Deel 1: We leven in tijden van angst
⇒ Angst is de enige echte tegenstander van het leven, alleen angst kan het leven eronder
krijgen, het is een sluwe verraderlijke vijand er zijn twee mensen die dit doorhebben:
Russell en Hobbes:
Russell ⇒ er schemert een rode draad door, een spanningsveld dat de hele
mensheid lang ongemerkt gecultiveerd wordt: mensen denken steeds dat ze
leven in tijden van angst
Hobbes ⇒ drukt het nog straffer uit volgens hem wordt de mens gedreven door
angst: denkt dat iedere mens erop gericht is om zichzelf te beschermen en
hiervoor tot het uiterste zal gaan
● Angst (Hobbes) = het product van rationeel inschattingsvermogen van reële
dreigingen, als mensen angst ondervinden gedijen ze maatschappelijk het best, deze
angst kun je al leidinggevende in je voordeel manipuleren
Hoofdstuk 1: Angst voedt de verschillen…
Russell: Angst is de belangrijkste bron van bijgeloof en één van de belangrijkste bronnen
van wreedheid.
⇒ Angst overwinnen is het begin van wijsheid.
Hobbes: angst is wat een staat legitimeert die veiligheid voor zijn burgers moet creëren,
dwalen de gedachten snel af naar autoritaire regimes
- het is verleidelijk dat autoritaire regimes beter in staat zijn om angst te cultiveren dan
democratisch verkozen regeringen sterke leider hoeft zich niks aan te trekken van
de publieke opinie als hij onpopulaire maatregelen moet opleggen
- door economische en politieke angst worden mensen gelokt naar populistische,
radicale burgerbewegingen en partijen die die een helder zwart-wit boodschap geven
gebaseerd op het behoud van wat gekend is
Voor dualistische denkers creëren zij zekerheid ⇒ duidelijk wat juist en fout is,
heerst een angst van mixofobie
● Mixofobie = de angst die mensen hebben wanneer ze zuiverheid nastreven, niet
enkel in de geest maar ook in de maatschappelijke orde en ze hebben angst voor de
vermenging van elementen die deze zuiverheid kunnen verstoren
● Dualistisch denken = het aannemen van twee tegenovergestelde of onafhankelijk
naast elkaar staande beginselen ter verklaring van de werkelijkheid. Het zijn mensen
die zwart-wit denken
Aan de mixofobie koppelt men ook het nativisme:
Nativisme = politiek beleid dat belangen van een inheemse bevolking bevordert boven die
van immigranten
1
,Dit nativisme koppelt men aan 2 dingen:
- Irrationele en obsessieve angst voor vreemdelingen
- Nationalisme
In tijden van angst floreren dankzij hun xenofobe inborst zowel:
- Behoudsgezinde burgerbewegingen vb. Blood & Honour en PEGIDA
- Conservatieve gezinspartijen vb. Vlaams Belang
● Xenofobie = angst voor het onbekende
1.1 Behoudsgezinde burgerbewegingen
● Behoudsgezinde burgerbewegingen = conservatief, behoudende bewegingen
⇒ Ze hebben een politieke invloed
vb. Combat 18: neonazi's die nog altijd nazi’s oké vinden, tegen andere huidskleuren, tegen andere
geaardheid (extreme vorm van mixofobie)
vb. Pegida Vlaanderen: tegen de immigranten angst om te mengen
1.2 Conservatieve gezinspartijen
● Conservatieve gezinspartijen = bewegingen die radicaal rechts zijn, ze vinden het
belangrijker om anderen te beschuldigen dan een visie uit te bouwen. Ze zijn tegen
alles en iedereen die het nationalistische gevoel bedreigt.
- angst is een verbindende factor tussen kiezer en partij
- angst leidt in deze gevallen tot een wij- en een zij- groep
vb. vluchtelingen, leden van de LGBTQIA- agentschap
→ Hoe meer stemmen deze halen, hoe angstiger de maatschappij
Hoofdstuk 2: …of leidt tot samenwerking
⇒ Angst heeft er voor gezorgd dat er verschillen waren zoals de twee bewegingen maar
angst zorgt ook voor samenwerking
Twee voorbeelden:
Mohammed Bouazizi:
- Diepgewortelde angst voor de toekomst en geen vooruitzichten stelt mensen in staat om de
meest ondenkbare acties te doen (hij heeft zichzelf in brand gestoken)
- De angst over de eigen levenskwaliteit en toekomst zet honderdduizend mensen aan tot
actie, de gemeenschappelijke angst is de voedingsbodem voor een ongeziene samenwerking
op en rond het Arabisch schiereiland
Sergei Krikalev:
- Ruimterace → eerste mens op de maan
- Angst heeft geleid tot de ruimterace maar resulteert in internationale samenwerking
Hoofdstuk 3: Maar is steeds een as van het kwaad
Of het nu gaat over mixofobie, migratiestromen, verzet tegen leiders of de
oorzaak van de race van de eerste mens op de maan, Martha Nussbaum →
herkent een patroon bij angstproblematieken:
2
, Nussbaum: het kwaad is een externe bedreiging voor de persoonlijke situatie, beide partijen
worden verlengd tot hun onderlinge tegenstellingen
- de populaire cultuur voedt deze visie maar al te vaak door een wereld te creëren
waarbij de problemen van de goede personages worden opgelost door de dood van
een stel ‘schurken’
Wat bedoelt men met “angst is steeds de as van het kwade”?
- Angst zorgt vaak voor botsing der beschavingen, populaire culturen en of
terroristische aanslagen
- De problemen van het goede worden opgelost met wraak of de dood van de slechte
= hokjes denken draagt bij tot maatschappelijke rust, maar werken voordeel tegen
- Ze gaan ons niet helpen om een juist een eerlijk beeld te krijgen over de realiteit =
zwart wit denken
- Onwetendheid wordt hierbij veroorzaakt als foute info wordt doorgegeven
Hoofdstuk 4: Collectieve angst mag men niet cultiveren
- Onze menselijkheid wordt enorm uitgedaagd door de angstcultuur, het is een tijd die
de waarden van mededogen, wederzijds respect en menselijk begrip zwaar op de
proef stelt
!! Angst voor het vreemde is al van bij de geboorte van de mens aanwezig
Volgens gedragsbiologen → angst de oudste emotie van organismen, houdt ons
in leven
- Individuele instinctmatige oerangst kun je niet wegnemen of uitroeien, dat is nog
geen vrijgeleide om de emotie maatschappelijk te cultiveren, je kunt mensen
opvoeden in een cultuur van redelijkheid want angstprikkels zijn ook
cultuurgebonden
- De grenzen tussen vermoeden van wat kan gebeuren en vooroordelen worden in
tijden van angst uitgedund, het wordt pas gevaarlijk als de as van het kwaad
geïnstitutionaliseerd wordt, zo kunnen er vooroordelen ontstaan
Communiceren en kritisch denken → moeilijk,
Anderen beschuldigen en bang zijn → gemakkelijk
!! Moeilijkste route loont en is te bewandelen na 5 uitdagingen voor de toekomst:
1. Een intelligente omgang met info op basis van feiten: onze levensbeschouwing wordt
mede gekleurd door onnauwkeurige stereotypen en persoonlijke uitingen van
gezaghebbende figuren die het als de waarheid verkopen
2. Principieel consistent zijn: waarbij men zich moet houden aan de regels die anderen
ook gevraagd worden te volgen
3. De verbeelding cultiveren
4. Samenwerken
5. Hoop koesteren
⇒ zo weg uit de tijden van angst, ze zijn een leidraad om te bouwen aan een
rechtvaardige samenleving
3
⇒ Angst is de enige echte tegenstander van het leven, alleen angst kan het leven eronder
krijgen, het is een sluwe verraderlijke vijand er zijn twee mensen die dit doorhebben:
Russell en Hobbes:
Russell ⇒ er schemert een rode draad door, een spanningsveld dat de hele
mensheid lang ongemerkt gecultiveerd wordt: mensen denken steeds dat ze
leven in tijden van angst
Hobbes ⇒ drukt het nog straffer uit volgens hem wordt de mens gedreven door
angst: denkt dat iedere mens erop gericht is om zichzelf te beschermen en
hiervoor tot het uiterste zal gaan
● Angst (Hobbes) = het product van rationeel inschattingsvermogen van reële
dreigingen, als mensen angst ondervinden gedijen ze maatschappelijk het best, deze
angst kun je al leidinggevende in je voordeel manipuleren
Hoofdstuk 1: Angst voedt de verschillen…
Russell: Angst is de belangrijkste bron van bijgeloof en één van de belangrijkste bronnen
van wreedheid.
⇒ Angst overwinnen is het begin van wijsheid.
Hobbes: angst is wat een staat legitimeert die veiligheid voor zijn burgers moet creëren,
dwalen de gedachten snel af naar autoritaire regimes
- het is verleidelijk dat autoritaire regimes beter in staat zijn om angst te cultiveren dan
democratisch verkozen regeringen sterke leider hoeft zich niks aan te trekken van
de publieke opinie als hij onpopulaire maatregelen moet opleggen
- door economische en politieke angst worden mensen gelokt naar populistische,
radicale burgerbewegingen en partijen die die een helder zwart-wit boodschap geven
gebaseerd op het behoud van wat gekend is
Voor dualistische denkers creëren zij zekerheid ⇒ duidelijk wat juist en fout is,
heerst een angst van mixofobie
● Mixofobie = de angst die mensen hebben wanneer ze zuiverheid nastreven, niet
enkel in de geest maar ook in de maatschappelijke orde en ze hebben angst voor de
vermenging van elementen die deze zuiverheid kunnen verstoren
● Dualistisch denken = het aannemen van twee tegenovergestelde of onafhankelijk
naast elkaar staande beginselen ter verklaring van de werkelijkheid. Het zijn mensen
die zwart-wit denken
Aan de mixofobie koppelt men ook het nativisme:
Nativisme = politiek beleid dat belangen van een inheemse bevolking bevordert boven die
van immigranten
1
,Dit nativisme koppelt men aan 2 dingen:
- Irrationele en obsessieve angst voor vreemdelingen
- Nationalisme
In tijden van angst floreren dankzij hun xenofobe inborst zowel:
- Behoudsgezinde burgerbewegingen vb. Blood & Honour en PEGIDA
- Conservatieve gezinspartijen vb. Vlaams Belang
● Xenofobie = angst voor het onbekende
1.1 Behoudsgezinde burgerbewegingen
● Behoudsgezinde burgerbewegingen = conservatief, behoudende bewegingen
⇒ Ze hebben een politieke invloed
vb. Combat 18: neonazi's die nog altijd nazi’s oké vinden, tegen andere huidskleuren, tegen andere
geaardheid (extreme vorm van mixofobie)
vb. Pegida Vlaanderen: tegen de immigranten angst om te mengen
1.2 Conservatieve gezinspartijen
● Conservatieve gezinspartijen = bewegingen die radicaal rechts zijn, ze vinden het
belangrijker om anderen te beschuldigen dan een visie uit te bouwen. Ze zijn tegen
alles en iedereen die het nationalistische gevoel bedreigt.
- angst is een verbindende factor tussen kiezer en partij
- angst leidt in deze gevallen tot een wij- en een zij- groep
vb. vluchtelingen, leden van de LGBTQIA- agentschap
→ Hoe meer stemmen deze halen, hoe angstiger de maatschappij
Hoofdstuk 2: …of leidt tot samenwerking
⇒ Angst heeft er voor gezorgd dat er verschillen waren zoals de twee bewegingen maar
angst zorgt ook voor samenwerking
Twee voorbeelden:
Mohammed Bouazizi:
- Diepgewortelde angst voor de toekomst en geen vooruitzichten stelt mensen in staat om de
meest ondenkbare acties te doen (hij heeft zichzelf in brand gestoken)
- De angst over de eigen levenskwaliteit en toekomst zet honderdduizend mensen aan tot
actie, de gemeenschappelijke angst is de voedingsbodem voor een ongeziene samenwerking
op en rond het Arabisch schiereiland
Sergei Krikalev:
- Ruimterace → eerste mens op de maan
- Angst heeft geleid tot de ruimterace maar resulteert in internationale samenwerking
Hoofdstuk 3: Maar is steeds een as van het kwaad
Of het nu gaat over mixofobie, migratiestromen, verzet tegen leiders of de
oorzaak van de race van de eerste mens op de maan, Martha Nussbaum →
herkent een patroon bij angstproblematieken:
2
, Nussbaum: het kwaad is een externe bedreiging voor de persoonlijke situatie, beide partijen
worden verlengd tot hun onderlinge tegenstellingen
- de populaire cultuur voedt deze visie maar al te vaak door een wereld te creëren
waarbij de problemen van de goede personages worden opgelost door de dood van
een stel ‘schurken’
Wat bedoelt men met “angst is steeds de as van het kwade”?
- Angst zorgt vaak voor botsing der beschavingen, populaire culturen en of
terroristische aanslagen
- De problemen van het goede worden opgelost met wraak of de dood van de slechte
= hokjes denken draagt bij tot maatschappelijke rust, maar werken voordeel tegen
- Ze gaan ons niet helpen om een juist een eerlijk beeld te krijgen over de realiteit =
zwart wit denken
- Onwetendheid wordt hierbij veroorzaakt als foute info wordt doorgegeven
Hoofdstuk 4: Collectieve angst mag men niet cultiveren
- Onze menselijkheid wordt enorm uitgedaagd door de angstcultuur, het is een tijd die
de waarden van mededogen, wederzijds respect en menselijk begrip zwaar op de
proef stelt
!! Angst voor het vreemde is al van bij de geboorte van de mens aanwezig
Volgens gedragsbiologen → angst de oudste emotie van organismen, houdt ons
in leven
- Individuele instinctmatige oerangst kun je niet wegnemen of uitroeien, dat is nog
geen vrijgeleide om de emotie maatschappelijk te cultiveren, je kunt mensen
opvoeden in een cultuur van redelijkheid want angstprikkels zijn ook
cultuurgebonden
- De grenzen tussen vermoeden van wat kan gebeuren en vooroordelen worden in
tijden van angst uitgedund, het wordt pas gevaarlijk als de as van het kwaad
geïnstitutionaliseerd wordt, zo kunnen er vooroordelen ontstaan
Communiceren en kritisch denken → moeilijk,
Anderen beschuldigen en bang zijn → gemakkelijk
!! Moeilijkste route loont en is te bewandelen na 5 uitdagingen voor de toekomst:
1. Een intelligente omgang met info op basis van feiten: onze levensbeschouwing wordt
mede gekleurd door onnauwkeurige stereotypen en persoonlijke uitingen van
gezaghebbende figuren die het als de waarheid verkopen
2. Principieel consistent zijn: waarbij men zich moet houden aan de regels die anderen
ook gevraagd worden te volgen
3. De verbeelding cultiveren
4. Samenwerken
5. Hoop koesteren
⇒ zo weg uit de tijden van angst, ze zijn een leidraad om te bouwen aan een
rechtvaardige samenleving
3
