Diagnostiek in de GGZ
Lezen: “Psychiatrie: Van diagnose tot behandeling” R. van Deth, 2015. Hoofdstuk 2, pagina 15 t/m 26
Classificatie
- Middel om meer kennis te verwerven over het voorkomen, het ontstaan, de ontwikkeling,
het beloof en de behandeling van psychische stoornissen.
- Via het medisch model
- Geïnspireerd door indeling in ziekte in de geneeskunde
- Psychische stoornissen worden geordend als syndromen (een syndroom is een groep of
samenhangend geheel van symptomen in puur beschrijvende zin.
- Het word onderverdeeld in hoofd symptomen en bij symptomen
- Symptoom: teken van ziekte (uiting signaal of kenmerk)
Indeling volgens de DSM-5 (diagnostic en statistical manual) zie tabel blz. 20
- Voor 1980 waren er voor ziektebeelden zoals bijvoorbeeld schizofrenie verschillende
omschrijvingen
- Er was behoefte aan een diagnostisch systeem met de volgende basisprincipes
o De ordening van psychische stoornissen moet losstaan van de mogelijke verklaringen
o De indeling moet steunen op heldere en ondubbelzinnige criteria, die bruikbaar zijn
in de diagnostische praktijk en het wetenschappelijk onderzoek.
- Ontworpen door de american psychiatric association
- Een ander systeem is de ICD ( international classification of diseases)
- Indeling in 20 groepen op basis van ontwikkelingsperspectief
Systematische diagnostiek
- Begin met het nauwkeurig verkennen van de problemen zonder deze direct te willen
verklaren
- Beoordeling van psychische toestand
Diagnostisch interview zie tabel blz. 23
- Gericht vraaggesprek
- Het belangrijkste middel om de belevingswereld van de cliënt te verkennen
- Onderscheid tussen anamnese en beoordeling van psychische toestand
- Anamnese: verzamelen van gegevens over de voorgeschiedenis
- Beoordeling van de psychische toestand: directe vragen en observatie van het gedrag
- Aandacht voor waarneming, denken, geheugen, stemming en de beleving
Lichamelijk en psychologisch onderzoek zie tabel blz. 24
- Voor een bepaalde klacht of symptoom moet eerst een organische verklaring zijn, pas hierna
kan het psychisch zijn
Verklaringen en behandelingen psychiatrische stoornissen
Lezen: “Psychiatrie: Van diagnose tot behandeling” R. van Deth, 2015. Hoofdstuk 3 en 4, pagina 43
t/m 62
Principes van hulpverlening zie tabel blz. 47
- De relatie tussen hulpverlener en patiënt is een middel en geen doel me het oog op het
oplossen of verbeteren van problemen
- De hulpverlening is in principe van tijdelijke aard, met de bedoeling dat de patiënt zo spoedig
mogelijk zonder hulpverlener verder kan.
Fases in hulpverlening
1. Probleemverkenning positief gespreksklimaat, verduidelijking van hulpvraag
2. Probleemontleding informatie systematisch uitgewerkt en volledig gemaakt
3. Oplossing
, Biologische behandeling
- Hersenoperaties worden bijna niet meer toegepast
- Elektrocunvulsietherapie (ECT)
- Lichttherapie stemmingsstoornissen, winterdepressie
- Transcraniële magnetische stimulatie (TMS) bij depressie
- Psychofarmaca meest toegepast, onderscheid tussen angst, depressie en psychose
Medicijnen tegen angst zie tabel blz. 52
Grootste groep angst dempende middelen benzodiazepinen(anxiolytica)
- Licht kalmerende werking (tranquillizers)
- Worden vaak voorgeschreven bij angststoornissen
- Vaak voorgeschreven bij slaapstoornissen, angststoornissen en ontwenningsverschijnselen
na langdurig alcoholmisbruik
- Kort na innemen al een kalmerend effect
- Verslavend
- Deze medicijnen worden vaak gebruikt voor een overdosis diepe slaap/coma
- Bijwerkingen: sufheid, slaperigheid, spierzwarte, dubbelzien. Soms: traag denken,
concentratieproblemen, desoriëntatie en verwardheid.
- Onthoudingsverschijnselen: angst, spanning, slaapproblemen, hoofdpijn en misselijkheid
Medicijnen tegen depressie zie tabel blz. 53
Antidepressiva
- Leiden tot stemmingsverbetering zonder dat dit lijkt op een stimulerend effect.
- Sommige zijn ook effectief bij een angststoornis en obsessieve-compulsieve stoornis
- Gunstige stemming ontstaat door invloed op de werking van neurotransmitters met name
noradrenaline en serotonine
- Resultaat niet op korte termijn, wel binnen een week. Hierdoor moet het minimaal twee of
drie weken iedere dag worden ingenomen voordat er verbetering is.
- Klassieke antidepressiva: tricyclische middelen, opgebouwd uit drie scheikundige ringen.
o Bijwerkingen: lange bloeddruk, hartkloppingen, sufheid, wazig zien, droge mond,
moeite met plassen en stoelgang
- Nieuwere antidepressiva: selectievere invloed op neurotransmitters, hierdoor minder
bijwerkingen.
o Bijwerkingen: misselijkheid, hoofdpijn, slaapstoornissen, verminderde zin in seks
- MAO-remmers: remmende werking op het enzym monoamineoxidase, dit bevorderd de
afbraak van neurotransmitters. Waren lange tijd niet beschikbaar in NL. In combinatie met
bepaalde voedingsmiddelen of andere medicijnen kunnen ze leiden tot levensgevaarlijke
stijging van de bloeddruk. Dit gevaar is niet meer bij de nieuwe versie van de MAO-remmers
- Stemmingsstabilisatoren: lithium, vooral effectief om stemmingsstoornissen te voorkomen
bij mensen die lijden aan terugkerende depressie. Controle van de bloedspiegel is
noodzakelijk. Bij een te lage werkt lithium onvoldoende en bij een te hoge heeft het ernstige
neurologische stoornissen.
Medicijnen tegen psychose zie tabel blz. 55
Nieuwe klasse medicijnen met een dempend effect op het zenuwstelsel Neuroleptica
- Vaak gebruikt bij onrustige patiënten
- Onderdrukking van hallucinaties en wanen
Antipsychotica
- Klassieke
o Meer neurologische bijwerkingen
o Bijwerkingen: Beven, spierverstijvingen en bewegingsarmoede, tardieve dyskinesie
- Nieuwe: Atypische
o Bijwerkingen: sufheid onverschilligheid, onderdrukte seksuele gevoelens,
hormoonstoornissen en gewicht stijgingen
Lezen: “Psychiatrie: Van diagnose tot behandeling” R. van Deth, 2015. Hoofdstuk 2, pagina 15 t/m 26
Classificatie
- Middel om meer kennis te verwerven over het voorkomen, het ontstaan, de ontwikkeling,
het beloof en de behandeling van psychische stoornissen.
- Via het medisch model
- Geïnspireerd door indeling in ziekte in de geneeskunde
- Psychische stoornissen worden geordend als syndromen (een syndroom is een groep of
samenhangend geheel van symptomen in puur beschrijvende zin.
- Het word onderverdeeld in hoofd symptomen en bij symptomen
- Symptoom: teken van ziekte (uiting signaal of kenmerk)
Indeling volgens de DSM-5 (diagnostic en statistical manual) zie tabel blz. 20
- Voor 1980 waren er voor ziektebeelden zoals bijvoorbeeld schizofrenie verschillende
omschrijvingen
- Er was behoefte aan een diagnostisch systeem met de volgende basisprincipes
o De ordening van psychische stoornissen moet losstaan van de mogelijke verklaringen
o De indeling moet steunen op heldere en ondubbelzinnige criteria, die bruikbaar zijn
in de diagnostische praktijk en het wetenschappelijk onderzoek.
- Ontworpen door de american psychiatric association
- Een ander systeem is de ICD ( international classification of diseases)
- Indeling in 20 groepen op basis van ontwikkelingsperspectief
Systematische diagnostiek
- Begin met het nauwkeurig verkennen van de problemen zonder deze direct te willen
verklaren
- Beoordeling van psychische toestand
Diagnostisch interview zie tabel blz. 23
- Gericht vraaggesprek
- Het belangrijkste middel om de belevingswereld van de cliënt te verkennen
- Onderscheid tussen anamnese en beoordeling van psychische toestand
- Anamnese: verzamelen van gegevens over de voorgeschiedenis
- Beoordeling van de psychische toestand: directe vragen en observatie van het gedrag
- Aandacht voor waarneming, denken, geheugen, stemming en de beleving
Lichamelijk en psychologisch onderzoek zie tabel blz. 24
- Voor een bepaalde klacht of symptoom moet eerst een organische verklaring zijn, pas hierna
kan het psychisch zijn
Verklaringen en behandelingen psychiatrische stoornissen
Lezen: “Psychiatrie: Van diagnose tot behandeling” R. van Deth, 2015. Hoofdstuk 3 en 4, pagina 43
t/m 62
Principes van hulpverlening zie tabel blz. 47
- De relatie tussen hulpverlener en patiënt is een middel en geen doel me het oog op het
oplossen of verbeteren van problemen
- De hulpverlening is in principe van tijdelijke aard, met de bedoeling dat de patiënt zo spoedig
mogelijk zonder hulpverlener verder kan.
Fases in hulpverlening
1. Probleemverkenning positief gespreksklimaat, verduidelijking van hulpvraag
2. Probleemontleding informatie systematisch uitgewerkt en volledig gemaakt
3. Oplossing
, Biologische behandeling
- Hersenoperaties worden bijna niet meer toegepast
- Elektrocunvulsietherapie (ECT)
- Lichttherapie stemmingsstoornissen, winterdepressie
- Transcraniële magnetische stimulatie (TMS) bij depressie
- Psychofarmaca meest toegepast, onderscheid tussen angst, depressie en psychose
Medicijnen tegen angst zie tabel blz. 52
Grootste groep angst dempende middelen benzodiazepinen(anxiolytica)
- Licht kalmerende werking (tranquillizers)
- Worden vaak voorgeschreven bij angststoornissen
- Vaak voorgeschreven bij slaapstoornissen, angststoornissen en ontwenningsverschijnselen
na langdurig alcoholmisbruik
- Kort na innemen al een kalmerend effect
- Verslavend
- Deze medicijnen worden vaak gebruikt voor een overdosis diepe slaap/coma
- Bijwerkingen: sufheid, slaperigheid, spierzwarte, dubbelzien. Soms: traag denken,
concentratieproblemen, desoriëntatie en verwardheid.
- Onthoudingsverschijnselen: angst, spanning, slaapproblemen, hoofdpijn en misselijkheid
Medicijnen tegen depressie zie tabel blz. 53
Antidepressiva
- Leiden tot stemmingsverbetering zonder dat dit lijkt op een stimulerend effect.
- Sommige zijn ook effectief bij een angststoornis en obsessieve-compulsieve stoornis
- Gunstige stemming ontstaat door invloed op de werking van neurotransmitters met name
noradrenaline en serotonine
- Resultaat niet op korte termijn, wel binnen een week. Hierdoor moet het minimaal twee of
drie weken iedere dag worden ingenomen voordat er verbetering is.
- Klassieke antidepressiva: tricyclische middelen, opgebouwd uit drie scheikundige ringen.
o Bijwerkingen: lange bloeddruk, hartkloppingen, sufheid, wazig zien, droge mond,
moeite met plassen en stoelgang
- Nieuwere antidepressiva: selectievere invloed op neurotransmitters, hierdoor minder
bijwerkingen.
o Bijwerkingen: misselijkheid, hoofdpijn, slaapstoornissen, verminderde zin in seks
- MAO-remmers: remmende werking op het enzym monoamineoxidase, dit bevorderd de
afbraak van neurotransmitters. Waren lange tijd niet beschikbaar in NL. In combinatie met
bepaalde voedingsmiddelen of andere medicijnen kunnen ze leiden tot levensgevaarlijke
stijging van de bloeddruk. Dit gevaar is niet meer bij de nieuwe versie van de MAO-remmers
- Stemmingsstabilisatoren: lithium, vooral effectief om stemmingsstoornissen te voorkomen
bij mensen die lijden aan terugkerende depressie. Controle van de bloedspiegel is
noodzakelijk. Bij een te lage werkt lithium onvoldoende en bij een te hoge heeft het ernstige
neurologische stoornissen.
Medicijnen tegen psychose zie tabel blz. 55
Nieuwe klasse medicijnen met een dempend effect op het zenuwstelsel Neuroleptica
- Vaak gebruikt bij onrustige patiënten
- Onderdrukking van hallucinaties en wanen
Antipsychotica
- Klassieke
o Meer neurologische bijwerkingen
o Bijwerkingen: Beven, spierverstijvingen en bewegingsarmoede, tardieve dyskinesie
- Nieuwe: Atypische
o Bijwerkingen: sufheid onverschilligheid, onderdrukte seksuele gevoelens,
hormoonstoornissen en gewicht stijgingen
