De Geo 3 HV H3 Chili: het land waar de aarde ophoudt
§ 3.1 Chili beeft
Zware bevingen
►In 1960 was er een zware aardbeving met een kracht van 9.5 op de schaal van
Richter. Het epicentrum lag ondiep. Seismologen konden niet geloven wat hun
apparatuur registreerde. De meeste slachtoffers vielen bij de tsunami die als gevolg van
de beving ontstond. Het precieze aantal kon niet worden vastgesteld, omdat er geen
betrouwbaar bevolkingsregister was.
● De laatste grote aardbeving in Chili was in februari 2010 in het zuiden van Chili. Na
een aardbeving vindt altijd een serie van naschokken plaats. Ze zijn het gevolg van het
ontladen van de spanning op andere plekken langs de breuk.
Wegduiken
► In Chili botst (convergentie) de Nazcaplaat met de Zuid-Amerikaanse plaat. Hierbij
duikt de oceanische plaat weg onder de continentale plaat. Dit wegduiken heet
subductie.
Op het raakvlak van de platen is veel wrijving. De onderduikende plaat trekt de
bovenliggende plaat mee naar beneden. Hierdoor ontstaat er grote spanning tussen de
platen. Deze ontlaadt zich door een aardbeving.
● Na zo’n beving bouwt de spanning langzaam op. Een gebied waar al lang geen zware
aardbeving is voorgekomen, noem je een seismisch gat.
Het Andesgebergte
► Het Andesgebergte is ontstaan doordat de wegduikende Nazcaplaat smelt onder de
Zuid-Amerikaanse plaat. Magma stijgt op en vormt een reeks van vulkanen. Door de
druk van het opstijgende magma worden de gesteentelagen geplooid. Op die manier
ontstaat een plooiingsgebergte.
● Doordat de oceaanbodem wordt gedwongen naar beneden te buigen, is aan de
westkust van Chili een trog ontstaan.
§ 3.2 Chili brandt
Ontstaan van vulkanen
► De vulkanen van Chili zijn net als de aardbevingen en het Andesgebergte het gevolg
van de subductie. De Nazcaplaat is zwaarder, want deze bestaat uit basalt. Dit is een
stollingsgesteente dat snel afkoelt. Graniet, waaruit de Zuid-Amerikaanse plaat
bestaat, koelt langzamer af. Daarom duikt de Nazcaplaat weg en zinkt hij in de
aardmantel.
● De convectiestroom in de aardmantel kan de oceaanbodem wel 600 tot 700 km naar
beneden trekken. Op een bepaalde diepte begint de oceanische korst te smelten.
Daardoor stijgen magmabellen op die langs breuken het aardoppervlak kunnen
bereiken. Hier vormt het explosieve vulkaanketens.
Explosieve vulkanen
► De vulkanen die bij subductie ontstaan, zijn stratovulkanen. De uitbarstingen van
deze vulkanen zijn erg explosief. Dit komt doordat het magma taai en stroperig is en
veel gas kan bevatten. Het magma stolt in de kraterpijp. Deze raakt verstopt en de
De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw - Uittreksels 3 hv – h3 antw © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2016
§ 3.1 Chili beeft
Zware bevingen
►In 1960 was er een zware aardbeving met een kracht van 9.5 op de schaal van
Richter. Het epicentrum lag ondiep. Seismologen konden niet geloven wat hun
apparatuur registreerde. De meeste slachtoffers vielen bij de tsunami die als gevolg van
de beving ontstond. Het precieze aantal kon niet worden vastgesteld, omdat er geen
betrouwbaar bevolkingsregister was.
● De laatste grote aardbeving in Chili was in februari 2010 in het zuiden van Chili. Na
een aardbeving vindt altijd een serie van naschokken plaats. Ze zijn het gevolg van het
ontladen van de spanning op andere plekken langs de breuk.
Wegduiken
► In Chili botst (convergentie) de Nazcaplaat met de Zuid-Amerikaanse plaat. Hierbij
duikt de oceanische plaat weg onder de continentale plaat. Dit wegduiken heet
subductie.
Op het raakvlak van de platen is veel wrijving. De onderduikende plaat trekt de
bovenliggende plaat mee naar beneden. Hierdoor ontstaat er grote spanning tussen de
platen. Deze ontlaadt zich door een aardbeving.
● Na zo’n beving bouwt de spanning langzaam op. Een gebied waar al lang geen zware
aardbeving is voorgekomen, noem je een seismisch gat.
Het Andesgebergte
► Het Andesgebergte is ontstaan doordat de wegduikende Nazcaplaat smelt onder de
Zuid-Amerikaanse plaat. Magma stijgt op en vormt een reeks van vulkanen. Door de
druk van het opstijgende magma worden de gesteentelagen geplooid. Op die manier
ontstaat een plooiingsgebergte.
● Doordat de oceaanbodem wordt gedwongen naar beneden te buigen, is aan de
westkust van Chili een trog ontstaan.
§ 3.2 Chili brandt
Ontstaan van vulkanen
► De vulkanen van Chili zijn net als de aardbevingen en het Andesgebergte het gevolg
van de subductie. De Nazcaplaat is zwaarder, want deze bestaat uit basalt. Dit is een
stollingsgesteente dat snel afkoelt. Graniet, waaruit de Zuid-Amerikaanse plaat
bestaat, koelt langzamer af. Daarom duikt de Nazcaplaat weg en zinkt hij in de
aardmantel.
● De convectiestroom in de aardmantel kan de oceaanbodem wel 600 tot 700 km naar
beneden trekken. Op een bepaalde diepte begint de oceanische korst te smelten.
Daardoor stijgen magmabellen op die langs breuken het aardoppervlak kunnen
bereiken. Hier vormt het explosieve vulkaanketens.
Explosieve vulkanen
► De vulkanen die bij subductie ontstaan, zijn stratovulkanen. De uitbarstingen van
deze vulkanen zijn erg explosief. Dit komt doordat het magma taai en stroperig is en
veel gas kan bevatten. Het magma stolt in de kraterpijp. Deze raakt verstopt en de
De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw - Uittreksels 3 hv – h3 antw © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2016
