GOEDERENRECHT 24-25
INLEIDING WAT IS GOEDERENRECHT?
• Situering
– Goederenrecht is onderdeel van privaatrecht/burgerlijk recht
• Privaatrecht: regelt rechtsverhouding tussen particulieren
• Publiekrecht:
– Regelt rechtsverhouding tussen particulieren en de overheid
– Regelt samenstelling, werking, … van overheidsinstellingen
• Andere privaatrechtelijke rechtsdomeinen:
verbintenissenrecht, contractenrecht
• Privaatrecht wordt traditioneel opgedeeld in
– patrimoniaal recht of vermogensrecht
– extrapatrimoniaal recht
– Goederenrecht is onderdeel van vermogensrecht
• Heeft betrekking op actieve en passieve samenstelling van
vermogen/patrimonium
• Vermogen =
– actieve bestanddelen= goederen + rechten
– passieve bestanddelen= schulden + plichten
– als iemand alleen maar schulden heeft, heeft deze persoon
dan een vermogen?: ja, het vermogen is de verzameling van
de actieve en passieve bestanddelen
• Omschrijving
– Ontstaan: toe-eigening door de mens van voordelen uit de natuur mens
heeft subjectief gebruik ervan veilig gesteld
– objectief recht subjectief recht :
• Subjectief recht =
– veronderstelt een concrete rechtsverhouding tussen
personen waarop het objectief recht wordt toegepast: als
je bv. zegt dat je eigenaar wil worden van iets dan verleent
het subjectief recht bepaalde aanspraken die eigenlijk door
het objectief recht worden vastgesteld
– Subjectieve zakelijke rechten =
1
, • concrete bevoegdheden en aanspraken t.a.v. andere personen
betreffende zaken wanneer de toepassingsvoorwaarden van de
algemene zakenrechtelijke regels vervuld zijn (bv. eigendomsrecht,
vruchtgebruik, recht van erfpacht en opstal die het toe laten om
subjectieve bevoegdheden uit te oefenen die voorzien zijn door dat
objectief recht)
• subjectieve obligatoire rechten ‘verbintenisrechtelijke’
aanspraak (de twee zitten in 1 rechtshandeling verweven)
• bv. Verkoop doet verbintenissen ontstaan over en weer, maar doet
ook een zakelijk recht overgaan, nl. het eigendomsrecht. Ten
opzichte van de gekochte zaak kan de eigenaar verregaande
bevoegdheden uitoefenen, of verbintenissen afsluiten, finaal wordt
de koper eigenaar van het goed, wat hem bevoegdheden oplevert
• Uitsluiting
– Extrapatrimoniale rechten
• Bv.: recht om te huwen, recht op vaderschap of mee-moederschap,
recht op fysieke integriteit, …
• Zijn niet in geld waardeerbaar of toeëigenbaar
• Behoren niet tot het vermogen
• Zijn onvervreemdbaar (er kan niet over worden beschikt)
• Nuancering:
– over bepaalde aspecten van deze rechten zijn toch
overeenkomsten mogelijk uitoefening (en geen afstand)
van desbetreffend recht
• Bv.: toelating om foto te gebruiken in
publiciteitscampagne
• Bv.: publicatie van persoonlijke briefwisseling
• Bv.: bloed- of orgaangift
– de schending van extrapatrimoniaal recht kan aanleiding
geven tot schadevergoeding (in geld)
– Verbintenissen en vorderingsrechten
• Verbintenis =
– rechtsverhouding tussen twee (of meer) personen, die
ontstaat krachtens de wet ingevolge een rechtshandeling of
rechtsfeit
– op grond waarvan de ene persoon t.o.v. de andere gehouden
is
2
, – tot het leveren van een prestatie (iets geven, iets doen, iets
niet doen): ook bij de vestiging van een zakelijk recht of een
zakelijk gebruiksrecht is er een verbintenis om iets te geven
of iets niet doen (bv. erfdienstbaarheid van onthouding)
MAAR de verbintenis om iets te doen gaat echt puur over
verbintenissen dus valt te onderscheiden van het
goederenrecht
• Vorderingsrecht: als je een bepaalde verbintenis wil zien
afgedwongen worden ten aanzien van de rechtsbank
– Intellectuele rechten
• Geheel van rechten die zijn toegekend aan een auteur of een
uitvinder ter bescherming van de voortbrengselen van zijn geest
(kunstwerken, boeken, uitvindingen)
• Vb.: auteursrechten, octrooien, merkenrecht, …
• Dubbel aspect:
– moreel recht: recht om boek uit te geven, kunstwerk tentoon
te stellen, auteurschap op te eisen, illegale kopieën aan te
vechten
– vermogensrecht: economische exploitatie van de creatie
(reproductie, licenties)
Extrapatrimoniaal aspect + patrimoniaal aspect
• Waar te vinden? KLASSIEK
• Oud Burgerlijk Wetboek van toepassing op lopende
zakelijke rechten
– Boek II ‘Goederen en verschillende beperkingen van de
eigendom’: art. 516-710bis oud BW
– Boek III ‘Op welke wijze eigendoom verkregen wordt’:
algemene bepalingen: art. 711-717 oud BW
– Art. 2071-2091 oud BW: pand hervormd door W
11/7/2013: nieuwe titel XVII Inpandgeving (in werking sinds 1
januari 2018)
– Art. 2219-2280 oud BW: verjaring en bezit
– Veldwetboek
– Als er een vruchtgebruik is gevestigd voor de introductie van
het nieuw BW (2021) DAN is het oud BW nog van toepassing
dit is een bepaald tijdselement dat in een casus terug kan
komen
– Oud BW van toepassing op oude zakelijke rechten
3
, • Bijzondere wetten:
– wetten van 18 januari 1824 betreffende erfpacht en opstal
» Opstalwet gewijzigd door W 25/4/2014
– wet van 16 december 1851 op de voorrechten en
hypotheken (hypotheekwet)
– Artikel 1, eerste Aanvullend protocol EVRM
• Waar thans te zoeken?
Twee parallelle hervormingsoefeningen :
• In uitvoering van Regeerakkoord:
• wijziging appartementswet (Wet van 18 juni 2018 (in werking 1 januari
2019))
• Boek 3 BW, ter vervanging van Boek 2 (art. 516-710bis oudBW)
• Wet van 13 april 2019 tot invoering van een nieuw Burgerlijk Wetboek
1° boek 1. Algemene bepalingen;
2° boek 2. Personen, familie en relatievermogensrecht;
3° boek 3. Goederen;
4° boek 4. Nalatenschappen, schenkingen en testamenten;
5° boek 5. Verbintenissen;
6° boek 6. Bijzondere overeenkomsten;
7° boek 7. Zekerheden;
8° boek 8. Bewijs;
9° boek 9. Verjaring.
• Waar te zoeken?
• Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek,
BS 17 maart 2020, thans dus nieuw Boek 3 (terminologie BW en oud BW)
• Automatische inwerkingtreding: 1 september 2021 (hypothecaire publiciteit:
uiterlijk 1 juli 2022)
• Overgangsrecht:
• Eerbiedigende werking, dus enkel rechtshandelingen vanaf 1 september
2021.
• Mogelijkheid tot anticipatieve toepassing van de nieuwe Wet.: je kon een
opteren voor de toepassing van de regels van het nieuw BW nog voor dit
inwerking trad (voornamelijk m.b.t. een bepaalde passage over aanwas van
vruchtgebruik voor de langstlevende echtgenoot)
• Eeuwigdurend opstalrecht reeds declaratief van toepassing.
Krachtlijnen nieuwe goederenrecht
4
INLEIDING WAT IS GOEDERENRECHT?
• Situering
– Goederenrecht is onderdeel van privaatrecht/burgerlijk recht
• Privaatrecht: regelt rechtsverhouding tussen particulieren
• Publiekrecht:
– Regelt rechtsverhouding tussen particulieren en de overheid
– Regelt samenstelling, werking, … van overheidsinstellingen
• Andere privaatrechtelijke rechtsdomeinen:
verbintenissenrecht, contractenrecht
• Privaatrecht wordt traditioneel opgedeeld in
– patrimoniaal recht of vermogensrecht
– extrapatrimoniaal recht
– Goederenrecht is onderdeel van vermogensrecht
• Heeft betrekking op actieve en passieve samenstelling van
vermogen/patrimonium
• Vermogen =
– actieve bestanddelen= goederen + rechten
– passieve bestanddelen= schulden + plichten
– als iemand alleen maar schulden heeft, heeft deze persoon
dan een vermogen?: ja, het vermogen is de verzameling van
de actieve en passieve bestanddelen
• Omschrijving
– Ontstaan: toe-eigening door de mens van voordelen uit de natuur mens
heeft subjectief gebruik ervan veilig gesteld
– objectief recht subjectief recht :
• Subjectief recht =
– veronderstelt een concrete rechtsverhouding tussen
personen waarop het objectief recht wordt toegepast: als
je bv. zegt dat je eigenaar wil worden van iets dan verleent
het subjectief recht bepaalde aanspraken die eigenlijk door
het objectief recht worden vastgesteld
– Subjectieve zakelijke rechten =
1
, • concrete bevoegdheden en aanspraken t.a.v. andere personen
betreffende zaken wanneer de toepassingsvoorwaarden van de
algemene zakenrechtelijke regels vervuld zijn (bv. eigendomsrecht,
vruchtgebruik, recht van erfpacht en opstal die het toe laten om
subjectieve bevoegdheden uit te oefenen die voorzien zijn door dat
objectief recht)
• subjectieve obligatoire rechten ‘verbintenisrechtelijke’
aanspraak (de twee zitten in 1 rechtshandeling verweven)
• bv. Verkoop doet verbintenissen ontstaan over en weer, maar doet
ook een zakelijk recht overgaan, nl. het eigendomsrecht. Ten
opzichte van de gekochte zaak kan de eigenaar verregaande
bevoegdheden uitoefenen, of verbintenissen afsluiten, finaal wordt
de koper eigenaar van het goed, wat hem bevoegdheden oplevert
• Uitsluiting
– Extrapatrimoniale rechten
• Bv.: recht om te huwen, recht op vaderschap of mee-moederschap,
recht op fysieke integriteit, …
• Zijn niet in geld waardeerbaar of toeëigenbaar
• Behoren niet tot het vermogen
• Zijn onvervreemdbaar (er kan niet over worden beschikt)
• Nuancering:
– over bepaalde aspecten van deze rechten zijn toch
overeenkomsten mogelijk uitoefening (en geen afstand)
van desbetreffend recht
• Bv.: toelating om foto te gebruiken in
publiciteitscampagne
• Bv.: publicatie van persoonlijke briefwisseling
• Bv.: bloed- of orgaangift
– de schending van extrapatrimoniaal recht kan aanleiding
geven tot schadevergoeding (in geld)
– Verbintenissen en vorderingsrechten
• Verbintenis =
– rechtsverhouding tussen twee (of meer) personen, die
ontstaat krachtens de wet ingevolge een rechtshandeling of
rechtsfeit
– op grond waarvan de ene persoon t.o.v. de andere gehouden
is
2
, – tot het leveren van een prestatie (iets geven, iets doen, iets
niet doen): ook bij de vestiging van een zakelijk recht of een
zakelijk gebruiksrecht is er een verbintenis om iets te geven
of iets niet doen (bv. erfdienstbaarheid van onthouding)
MAAR de verbintenis om iets te doen gaat echt puur over
verbintenissen dus valt te onderscheiden van het
goederenrecht
• Vorderingsrecht: als je een bepaalde verbintenis wil zien
afgedwongen worden ten aanzien van de rechtsbank
– Intellectuele rechten
• Geheel van rechten die zijn toegekend aan een auteur of een
uitvinder ter bescherming van de voortbrengselen van zijn geest
(kunstwerken, boeken, uitvindingen)
• Vb.: auteursrechten, octrooien, merkenrecht, …
• Dubbel aspect:
– moreel recht: recht om boek uit te geven, kunstwerk tentoon
te stellen, auteurschap op te eisen, illegale kopieën aan te
vechten
– vermogensrecht: economische exploitatie van de creatie
(reproductie, licenties)
Extrapatrimoniaal aspect + patrimoniaal aspect
• Waar te vinden? KLASSIEK
• Oud Burgerlijk Wetboek van toepassing op lopende
zakelijke rechten
– Boek II ‘Goederen en verschillende beperkingen van de
eigendom’: art. 516-710bis oud BW
– Boek III ‘Op welke wijze eigendoom verkregen wordt’:
algemene bepalingen: art. 711-717 oud BW
– Art. 2071-2091 oud BW: pand hervormd door W
11/7/2013: nieuwe titel XVII Inpandgeving (in werking sinds 1
januari 2018)
– Art. 2219-2280 oud BW: verjaring en bezit
– Veldwetboek
– Als er een vruchtgebruik is gevestigd voor de introductie van
het nieuw BW (2021) DAN is het oud BW nog van toepassing
dit is een bepaald tijdselement dat in een casus terug kan
komen
– Oud BW van toepassing op oude zakelijke rechten
3
, • Bijzondere wetten:
– wetten van 18 januari 1824 betreffende erfpacht en opstal
» Opstalwet gewijzigd door W 25/4/2014
– wet van 16 december 1851 op de voorrechten en
hypotheken (hypotheekwet)
– Artikel 1, eerste Aanvullend protocol EVRM
• Waar thans te zoeken?
Twee parallelle hervormingsoefeningen :
• In uitvoering van Regeerakkoord:
• wijziging appartementswet (Wet van 18 juni 2018 (in werking 1 januari
2019))
• Boek 3 BW, ter vervanging van Boek 2 (art. 516-710bis oudBW)
• Wet van 13 april 2019 tot invoering van een nieuw Burgerlijk Wetboek
1° boek 1. Algemene bepalingen;
2° boek 2. Personen, familie en relatievermogensrecht;
3° boek 3. Goederen;
4° boek 4. Nalatenschappen, schenkingen en testamenten;
5° boek 5. Verbintenissen;
6° boek 6. Bijzondere overeenkomsten;
7° boek 7. Zekerheden;
8° boek 8. Bewijs;
9° boek 9. Verjaring.
• Waar te zoeken?
• Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek,
BS 17 maart 2020, thans dus nieuw Boek 3 (terminologie BW en oud BW)
• Automatische inwerkingtreding: 1 september 2021 (hypothecaire publiciteit:
uiterlijk 1 juli 2022)
• Overgangsrecht:
• Eerbiedigende werking, dus enkel rechtshandelingen vanaf 1 september
2021.
• Mogelijkheid tot anticipatieve toepassing van de nieuwe Wet.: je kon een
opteren voor de toepassing van de regels van het nieuw BW nog voor dit
inwerking trad (voornamelijk m.b.t. een bepaalde passage over aanwas van
vruchtgebruik voor de langstlevende echtgenoot)
• Eeuwigdurend opstalrecht reeds declaratief van toepassing.
Krachtlijnen nieuwe goederenrecht
4
