Samenvatting communicatie 'grip op de groep'

Examen communicatie en agogische
vaardigheden


1. De groep

Groepsdynamica
Groepsdynamica = grip op de groep

 groepen spelen een belangrijke rol in het leven van kinderen.



Groepsdynamica =

 Van groot belang voor leerkrachten!
 Vaardig worden in het maken van een positieve groep!
 Door een ‘groepsbril’ kijken!
 Iedereen moet zich veilig voelen om ruimte te nemen.



Waarom belangrijk om van klas een positieve klas te maken?

- Beter leerrendement, meer elkaar helpen, welbevinden is voorwaarde voor betrokkenheid!
- Kinderen goed en veilig in klas = meer leren
- Herinneringen in lagere school hebben grote invloed op latere leven
- Leer en leefklimaat belangrijk !!



1.1. Wat is een groep?
Een groep is….

 Vanaf 2 mensen (meestal meer)
 Groepsdoel / gemeenschappelijke uitgangspunten (gezamenlijk belang, doel, taak,…)
 Vraagt om samenwerking
 Afhankelijk van elkaar (wederzijds beïnvloeden) (groepsdruk)
 Leden van de groep hebben/krijgen/onderhouden relaties (+/-) met elkaar
 Formeel (bv: klasgroep) of informeel (bv: vriendengroep in de klasgroep)
 Rollen in de groep
 Positieve groep
 Negatieve groep
 Fasen in groepsvorming
 Groepsnormen
 De groep voorziet in basisbehoeften (Maslow)

We horen bij diverse groepen.

, Kenmerken van een groep
Kenmerken betrekking op:

- Relaties
o Leden onderhouden relaties met elkaar
- Rollen
o Leden hebben rollen in de groep. Bv: leidende rol, nemen initiatief in de groep
o Rollen hangen af of het een positieve of negatieve groep is
- Groespnormen
o Regels die de groep zelf opstelt en waarmee de groep gaat functioneren




Formele en informele groepen
Formele groepen

 = ingesteld door een organisatie of door personen met bepaalde functies
 Houden op met bestaan na de gezamenlijke taak
 Permanente formele groepen die een (school)jaar of langer functioneren: klas, taakgroep, basisgroep,
stamgroep.

Informele groepen

 = bestaan min of meer uit sociale contacten
 Kan voortkomen uit formele groep
 Kan onder dwang zijn ontstaan
o Redenen: angst er niet bij te horen, dreiging van anderen,..



 Binnen een grote groep kunnen zich kleinere groepen vormen; formele en informele = subgroepen.

Bijv.: ontstaan van vriendengroep in een klas = informele subgroep binnen een formele groep.

- Hebben ook hun eigen rollen, relaties en groepsnormen.




1.2. In welke behoeften voorziet een groep?

,Ieder mens heeft bepaalde behoeften waarin hij of zij wil voorzien. Maslow onderscheidt 5 behoeften:




Van beneden naar boven:

1) Primair
o Via gezin
o Basisbehoeften
2) Zekerheid en veiligheid
o Via leeftijdsgenoten, als groep sta je sterk, groep geeft je gevoel van zekerheid
o Vanaf hier spelen ze.
3) Sociale behoefte
o Sociaal geaccepteerd worden, je bent groepslid, je wil niet buitengesloten worden, warmte
o Behoefte aan persoonlijke contacten
 Meisjes: hartsvriendin
 Jongens: groepje waarmee ze dingen kunnen doen
o Bv: BFF
o Via leeftijdsgenoten en vriendschappen binnen een groep
4) Erkenning
o Waardering, serieus genomen worden, achting, respect
o Via vriendschappen binnen een groep
o Behoefte aan persoonlijke contacten
 Meisjes: hartsvriendin
 Jongens: groepje waarmee ze dingen kunnen doen
5) Zelfontwikkeling
o Je talenten ontwikkelen
o Verantwoordelijkheid nemen, creatieve prestaties neerzetten
o Formele groepen kunnen grote rol spelen: samenkomen tot creatieve realisatie

Wanneer de
eerste, onderste
laag in voldoende
mate is voorzien,
kan men naar de
tweede,
enzovoort.

, Groepen vervullen een belangrijke rol bij het voorzien in de behoeften uit de piramide.



In een groep vind je steeds…
- Waarden en normen
o Kinderen brengen uit verschillende bronnen waarden mee
- Groepsnorm = impliciete regel over wat die groep van jou verwacht, wat er is afgesproken.
o Achter deze normen, liggen waarden = “datgene wat je belangrijk vindt, waar je voor kiest en
wat je de moeite waard vindt”
- Groepsdruk
o Dingen doen die je niet wilt, omdat het goed is en past voor de groep
- Mate van groepscohesie
o Blijft aan elkaar hangen bv. magneten
o Groep ook samenhang, bepaalde mate van samenhang
o Van krachtigheid waarmee ze samenhangen
o Kan + en –
 bv. groep die iemand pest is negatieve groepscohesie maar er is wel samenhang
o Hoe sterker groepscohesie in klas, hoe beter het leren




Groepscohesie
Wat kan zorgen voor het maken van groepscohesie:

 Gemeenschappelijke kenmerken geven
- Liedjes
- Zelfde kledij
- Gezamenlijke rituelen

In een klas groepscohesie maken:

- Uniform/klassleutelhanger/pennenzak
- Lied
- Gezamenlijke rituelen
- Geheimschrift
- Creëren van gemeenschappelijke vijand
- Spel: één tegen allen
- Gemeenschappelijke opdracht  groepsdoel




 Verschillende soorten groepen ontstaan:

Groepsstructuur
- Samenhangend (sterke cohesie)
- Subgroepenklas
o Ieder groepje een leider en hiërarchie
o Sommige leden kunnen erbuiten vallen