SAMENVATTING
SOCIAAL RECHT
2022-2023
Prof: Sabine Vanoverbeke
,Collectief arbeidsrecht 5
De Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) 5
Instellingen van sociaal overleg 6
Instellingen van sociaal overleg op ondernemingsvlak 7
Partijen bij collectief arbeidsrecht of ‘de sociale partners’ 8
De Groep van 10 (=’top’ van de sociale partners) 8
Collectieve arbeidsgeschillen 9
Staking 9
Lock-out 10
Individueel arbeidsrecht 10
Kenmerken van arbeidsrecht 10
Art. 6 arbeidsovereenkomst: Regels zijn (doorgaans) dwingend ten voordele van de
WN 10
Regels van arbeidsrecht zijn terug te vinden in verschillende wettelijke bepalingen 10
Sollicitatie: CAO nr. 38 van NAR 10
Arbeidsovereenkomstwet 11
Bedingen van een arbeidsovereenkomst 14
AANSPRAKELIJKHEID 15
Werknemersaansprakelijkheid 15
Werkgeversaansprakelijkheid 15
Schorsing (individueel arbeidsrecht) 16
1. Overmacht 16
2. Kort verzuim / Klein verlet 17
3. Verlof om dwingende redenen 17
4. Jaarlijkse vakantie 17
5. Ziekte of ongeval 18
Verplichtingen van arbeidsongeschikte WN 19
Gewaarborgd loon voor arbeiders 19
Gewaarborgd loon voor bedienden 19
Geen recht op gewaarborgd loon 19
Arbeidsongeschiktheid en ontslag 20
Bevallingsrust 20
Geboorteverlof 20
Tijdskrediet (CAO nr.103) 20
6. Thematische verloven 21
CAO nr.103 en thematische verloven 22
Arbeidsvoorwaarden 23
Arbeidsduur 23
Overwerk 24
Gewaarborgde vrije dagen 24
, Loon 25
Betaling van het loon 25
Inhoudingen op loon 25
Arbeidsreglement 26
Einde van de arbeidsovereenkomst 26
Algemene beëindigingswijzen 27
Wederzijds akkoord 27
Ontbindende voorwaarde 27
Overlijden van de WN 28
Overlijden van de WG 28
Verstrijken van de overeengekomen duur 28
Voltooien van overeengekomen werk 28
Arbeidsrechtelijke beëindigingswijzen 28
ONTSLAG 29
OPZEGGING → Art. 37 29
ONTSLAG OM DRINGENDE REDEN 31
ONREGELMATIGE BEËINDIGING MET BETALING VAN EEN
BEËINDIGINGSVERGOEDING 33
Sociale zekerheid 37
Kenmerken sociale zekerheid 37
Sociale zekerheid: 3 “sleutels” 37
Takken 37
Sociale zekerheid voor WN’s 37
Financiering sociale zekerheid wn’s 38
WG- en WN-bijdragen 38
Inning van socialezekerheidsbijdragen 39
Inningsorganisatie: R.S.Z. 39
Verplichtingen van WG 40
Sancties 40
Sociale zekerheid voor zelfstandigen 40
Financiering sociale zekerheid zelfstandigen 41
Inning van bijdragen 42
Verplichtingen van de zelfstandige 42
Structuur 42
Arbeidsongevallenregeling 43
Definitie van arbeidsongeval 44
Gemeenschappelijke regelen voor schadeloosstelling 46
Vergoedingen bij ongeschiktheid 46
Schadeloosstelling bij overlijden 47
Procedure bij arbeidsongeval 47
Verzekeringen en uitkeringen 48
Ziekte en invaliditeitsverzekering 48
, Ziektekostenverzekering 48
Arbeidsongeschiktheidsverzekering wn’s 51
Ziekteuitkering wn’s 51
Moederschapuitkering wn’s 52
Arbeidsongeschiktheidverzekering zelfstandigen 53
Ziekteuitkeringen zelfstandigen 53
Moederschapuitkering zelfstandigen 54
Groeipakket 55
Deel van sociale zekerheidsrecht, kenmerken: 55
Gezinsbijslag in Vlaanderen voor kinderen, geboren na 1/1/2019 55
Stelsel van gezinsbijslag 55
Tegemoetkomingen gezinsbijslag 56
Organisatie gezinsbijslag 57
Werkloosheid - Overbruggingsrecht 58
Werkloosheidsuitkeringen 58
Organisatie 58
Soorten werkloosheidsregimes 58
Volledige werkloosheid 59
Tijdelijke werkloosheid 60
Toekenningsvoorwaarden werkloosheidsuitkeringen 60
Omvang werkloosheidsuitkering 62
Omvang inschakelingsuitkering 63
Overbruggingsrecht voor zelfstandigen 63
Pensioen 64
Algemeen 64
Organisatie pensioensector 64
Algemen principes voor wn’s en zelfstandigen 65
Rustpensioen 65
, Collectief arbeidsrecht
● Deel van arbeidsrecht
○ heeft betrekking op de collectieve aspecten van arbeid
● Enkel bespreking van het collectief arbeidsrecht in private sector
○ andere regeling voor publieke sector
● In praktijk: groot, praktisch belang voor WG’s en WN’s
● Vb. voltijdse arbeidsduur in banksector 35 uren per week, in zelfstandige kleinhandel
38 uren per week
○ verklaring voor verschillen = collectief arbeidsrecht
De Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
● Resultaat van collectief overleg
● Instellingen van collectief overleg tussen WG’s en WN’s
● Partijen bij collectief overleg = ‘de sociale partners’
● Drukkingsmiddelen bij collectief overleg = staking en lock-out
Definitie CAO: Schriftelijke overeenkomst tussen:
● 1 of meer representatieve WNorganisaties (nooit werknemers zelf)
● afhankelijk van het ‘niveau’
○ 1 of meer WG’s ⇒ ondernemingscao
○ 1 of meer representatieve WGorganisatie(s) ⇒ cao in paritair comité of
Nationale Arbeidsraad
Inhoud:
Grootste belang = normatieve bepalingen (90%)
● Normatieve bepalingen
○ leggen de individuele of collectieve rechten en plichten van WNs en WGs
vast
○ Vb. minimumlonen, fietsvergoeding, …
○ Individuele bepaling = bvb. bij ontslag van 10% personeel extra premie
krijgen
○ Collectieve rechten en plichten = bvb. in een bouwbedrijf cao gemaakt over
per 15 WNs een douche voorzien (= collectieve rechten want niet elke WN
kan een douche afdwingen)
● Obligatoire bepalingen
○ verplichtingen van ondertekenende partijen
■ voor WNorganisaties: geen actie meer voeren over het
overeengekomende = vredesplicht
■ voor WGorganisaties: inhoud van cao bekend maken bij WGs en
naleving ervan promoten
○ meestal niet terug te vinden in cao
Niveau’s:
SOCIAAL RECHT
2022-2023
Prof: Sabine Vanoverbeke
,Collectief arbeidsrecht 5
De Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) 5
Instellingen van sociaal overleg 6
Instellingen van sociaal overleg op ondernemingsvlak 7
Partijen bij collectief arbeidsrecht of ‘de sociale partners’ 8
De Groep van 10 (=’top’ van de sociale partners) 8
Collectieve arbeidsgeschillen 9
Staking 9
Lock-out 10
Individueel arbeidsrecht 10
Kenmerken van arbeidsrecht 10
Art. 6 arbeidsovereenkomst: Regels zijn (doorgaans) dwingend ten voordele van de
WN 10
Regels van arbeidsrecht zijn terug te vinden in verschillende wettelijke bepalingen 10
Sollicitatie: CAO nr. 38 van NAR 10
Arbeidsovereenkomstwet 11
Bedingen van een arbeidsovereenkomst 14
AANSPRAKELIJKHEID 15
Werknemersaansprakelijkheid 15
Werkgeversaansprakelijkheid 15
Schorsing (individueel arbeidsrecht) 16
1. Overmacht 16
2. Kort verzuim / Klein verlet 17
3. Verlof om dwingende redenen 17
4. Jaarlijkse vakantie 17
5. Ziekte of ongeval 18
Verplichtingen van arbeidsongeschikte WN 19
Gewaarborgd loon voor arbeiders 19
Gewaarborgd loon voor bedienden 19
Geen recht op gewaarborgd loon 19
Arbeidsongeschiktheid en ontslag 20
Bevallingsrust 20
Geboorteverlof 20
Tijdskrediet (CAO nr.103) 20
6. Thematische verloven 21
CAO nr.103 en thematische verloven 22
Arbeidsvoorwaarden 23
Arbeidsduur 23
Overwerk 24
Gewaarborgde vrije dagen 24
, Loon 25
Betaling van het loon 25
Inhoudingen op loon 25
Arbeidsreglement 26
Einde van de arbeidsovereenkomst 26
Algemene beëindigingswijzen 27
Wederzijds akkoord 27
Ontbindende voorwaarde 27
Overlijden van de WN 28
Overlijden van de WG 28
Verstrijken van de overeengekomen duur 28
Voltooien van overeengekomen werk 28
Arbeidsrechtelijke beëindigingswijzen 28
ONTSLAG 29
OPZEGGING → Art. 37 29
ONTSLAG OM DRINGENDE REDEN 31
ONREGELMATIGE BEËINDIGING MET BETALING VAN EEN
BEËINDIGINGSVERGOEDING 33
Sociale zekerheid 37
Kenmerken sociale zekerheid 37
Sociale zekerheid: 3 “sleutels” 37
Takken 37
Sociale zekerheid voor WN’s 37
Financiering sociale zekerheid wn’s 38
WG- en WN-bijdragen 38
Inning van socialezekerheidsbijdragen 39
Inningsorganisatie: R.S.Z. 39
Verplichtingen van WG 40
Sancties 40
Sociale zekerheid voor zelfstandigen 40
Financiering sociale zekerheid zelfstandigen 41
Inning van bijdragen 42
Verplichtingen van de zelfstandige 42
Structuur 42
Arbeidsongevallenregeling 43
Definitie van arbeidsongeval 44
Gemeenschappelijke regelen voor schadeloosstelling 46
Vergoedingen bij ongeschiktheid 46
Schadeloosstelling bij overlijden 47
Procedure bij arbeidsongeval 47
Verzekeringen en uitkeringen 48
Ziekte en invaliditeitsverzekering 48
, Ziektekostenverzekering 48
Arbeidsongeschiktheidsverzekering wn’s 51
Ziekteuitkering wn’s 51
Moederschapuitkering wn’s 52
Arbeidsongeschiktheidverzekering zelfstandigen 53
Ziekteuitkeringen zelfstandigen 53
Moederschapuitkering zelfstandigen 54
Groeipakket 55
Deel van sociale zekerheidsrecht, kenmerken: 55
Gezinsbijslag in Vlaanderen voor kinderen, geboren na 1/1/2019 55
Stelsel van gezinsbijslag 55
Tegemoetkomingen gezinsbijslag 56
Organisatie gezinsbijslag 57
Werkloosheid - Overbruggingsrecht 58
Werkloosheidsuitkeringen 58
Organisatie 58
Soorten werkloosheidsregimes 58
Volledige werkloosheid 59
Tijdelijke werkloosheid 60
Toekenningsvoorwaarden werkloosheidsuitkeringen 60
Omvang werkloosheidsuitkering 62
Omvang inschakelingsuitkering 63
Overbruggingsrecht voor zelfstandigen 63
Pensioen 64
Algemeen 64
Organisatie pensioensector 64
Algemen principes voor wn’s en zelfstandigen 65
Rustpensioen 65
, Collectief arbeidsrecht
● Deel van arbeidsrecht
○ heeft betrekking op de collectieve aspecten van arbeid
● Enkel bespreking van het collectief arbeidsrecht in private sector
○ andere regeling voor publieke sector
● In praktijk: groot, praktisch belang voor WG’s en WN’s
● Vb. voltijdse arbeidsduur in banksector 35 uren per week, in zelfstandige kleinhandel
38 uren per week
○ verklaring voor verschillen = collectief arbeidsrecht
De Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
● Resultaat van collectief overleg
● Instellingen van collectief overleg tussen WG’s en WN’s
● Partijen bij collectief overleg = ‘de sociale partners’
● Drukkingsmiddelen bij collectief overleg = staking en lock-out
Definitie CAO: Schriftelijke overeenkomst tussen:
● 1 of meer representatieve WNorganisaties (nooit werknemers zelf)
● afhankelijk van het ‘niveau’
○ 1 of meer WG’s ⇒ ondernemingscao
○ 1 of meer representatieve WGorganisatie(s) ⇒ cao in paritair comité of
Nationale Arbeidsraad
Inhoud:
Grootste belang = normatieve bepalingen (90%)
● Normatieve bepalingen
○ leggen de individuele of collectieve rechten en plichten van WNs en WGs
vast
○ Vb. minimumlonen, fietsvergoeding, …
○ Individuele bepaling = bvb. bij ontslag van 10% personeel extra premie
krijgen
○ Collectieve rechten en plichten = bvb. in een bouwbedrijf cao gemaakt over
per 15 WNs een douche voorzien (= collectieve rechten want niet elke WN
kan een douche afdwingen)
● Obligatoire bepalingen
○ verplichtingen van ondertekenende partijen
■ voor WNorganisaties: geen actie meer voeren over het
overeengekomende = vredesplicht
■ voor WGorganisaties: inhoud van cao bekend maken bij WGs en
naleving ervan promoten
○ meestal niet terug te vinden in cao
Niveau’s:
