De opstand/ 80-jarige oorlog
• 1568 - 1648
• Misstanden van de kerk oplossen
• Godsdienstoorlog
• Niet alleen oorlog met Spanje
Onrust in de kerk
• Tegen het einde van de middeleeuwen kwam er steeds meer kritiek op de kerk > te
veel rijkdom bij geestelijken
• Kritiek op bepaalde ideeën van de kerk > verzonnen regels door de kerk
• Ontstaan door het bestuderen van oude geschriften
Onrust in de politiek
• Discussie over het geloof zorgde voor onrust in het bestuur
• Nederland werd geregeerd door de Habsburgers: machtige familie die grote delen
van Europa bezitten, waaronder Spanje --> centralisatiepolitiek
• Onrust werd zo groot dat er een opstand uitbrak
Belang van de opstand
• Niet alleen een oorlog tegen de vorst, maar ook een burgeroorlog
• Leidde tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
• De Republiek wordt ook wel gezien als de voorloper van ons Koninkrijk der
Nederlanden
Erasmus
• Erasmus (1466-1536) was een van de beroemdste geleerden van zijn tijd
• Hij was Humanist en geestelijke
• Bestudeerde boeken van Griekse en Romeinse geleerden
• Staat bekend om zijn nieuwe Latijnse vertaling van de bijbel uit het Grieks
Kritiek van Erasmus
Geestelijken vertellen anderen dat zij zich aan het geloof moeten houden maar doen dit zelf
vaak niet:
• Geestelijkheid leefde in grote rijkdom > volk in armoede
• Pastoors voerden hun werk niet uit > lieten taken over aan slecht betaalde
plaatsvervangers
• Priesters hadden vaak vrouw en kinderen: dit mocht niet van het geloof
• Kerk verzon zelfgemaakte regels zodra dit hen beter uitkwam --> bijbel in Latijn, dus
volk had geen idee
, Maarten Luther
• Duitse monnik (1483-1546)
• Niet eens met de manier waarop de paus geld inzamelde voor bouw van nieuwe kerk
• 1517: de 95 stellingen
Aflaten
• De paus in Rome had geld nodig voor nieuwe kerk > Liet de mensen aflaten kopen
• Op deze manier waren een deel van je zonden vergeven
• Minder lang in het vagevuur
De 95 stellingen van Luther
• Luther uitte zijn kritiek door 95 kritiekpunten aan de kerkdeur vast te spijkeren
• Luther kreeg meer aanhang en zijn ideeën verspreidden snel > begin van de
Hervorming of Reformatie
• Werd in 1521 verbannen uit de kerk
Splitsing in de kerk
• Luther werd 'vogelvrij' verklaard
• 1546> brak binnen het Duitse rijk oorlog uit tussen Katholieke vorsten en Lutherse
vorsten
• 1555> vrede van Augsburg: iedere vorst mocht zelf het geloof van zijn onderdanen
bepalen
• Hervorming heeft geleid tot een nieuwe kerk: de Protestantse kerk
Calvijn
• Fransman, leefde van 1509-1564
• Nieuwe stroming: Calvinisme
• Strenger dan Luther - vorst mag afgezet worden
• Predestinatie
Karel V
• Karel V was landsheer= Heerser over een gebied dat geen koninkrijk was
• Meerdere titels (72)
• Familie van Habsburg
De Nederlanden
• 17 gewesten
• Vergaderingen in de gewestelijke staten> voornaamste edelen, geestelijken en
afgevaardigden van ieder gewest afzonderlijk met de landsheer
• Gewesten wilden privileges behouden
• Karel liet zich bij afwezigheid vertegenwoordigen door een landvoogd(es)
• Benoemde binnen ieder gewest een stadhouder als plaatsvervanger
• 1568 - 1648
• Misstanden van de kerk oplossen
• Godsdienstoorlog
• Niet alleen oorlog met Spanje
Onrust in de kerk
• Tegen het einde van de middeleeuwen kwam er steeds meer kritiek op de kerk > te
veel rijkdom bij geestelijken
• Kritiek op bepaalde ideeën van de kerk > verzonnen regels door de kerk
• Ontstaan door het bestuderen van oude geschriften
Onrust in de politiek
• Discussie over het geloof zorgde voor onrust in het bestuur
• Nederland werd geregeerd door de Habsburgers: machtige familie die grote delen
van Europa bezitten, waaronder Spanje --> centralisatiepolitiek
• Onrust werd zo groot dat er een opstand uitbrak
Belang van de opstand
• Niet alleen een oorlog tegen de vorst, maar ook een burgeroorlog
• Leidde tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
• De Republiek wordt ook wel gezien als de voorloper van ons Koninkrijk der
Nederlanden
Erasmus
• Erasmus (1466-1536) was een van de beroemdste geleerden van zijn tijd
• Hij was Humanist en geestelijke
• Bestudeerde boeken van Griekse en Romeinse geleerden
• Staat bekend om zijn nieuwe Latijnse vertaling van de bijbel uit het Grieks
Kritiek van Erasmus
Geestelijken vertellen anderen dat zij zich aan het geloof moeten houden maar doen dit zelf
vaak niet:
• Geestelijkheid leefde in grote rijkdom > volk in armoede
• Pastoors voerden hun werk niet uit > lieten taken over aan slecht betaalde
plaatsvervangers
• Priesters hadden vaak vrouw en kinderen: dit mocht niet van het geloof
• Kerk verzon zelfgemaakte regels zodra dit hen beter uitkwam --> bijbel in Latijn, dus
volk had geen idee
, Maarten Luther
• Duitse monnik (1483-1546)
• Niet eens met de manier waarop de paus geld inzamelde voor bouw van nieuwe kerk
• 1517: de 95 stellingen
Aflaten
• De paus in Rome had geld nodig voor nieuwe kerk > Liet de mensen aflaten kopen
• Op deze manier waren een deel van je zonden vergeven
• Minder lang in het vagevuur
De 95 stellingen van Luther
• Luther uitte zijn kritiek door 95 kritiekpunten aan de kerkdeur vast te spijkeren
• Luther kreeg meer aanhang en zijn ideeën verspreidden snel > begin van de
Hervorming of Reformatie
• Werd in 1521 verbannen uit de kerk
Splitsing in de kerk
• Luther werd 'vogelvrij' verklaard
• 1546> brak binnen het Duitse rijk oorlog uit tussen Katholieke vorsten en Lutherse
vorsten
• 1555> vrede van Augsburg: iedere vorst mocht zelf het geloof van zijn onderdanen
bepalen
• Hervorming heeft geleid tot een nieuwe kerk: de Protestantse kerk
Calvijn
• Fransman, leefde van 1509-1564
• Nieuwe stroming: Calvinisme
• Strenger dan Luther - vorst mag afgezet worden
• Predestinatie
Karel V
• Karel V was landsheer= Heerser over een gebied dat geen koninkrijk was
• Meerdere titels (72)
• Familie van Habsburg
De Nederlanden
• 17 gewesten
• Vergaderingen in de gewestelijke staten> voornaamste edelen, geestelijken en
afgevaardigden van ieder gewest afzonderlijk met de landsheer
• Gewesten wilden privileges behouden
• Karel liet zich bij afwezigheid vertegenwoordigen door een landvoogd(es)
• Benoemde binnen ieder gewest een stadhouder als plaatsvervanger
