Methodische cyclus begeleiding
Plan van aanpak
1. Beginsituatie vaststellen
- Soort instelling
Het soort instelling zegt veel over de beginsituatie en de beleidingsbehoefte. Een instelling
richt zich op een bepaalde doelgroep. De instelling is altijd het vertrekpunt voor de
beginsituatie. Je kan binnen de instelling te maken hebben met nieuwe en bestaande
cliënten. Ook dat zegt wat over beginsituatie. Je moet dit eerst weten voordat je kan
beginnen.
- Financiële kaders
Bij de kinderopvang is de vergoeding die ouders betalen niet cliëntgebonden. Als je een baby
naar een kinderopvang brengt of een peuter maakt dit qua prijs niet uit. Wel zijn er
verschillen ion bijdrage van soort kinderopvang: kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of
gastouderopvang. Het is belangrijk dat je weet op wat voor soort opvang je zit.
- Nieuwe cliënt
Bij een nieuwe cliënt weet je nog helemaal niks, je moet allerlei informatie verzamelen om
daar je begeleiding op af te kunnen stemmen. Voorbeelden van informatie die je nodig hebt:
o Persoonlijke gegevens (naam, adres, leeftijd etc.)
o Thuis situatie, op school, op het werk
o Sociale contacten -> hoe gaat hij/zij hier mee om
o Levenspatroon (slaappatroon, eetgewoontes, tijdbesteding)
o Gewoontes (cultuur)
o Ontwikkeling (spelen, leren, motoriek)
Je kan deze informatie verzamelen doormiddel van een kennismakings- of intakegesprek te
voeren met de cliënt of de ouders van de cliënt. De meeste instellingen hebben een
standaard intakeprocedure. Dit wordt gedaan doormiddel van intakeformulieren. Hier staan
vragen op die voor de instelling belangrijk zijn.
Na een intake kun je de cliënt observeren. Door te observeren krijg je nog meer informatie
over de cliënt. Aan de hand hiervan kun je een probleem formuleren.
- Bestaande cliënt
Een bestaand cliënt is een cliënt die al een intake achter de rug heeft. Je weet van deze cliënt
al wat informatie. Voor gerichte begeleiding is het belangrijk dat je bij bestaande cliënten
goed oriënteert op wat de doelen zijn en wat al gebeurt is. Dit kan doormiddel van:
o Het algemeen koepelplan te lezen (plan waar in grote lijnen in staat wat de instelling
samen met de cliënt wil bereiken)
o Dossiers en rapportages lezen
o Navragen bij de cliënt in dien mogelijk
o Na vragen bij collega’s en ouders
, 2. Probleem formuleren
- Informatie ordenen
Het eerste wat je moet doen is ordering aanbrengen in de informatie die je bij de vorige stap
(beginsituatie) verzameld hebt. Als je standaard formulieren van de instelling hebt gebruikt,
is de meeste informatie al geordend. Je moet structuur aanbrengen in je gegevens. Je kan de
informatie ordenen en onder ieder kopje wat vertellen over de cliënt:
o Basisbehoeften
o Motorische ontwikkeling
o Verstandelijke ontwikkeling
o Sociaal-emotionele ontwikkeling
o Specifieke behoeften
Nu is de informatie geordend en kun je gericht gaan kijken wat de werkelijke problemen zijn.
Op basis van het probleem ga je later je begeleidingsdoel vaststellen.
- Probleemanalyse
Bij de analyse van een probleem vraag je je af:
o Wie heeft het probleem?
o Is het probleem oplosbaar?
o Gaat het om een echt probleem of om een ervaren probleem
- De PES-formule
PES-formule:
o P = Probleem: wat kan iemand niet
De cliënt is niet instaat om (zelfstandig):……………………………
Voorbeeld antwoorden:
Zichzelf te verzorgen (wassen, douchen, tandenpoetsen etc.)
De eigen kamper op orde te houden
Sociale contacten te onderhouden
Boodschappen te doen
Langer dan een week bij eenzelfde baas te werken
Met andere kinderen samen te spelen
o E = Etiologie: wat is de oorzaak
Wat is de oorzaak van het probleem? Vaak is de oorzaak een geestelijke of
lichamelijke ziekte, een ontwikkelingsachterstand, een lichamelijke of geestelijke
beperking etc. Je kan daar als begeleider zelf niets mee of alleen met hulp van
artsen, pedagogen, psychologen en andere beroepsbeoefenaren.
o S = Symptomen: wat zijn de verschijnselen
Je beschrijft de verschijnselen zo concreet mogelijk. Kijk uit voor vage
omschrijvingen. Je kan dan niet meer toetsen of het probleem echt is opgelost. Zeg
dus niet ‘wordt boos’, maar ‘slaat om zich heen’, of ‘gaat luidruchtig schelden’.
Schema goede en verkeerde toegepaste PES-formule
Fout Goed
P Gaat makkelijk schelden als hem iets niet Is niet in staat om handelingen uit te voeren
lukt die een beroep doen op de fijne motoriek
E Verstandelijke beperking Ontwikkelingsachterstand in de motoriek
S Problemen met de fijne motoriek Luidruchtig schelden als het niet lukt
Plan van aanpak
1. Beginsituatie vaststellen
- Soort instelling
Het soort instelling zegt veel over de beginsituatie en de beleidingsbehoefte. Een instelling
richt zich op een bepaalde doelgroep. De instelling is altijd het vertrekpunt voor de
beginsituatie. Je kan binnen de instelling te maken hebben met nieuwe en bestaande
cliënten. Ook dat zegt wat over beginsituatie. Je moet dit eerst weten voordat je kan
beginnen.
- Financiële kaders
Bij de kinderopvang is de vergoeding die ouders betalen niet cliëntgebonden. Als je een baby
naar een kinderopvang brengt of een peuter maakt dit qua prijs niet uit. Wel zijn er
verschillen ion bijdrage van soort kinderopvang: kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of
gastouderopvang. Het is belangrijk dat je weet op wat voor soort opvang je zit.
- Nieuwe cliënt
Bij een nieuwe cliënt weet je nog helemaal niks, je moet allerlei informatie verzamelen om
daar je begeleiding op af te kunnen stemmen. Voorbeelden van informatie die je nodig hebt:
o Persoonlijke gegevens (naam, adres, leeftijd etc.)
o Thuis situatie, op school, op het werk
o Sociale contacten -> hoe gaat hij/zij hier mee om
o Levenspatroon (slaappatroon, eetgewoontes, tijdbesteding)
o Gewoontes (cultuur)
o Ontwikkeling (spelen, leren, motoriek)
Je kan deze informatie verzamelen doormiddel van een kennismakings- of intakegesprek te
voeren met de cliënt of de ouders van de cliënt. De meeste instellingen hebben een
standaard intakeprocedure. Dit wordt gedaan doormiddel van intakeformulieren. Hier staan
vragen op die voor de instelling belangrijk zijn.
Na een intake kun je de cliënt observeren. Door te observeren krijg je nog meer informatie
over de cliënt. Aan de hand hiervan kun je een probleem formuleren.
- Bestaande cliënt
Een bestaand cliënt is een cliënt die al een intake achter de rug heeft. Je weet van deze cliënt
al wat informatie. Voor gerichte begeleiding is het belangrijk dat je bij bestaande cliënten
goed oriënteert op wat de doelen zijn en wat al gebeurt is. Dit kan doormiddel van:
o Het algemeen koepelplan te lezen (plan waar in grote lijnen in staat wat de instelling
samen met de cliënt wil bereiken)
o Dossiers en rapportages lezen
o Navragen bij de cliënt in dien mogelijk
o Na vragen bij collega’s en ouders
, 2. Probleem formuleren
- Informatie ordenen
Het eerste wat je moet doen is ordering aanbrengen in de informatie die je bij de vorige stap
(beginsituatie) verzameld hebt. Als je standaard formulieren van de instelling hebt gebruikt,
is de meeste informatie al geordend. Je moet structuur aanbrengen in je gegevens. Je kan de
informatie ordenen en onder ieder kopje wat vertellen over de cliënt:
o Basisbehoeften
o Motorische ontwikkeling
o Verstandelijke ontwikkeling
o Sociaal-emotionele ontwikkeling
o Specifieke behoeften
Nu is de informatie geordend en kun je gericht gaan kijken wat de werkelijke problemen zijn.
Op basis van het probleem ga je later je begeleidingsdoel vaststellen.
- Probleemanalyse
Bij de analyse van een probleem vraag je je af:
o Wie heeft het probleem?
o Is het probleem oplosbaar?
o Gaat het om een echt probleem of om een ervaren probleem
- De PES-formule
PES-formule:
o P = Probleem: wat kan iemand niet
De cliënt is niet instaat om (zelfstandig):……………………………
Voorbeeld antwoorden:
Zichzelf te verzorgen (wassen, douchen, tandenpoetsen etc.)
De eigen kamper op orde te houden
Sociale contacten te onderhouden
Boodschappen te doen
Langer dan een week bij eenzelfde baas te werken
Met andere kinderen samen te spelen
o E = Etiologie: wat is de oorzaak
Wat is de oorzaak van het probleem? Vaak is de oorzaak een geestelijke of
lichamelijke ziekte, een ontwikkelingsachterstand, een lichamelijke of geestelijke
beperking etc. Je kan daar als begeleider zelf niets mee of alleen met hulp van
artsen, pedagogen, psychologen en andere beroepsbeoefenaren.
o S = Symptomen: wat zijn de verschijnselen
Je beschrijft de verschijnselen zo concreet mogelijk. Kijk uit voor vage
omschrijvingen. Je kan dan niet meer toetsen of het probleem echt is opgelost. Zeg
dus niet ‘wordt boos’, maar ‘slaat om zich heen’, of ‘gaat luidruchtig schelden’.
Schema goede en verkeerde toegepaste PES-formule
Fout Goed
P Gaat makkelijk schelden als hem iets niet Is niet in staat om handelingen uit te voeren
lukt die een beroep doen op de fijne motoriek
E Verstandelijke beperking Ontwikkelingsachterstand in de motoriek
S Problemen met de fijne motoriek Luidruchtig schelden als het niet lukt
