BEROEPSGERICHTE
COMMUNICATIE, ETHIEK
Naam student:
Studentnummer:
Opleiding: Tweedegraads docent gezondheidszorg en welzijn, Hogeschool van Amsterdam
Faculteit: Onderwijs en opvoeding
Docent:
,Inleiding
Ethiek, het laatste vak van de opleiding docent Gezondheidszorg en Welzijn. In dit vak
worden de verschillende aspecten van ethiek behandeld. In dit vak gaan we in op de grondslag
van ethiek en de grondslag van verschillende filosofen die aan het begin van onze huidige
actuele ethische dillema’s staan. Bij dit vak maak ik kennis met de begrippen ethiek en
basisprincipes van het medisch handelen, waarbij ik deze begrippen in de context van de
opleiding tot docent Gezondheidszorg & Welzijn kan plaatsen. Ik zal bewust worden van mijn
eigen normen en waarden. Ik zal een methodisch stappenplan gebruiken om een ethische
kwestie te analyseren. Daarnaast zal ik ook een docentenhandeling ontwikkelen voor een
rollenspel.
Bij het ethische vak hoort de opdracht die bestaat uit het uitwerken van een stappenplan van
een dilemma. De casus bij dit dilemma die ik heb gekozen voor deze opdracht is 4 voor, 1
tegen. Deze casus gaat over een 84-jarige vrouw die twee maanden geleden een acuut CVA
heeft gekregen waarmee zij opgenomen werd in het ziekenhuis. Er was sprake van een totale
afasie, slikstoornissen en een verlamming van alle ledematen. De patiënte werd aangemeld
voor het verpleeghuis. Haar neurologische beeld verbeterde niet, maar de algemene toestand
stabiliseerde zich. Mevrouw kreeg sondevoeding. Het bewustzijn van de patiënte was
wisselend, maar communicatie was nauwelijks mogelijk. Mevrouw heeft vijf kinderen
waarvan vier voor waren om de sonde eruit te halen, maar één was hierop tegen. Ook het
begeleidingsteam vond dat zij de toediening van de sondevoeding moesten beëindigen. Vier
van de vijf kinderen hadden een zeer duidelijk standpunt, namelijk de sondevoeding eruit
halen, want dit was de beste oplossing voor hun moeder. Dochter gaat hiermee nog steeds niet
akkoord.
De reden waarom ik voor deze casus heb gekozen is, omdat dit dagelijks gebeurt. Ik heb
namelijk 4 jaar als doktersassistente gewerkt en hoorde regelmatig zulke verhalen van
familieleden van patiënten of van de artsen die hiermee te maken kregen.
Families moeten moeilijke beslissingen maken. Patiënten in deze toestand zijn vaak niet in
staat om mee te beslissen. De artsen nemen daarom in overleg met de naasten een beslissing
of maken zelf een beslissing als zij vinden dat dat het beste is en er is niet altijd een ‘juiste’
beslissing. En is blijven behandelen wel altijd het beste als je op hoge leeftijd bent? Een
ethisch dilemma kan ontstaan bij het maken van een afweging (Behandelbeleid bij
Beroerte.nl, zd.).
Graag zou ik willen onderzoeken, naar aanleiding van deze casus is welke stappen doorlopen
moeten worden om tot een gezamenlijke keuze te kunnen komen. De kinderen zijn het niet
met elkaar eens. De dochter van mevrouw wil namelijk niet dat de sondevoeding gestopt
wordt, terwijl haar broers dit juist wel willen. Het dilemma is ingewikkeld, omdat beide
alternatieven gevolgen hebben. Maar welke afwegingen worden er gemaakt? Welke normen
en waarde spelen een rol? Kan ik zelf op een neutrale manier naar de casus kijken, zonder dat
ik mij laat leiden door mijn emoties? Voor deze opdracht ga ik een rollenspel ontwikkelen die
gespeeld kan worden door een tweede jaars niveau 2 groep van de opleiding Verzorgende IG.
Bij het spelen van deze rollenspel is het belangrijk dat onze studenten ook zulke vragen zullen
stellen. Zij moeten namelijk ook kunnen verplaatsen in de rol van de zus, broer en medisch
personeel en hierbij ook een onderzoekende houding hebben. Daarnaast leren zij op een
creatieve manier oplossingen zoeken. De waarde en normen van de studenten spelen ook een
,rol hierin. Deze casus laat zien dat je een eigen mening mag hebben en niet hetzelfde hoeft te
kiezen wat een ander ook kiest. Ik vind het belangrijk om dit aan hen mee te geven.
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 1
Individuele integrale opdracht....................................................................................................................... 3
Ethische stappenplan..................................................................................................................................... 3
Analyse van het ethische dilemma, argumentatie keuze filosoof en ethische stroming...................................6
Docentenhandleiding..................................................................................................................................... 8
Rollenspel.............................................................................................................................................................9
Observatieformulier...........................................................................................................................................12
Bronvermelding........................................................................................................................................... 13
Bijlage 1- artikelen en literatuur................................................................................................................... 14
Bijlage 2- casus: 4 voor, 1 tegen.................................................................................................................... 15
, Individuele integrale opdracht
Artikelen en literatuur
1. De eerste bron die ik heb gekozen voor dit ethische dilemma is een video over
“Doorbehandelen of niet”. In die video wordt het verhaal van een 84-jarige mevrouw
gevolgd, die door een hersenbloeding halfzijdig verlamd is geraakt (zie bijlage 1).
2. De tweede bron die ik heb gekozen voor dit ethische dilemma is een website over de
wetgeving en belangen over een behandeling, waarbij beslissingen moeten worden
gemaakt (zie bijlage 1).
Ethische stappenplan
Stap 1: Beschrijf de situatie.
Feiten 84-jarige mevrouw heeft twee maanden geleden een acuut CVA
gekregen.
Mevrouw is opgenomen geweest in het ziekenhuis, waarbij er
sprake was van een totale afasie, slikstoornissen en een verlamming
van alle ledenmaten.
Na zes weken werd mevrouw opgenomen in een somatische
verpleegkliniek.
Mevrouw kreeg een maagsonde, nadat de toestand niet verder
verslechterde.
Het bewustzijn van mevrouw was wisselend, communicatie was
nauwelijks mogelijk en bij benadering van de linkerkant reageerde
zij totaal niet. Bij benadering van de rechterkant of bij tactiele
prikkels reageerde zij met hevige huilbuien, waarbij zij nauwelijks
meer kon ademhalen en ook blauw liep.
Mevrouw hoestte regelmatig de sondevoeding eruit.
Mevrouw heeft vijf kinderen, waarvan vier zonen en één dochter.
Medisch team en zonen vinden dat sondevoeding moet stoppen.
Dochter is het niet eens met het stoppen van de sondevoeding.
Gevoelens Verpleging durft mevrouw niet meer te verzorgen of aan te spreken.
Kinderen van mevrouw zijn emotioneel.
Gedachten Heeft mevrouw een echtgenoot?
Heeft mevrouw echt niet meer zo willen leven zoals haar zoon zegt?
Heeft moeder iemand aangewezen om voor haar een beslissing te
maken?
Welke andere mogelijkheden zijn er?
Is de keuze die de dochter wil juist?
Is de keuze die de zoons en medisch team willen juist?
Tabel 1: Beschrijving van de situatie.
Stap 2: Wat is het ethisch dilemma?
Moet het medisch team de toediening van de sondevoeding stoppen of moet de toediening van
de sondevoeding doorgezet worden?
Stap 3: Welke handelingsalternatieven heb je?
COMMUNICATIE, ETHIEK
Naam student:
Studentnummer:
Opleiding: Tweedegraads docent gezondheidszorg en welzijn, Hogeschool van Amsterdam
Faculteit: Onderwijs en opvoeding
Docent:
,Inleiding
Ethiek, het laatste vak van de opleiding docent Gezondheidszorg en Welzijn. In dit vak
worden de verschillende aspecten van ethiek behandeld. In dit vak gaan we in op de grondslag
van ethiek en de grondslag van verschillende filosofen die aan het begin van onze huidige
actuele ethische dillema’s staan. Bij dit vak maak ik kennis met de begrippen ethiek en
basisprincipes van het medisch handelen, waarbij ik deze begrippen in de context van de
opleiding tot docent Gezondheidszorg & Welzijn kan plaatsen. Ik zal bewust worden van mijn
eigen normen en waarden. Ik zal een methodisch stappenplan gebruiken om een ethische
kwestie te analyseren. Daarnaast zal ik ook een docentenhandeling ontwikkelen voor een
rollenspel.
Bij het ethische vak hoort de opdracht die bestaat uit het uitwerken van een stappenplan van
een dilemma. De casus bij dit dilemma die ik heb gekozen voor deze opdracht is 4 voor, 1
tegen. Deze casus gaat over een 84-jarige vrouw die twee maanden geleden een acuut CVA
heeft gekregen waarmee zij opgenomen werd in het ziekenhuis. Er was sprake van een totale
afasie, slikstoornissen en een verlamming van alle ledematen. De patiënte werd aangemeld
voor het verpleeghuis. Haar neurologische beeld verbeterde niet, maar de algemene toestand
stabiliseerde zich. Mevrouw kreeg sondevoeding. Het bewustzijn van de patiënte was
wisselend, maar communicatie was nauwelijks mogelijk. Mevrouw heeft vijf kinderen
waarvan vier voor waren om de sonde eruit te halen, maar één was hierop tegen. Ook het
begeleidingsteam vond dat zij de toediening van de sondevoeding moesten beëindigen. Vier
van de vijf kinderen hadden een zeer duidelijk standpunt, namelijk de sondevoeding eruit
halen, want dit was de beste oplossing voor hun moeder. Dochter gaat hiermee nog steeds niet
akkoord.
De reden waarom ik voor deze casus heb gekozen is, omdat dit dagelijks gebeurt. Ik heb
namelijk 4 jaar als doktersassistente gewerkt en hoorde regelmatig zulke verhalen van
familieleden van patiënten of van de artsen die hiermee te maken kregen.
Families moeten moeilijke beslissingen maken. Patiënten in deze toestand zijn vaak niet in
staat om mee te beslissen. De artsen nemen daarom in overleg met de naasten een beslissing
of maken zelf een beslissing als zij vinden dat dat het beste is en er is niet altijd een ‘juiste’
beslissing. En is blijven behandelen wel altijd het beste als je op hoge leeftijd bent? Een
ethisch dilemma kan ontstaan bij het maken van een afweging (Behandelbeleid bij
Beroerte.nl, zd.).
Graag zou ik willen onderzoeken, naar aanleiding van deze casus is welke stappen doorlopen
moeten worden om tot een gezamenlijke keuze te kunnen komen. De kinderen zijn het niet
met elkaar eens. De dochter van mevrouw wil namelijk niet dat de sondevoeding gestopt
wordt, terwijl haar broers dit juist wel willen. Het dilemma is ingewikkeld, omdat beide
alternatieven gevolgen hebben. Maar welke afwegingen worden er gemaakt? Welke normen
en waarde spelen een rol? Kan ik zelf op een neutrale manier naar de casus kijken, zonder dat
ik mij laat leiden door mijn emoties? Voor deze opdracht ga ik een rollenspel ontwikkelen die
gespeeld kan worden door een tweede jaars niveau 2 groep van de opleiding Verzorgende IG.
Bij het spelen van deze rollenspel is het belangrijk dat onze studenten ook zulke vragen zullen
stellen. Zij moeten namelijk ook kunnen verplaatsen in de rol van de zus, broer en medisch
personeel en hierbij ook een onderzoekende houding hebben. Daarnaast leren zij op een
creatieve manier oplossingen zoeken. De waarde en normen van de studenten spelen ook een
,rol hierin. Deze casus laat zien dat je een eigen mening mag hebben en niet hetzelfde hoeft te
kiezen wat een ander ook kiest. Ik vind het belangrijk om dit aan hen mee te geven.
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 1
Individuele integrale opdracht....................................................................................................................... 3
Ethische stappenplan..................................................................................................................................... 3
Analyse van het ethische dilemma, argumentatie keuze filosoof en ethische stroming...................................6
Docentenhandleiding..................................................................................................................................... 8
Rollenspel.............................................................................................................................................................9
Observatieformulier...........................................................................................................................................12
Bronvermelding........................................................................................................................................... 13
Bijlage 1- artikelen en literatuur................................................................................................................... 14
Bijlage 2- casus: 4 voor, 1 tegen.................................................................................................................... 15
, Individuele integrale opdracht
Artikelen en literatuur
1. De eerste bron die ik heb gekozen voor dit ethische dilemma is een video over
“Doorbehandelen of niet”. In die video wordt het verhaal van een 84-jarige mevrouw
gevolgd, die door een hersenbloeding halfzijdig verlamd is geraakt (zie bijlage 1).
2. De tweede bron die ik heb gekozen voor dit ethische dilemma is een website over de
wetgeving en belangen over een behandeling, waarbij beslissingen moeten worden
gemaakt (zie bijlage 1).
Ethische stappenplan
Stap 1: Beschrijf de situatie.
Feiten 84-jarige mevrouw heeft twee maanden geleden een acuut CVA
gekregen.
Mevrouw is opgenomen geweest in het ziekenhuis, waarbij er
sprake was van een totale afasie, slikstoornissen en een verlamming
van alle ledenmaten.
Na zes weken werd mevrouw opgenomen in een somatische
verpleegkliniek.
Mevrouw kreeg een maagsonde, nadat de toestand niet verder
verslechterde.
Het bewustzijn van mevrouw was wisselend, communicatie was
nauwelijks mogelijk en bij benadering van de linkerkant reageerde
zij totaal niet. Bij benadering van de rechterkant of bij tactiele
prikkels reageerde zij met hevige huilbuien, waarbij zij nauwelijks
meer kon ademhalen en ook blauw liep.
Mevrouw hoestte regelmatig de sondevoeding eruit.
Mevrouw heeft vijf kinderen, waarvan vier zonen en één dochter.
Medisch team en zonen vinden dat sondevoeding moet stoppen.
Dochter is het niet eens met het stoppen van de sondevoeding.
Gevoelens Verpleging durft mevrouw niet meer te verzorgen of aan te spreken.
Kinderen van mevrouw zijn emotioneel.
Gedachten Heeft mevrouw een echtgenoot?
Heeft mevrouw echt niet meer zo willen leven zoals haar zoon zegt?
Heeft moeder iemand aangewezen om voor haar een beslissing te
maken?
Welke andere mogelijkheden zijn er?
Is de keuze die de dochter wil juist?
Is de keuze die de zoons en medisch team willen juist?
Tabel 1: Beschrijving van de situatie.
Stap 2: Wat is het ethisch dilemma?
Moet het medisch team de toediening van de sondevoeding stoppen of moet de toediening van
de sondevoeding doorgezet worden?
Stap 3: Welke handelingsalternatieven heb je?
