ACCOUNTING VOOR BEDRIJFSKUNDE
MODULE 1: BOEKHOUDEN
Informatie betreffende het examen:
• Theorie (meerkeuze) en oefeningen (meerkeuze en open vragen)
DEEL 1: DE BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING VAN VASTE ACTIVA (HB H7) –
AFSCHRIJVINGEN EN LEASING
1.1 WAT IS VASTE ACTIVA?
Vaste activa omvatten de bezittingen die de vennootschap duurzaam (= voor een lange periode
binnen de onderneming) aanwendt voor de bedrijfsuitoefening.
• Financiële vaste activa zijn duurzame beleggingen in aandelen of in vastrentende effecten
zoals obligaties van andere ondernemingen.
• Materiële vaste activa zijn tastbaar van aard → immateriële (en financiële) vaste activa zijn
niet tastbaar van aard.
Verschil met vlottende activa:
Vaste activa worden gebruikt, vlottende activa worden verbruikt.
1.2 KENMERKEN VAN MATERIËLE VASTE ACTIVA
• MVA is in bezit voor lange periode
• MVA dient ter ondersteuning van productie en de verkoop van goederen en diensten
Voorbeeld: Een transportonderneming zal een vrachtwagen aankopen om haar
bedrijfsactiviteit, het transporteren van goederen, uit te oefenen.
• MVA is niet bestemd voor verkoop in het kader van de normale bedrijfsactiviteit → het doel
van MVA is niet ze te verkopen, maar ze langdurig te gebruiken
• De bestemming van MVA beïnvloedt classificatie:
- Vrachtwagen in transportbedrijf: (materiële) vaste activa
- Vrachtwagen bij vrachtwagenproducent: voorraad
1.3 CLASSIFICATIE VAN MVA (REKENINGNUMMER 22 → 27)
• 22 Terreinen en gebouwen
• 23 Installaties, machines en uitrusting
• 24 Meubilair en rollend materieel
• 25 Leasing en soortgelijke rechten
• 26 Overige materiële vaste activa (wordt minder vaak gebruikt, enkel bij leasing)
• 27 Activa in aanbouw en vooruitbetalingen (gaan we niet gebruiken)
1
,1.4 WAARDERING VAN MATERIËLE VASTE ACTIVA
Waardering materiële vaste activa bij verwerving – aanschaffingswaarde → 3 opties:
• Aanschaffingsprijs (= wanneer de vennootschap de MVA aankoopt bij een derde)
- = aankoopprijs plus bijkomende kosten om het goed bedrijfsklaar te maken (transport,
installatie, import belastingen...)
Voorbeeld: Een vennootschap koopt een grote machine aan bij een Italiaanse
machineleverancier en er is een speciale vrachtwagen voor uitzonderlijk transport
noodzakelijk om de machine in België te krijgen. De kosten die aan dat transport
verbonden zijn maken deel uit van de aanschaffingsprijs van de machine, want de
vennootschap kan de machine niet in gebruik nemen zonder ze eerst te transporteren.
- Boeking op de balans:
▪ Dt 2300 Machine
▪ Ct 4400 Handelsschulden
• Vervaardingsprijs (= wanneer de vennootschap het MVA zelf produceert)
- Boeking in twee stappen, bijvoorbeeld voor gebouw:
➔ Om het gebouw te bouwen maakt de vennootschap kosten. Deze boekt ze op een 6-
rekening. Wanneer de vennootschap het gebouw in gebruik neemt, worden de
gemaakte kosten geneutraliseerd en herboekt als een MVA.
- Keuze tussen integrale of variabele kostprijsmethode
Integrale vervaardigingsprijs (= full Directe of variabele vervaardigingsprijs
costing)
Rechtstreekse productiekosten Rechtstreekse productiekosten
Onrechtstreekse productiekosten Geen of slechts een deel onrechtstreekse
productiekosten
• Inbrengwaarde (= wanneer de vennootschap een MVA verwerft door een inbreng)
- = waarde inbreng in natura door aandeelhouder
BELANGRIJK:
De waarde van MVA blijft niet constant gedurende de hele levensduur. De aanschaffingswaarde wordt
geregeld aangepast na verwerving.
Voorbeeld: Een vennootschap koopt een vrachtwagen voor de uitoefening van de bedrijfsactiviteit.
Door het feit dat de vrachtwagen gebruikt wordt, verminder de waarde van de vrachtwagen. Het nut
van de MVA gaat teniet in de tijd.
Men kan deze waarde-afnamen boeken door middel van afschrijvingen.
DUS… de aanschaffingswaarde wordt aangepast door afschrijvingen.
2
,1.5 AFSCHRIJVINGEN VAN MVA
Kasaanpak (= cash basis)
Onder de kasaanpak worden de kosten van een actief geboekt op het moment dat het actief
betaald wordt bij aankoop → dit is een inbreuk tegen het “matching-principe” / het principe van
de overeenstemming dat zegt dat kosten en opbrengsten moeten worden geboekt in de periode
waarin ze betrekking hebben.
Toerekeningsaanpak (= accrual basis)
Onder de toerekeningsaanpak worden kosten van een actief geboekt als het actief wordt gebruikt
/ verbruikt om opbrengsten te genereren volgens het matchingprincipe.
MVA brengen gedurende verschillende periodes opbrengsten tot stand → kosten spreiden over
gebruiksduur (= periode waarin opbrengsten worden gerealiseerd) = AFSCHRIJVINGEN =
schoolvoorbeeld van “matching-principe”
Voorbeeld:
Een onderneming koopt een vrachtwagen van € 30 000 aan, die ze
vijf jaar lang zal gebruiken. Wanneer de onderneming de
vrachtwagen aankoopt in jaar x1, mag ze niet de volledig aankoop
in kost boeken in jaar x1. De onderneming dient volgens het
“matching-principe” deze kosten te boeken in de periode waarin
zij gebruik maakt van de vrachtwagen en hiermee winst genereerd. Aangezien de vrachtwagen
gedurende vijf jaar inkomsten zal genereren, moet de onderneming de kosten over deze vijfjarige
gebruiksduur spreiden.
Afschrijving spreiden niet alleen de kosten over de gebruiksduur van het MVA, ze weerspiegelen ook
de slijtage of de waardevermindering van dat MVA.
De vrachtwagen in ons voorbeeld vermindert in waarde naarmate deze langer gebruikt wordt. Na vijf
jaar is deze nog € 5 000 waard, terwijl de onderneming hem had aangekocht voor € 30 000. De € 25
000 die de vrachtwagen aan waarde verloor, zijn kosten voor de onderneming.
3
, Boekhoudkundige werkwijze:
Op het ogenblik dat de onderneming de vrachtwagen aankoopt creëren we een rekening “rollend
materieel” aan de actiefzijde van de balans, voor de volledig aanschaffingswaarde. Vervolgens
spreiden we – conform met het “matching-principe” – de kostprijs van de vrachtwagen over de
periodes waarin in de vrachtwagen zal worden gebruikt. De afschrijvingen weerspiegelen de waarde-
afname van de vrachtwagen op de balans.
Bij aankoop van de vrachtwagen debiteren we de rekening “rollend materieel” en crediteren we de
rekening “handelsschuld”, met € 30 000. Zo activeerden we de vrachtwagen op de balans en kunnen
we deze over de looptijd van het gebruik afschrijven, m.a.w. we kunnen deze geleidelijk in kost nemen.
We schatten de vrachtwagen voor 5 jaar te kunnen gebruiken en deze nadien voor € 5 000 te kunnen
verkopen. We dienen dus € 25 000 kosten gespreid over de gebruiksperiode in kost te nemen.
Dit kan door jaarlijks € 5 000 (€ 25 ) af te schrijven. Dit doen we door de kostenrekening
“afschrijvingen” te debiteren. Om de waarde-afname van het actief weer te geven, creëren we
bezitsrekening “rollend materieel – gecumuleerde afschrijvingen”. Deze rekening zullen we crediteren.
Contrarekeningen eindigen steeds met het cijfer 9 en zijn verbonden met een begeleidende
rekeningen (en heeft het omgekeerde saldo van deze rekening).
In de balans vind je steeds de nettoboekwaarde van een MVA terug.
Nettoboekwaarde = aanschaffingswaarde (AW) – gecumuleerde afschrijvingen
4
MODULE 1: BOEKHOUDEN
Informatie betreffende het examen:
• Theorie (meerkeuze) en oefeningen (meerkeuze en open vragen)
DEEL 1: DE BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING VAN VASTE ACTIVA (HB H7) –
AFSCHRIJVINGEN EN LEASING
1.1 WAT IS VASTE ACTIVA?
Vaste activa omvatten de bezittingen die de vennootschap duurzaam (= voor een lange periode
binnen de onderneming) aanwendt voor de bedrijfsuitoefening.
• Financiële vaste activa zijn duurzame beleggingen in aandelen of in vastrentende effecten
zoals obligaties van andere ondernemingen.
• Materiële vaste activa zijn tastbaar van aard → immateriële (en financiële) vaste activa zijn
niet tastbaar van aard.
Verschil met vlottende activa:
Vaste activa worden gebruikt, vlottende activa worden verbruikt.
1.2 KENMERKEN VAN MATERIËLE VASTE ACTIVA
• MVA is in bezit voor lange periode
• MVA dient ter ondersteuning van productie en de verkoop van goederen en diensten
Voorbeeld: Een transportonderneming zal een vrachtwagen aankopen om haar
bedrijfsactiviteit, het transporteren van goederen, uit te oefenen.
• MVA is niet bestemd voor verkoop in het kader van de normale bedrijfsactiviteit → het doel
van MVA is niet ze te verkopen, maar ze langdurig te gebruiken
• De bestemming van MVA beïnvloedt classificatie:
- Vrachtwagen in transportbedrijf: (materiële) vaste activa
- Vrachtwagen bij vrachtwagenproducent: voorraad
1.3 CLASSIFICATIE VAN MVA (REKENINGNUMMER 22 → 27)
• 22 Terreinen en gebouwen
• 23 Installaties, machines en uitrusting
• 24 Meubilair en rollend materieel
• 25 Leasing en soortgelijke rechten
• 26 Overige materiële vaste activa (wordt minder vaak gebruikt, enkel bij leasing)
• 27 Activa in aanbouw en vooruitbetalingen (gaan we niet gebruiken)
1
,1.4 WAARDERING VAN MATERIËLE VASTE ACTIVA
Waardering materiële vaste activa bij verwerving – aanschaffingswaarde → 3 opties:
• Aanschaffingsprijs (= wanneer de vennootschap de MVA aankoopt bij een derde)
- = aankoopprijs plus bijkomende kosten om het goed bedrijfsklaar te maken (transport,
installatie, import belastingen...)
Voorbeeld: Een vennootschap koopt een grote machine aan bij een Italiaanse
machineleverancier en er is een speciale vrachtwagen voor uitzonderlijk transport
noodzakelijk om de machine in België te krijgen. De kosten die aan dat transport
verbonden zijn maken deel uit van de aanschaffingsprijs van de machine, want de
vennootschap kan de machine niet in gebruik nemen zonder ze eerst te transporteren.
- Boeking op de balans:
▪ Dt 2300 Machine
▪ Ct 4400 Handelsschulden
• Vervaardingsprijs (= wanneer de vennootschap het MVA zelf produceert)
- Boeking in twee stappen, bijvoorbeeld voor gebouw:
➔ Om het gebouw te bouwen maakt de vennootschap kosten. Deze boekt ze op een 6-
rekening. Wanneer de vennootschap het gebouw in gebruik neemt, worden de
gemaakte kosten geneutraliseerd en herboekt als een MVA.
- Keuze tussen integrale of variabele kostprijsmethode
Integrale vervaardigingsprijs (= full Directe of variabele vervaardigingsprijs
costing)
Rechtstreekse productiekosten Rechtstreekse productiekosten
Onrechtstreekse productiekosten Geen of slechts een deel onrechtstreekse
productiekosten
• Inbrengwaarde (= wanneer de vennootschap een MVA verwerft door een inbreng)
- = waarde inbreng in natura door aandeelhouder
BELANGRIJK:
De waarde van MVA blijft niet constant gedurende de hele levensduur. De aanschaffingswaarde wordt
geregeld aangepast na verwerving.
Voorbeeld: Een vennootschap koopt een vrachtwagen voor de uitoefening van de bedrijfsactiviteit.
Door het feit dat de vrachtwagen gebruikt wordt, verminder de waarde van de vrachtwagen. Het nut
van de MVA gaat teniet in de tijd.
Men kan deze waarde-afnamen boeken door middel van afschrijvingen.
DUS… de aanschaffingswaarde wordt aangepast door afschrijvingen.
2
,1.5 AFSCHRIJVINGEN VAN MVA
Kasaanpak (= cash basis)
Onder de kasaanpak worden de kosten van een actief geboekt op het moment dat het actief
betaald wordt bij aankoop → dit is een inbreuk tegen het “matching-principe” / het principe van
de overeenstemming dat zegt dat kosten en opbrengsten moeten worden geboekt in de periode
waarin ze betrekking hebben.
Toerekeningsaanpak (= accrual basis)
Onder de toerekeningsaanpak worden kosten van een actief geboekt als het actief wordt gebruikt
/ verbruikt om opbrengsten te genereren volgens het matchingprincipe.
MVA brengen gedurende verschillende periodes opbrengsten tot stand → kosten spreiden over
gebruiksduur (= periode waarin opbrengsten worden gerealiseerd) = AFSCHRIJVINGEN =
schoolvoorbeeld van “matching-principe”
Voorbeeld:
Een onderneming koopt een vrachtwagen van € 30 000 aan, die ze
vijf jaar lang zal gebruiken. Wanneer de onderneming de
vrachtwagen aankoopt in jaar x1, mag ze niet de volledig aankoop
in kost boeken in jaar x1. De onderneming dient volgens het
“matching-principe” deze kosten te boeken in de periode waarin
zij gebruik maakt van de vrachtwagen en hiermee winst genereerd. Aangezien de vrachtwagen
gedurende vijf jaar inkomsten zal genereren, moet de onderneming de kosten over deze vijfjarige
gebruiksduur spreiden.
Afschrijving spreiden niet alleen de kosten over de gebruiksduur van het MVA, ze weerspiegelen ook
de slijtage of de waardevermindering van dat MVA.
De vrachtwagen in ons voorbeeld vermindert in waarde naarmate deze langer gebruikt wordt. Na vijf
jaar is deze nog € 5 000 waard, terwijl de onderneming hem had aangekocht voor € 30 000. De € 25
000 die de vrachtwagen aan waarde verloor, zijn kosten voor de onderneming.
3
, Boekhoudkundige werkwijze:
Op het ogenblik dat de onderneming de vrachtwagen aankoopt creëren we een rekening “rollend
materieel” aan de actiefzijde van de balans, voor de volledig aanschaffingswaarde. Vervolgens
spreiden we – conform met het “matching-principe” – de kostprijs van de vrachtwagen over de
periodes waarin in de vrachtwagen zal worden gebruikt. De afschrijvingen weerspiegelen de waarde-
afname van de vrachtwagen op de balans.
Bij aankoop van de vrachtwagen debiteren we de rekening “rollend materieel” en crediteren we de
rekening “handelsschuld”, met € 30 000. Zo activeerden we de vrachtwagen op de balans en kunnen
we deze over de looptijd van het gebruik afschrijven, m.a.w. we kunnen deze geleidelijk in kost nemen.
We schatten de vrachtwagen voor 5 jaar te kunnen gebruiken en deze nadien voor € 5 000 te kunnen
verkopen. We dienen dus € 25 000 kosten gespreid over de gebruiksperiode in kost te nemen.
Dit kan door jaarlijks € 5 000 (€ 25 ) af te schrijven. Dit doen we door de kostenrekening
“afschrijvingen” te debiteren. Om de waarde-afname van het actief weer te geven, creëren we
bezitsrekening “rollend materieel – gecumuleerde afschrijvingen”. Deze rekening zullen we crediteren.
Contrarekeningen eindigen steeds met het cijfer 9 en zijn verbonden met een begeleidende
rekeningen (en heeft het omgekeerde saldo van deze rekening).
In de balans vind je steeds de nettoboekwaarde van een MVA terug.
Nettoboekwaarde = aanschaffingswaarde (AW) – gecumuleerde afschrijvingen
4
