HC 1: Het EU-integratieproces en de nieuwe rechtsorde
1. De Europese Unie: eerste kennismaking
In cijfers:
- 27 Lidstaten
- 24 officiële talen
- Oppervlakte van 4 miljoen km²
- Ca. 448 miljoen inwoners
- Budget van de EU als geheel is vergelijkbaar met dat van Denemarken
- VK -> Brexit.
- Zwitserland, Noorwegen, Balkanstaten, Monaco,... -> niet id EU.
1.1 De EU als vredesproject
- Reactie op horror van Tweede Wereldoorlog (Raad van Europa, Navo,... ).
- Churchill: A kind of United States of Europe.
- 9 mei 1950: Schumanverklaring ( Franse minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman ):
● Uitgewerkt door Jean Monnet.
● Economische samenwerking in bepaalde sectoren om door deze samenwerking de landen in Europa samen te
brengen en een economische groei te laten gebeuren zodat de vrede en de stabiliteit van het continent zou
bevorderen
➔ Neo-functionalisme.
- 1951: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal ( EGKS ).
● 1952-2002: opgegaan in Europese Gemeenschap.
● Lidstaten: Duistalnd/Frankrijk/Italië/België/Nederland/Luxemburg.
➔ “De solidariteit van de productie welke aldus tot stand zal komen, zal tot gevolg hebben, dat een oorlog tussen
Frankrijk en Duitsland niet alleen ondenkbaar doch ook materieel onmogelijk wordt.”
● Waarom? Omdat men kolen en staal nodig heeft om aan oorlogsindustrie te doen.
➔ Economische samenwerking.
➔ Stabiliseren van economische en politieke relaties tussen Frankrijk & Duitsland.
● Institutionele structuur:
➔ Hoge autoriteit: onafhankelijk tegenover andere lidstaten.
➔ Gemeenschappelijke Vergadering ( vertegenwoordigers van nationale parlement ).
➔ Raad van Ministers.
Hof van Justitie: uitspraak doen over verdragen.
➢ Supranationaliteit lag bij de Hoge Autoriteit met de Raad als remmende factor.
❖ Hoge autoriteit kon beslissingen nemen boven de lidstaten uit -> algemeen Europees belang bewaren
i.p.v. belangen van algemene lidstaten.
❖ Raad van Ministers konden besluiten blokkeren of vertragen als ze vonden dat hun nationale
belangen te veel in de knel kwamen.
- EU opgericht door verdrag van Maastricht in 1993, maar EU gaat terug naar de EEG en EGKS. De EU is niet meer dan
een van de vele vredesprojecten die hier in Europa werden opgesteld na WOII met als doelstelling ervoor te zorgen nooit
meer zo’n oorlog mee te maken. De EU was de meest succesvolle: de reden daarvoor is het supranationaal karakter van
de EU, omdat dit de nationale soevereiniteit het meest inperkt.
- 1994: poging tot politieke unie = te verregaand.
1.2 De EU als economische samenwerking
- 1952-1957: gemengde periode voor integratieproces:
● EGKS was een succes.
● VS drongen aan op herbewapening van Duitsland i.v.m. de Koude Oorlog.
➔ Europese Defensie Gemeenschap 1954: supranationaal leger.
➔ Europese Politieke Unie 1994: gemeenschappelijk buitenlands beleid.
➔ Verdragen werden getekend: feitelijke sprong naar een federaal Europa.
➔ Ratificatie strandde in het Franse Parlement: Vandaag heeft Duitsland hier een probleem mee!
● Bijgevolg: economische integratie als doel: de staten waren nog niet klaar in politieke coöperatie.
- 1957: Europese Economische Gemeenschappen ( EEG ):
● 25 maart 1957: Verdrag van Rome.
1
, ● Spaak rapport: basis voor verdere Europese Integratie.
● Functionele integratie op economisch terrein:
➔ Douane-unie: Als je goederen koop in België en je brengt dit over de grens van Duitsland, dan moet je
heffingen betalen. Er waren veel smokkelingen in deze periode.
➔ Regels betreffende mededinging: Dit is het regelen hoe dat bedrijven moeten handelen. Dit was revolutionair!
➔ Naast vrij verkeer van goederen, bevordering van vrij verkeer van personen, goederen, diensten en
kapitaal: instelling van een gemeenschappelijke/Interne markt: het was om de werkkracht van één lidstaat naar
een andere lidstaat te brengen
● Raamwerkverdrag: Men had artikels die iets zeggen over de instellingen, maar ook basisregels dat aangaven
wanneer er een vrij verkeer van goederen aanwezig is. Hoe dit in de praktijk zou werken, moest nog uitgelegd
worden.
● Supranationaal: De Unie beschikte over de Commissie, maar deze Commissie was niet zo belangrijk in het EGKS,
omdat de lidstaten meer inspraak wouden hebben, omdat het Verdrag enkel basisartikelen omvatte. Het was nog
steeds supranationaal, maar er was een besluitvorming bij de Raad.
- 1957: Europese Gemeenschap voor Atoomenergie ( Euratom ):
● 25 maart 1957: Verdrag van Rome.
● Weinig strategische elementen.
● Bestaat nog steeds naast het VEU en VWEU.
● Supranationaal.
- 1965: Fusieverdrag:
● Fusie van de instellingen van de drie gemeenschappen:
➔ Europese Commissie.
Raad van Ministers.
➔ Europees parlement.
➔ Hof van Justitie.
- 1960 – eind jaren ‘80:
● Spanning: Intergouvernementalisme vs Supranationalisme.
● 1965:
➔ Stemmen in de Raad: Van unanimiteit naar een gekwalificeerde meerderheid:
➢ Frankrijk (De Gaulle: President van Frankrijk): “empty chair policy”: Hij daagde niet meer op in de
vergaderingen van de Raad samen met zijn ministers. Dit gaf aanleiding tot verschillende
problemen, omdat de Raad dan geen besluiten kan nemen. Het probleem wordt opgelost in de
Luxemburg Akkoorden.
➢ 1965: Luxemburg Akkoorden: Wanneer een belangrijk besluit voor één van de lidstaten genomen
wordt dan zal deze vragen om niet met een gekwalificeerde meerderheid te besluiten, maar door te
gaan met de onderhandelingen waarbij ieder lidstaat zijn akkoord geeft.
➔ Tegelijkertijd: versterking van supranationale karakter gemeenschappen door onder andere:
➢ 1979: Eerste directe verkiezingen Europees Parlement.
➢ Sterke drijvende rol van het Hof van Justitie om de EU te bevorderen:
❖ Van Gend & Loos: “eigen rechtsorde”.
❖ Costa/ENEL: voorrang.
- Sinds 1958: grote verdragswijzigingen:
● 1986: Europese akte ( Single European Act ):
➔ “Herlancering” van het integratieproces.
➔ Doel: totstandbrengen interne markt.
➔ Institutionele hervorming: versterken van positie van het Europees Parlement door middel van coöperatie en
toestemmingsprocedure.
➔ Materiële hervorming: interne markt en het creëren van nieuwe competenties.
➔ Vervollediging/effectieve realisatie interne markt.
● 1992: Verdrag van Maastricht:
➔ Oprichting van de Europese Unie: We hadden tot nu toe maar de drie gemeenschappen, maar hierbij wordt de
EU gecreëerd.
➢ Interne markt.
➢ Uitbreiding van de bevoegdheden ( zoals: economisch, monetair, sociaal beleid, burgerschap, onderwijs,...
).
2
, ➢ Plan EMU: €.
➢ Europees burgerschap: Ieder die de nationaliteit heeft van de lidstaten, is automatisch een Europese
burger.
➢ Beginsel van subsidariteit
➔ Institutionele hervorming:
➢ Meer bevoegdheden Europees Parlement: Co-decisie/medebeslissingsprocedure.
➢ Meer GKM in de Raad.
➢ Voorbereiden op de uitbreiding.
➔ Pijlerstructuur:
➢ Pijler 1: EG-pijler (marktpeiler ):
❖ Europees Gemeenschap: EG ( =EGKS/EURATOM/EEG ): Supranationaal.
❖ De Gemeenschapsverdragen: zoals zij ingrijpend werden gewijzigd door Titels II, III en IV van het
EU-Verdrag, vooral hef EEG-Verdrag.
☐ EEG (Europese Economische Gemeenschap) werd EG (Europese Gemeenschap).
☐ Er was een verruiming van het actietermijn.
➢ Pijler 2:GBVB-pijler. intergouvernementeel:
❖ Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid ( defensie ) in titel V EU-Verdrag.
➢ Pijler 3: JUBI-pijler:
❖ Justitie en binnenlandse zaken ( asiel, immigratie, derdelanders en internationale misdrijven ) in titel
VI EU-Verdrag
❖ Intergouvernementeel: voornamelijk unanimiteit en Europese Raad/Raad belangrijkste actoren.
❖ Bestond oorspronkelijk uit bepalingen betreffende samenwerking op het gebied van justitie en
binnenlandse zaken (JBZ). Een volgende Verdragswijziging – het Verdrag van Amsterdam – zou de
Gemeenschap de bevoegdheid verlenen om op te treden in diverse domeinen die onder de
JBZ-samenwerking vielen en het toepassingsgebied van de derde pijler daarom herleiden tot de
politiële en justitiële samenwerking in strafzaken (PJSS).
● 1997: Verdrag van Amsterdam:
➔ Schengen: vrij verkeer zonder grenscontroles.
➔ Consolideren bevoegdheden.
3
, ➔ Uitbreiden co-decisie procedure.
➔ Uitbreiden bevoegdheden ( visa, asiel, immigratie,... ).
➔ Legitimiteit van de EU.
● 2001: Verdrag van Nice ( aanpassen EU aan grote uitbreiding oosten -> oostelijke lidstaten toegetreden na 2004 ).:
➔ Institutionele hervormingen: voorbereidingen op uitbreidingen;
➔ 2004: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Hongarije, Slovenië, Tsjechië, Slovakije, Cyprus en Malta.
➔ Groeiende consensus voor een meer fundamentele herziening van de EU
➢ December 2001: Verklaring van Laken
● 2004: Verdrag tot vaststelling van een Grondwet: Een grondwet opzetten van de Europese Unie. Men wou alle
Verdragen afschaffen en één Grondwet te bezitten. Men wou een Europese identiteit creëren.
➔ EG Verdrag en EU-Verdrag vervangen door een nieuw verdrag.
➔ Afschaffing pijlerstructuur.
➔ Identiteit van de Unie ( symbolen ).
➔ Problemen met ratificatie
➢ Afgewezen door Nederland en Frankrijk: “founding fathers”.
➔ 2005 Europese Raad: Reflectieperiode.
● 2007: recentste wijziging = Verdrag van Lissabon ( constitutionele wijzigingen ):
➔ Hervormde Grondwet.
➔ Twee verdragen:
➢ VEU.
VWEU ( voormalig EG-Verdrag ).
➔ EU is rechtspersoon: De gemeenschappen zijn afgeschaft. Enkel EURATOM bestaat nog. Het VEU gaat erover
wat de instellingen van de EU mogen doen. Het VWEU geeft meer detail hoe alles in praktijk werkt en hoe de
bevoegdheden worden uitgeoefend.
➔ Grondrechtenhandvest ( Charter ) bindend als annex: Deze is niet geïntegreerd in de Verdragen. Het Handvest
heeft dezelfde waarde als de Europese Verdragen.
➔ Inwerkingtreding 1 december 2009.
➔ Geen pijlers.
➔ Voorzitter van de Europese Raad.
➔ Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse zaken
➢ Twee nieuwe functies gecreëerd binnen de EU.
1) Het heeft de doelstellingen en grondbeginselen van de EU geactualiseerd (art. 2 en 3 VEU).
2) Het heeft een verduidelijking aangebracht in de verdeling van de bevoegdheden tussen de Unie en de lidstaten
en in de wijze waarop de instellingen de bevoegdheden van de Unie kunnen uitoefenen.
3) Het heeft de structuren versterkt op grond waarvan de Unie haar extern beleid voert.
4) Het voerde met betrekking tot de procedure voor elke toekomstige herziening van de Verdragen de regel in dat
de intergouvernementele fase in beginsel wordt voorafgegaan door een Conventie waaraan naast de nationale
regeringen ook vertegenwoordigers van de nationale parlementen, het Europees Parlement (EP) en Commissie
deelnemen.
- Gevolgen van de grote verdragswijzigingen:
● Nieuwe bevoegdheden naar EU:
➔ Alle 5 verdragen hebben nieuwe bevoegdheden toegekend aan de Unie = continue bevoegdheidsuitbreiding:
● Meer gebieden waarop de Raad met meerderheid beslist i.p.v. unanimiteit:
➔ De Raad ( = alle lidstaten samen, belangrijkste beslissingsorgaan EU ) moest op vele gebieden nog unaniem
beslissen. Unanimiteit werd als maar moeilijker met meer lidstaten. De verdragen hebben gemeen dat de
domeinen waar de Raad met meerderheid kan beslissen steeds werd uitgebreid.
● Meer inspraak en zeggenschap van het Europees parlement:
➔ Het Europees Parlement (oorspronkelijk slechts adviesorgaan) krijgt meer inspraak en wordt medewetgever op
meerdere domeinen. Op vele domeinen vandaag de dag komt wetgeving dus niet tot stand als het Parlement
niet akkoord is/meebeslist heeft.
- Unie als economische samenwerking maar ook politieke eenmaking.
- Verdrag = afspraken tussen staten.
- Gewone herzieningsprocedure ( art. 48 VEU ):
1) Ontwerp voorleggen: De regering van iedere lidstaat, het EP en de Commissie kunnen de Raad ontwerpen tot
herziening van Verdragen voorleggen. (Art. 48, lid 2 VEU).
4
1. De Europese Unie: eerste kennismaking
In cijfers:
- 27 Lidstaten
- 24 officiële talen
- Oppervlakte van 4 miljoen km²
- Ca. 448 miljoen inwoners
- Budget van de EU als geheel is vergelijkbaar met dat van Denemarken
- VK -> Brexit.
- Zwitserland, Noorwegen, Balkanstaten, Monaco,... -> niet id EU.
1.1 De EU als vredesproject
- Reactie op horror van Tweede Wereldoorlog (Raad van Europa, Navo,... ).
- Churchill: A kind of United States of Europe.
- 9 mei 1950: Schumanverklaring ( Franse minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman ):
● Uitgewerkt door Jean Monnet.
● Economische samenwerking in bepaalde sectoren om door deze samenwerking de landen in Europa samen te
brengen en een economische groei te laten gebeuren zodat de vrede en de stabiliteit van het continent zou
bevorderen
➔ Neo-functionalisme.
- 1951: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal ( EGKS ).
● 1952-2002: opgegaan in Europese Gemeenschap.
● Lidstaten: Duistalnd/Frankrijk/Italië/België/Nederland/Luxemburg.
➔ “De solidariteit van de productie welke aldus tot stand zal komen, zal tot gevolg hebben, dat een oorlog tussen
Frankrijk en Duitsland niet alleen ondenkbaar doch ook materieel onmogelijk wordt.”
● Waarom? Omdat men kolen en staal nodig heeft om aan oorlogsindustrie te doen.
➔ Economische samenwerking.
➔ Stabiliseren van economische en politieke relaties tussen Frankrijk & Duitsland.
● Institutionele structuur:
➔ Hoge autoriteit: onafhankelijk tegenover andere lidstaten.
➔ Gemeenschappelijke Vergadering ( vertegenwoordigers van nationale parlement ).
➔ Raad van Ministers.
Hof van Justitie: uitspraak doen over verdragen.
➢ Supranationaliteit lag bij de Hoge Autoriteit met de Raad als remmende factor.
❖ Hoge autoriteit kon beslissingen nemen boven de lidstaten uit -> algemeen Europees belang bewaren
i.p.v. belangen van algemene lidstaten.
❖ Raad van Ministers konden besluiten blokkeren of vertragen als ze vonden dat hun nationale
belangen te veel in de knel kwamen.
- EU opgericht door verdrag van Maastricht in 1993, maar EU gaat terug naar de EEG en EGKS. De EU is niet meer dan
een van de vele vredesprojecten die hier in Europa werden opgesteld na WOII met als doelstelling ervoor te zorgen nooit
meer zo’n oorlog mee te maken. De EU was de meest succesvolle: de reden daarvoor is het supranationaal karakter van
de EU, omdat dit de nationale soevereiniteit het meest inperkt.
- 1994: poging tot politieke unie = te verregaand.
1.2 De EU als economische samenwerking
- 1952-1957: gemengde periode voor integratieproces:
● EGKS was een succes.
● VS drongen aan op herbewapening van Duitsland i.v.m. de Koude Oorlog.
➔ Europese Defensie Gemeenschap 1954: supranationaal leger.
➔ Europese Politieke Unie 1994: gemeenschappelijk buitenlands beleid.
➔ Verdragen werden getekend: feitelijke sprong naar een federaal Europa.
➔ Ratificatie strandde in het Franse Parlement: Vandaag heeft Duitsland hier een probleem mee!
● Bijgevolg: economische integratie als doel: de staten waren nog niet klaar in politieke coöperatie.
- 1957: Europese Economische Gemeenschappen ( EEG ):
● 25 maart 1957: Verdrag van Rome.
1
, ● Spaak rapport: basis voor verdere Europese Integratie.
● Functionele integratie op economisch terrein:
➔ Douane-unie: Als je goederen koop in België en je brengt dit over de grens van Duitsland, dan moet je
heffingen betalen. Er waren veel smokkelingen in deze periode.
➔ Regels betreffende mededinging: Dit is het regelen hoe dat bedrijven moeten handelen. Dit was revolutionair!
➔ Naast vrij verkeer van goederen, bevordering van vrij verkeer van personen, goederen, diensten en
kapitaal: instelling van een gemeenschappelijke/Interne markt: het was om de werkkracht van één lidstaat naar
een andere lidstaat te brengen
● Raamwerkverdrag: Men had artikels die iets zeggen over de instellingen, maar ook basisregels dat aangaven
wanneer er een vrij verkeer van goederen aanwezig is. Hoe dit in de praktijk zou werken, moest nog uitgelegd
worden.
● Supranationaal: De Unie beschikte over de Commissie, maar deze Commissie was niet zo belangrijk in het EGKS,
omdat de lidstaten meer inspraak wouden hebben, omdat het Verdrag enkel basisartikelen omvatte. Het was nog
steeds supranationaal, maar er was een besluitvorming bij de Raad.
- 1957: Europese Gemeenschap voor Atoomenergie ( Euratom ):
● 25 maart 1957: Verdrag van Rome.
● Weinig strategische elementen.
● Bestaat nog steeds naast het VEU en VWEU.
● Supranationaal.
- 1965: Fusieverdrag:
● Fusie van de instellingen van de drie gemeenschappen:
➔ Europese Commissie.
Raad van Ministers.
➔ Europees parlement.
➔ Hof van Justitie.
- 1960 – eind jaren ‘80:
● Spanning: Intergouvernementalisme vs Supranationalisme.
● 1965:
➔ Stemmen in de Raad: Van unanimiteit naar een gekwalificeerde meerderheid:
➢ Frankrijk (De Gaulle: President van Frankrijk): “empty chair policy”: Hij daagde niet meer op in de
vergaderingen van de Raad samen met zijn ministers. Dit gaf aanleiding tot verschillende
problemen, omdat de Raad dan geen besluiten kan nemen. Het probleem wordt opgelost in de
Luxemburg Akkoorden.
➢ 1965: Luxemburg Akkoorden: Wanneer een belangrijk besluit voor één van de lidstaten genomen
wordt dan zal deze vragen om niet met een gekwalificeerde meerderheid te besluiten, maar door te
gaan met de onderhandelingen waarbij ieder lidstaat zijn akkoord geeft.
➔ Tegelijkertijd: versterking van supranationale karakter gemeenschappen door onder andere:
➢ 1979: Eerste directe verkiezingen Europees Parlement.
➢ Sterke drijvende rol van het Hof van Justitie om de EU te bevorderen:
❖ Van Gend & Loos: “eigen rechtsorde”.
❖ Costa/ENEL: voorrang.
- Sinds 1958: grote verdragswijzigingen:
● 1986: Europese akte ( Single European Act ):
➔ “Herlancering” van het integratieproces.
➔ Doel: totstandbrengen interne markt.
➔ Institutionele hervorming: versterken van positie van het Europees Parlement door middel van coöperatie en
toestemmingsprocedure.
➔ Materiële hervorming: interne markt en het creëren van nieuwe competenties.
➔ Vervollediging/effectieve realisatie interne markt.
● 1992: Verdrag van Maastricht:
➔ Oprichting van de Europese Unie: We hadden tot nu toe maar de drie gemeenschappen, maar hierbij wordt de
EU gecreëerd.
➢ Interne markt.
➢ Uitbreiding van de bevoegdheden ( zoals: economisch, monetair, sociaal beleid, burgerschap, onderwijs,...
).
2
, ➢ Plan EMU: €.
➢ Europees burgerschap: Ieder die de nationaliteit heeft van de lidstaten, is automatisch een Europese
burger.
➢ Beginsel van subsidariteit
➔ Institutionele hervorming:
➢ Meer bevoegdheden Europees Parlement: Co-decisie/medebeslissingsprocedure.
➢ Meer GKM in de Raad.
➢ Voorbereiden op de uitbreiding.
➔ Pijlerstructuur:
➢ Pijler 1: EG-pijler (marktpeiler ):
❖ Europees Gemeenschap: EG ( =EGKS/EURATOM/EEG ): Supranationaal.
❖ De Gemeenschapsverdragen: zoals zij ingrijpend werden gewijzigd door Titels II, III en IV van het
EU-Verdrag, vooral hef EEG-Verdrag.
☐ EEG (Europese Economische Gemeenschap) werd EG (Europese Gemeenschap).
☐ Er was een verruiming van het actietermijn.
➢ Pijler 2:GBVB-pijler. intergouvernementeel:
❖ Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid ( defensie ) in titel V EU-Verdrag.
➢ Pijler 3: JUBI-pijler:
❖ Justitie en binnenlandse zaken ( asiel, immigratie, derdelanders en internationale misdrijven ) in titel
VI EU-Verdrag
❖ Intergouvernementeel: voornamelijk unanimiteit en Europese Raad/Raad belangrijkste actoren.
❖ Bestond oorspronkelijk uit bepalingen betreffende samenwerking op het gebied van justitie en
binnenlandse zaken (JBZ). Een volgende Verdragswijziging – het Verdrag van Amsterdam – zou de
Gemeenschap de bevoegdheid verlenen om op te treden in diverse domeinen die onder de
JBZ-samenwerking vielen en het toepassingsgebied van de derde pijler daarom herleiden tot de
politiële en justitiële samenwerking in strafzaken (PJSS).
● 1997: Verdrag van Amsterdam:
➔ Schengen: vrij verkeer zonder grenscontroles.
➔ Consolideren bevoegdheden.
3
, ➔ Uitbreiden co-decisie procedure.
➔ Uitbreiden bevoegdheden ( visa, asiel, immigratie,... ).
➔ Legitimiteit van de EU.
● 2001: Verdrag van Nice ( aanpassen EU aan grote uitbreiding oosten -> oostelijke lidstaten toegetreden na 2004 ).:
➔ Institutionele hervormingen: voorbereidingen op uitbreidingen;
➔ 2004: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Hongarije, Slovenië, Tsjechië, Slovakije, Cyprus en Malta.
➔ Groeiende consensus voor een meer fundamentele herziening van de EU
➢ December 2001: Verklaring van Laken
● 2004: Verdrag tot vaststelling van een Grondwet: Een grondwet opzetten van de Europese Unie. Men wou alle
Verdragen afschaffen en één Grondwet te bezitten. Men wou een Europese identiteit creëren.
➔ EG Verdrag en EU-Verdrag vervangen door een nieuw verdrag.
➔ Afschaffing pijlerstructuur.
➔ Identiteit van de Unie ( symbolen ).
➔ Problemen met ratificatie
➢ Afgewezen door Nederland en Frankrijk: “founding fathers”.
➔ 2005 Europese Raad: Reflectieperiode.
● 2007: recentste wijziging = Verdrag van Lissabon ( constitutionele wijzigingen ):
➔ Hervormde Grondwet.
➔ Twee verdragen:
➢ VEU.
VWEU ( voormalig EG-Verdrag ).
➔ EU is rechtspersoon: De gemeenschappen zijn afgeschaft. Enkel EURATOM bestaat nog. Het VEU gaat erover
wat de instellingen van de EU mogen doen. Het VWEU geeft meer detail hoe alles in praktijk werkt en hoe de
bevoegdheden worden uitgeoefend.
➔ Grondrechtenhandvest ( Charter ) bindend als annex: Deze is niet geïntegreerd in de Verdragen. Het Handvest
heeft dezelfde waarde als de Europese Verdragen.
➔ Inwerkingtreding 1 december 2009.
➔ Geen pijlers.
➔ Voorzitter van de Europese Raad.
➔ Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse zaken
➢ Twee nieuwe functies gecreëerd binnen de EU.
1) Het heeft de doelstellingen en grondbeginselen van de EU geactualiseerd (art. 2 en 3 VEU).
2) Het heeft een verduidelijking aangebracht in de verdeling van de bevoegdheden tussen de Unie en de lidstaten
en in de wijze waarop de instellingen de bevoegdheden van de Unie kunnen uitoefenen.
3) Het heeft de structuren versterkt op grond waarvan de Unie haar extern beleid voert.
4) Het voerde met betrekking tot de procedure voor elke toekomstige herziening van de Verdragen de regel in dat
de intergouvernementele fase in beginsel wordt voorafgegaan door een Conventie waaraan naast de nationale
regeringen ook vertegenwoordigers van de nationale parlementen, het Europees Parlement (EP) en Commissie
deelnemen.
- Gevolgen van de grote verdragswijzigingen:
● Nieuwe bevoegdheden naar EU:
➔ Alle 5 verdragen hebben nieuwe bevoegdheden toegekend aan de Unie = continue bevoegdheidsuitbreiding:
● Meer gebieden waarop de Raad met meerderheid beslist i.p.v. unanimiteit:
➔ De Raad ( = alle lidstaten samen, belangrijkste beslissingsorgaan EU ) moest op vele gebieden nog unaniem
beslissen. Unanimiteit werd als maar moeilijker met meer lidstaten. De verdragen hebben gemeen dat de
domeinen waar de Raad met meerderheid kan beslissen steeds werd uitgebreid.
● Meer inspraak en zeggenschap van het Europees parlement:
➔ Het Europees Parlement (oorspronkelijk slechts adviesorgaan) krijgt meer inspraak en wordt medewetgever op
meerdere domeinen. Op vele domeinen vandaag de dag komt wetgeving dus niet tot stand als het Parlement
niet akkoord is/meebeslist heeft.
- Unie als economische samenwerking maar ook politieke eenmaking.
- Verdrag = afspraken tussen staten.
- Gewone herzieningsprocedure ( art. 48 VEU ):
1) Ontwerp voorleggen: De regering van iedere lidstaat, het EP en de Commissie kunnen de Raad ontwerpen tot
herziening van Verdragen voorleggen. (Art. 48, lid 2 VEU).
4
