Biologische
psychologie II
HOC 1
Voorkennis nodig voor bp2
Evolutie en gedragsgenetica; dna is overerfbaar wat zich uit in gedrag.
heritabiliteit IQ bv 50%
- Als we ingrijpen op het lichaam verandert onze psyche (vb medicatie)
- Bepaalde denkprocessen uiten zich in fysieke reacties (breinactivitieit in
bepaalde regio)
- Er is sprake van micro en macrostructuur van het zenuwstelsel
Vb van netwerkstructuren
Netwerkstructuren= verschillende regios in onze brein beinvloeden mekaar, het
zijn netwerken die samenwerken Neuron A stuurt info via axon, overheen de
synaps, naar dendrieten van neuron B; basic netwerk
- Dit voorbeeld ^ is een = exciterende invloed (+) toestand neuron B is
negatief, neuron A zorgt voor actiepotentiaal (exciterend) door naar B te
sturen
o Basistoestand is extreem negatief; kortstondig positief dan
actiepotentiaal; Alles of niets
- Negatief in rusttoestand kost energie, maar het gevaar om ruissignalen
door te sturen is minder (= actiepotentiaal dat niet bedoelt was, wordt niet
verder doorgegeven)
CONVERGENTIE
- Aantal neuronen daalt! We gaan van bv 3 neuronen naar 1 info
dat in drie neuronen zit worden naar één neuron overgegeven
o Waarom wilt het brein het verminderen?
kwantitatieve integratie; je bundelt informatie voor
hetzelfde: vb: fotoreceptoren bij schemering; “er is licht
aanwezig”
, kwalitatieve integratie; je komt op een conclusie via
verschillende bronnen: vb fotoreceptor + oogbeweging
= “waar is object, welke kleur is het”
D I V E R GE N T I E :
- Het aantal neuronen stijgt
- Opsplitsen; vb: info moet naar Cerebellum en Cortex
- Versterken van info vb: een neuron die volledige spiergroep doet bewegen
Netwerkstructuren feedback
Minimaliseren van ruis
- Neuron A doet B en C vuren
- Negatieve projectie van neuron C naar A, bemoeilijkt het vuren A, maakt
kans op
temporele summatie bij B kleiner.
- Neuron A stuur positieve info naar B, maar neuron C zorgt ervoor dat A
gedempt wordt
o Waarom? B zal waarschijnlijk ook info van andere neuronen moeten
krijgen om tot vuren te komen, C zorgt ervoor dat de ruis van A naar
B beperkt wordt
- Grote activiteit in A zal, tot meer beperkte activiteit in B leiden wanneer C
actief.
- Er zijn neuronen die gespecialiseerd zijn in het doorzenden van positieve
informatie of negatieve informatie (A gespecialiseerd in doorgeven
positieve info terwijl C negatieve info)
o Info bij C kan wel splitsen en kan een positief effect hebben op een
andere neuron bovenop
Hetzelfde neuron kan dus op een bepaalde plek een positieve
info doorsturen en op een andere plek negatieve
Netwerkstructuren scherpe en doffe pijn (feedforward)
Komt voor in het pijnnetwerk
- A voelt druk, wordt in B gedetecteerd als - Neuron D is trager (=minder
scherpe pijn op een nauwkeurige plek. gemyeliniseerd) Zal demping van C op
o Functie = Waarschuwing! D opheffen zodat toch doffe, diffuse,
C zal acute pijnregistratie zeurende pijn wordt ervaren.
, dempen = Evolutionair o Functie = Wees voorzichtig!
adaptief; op het begin doet Onthoud: Biologische achtergrond van iets simpel
het meer pijn en naarlange de als pijn, kan zeer complex zijn.
tijd gaat het minder pijn doen - Neuron D inhibeert C (= inhibitie van een
inhibitie) dempende effect van C op B
wordt door D opgeheft acute pijn door
A geregistreerd is weg
Evolutie nut: meeste pijn weg maar blijft nog
beetje zodat je je niet opnieuw pijn doet op die
manier
Netwerkstructuren laterale inhibitie
Minimaliseren van ruis
- Eerste laag neuronen geeft excitatie informatie aan tweede laag.
- Neuronen in eerste laag inhiberen elkaar.
o Vb: spatiale nauwkeurigheid bij tastreceptoren om twee punten op
huid te onderscheiden. Lukt beter op handen vs rug neuronen op
hand geven meer detail wanneer er druk is (er zijn meer neuronen
op hand, daarom is het meer specifiek doorgezonden)
- Winner takes it all netwerk (hier is C ‘het belangrijkste’) meeste evidentie
Netwerkstructuren coincidentiedetector
Vb: Spatiale lokalisatie van geluid zonder zicht.
- Axonen van rechter en linker oor geven beide informatie aan neuronen
(beige bollen) over het horen van geluid.
- Locatie van de bron van geluid, bepaald wanneer het geluid toe komt
aan elk oor. Specifiek neuron zal vuren afhankelijk van het verschil in tijd
tussen de twee oren.
INLEIDING ZINTUIGEN
Definitie en basics
Hoeveel? “klassieke 5”: Zicht, horen, ruiken, tast, smaak
- Positie van je ledematen kan als ‘de rest’ worden gezien
, - Evenwichtzin = beweging van je lichaam tov zwaartekracht
- Bewust vs onbewust op bepaalde zin focussen (klassieke 5)
CASE STUDY VAN IAN WATERMAN
- Sensorisch deficit: door griep op 19j selectieve uitval van tastzin, niet pijn
of temperatuur
Persoon kan niet meer wandelen want proprioceptie = tastzin
o IW leert terug lopen op basis van zijn zicht (denk aan schroef
indraaien), evenwichtszin,...
o Communicatie met handen of rest van lichaam,
lichaamsbewegingen hebben een communicatieve functie ook
IW leert dit terug door bewust de bewegingen te doen)
Conclusie: Wat we beschouwen als 1 functie, is vaak een
samenspel tussen verschillende onderdelen. We kunnen deze
onderdelen leren kennen door dissociaties = verschillende
deelfuncties die samen 1 vormen
Psyche waar we ons van bewustzijn = klein onderdeel
van de processen die in ons lichaam gebeuren
C H E M O C E P T I E : vb. glomus caroticum in halsslagader: detecteerd O²(, CO²,
pH)
- gevoel van verstikking bij te weinig zuurstof & aanwezigheid vetten bij de
ingang van de dunne darm = gevoel van voldoende eten
- ‘soort van zintuig’ omdat het chemische processen zijn die je kan
voelen/weernemen
MAGNETOCEPTIE:
- Aanvoelen van magnetisch veld van de aarde
o Vb. Koeien orienteren zich in dezelfde richting overheen wereld?
o Vissoorten kunnen navigeren op ingebouwd compas
S E N S A T I E : objectief proces, iets wat je door je omgeving ervaart
- Fysieke omgevingsstimuli worden gedetecteerd door sensorische
receptoren en omgezet in neurale activiteit
o Vb: perceptie van licht, luidheid geluid,... Cellen die stimuli
waarnemen en
neurotransmitters beïnvloeden
P E R C E P T I E : subjectieve constructie
- interpretatie, ervaring, reactie op deze sensaties door cellen in het
centraal zenuwstelsel
- Beinvloed door motivatie, doel,...
psychologie II
HOC 1
Voorkennis nodig voor bp2
Evolutie en gedragsgenetica; dna is overerfbaar wat zich uit in gedrag.
heritabiliteit IQ bv 50%
- Als we ingrijpen op het lichaam verandert onze psyche (vb medicatie)
- Bepaalde denkprocessen uiten zich in fysieke reacties (breinactivitieit in
bepaalde regio)
- Er is sprake van micro en macrostructuur van het zenuwstelsel
Vb van netwerkstructuren
Netwerkstructuren= verschillende regios in onze brein beinvloeden mekaar, het
zijn netwerken die samenwerken Neuron A stuurt info via axon, overheen de
synaps, naar dendrieten van neuron B; basic netwerk
- Dit voorbeeld ^ is een = exciterende invloed (+) toestand neuron B is
negatief, neuron A zorgt voor actiepotentiaal (exciterend) door naar B te
sturen
o Basistoestand is extreem negatief; kortstondig positief dan
actiepotentiaal; Alles of niets
- Negatief in rusttoestand kost energie, maar het gevaar om ruissignalen
door te sturen is minder (= actiepotentiaal dat niet bedoelt was, wordt niet
verder doorgegeven)
CONVERGENTIE
- Aantal neuronen daalt! We gaan van bv 3 neuronen naar 1 info
dat in drie neuronen zit worden naar één neuron overgegeven
o Waarom wilt het brein het verminderen?
kwantitatieve integratie; je bundelt informatie voor
hetzelfde: vb: fotoreceptoren bij schemering; “er is licht
aanwezig”
, kwalitatieve integratie; je komt op een conclusie via
verschillende bronnen: vb fotoreceptor + oogbeweging
= “waar is object, welke kleur is het”
D I V E R GE N T I E :
- Het aantal neuronen stijgt
- Opsplitsen; vb: info moet naar Cerebellum en Cortex
- Versterken van info vb: een neuron die volledige spiergroep doet bewegen
Netwerkstructuren feedback
Minimaliseren van ruis
- Neuron A doet B en C vuren
- Negatieve projectie van neuron C naar A, bemoeilijkt het vuren A, maakt
kans op
temporele summatie bij B kleiner.
- Neuron A stuur positieve info naar B, maar neuron C zorgt ervoor dat A
gedempt wordt
o Waarom? B zal waarschijnlijk ook info van andere neuronen moeten
krijgen om tot vuren te komen, C zorgt ervoor dat de ruis van A naar
B beperkt wordt
- Grote activiteit in A zal, tot meer beperkte activiteit in B leiden wanneer C
actief.
- Er zijn neuronen die gespecialiseerd zijn in het doorzenden van positieve
informatie of negatieve informatie (A gespecialiseerd in doorgeven
positieve info terwijl C negatieve info)
o Info bij C kan wel splitsen en kan een positief effect hebben op een
andere neuron bovenop
Hetzelfde neuron kan dus op een bepaalde plek een positieve
info doorsturen en op een andere plek negatieve
Netwerkstructuren scherpe en doffe pijn (feedforward)
Komt voor in het pijnnetwerk
- A voelt druk, wordt in B gedetecteerd als - Neuron D is trager (=minder
scherpe pijn op een nauwkeurige plek. gemyeliniseerd) Zal demping van C op
o Functie = Waarschuwing! D opheffen zodat toch doffe, diffuse,
C zal acute pijnregistratie zeurende pijn wordt ervaren.
, dempen = Evolutionair o Functie = Wees voorzichtig!
adaptief; op het begin doet Onthoud: Biologische achtergrond van iets simpel
het meer pijn en naarlange de als pijn, kan zeer complex zijn.
tijd gaat het minder pijn doen - Neuron D inhibeert C (= inhibitie van een
inhibitie) dempende effect van C op B
wordt door D opgeheft acute pijn door
A geregistreerd is weg
Evolutie nut: meeste pijn weg maar blijft nog
beetje zodat je je niet opnieuw pijn doet op die
manier
Netwerkstructuren laterale inhibitie
Minimaliseren van ruis
- Eerste laag neuronen geeft excitatie informatie aan tweede laag.
- Neuronen in eerste laag inhiberen elkaar.
o Vb: spatiale nauwkeurigheid bij tastreceptoren om twee punten op
huid te onderscheiden. Lukt beter op handen vs rug neuronen op
hand geven meer detail wanneer er druk is (er zijn meer neuronen
op hand, daarom is het meer specifiek doorgezonden)
- Winner takes it all netwerk (hier is C ‘het belangrijkste’) meeste evidentie
Netwerkstructuren coincidentiedetector
Vb: Spatiale lokalisatie van geluid zonder zicht.
- Axonen van rechter en linker oor geven beide informatie aan neuronen
(beige bollen) over het horen van geluid.
- Locatie van de bron van geluid, bepaald wanneer het geluid toe komt
aan elk oor. Specifiek neuron zal vuren afhankelijk van het verschil in tijd
tussen de twee oren.
INLEIDING ZINTUIGEN
Definitie en basics
Hoeveel? “klassieke 5”: Zicht, horen, ruiken, tast, smaak
- Positie van je ledematen kan als ‘de rest’ worden gezien
, - Evenwichtzin = beweging van je lichaam tov zwaartekracht
- Bewust vs onbewust op bepaalde zin focussen (klassieke 5)
CASE STUDY VAN IAN WATERMAN
- Sensorisch deficit: door griep op 19j selectieve uitval van tastzin, niet pijn
of temperatuur
Persoon kan niet meer wandelen want proprioceptie = tastzin
o IW leert terug lopen op basis van zijn zicht (denk aan schroef
indraaien), evenwichtszin,...
o Communicatie met handen of rest van lichaam,
lichaamsbewegingen hebben een communicatieve functie ook
IW leert dit terug door bewust de bewegingen te doen)
Conclusie: Wat we beschouwen als 1 functie, is vaak een
samenspel tussen verschillende onderdelen. We kunnen deze
onderdelen leren kennen door dissociaties = verschillende
deelfuncties die samen 1 vormen
Psyche waar we ons van bewustzijn = klein onderdeel
van de processen die in ons lichaam gebeuren
C H E M O C E P T I E : vb. glomus caroticum in halsslagader: detecteerd O²(, CO²,
pH)
- gevoel van verstikking bij te weinig zuurstof & aanwezigheid vetten bij de
ingang van de dunne darm = gevoel van voldoende eten
- ‘soort van zintuig’ omdat het chemische processen zijn die je kan
voelen/weernemen
MAGNETOCEPTIE:
- Aanvoelen van magnetisch veld van de aarde
o Vb. Koeien orienteren zich in dezelfde richting overheen wereld?
o Vissoorten kunnen navigeren op ingebouwd compas
S E N S A T I E : objectief proces, iets wat je door je omgeving ervaart
- Fysieke omgevingsstimuli worden gedetecteerd door sensorische
receptoren en omgezet in neurale activiteit
o Vb: perceptie van licht, luidheid geluid,... Cellen die stimuli
waarnemen en
neurotransmitters beïnvloeden
P E R C E P T I E : subjectieve constructie
- interpretatie, ervaring, reactie op deze sensaties door cellen in het
centraal zenuwstelsel
- Beinvloed door motivatie, doel,...
