (Productief)
4. Lezen (Receptief)
• Receptief > Betekenis geven aan klanken en tekens (ontvangen)
• Productief > Zelf tekens en klanken produceren
• Geletterdheid > De vaardigheid in het lezen en schrijven.
• Ontluikende geletterdheid > (0 tot 4 jaar) Het geleidelijk ontdekken dat er
geschreven taal bestaat.
• Beginnende geletterdheid > (Groep 1 t/m 3) Het ontdekken van het alfabetisch
schrift en het verband tussen gesproken en geschreven taal. (eenvoudige) woorden
verklanken en de eerste woordjes schrijven (klankzuivere woorden)
• Gevorderde geletterdheid > (Groep 4 t/m 8) Sneller woorden herkennen en lezen
gaat gemakkelijker. Het proces verloopt geautomatiseerd.
2.2 Functies van taal
• Functies van taal >
1. Communicatieve functie: Taal als middel om te comminiceren met anderen, er is
sprake van en zender, een boodschap en een ontvanger. Communicatie vindt altijd
plaats in een context.
- Eisen schriftelijke communicatie:
- Duidelijk (betekenis en bedoeling zijn te acherhalen)
- Efficiënt (Niet meer woorden gebruiken dan nodig)
- Gepast (Afgestemd op de doelgroep)
- Aantrekkelijk (In vormgeving en formulering)
- Correct (Grammaticaal en inhoudelijk)
- 4 Aspecten van een boodschap:
1. Zakelijke aspect (De boodschap heeft altijd een bepaalde inhoud)
2. Expressieve aspect (De boodschap vertelt iets over de persoonlijkheid van de
zender)
3. Relationele aspect (De boodschap geeft (meestal impliciet) aan hoe de zender de
ontvanger ziet)
4. Appellerend aspect (Met de boodschap doet de zender een appel op de ontvanger
om zo invloed uit te oefenen.)
1.1 Waarom (taal)onderwijs
• Kernfuncties van onderwijs =)
1. Kwalificatie > Het zich eigen maken van kennis, vaardigheden en houdingen die
leerlingen kwalificeren voor het leven in onze rijke multiculturele maatschappij en het
uitoefenen van bijvoorbeeld een beroep.
2. Socialisatie > Het voorbereid worden op een leven als lid van een gemeenschap met
eigen tradities, gewoonten, regels en praktijken. Socialisatie is het proces waarbij
iemand bewust en onbewust cultuurkenmerken van een groep overneemt.
3. Subjectivering > De vorming van een persoon. Bewust wording verantwoordelijkheid
voor de ruimte om je heen.
1.2 Visies
• 8 visies op taalonderwijs =)
1. Traditioneel taalonderwijs > Taal wordt gezien als een belangrijke drager van onze
cultuur. De nadruk ligt op schriftelijke taal. Grammatica is belangrijk.
2. Thematisch-cursorisch taalonderwijs > Leerlingen leren taal door taal te gebruiken in
zinvolle gebruikssituaties. Leerlingen werken zo veel mogelijk vanuit bepaalde
thema's met taal. Er worden cursussen gegeven over de onderwerpen die niet in een
thema te zetten zijn zoals grammatica.
3. Taal bij alle vakken > Taal is meer dan materie die aangeleerd moet worden. Door
middel van taal kun je leren. Taal is geen doel opzicht maar een middel.
4. Communicatief taalonderwijs > De leerlingen leren om goed mondeling en
schriftelijk te communiceren. Zender(s) boodschap ontvanger(s)
5. Whole-languagebenadering > Het is onnatuurlijk om taal op te delen in kleinere
eenheden (domeinen) die apart aangeleerd worden. (taalronde!) Kinderen leren taal
door taal te gebruiken.
6. Strategisch taalonderwijs > Leerlingen moeten voor het uitvoeren van
communicatieve taken strategieën leren beheersen.
7. Taakgericht taalonderwijs > Leerlingen leren niet alleen een taal óm er taken mee te
kunnen uitvoeren, maar ze leren juist taal ook dóór zulke taken uit te voeren.
8. Interactief taalonderwijs > Leerlingen leren taal het best in een krachtige
leeromgeving waarbij rekening gehouden wordt met hun individuele verschillen en
behoeften.
• Betekenisvol leren: Kinderen leren het best in contexten die voor hen belangrijk zijn.
Leren is een actief proces.
• Sociaal leren: Leerlingen leren in samenspraak en samenwerking met anderen
• Strategisch leren: Leerlingen hebben concrete strategieën nodig om bepaalde
taalproblemen op een efficiënte wijze op te lossen.
,1.3 Inhouden en doelen
• Functies van taal =)
1. Communicatieve functie > communiceren en jezelf uitdrukken
2. Conceptualiserende functie > greep krijgen op de werkelijkheid/de wereld (concept)
3. Expressieve functie > Gevoelens uiten
1.4 Didactiek van het taalonderwijs
• Incidenteel leren > Als het leren spontaan en ‘onbedoeld’ plaatsvindt.
• Intentioneel leren > Als een kind er bewust voor kiest om iets te leren.
• Instructieve leersituaties > Waarbij de leerlingen via directe instructie iets wordt
geleerd en ze via oefeningen moeten inoefenen wat aan de orde kwam. (Leerkracht
gestuurd)
• Constructieve leersituaties > Waarbij de leerkracht ingaat op de leervragen van de
leerlingen. (Leerling gestuurd)
, Samenvatting portaal H2
2.1 Wat is taal
• 4 domeinen van taal >
1. Luisteren (Receptief)
2. Spreken (Productief)
3. Schrijven (Productief)
4. Lezen (Receptief)
• Receptief > Betekenis geven aan klanken en tekens (ontvangen)
• Productief > Zelf tekens en klanken produceren
• Geletterdheid > De vaardigheid in het lezen en schrijven.
• Ontluikende geletterdheid > (0 tot 4 jaar) Het geleidelijk ontdekken dat er
geschreven taal bestaat.
• Beginnende geletterdheid > (Groep 1 t/m 3) Het ontdekken van het alfabetisch
schrift en het verband tussen gesproken en geschreven taal. (eenvoudige) woorden
verklanken en de eerste woordjes schrijven (klankzuivere woorden)
• Gevorderde geletterdheid > (Groep 4 t/m 8) Sneller woorden herkennen en lezen
gaat gemakkelijker. Het proces verloopt geautomatiseerd.
2.2 Functies van taal
• Functies van taal >
1. Communicatieve functie: Taal als middel om te comminiceren met anderen, er is
sprake van en zender, een boodschap en een ontvanger. Communicatie vindt altijd
plaats in een context.
- Eisen schriftelijke communicatie:
- Duidelijk (betekenis en bedoeling zijn te acherhalen)
- Efficiënt (Niet meer woorden gebruiken dan nodig)
- Gepast (Afgestemd op de doelgroep)
- Aantrekkelijk (In vormgeving en formulering)
- Correct (Grammaticaal en inhoudelijk)
- 4 Aspecten van een boodschap:
1. Zakelijke aspect (De boodschap heeft altijd een bepaalde inhoud)
2. Expressieve aspect (De boodschap vertelt iets over de persoonlijkheid van de
zender)
3. Relationele aspect (De boodschap geeft (meestal impliciet) aan hoe de zender de
ontvanger ziet)
4. Appellerend aspect (Met de boodschap doet de zender een appel op de ontvanger
om zo invloed uit te oefenen.)
