Ontwikkelingspsychologie
Juliet scales
1
, Inhoudstafel
1. Introductie 9
1.1. Definitie 9
1.1.1. Wetenschappelijke studie 9
1.1.2. Van conceptie tot dood 10
1.2. Basisthema’s 10
1.2.1. Continu of discontinu? 10
1.2.3. NATURE - NURTURE debat 11
2. Theoretische kaders 12
2.1. Psychoanalytische theorie van SIGMUND FREUD 12
2.2. Psychosociale theorie Erik Erikson 13
2.3. Behaviorisme John Watson en Skinner 15
2.4. Sociaal-cognitieve leertheorie Albert Bandura 17
2.5. Cognitieve leertheorie Jean Piaget 17
2.6. Humanistisch perspectief Carl Rogers 18
2.7. Contextueel perspectief Bronfenbrenner 19
2.8. Socioculturele theorie Lev Vygotsky 19
2.9. Evolutionaire psychologie Konrad Lorenz 20
3. Prenatale periode 20
3.1. Genetica 20
3.2. Gedragsgenetica 21
3.3. Interactie vs correlatie – gen-omgevingscorrelatie 22
3.4. Epigenetica 24
3.5. Risicofactoren voor ontwikkeling 24
Les 2 - Geboorte en fysieke ontwikkeling in de peutertijd 26
1. Geboorte 26
1.1. Zorg 27
1.2. Geboorte (zorg) 27
1.3. Culturele verschillen (zorg) 27
1.4. Voeding 28
1.5. Geboortegewicht 29
1.6. Raciale en culturele verschillen kindersterfte 29
1.7. Aanraking 30
2. Eerste maanden 30
2.1. Postpartum depressie 30
3. Peuter 31
2
, 3.1. Fysieke ontwikkeling 31
3.1.1. Hersenontwikkeling 32
3.1.2. Motorische ontwikkeling 33
3.1.3. Visuele perceptie 34
3.1.4. Auditorische perceptie 35
3.1.5. Reuk en smaak 35
3.1.6. Gevoel 35
Les 3 – cognitieve ontwikkeling & sociale en persoonlijkheidsontwikkeling 36
1. Cognitieve ontwikkeling peuter 36
1.1. Sensori-motorische fase 36
1.1.1. Piaget’s theorie 39
1.2. Intelligentie 42
1.3. Taal 42
2. Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling 44
2.1. Sociale competenties 44
2.2. Emoties 44
2.3. Angst voor vreemden en separatie 45
2.4. Social referencing 45
2.5. Ontwikkeling van het ik 46
2.5.1. Theory of Mind 46
2.6. Hechting 47
2.7. Persoonlijkheid 49
2.8. Temperament 50
2.9. Gender rollen 50
Les 4 – fysieke & cognitieve ontwikkeling in de kleutertijd 51
1. Fysieke ontwikkeling van de kleuter 51
Hersengroei en cognitieve ontwikkeling 52
Potty training around the world 53
1.1. Cognitieve ontwikkeling 53
Bedenkingen 54
1.2. Socioculturele theorie 54
1.3. Taalontwikkeling 55
1.3.1. Taal – impact van SES 56
1.4. Leren door (digitale) media? 57
1.5. Kleuterschool 57
1.5.1. Te vroeg? 57
Les 5 – Persoonlijke en sociale ontwikkeling van de kleuter 58
3
, 1. Persoonlijke ontwikkeling van de kleuter 58
1.1. Zelfbewustzijn 58
1.1.1. Genderbewustzijn 58
1.1.2. Gender 58
1.1.3. Gender: actueel 59
1.1.4. Raciaal en etnisch bewustzijn 60
2. Sociale ontwikkeling van de kleuter 60
2.1. Vriendschappen 60
2.2. Het belang van het spel 61
2.2.1. Theory of Mind 61
2.3. Opvoeding 62
2.3.1. Co-opvoeding (coparenting) 63
2.3.2. Opvoeding over culturen heen 64
2.4. Mishandeling 64
2.4.1. Vormen van mishandeling 64
2.4.2. Risicofactoren van mishandeling 66
2.4.3. Gevolgen van kindermishandeling 67
2.5. Ontwikkeling van moraliteit (LES 6) 67
2.6. Agressie 68
2.6.1. Agressie in media 69
Les 6 – Fysieke en cognitieve ontwikkeling tijdens de kindertijd 71
1. Fysieke ontwikkeling in de kindertijd 71
1.1. Groei 71
1.2. Voeding 71
2. Motorische ontwikkeling 71
2.1. Mentaal welzijn 72
2.2. Psychische problematiek 73
2.2.1. Kinderen met speciale behoeftes 74
2.3. Leerstoornis 74
3. Cognitieve ontwikkeling in de kindertijd 75
3.1. Piaget: concreet operationeel 75
3.2. Sociaal-cultureel leren 75
3.3. Taalontwikkeling 76
3.3.1. Leesvaardigheid 76
3.4. Intelligentie 77
3.4.1. Het meten van intelligentie heeft veel onderzoek geïnspireerd: 78
3.4.2. Opmerkingen 79
4
Juliet scales
1
, Inhoudstafel
1. Introductie 9
1.1. Definitie 9
1.1.1. Wetenschappelijke studie 9
1.1.2. Van conceptie tot dood 10
1.2. Basisthema’s 10
1.2.1. Continu of discontinu? 10
1.2.3. NATURE - NURTURE debat 11
2. Theoretische kaders 12
2.1. Psychoanalytische theorie van SIGMUND FREUD 12
2.2. Psychosociale theorie Erik Erikson 13
2.3. Behaviorisme John Watson en Skinner 15
2.4. Sociaal-cognitieve leertheorie Albert Bandura 17
2.5. Cognitieve leertheorie Jean Piaget 17
2.6. Humanistisch perspectief Carl Rogers 18
2.7. Contextueel perspectief Bronfenbrenner 19
2.8. Socioculturele theorie Lev Vygotsky 19
2.9. Evolutionaire psychologie Konrad Lorenz 20
3. Prenatale periode 20
3.1. Genetica 20
3.2. Gedragsgenetica 21
3.3. Interactie vs correlatie – gen-omgevingscorrelatie 22
3.4. Epigenetica 24
3.5. Risicofactoren voor ontwikkeling 24
Les 2 - Geboorte en fysieke ontwikkeling in de peutertijd 26
1. Geboorte 26
1.1. Zorg 27
1.2. Geboorte (zorg) 27
1.3. Culturele verschillen (zorg) 27
1.4. Voeding 28
1.5. Geboortegewicht 29
1.6. Raciale en culturele verschillen kindersterfte 29
1.7. Aanraking 30
2. Eerste maanden 30
2.1. Postpartum depressie 30
3. Peuter 31
2
, 3.1. Fysieke ontwikkeling 31
3.1.1. Hersenontwikkeling 32
3.1.2. Motorische ontwikkeling 33
3.1.3. Visuele perceptie 34
3.1.4. Auditorische perceptie 35
3.1.5. Reuk en smaak 35
3.1.6. Gevoel 35
Les 3 – cognitieve ontwikkeling & sociale en persoonlijkheidsontwikkeling 36
1. Cognitieve ontwikkeling peuter 36
1.1. Sensori-motorische fase 36
1.1.1. Piaget’s theorie 39
1.2. Intelligentie 42
1.3. Taal 42
2. Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling 44
2.1. Sociale competenties 44
2.2. Emoties 44
2.3. Angst voor vreemden en separatie 45
2.4. Social referencing 45
2.5. Ontwikkeling van het ik 46
2.5.1. Theory of Mind 46
2.6. Hechting 47
2.7. Persoonlijkheid 49
2.8. Temperament 50
2.9. Gender rollen 50
Les 4 – fysieke & cognitieve ontwikkeling in de kleutertijd 51
1. Fysieke ontwikkeling van de kleuter 51
Hersengroei en cognitieve ontwikkeling 52
Potty training around the world 53
1.1. Cognitieve ontwikkeling 53
Bedenkingen 54
1.2. Socioculturele theorie 54
1.3. Taalontwikkeling 55
1.3.1. Taal – impact van SES 56
1.4. Leren door (digitale) media? 57
1.5. Kleuterschool 57
1.5.1. Te vroeg? 57
Les 5 – Persoonlijke en sociale ontwikkeling van de kleuter 58
3
, 1. Persoonlijke ontwikkeling van de kleuter 58
1.1. Zelfbewustzijn 58
1.1.1. Genderbewustzijn 58
1.1.2. Gender 58
1.1.3. Gender: actueel 59
1.1.4. Raciaal en etnisch bewustzijn 60
2. Sociale ontwikkeling van de kleuter 60
2.1. Vriendschappen 60
2.2. Het belang van het spel 61
2.2.1. Theory of Mind 61
2.3. Opvoeding 62
2.3.1. Co-opvoeding (coparenting) 63
2.3.2. Opvoeding over culturen heen 64
2.4. Mishandeling 64
2.4.1. Vormen van mishandeling 64
2.4.2. Risicofactoren van mishandeling 66
2.4.3. Gevolgen van kindermishandeling 67
2.5. Ontwikkeling van moraliteit (LES 6) 67
2.6. Agressie 68
2.6.1. Agressie in media 69
Les 6 – Fysieke en cognitieve ontwikkeling tijdens de kindertijd 71
1. Fysieke ontwikkeling in de kindertijd 71
1.1. Groei 71
1.2. Voeding 71
2. Motorische ontwikkeling 71
2.1. Mentaal welzijn 72
2.2. Psychische problematiek 73
2.2.1. Kinderen met speciale behoeftes 74
2.3. Leerstoornis 74
3. Cognitieve ontwikkeling in de kindertijd 75
3.1. Piaget: concreet operationeel 75
3.2. Sociaal-cultureel leren 75
3.3. Taalontwikkeling 76
3.3.1. Leesvaardigheid 76
3.4. Intelligentie 77
3.4.1. Het meten van intelligentie heeft veel onderzoek geïnspireerd: 78
3.4.2. Opmerkingen 79
4