INLEIDING TOT DE MACRO-ECONOMIE
OVERZICHT CURSUS
Meten van de economie LT (meerdere kwartalen) KT (kwartalen
in haar totaliteit vergelijken)
(aggregatief)
Productie en inkomen Productie en groei Economische
(gemeten door het BBP) schommeling
Prijzenpeil Werkloosheid Macro-economisch beleid
- Geld
- begroting
Financieel systeem
Geld en prijzen
Open economie
HOOFDSTUK 1: WAT IS ECONOMIE +
HOOFDSTUK 2: DENKEN ALS EEN ECONOOM
WOORDENLIJST
micro-economie de wetenschap die bestudeert hoe huishoudens en
bedrijven besluiten nemen en op welke manier zij elkaar
beïnvloeden via de diverse markten
macro-economie de wetenschap die de verschijnselen bestudeert die de
economie in zijn geheel betreffen, zoals inflatie,
werkloosheid en economische groei
economische groei de toename van de hoeveelheid geproduceerde
goederen en diensten in een economie over een
bepaalde tijdsperiode
endogene variabele een variabele waarvan de waarde bepaald is binnen het
model
exogene variabele een variabele waarvan de waarde bepaald is buiten het
model
positieve uitspraken beweringen die pogen om de wereld te beschrijven zoals
hij is
normatieve uitspraken beweringen die pogen om voor te schrijven hoe de wereld
zou moeten zijn
2020-2021 1
Aliya Boulbahaiem
,HOOFDSTUK 20: HET METEN VAN HET WELZIJN VAN EEN
NATIE (module 2)
BBP: bruto de marktwaarde van alle eindproducten en –diensten die
Binnenlands binnen een vastgestelde periode in een land zijn
Product geproduceerd
consumptie de bestedingen van huishoudens aan goederen en diensten,
(uitzondering: AK van een nieuwe woonvoorziening)
investeringen uitgaven die worden gedaan aan kapitaalproductiegoederen,
voorraden en bouwwerken, met inbegrip van de uitgaven die
door de huishoudens worden gedaan aan nieuwe
woonvoorzieningen
overheidsbestedingen bestedingen die door de lokale, regionale en nationale
overheid worden gedaan om goederen en diensten aan te
kopen
overdracht (transfer een betaling waartegenover geen uitwisseling van een goed
payment) of dienst staat
netto-uitvoer/ uitvoer-invoer van een land
handelsbalans
nominaal bbp/ het bbp bekomen door de productie van G&D te
bbp tegen lopende vermenigvuldigen met de marktprijs van deze goederen en
prijszen diensten in het jaar van de productie.
reëel bbp/ het bbp bekomen door de productie van G&D te
bbp tegen constante vermenigvuldigen met de marktprijs van deze G&D in een
prijzen welbepaald basisjaar.
Deze maatstaf corrigeert het bbp voor de verandering van
prijzen in de tijd.
bbp-deflator een maatstaf voor het prijsniveau, berekend als de
verhouding tussen het nominale bbp en het reëele bbp maal
100
2020-2021 3
Aliya Boulbahaiem
,2. Bruto Binnenlands Product
Definitie: marktwaarde van alle eind- G&D die binnen een vastgestelde periode in
een land zijn geproduceerd
® Marktwaarde = waardering tegen marktprijs
- Als prijs appel 2x de prijs van sinaasappel, draagt appel 2x meer bij in bbp
- Informele G&D zijn moeilijk op te nemen in het bbp bv. kinderopvang door
grootouders
® ALLE: Zowel tastbare goederen (voedsel, kleren, …) als immateriële diensten
(kappersbeurt, poetsvrouw, …)
- Producten zonder marktwaarde worden niet opgenomen in het bbp, denk aan
zwart werk, illegale zaken, zelfgeproduceerde goederen, …
® EINDgoederen en -diensten, anders word bv. ingredient van brood nl. meel
dubbel geteld, 1x in de prijs van brood en 1x als meel
® Vastgestelde periode: Meestal een kwartaal (3 maanden) of per jaar
Stroomvariabele: per hoeveelheid/tijdseenheid
® Inkomen in een land: plaats van productie is zeer belangrijk (binnenlands product)
® Geproduceerd: maatstaf vanuit productieoogpunt (aan- en verkopen van 2e
handsgoederen behoren niet tt het bbp)
3. Benaderingen om BBP te meten:
1) Productiebenadering
= productie meten adhv marktprijs maar hier ondervind men een probleem i.v.m.
dubbeltelling. Daarom gebruiken we enkel de waarde van finale goederen
® Illustratie brood
Landbouwbedrijf produceert graan (€0,10) en levert dat toe aan molenbedrijf.
Het molenbedrijf verwerkt dat graan tot meel (€1,20) en levert dat toe aan
bakkersbedrijf.
Bakkerbedrijf produceert eindproduct brood en verkoopt die aan €2,10 aan de
eindgebruiker nl de klant.
BBP = som van finaal verbruik = waarbij hoeveelheden enkel
betrekking op de eindgoederen en diensten (om
dubbeltelling te vermijden) dus niet van graan noch van meel.
2020-2021 5
Aliya Boulbahaiem
, 4. VERSCHIL NOMINAAL EN REËEL BBP
Nominaal bbpt =
® Waardeert qi tegen prijzen van het lopende jaar
® Zowel wnr hoeveelheden veranderen (reële wijziging) als wanneer prijzen
veranderen
Reël bbpt = ∑!"#
!"! "#, % '(, % )*% # = #,-(-.,,/
® Bbp tegen vaste prijzen (van basisjaar)
® Als we enkel willen kijken naar het effect van de verandering van qi
Zie cijfervoorbeeld (6)
5. BBP-DEFLATOR Pt
Hoeveel maal nominaal bpp toeneemt t.o.v. het basisjaar
=
Hoeveel maal reël bbp stijgt t.o.v. basisjaar X hoeveel maal prijzenpeil stijgt t.o.v.
basisjaar
#$% ''() *+ë- ''( )
#$% ''()
= *+ë- ''()
× "% (bbp deflator)
Als we beide leden × reël bbpt : nom bbpt = reël bbpt × Pt
Pt = %&'(%))* ,,- .
/0ë* ,,- .
= ++, − ./012(34
Eigenschappen:
- Meet met welke factor het prijzenpeil is toegenomen t.o.v. het basisjaar
- Heeft geen eenheden (index)
- Is in het basisjaar = 1
- Wordt meestal uitgedrukt met basiswaarde 100
Waarom noemen we de bbp-deflator Pt
%&'(%))* ,,-
Reële bbp = 2
Eerst zetten we de bbp-deflator om naar basis = 1:
P2016 = 114, = 1,1472
%&'(%))* ,,- 34$5
Dan reël bbp = 6 34$5
= 414 miljard euro
2020-2021 7
Aliya Boulbahaiem
OVERZICHT CURSUS
Meten van de economie LT (meerdere kwartalen) KT (kwartalen
in haar totaliteit vergelijken)
(aggregatief)
Productie en inkomen Productie en groei Economische
(gemeten door het BBP) schommeling
Prijzenpeil Werkloosheid Macro-economisch beleid
- Geld
- begroting
Financieel systeem
Geld en prijzen
Open economie
HOOFDSTUK 1: WAT IS ECONOMIE +
HOOFDSTUK 2: DENKEN ALS EEN ECONOOM
WOORDENLIJST
micro-economie de wetenschap die bestudeert hoe huishoudens en
bedrijven besluiten nemen en op welke manier zij elkaar
beïnvloeden via de diverse markten
macro-economie de wetenschap die de verschijnselen bestudeert die de
economie in zijn geheel betreffen, zoals inflatie,
werkloosheid en economische groei
economische groei de toename van de hoeveelheid geproduceerde
goederen en diensten in een economie over een
bepaalde tijdsperiode
endogene variabele een variabele waarvan de waarde bepaald is binnen het
model
exogene variabele een variabele waarvan de waarde bepaald is buiten het
model
positieve uitspraken beweringen die pogen om de wereld te beschrijven zoals
hij is
normatieve uitspraken beweringen die pogen om voor te schrijven hoe de wereld
zou moeten zijn
2020-2021 1
Aliya Boulbahaiem
,HOOFDSTUK 20: HET METEN VAN HET WELZIJN VAN EEN
NATIE (module 2)
BBP: bruto de marktwaarde van alle eindproducten en –diensten die
Binnenlands binnen een vastgestelde periode in een land zijn
Product geproduceerd
consumptie de bestedingen van huishoudens aan goederen en diensten,
(uitzondering: AK van een nieuwe woonvoorziening)
investeringen uitgaven die worden gedaan aan kapitaalproductiegoederen,
voorraden en bouwwerken, met inbegrip van de uitgaven die
door de huishoudens worden gedaan aan nieuwe
woonvoorzieningen
overheidsbestedingen bestedingen die door de lokale, regionale en nationale
overheid worden gedaan om goederen en diensten aan te
kopen
overdracht (transfer een betaling waartegenover geen uitwisseling van een goed
payment) of dienst staat
netto-uitvoer/ uitvoer-invoer van een land
handelsbalans
nominaal bbp/ het bbp bekomen door de productie van G&D te
bbp tegen lopende vermenigvuldigen met de marktprijs van deze goederen en
prijszen diensten in het jaar van de productie.
reëel bbp/ het bbp bekomen door de productie van G&D te
bbp tegen constante vermenigvuldigen met de marktprijs van deze G&D in een
prijzen welbepaald basisjaar.
Deze maatstaf corrigeert het bbp voor de verandering van
prijzen in de tijd.
bbp-deflator een maatstaf voor het prijsniveau, berekend als de
verhouding tussen het nominale bbp en het reëele bbp maal
100
2020-2021 3
Aliya Boulbahaiem
,2. Bruto Binnenlands Product
Definitie: marktwaarde van alle eind- G&D die binnen een vastgestelde periode in
een land zijn geproduceerd
® Marktwaarde = waardering tegen marktprijs
- Als prijs appel 2x de prijs van sinaasappel, draagt appel 2x meer bij in bbp
- Informele G&D zijn moeilijk op te nemen in het bbp bv. kinderopvang door
grootouders
® ALLE: Zowel tastbare goederen (voedsel, kleren, …) als immateriële diensten
(kappersbeurt, poetsvrouw, …)
- Producten zonder marktwaarde worden niet opgenomen in het bbp, denk aan
zwart werk, illegale zaken, zelfgeproduceerde goederen, …
® EINDgoederen en -diensten, anders word bv. ingredient van brood nl. meel
dubbel geteld, 1x in de prijs van brood en 1x als meel
® Vastgestelde periode: Meestal een kwartaal (3 maanden) of per jaar
Stroomvariabele: per hoeveelheid/tijdseenheid
® Inkomen in een land: plaats van productie is zeer belangrijk (binnenlands product)
® Geproduceerd: maatstaf vanuit productieoogpunt (aan- en verkopen van 2e
handsgoederen behoren niet tt het bbp)
3. Benaderingen om BBP te meten:
1) Productiebenadering
= productie meten adhv marktprijs maar hier ondervind men een probleem i.v.m.
dubbeltelling. Daarom gebruiken we enkel de waarde van finale goederen
® Illustratie brood
Landbouwbedrijf produceert graan (€0,10) en levert dat toe aan molenbedrijf.
Het molenbedrijf verwerkt dat graan tot meel (€1,20) en levert dat toe aan
bakkersbedrijf.
Bakkerbedrijf produceert eindproduct brood en verkoopt die aan €2,10 aan de
eindgebruiker nl de klant.
BBP = som van finaal verbruik = waarbij hoeveelheden enkel
betrekking op de eindgoederen en diensten (om
dubbeltelling te vermijden) dus niet van graan noch van meel.
2020-2021 5
Aliya Boulbahaiem
, 4. VERSCHIL NOMINAAL EN REËEL BBP
Nominaal bbpt =
® Waardeert qi tegen prijzen van het lopende jaar
® Zowel wnr hoeveelheden veranderen (reële wijziging) als wanneer prijzen
veranderen
Reël bbpt = ∑!"#
!"! "#, % '(, % )*% # = #,-(-.,,/
® Bbp tegen vaste prijzen (van basisjaar)
® Als we enkel willen kijken naar het effect van de verandering van qi
Zie cijfervoorbeeld (6)
5. BBP-DEFLATOR Pt
Hoeveel maal nominaal bpp toeneemt t.o.v. het basisjaar
=
Hoeveel maal reël bbp stijgt t.o.v. basisjaar X hoeveel maal prijzenpeil stijgt t.o.v.
basisjaar
#$% ''() *+ë- ''( )
#$% ''()
= *+ë- ''()
× "% (bbp deflator)
Als we beide leden × reël bbpt : nom bbpt = reël bbpt × Pt
Pt = %&'(%))* ,,- .
/0ë* ,,- .
= ++, − ./012(34
Eigenschappen:
- Meet met welke factor het prijzenpeil is toegenomen t.o.v. het basisjaar
- Heeft geen eenheden (index)
- Is in het basisjaar = 1
- Wordt meestal uitgedrukt met basiswaarde 100
Waarom noemen we de bbp-deflator Pt
%&'(%))* ,,-
Reële bbp = 2
Eerst zetten we de bbp-deflator om naar basis = 1:
P2016 = 114, = 1,1472
%&'(%))* ,,- 34$5
Dan reël bbp = 6 34$5
= 414 miljard euro
2020-2021 7
Aliya Boulbahaiem
