Samenvatting: Cultuursociologie
Schooljaar 2020-2021
1
,Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: CULTUURSOCIOLOGIE ............................................................................................. 4
1.1 CULTUURSOCIOLOGIE VS. SOCIOLOGIE VAN CULTUUR............................................................................. 4
1.2 CULTUURSOCIOLOGIE: AMBITIES ...................................................................................................... 5
1.3 METHODOLOGISCHE AANDACHTSPUNTEN VAN CULTUURSOCIOLOGIE ........................................................ 5
1.4 DEFINITIE CULTUUR ........................................................................................................................ 7
• HANDELINGSSCHEMA: SITUATIE VS. CULTUUR ............................................................................................... 7
EVOLUTIE IN DE SOCIOLOGIE EN DE CULTURELE SOCIOLOGIE ................................................................................ 8
.......................... 8
1.5 CULTUUR ALS EEN STERK GEÏNTEGREERD GEHEEL? ............................................................................... 10
HOOFDSTUK 2: DE CULTURAL TURN GESITUEERD.......................................................................... 11
INLEIDING ........................................................................................................................................ 11
2.1 PRODUCTIE, WERK EN CULTUUR ...................................................................................................... 11
2.1.1 CULTUUR EN SOCIALE OVERERVING (SOCIALE) STATUS ....................................................................... 13
2.3. DE SYMBOLISCHE SAMENLEVING .................................................................................................... 14
2.3.1 DETRADITIONALISEREN, NIET INDIVIDUALISEREN .................................................................. 14
2.3.2NIEUWE VORMEN VAN SOCIALE CONTROLE ............................................................................................ 16
2.3.4 ONBEHAGEN EN TEGENSTELLINGEN ..................................................................................................... 21
HOOFDSTUK 3: WAARDENONDERZOEK ......................................................................................... 25
HOOFDSTUK 4: INLEIDING- BROKSTUKKEN CULTUUR .................................................................... 34
INLEIDING (GEWOON TE LEZEN) ............................................................................................................ 34
4.1 DE OVERGANG VAN WAARDE-ONDERZOEK NAAR CULTUURANALYSE ........................................................ 34
DURKHEIMIAANSE CULTUURSOCIOLOGIE ....................................................................................................... 35
HOOFDSTUK 5 ............................................................................................................................... 41
HOOFDSTUK 6: CULTURAL STUDIES EN CULTUURPOPULISME ....................................................... 48
6.1 HET VERTREKPUNT: STRUCTURALISME EN SEMIOTHIEK .............................................................. 48
2
,6.2 DE BIRMINGHAM-SCHOOL .................................................................................................. 50
HOOFDSTUK 7: SYMBOLISCHE GRENZEN, EEN OPLEIDING ............................................................. 61
HOOFDSTUK 8: SPOREN VAN OPLEIDINGSBEWUSTZIJN IN VLAANDEREN: EEN
ONDERZOEKSAGENDA .................................................................................................................. 72
3
, Hoofdstuk 1: Cultuursociologie
Aandacht voor
• geschiedenis + structuur veld
• grote onderscheiden
• voor recent onderzoek: symbolische grenzen
1.1 Cultuursociologie vs. Sociologie van cultuur
• Bijdragen aan algemene maatschappijkennis (component van handelen meenemen
anders deel gemist)
• Verhouding cultuur tov rest van wereld => zorgt voor problemen
o beperking in viewpoint, waarom nog onderzoeken van cultuur
o gebrek aan ambitie, niet opsluiten in hokje (niets anders over samenleving te zeggen)
A. Algemene cultuursociologie = culturele sociologie:
cultuur = algemene dimensie van alle handelen + belangrijke verklaring van handelen want:
o handelen gestuurd door normen/waarden o handelen = communicatief
o actoren hebben geschiedenis
o handelen beïnvloed door voostellingswijzen
• elk maatschappelijk verschijnsel cultuursociologisch te benaderen
• bestuderen extra dimensie van handelen
B. Sociologie van cultuur
• Aantal studie-objecten (kunst, toneel,..), uitgaan van afgebakend geheel van objecten
(ruim)
• Cultuur = verzameling van objecten, afgebakend deel van sociale werkelijkheid
• Wuthon & Witten: 3 mogelijke benaderingen van cultuurproducten:
1. Cultuurproduct = doel of eindproduct
2. Cultuurproduct = middel om hoger doel te bereiken
3. Cultuurproduct = bijproduct, symbolisch object
-> niet sluitend want niet altijd duidelijk of symbolisch object doel op zich is of
verdere instrumentele bedoelingen heeft
• Vragen over hoe geproduceerd, wat is impact, hoe verdeeld, etc.
• Eindeloos aantal cultuurobjecten die veranderen over de tijd + moeilijk op te
sommen
Complementair maar andere focus, verschil niet in veelheid van bestudeerde
fenomenen, wel in manier waarop
4
Schooljaar 2020-2021
1
,Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: CULTUURSOCIOLOGIE ............................................................................................. 4
1.1 CULTUURSOCIOLOGIE VS. SOCIOLOGIE VAN CULTUUR............................................................................. 4
1.2 CULTUURSOCIOLOGIE: AMBITIES ...................................................................................................... 5
1.3 METHODOLOGISCHE AANDACHTSPUNTEN VAN CULTUURSOCIOLOGIE ........................................................ 5
1.4 DEFINITIE CULTUUR ........................................................................................................................ 7
• HANDELINGSSCHEMA: SITUATIE VS. CULTUUR ............................................................................................... 7
EVOLUTIE IN DE SOCIOLOGIE EN DE CULTURELE SOCIOLOGIE ................................................................................ 8
.......................... 8
1.5 CULTUUR ALS EEN STERK GEÏNTEGREERD GEHEEL? ............................................................................... 10
HOOFDSTUK 2: DE CULTURAL TURN GESITUEERD.......................................................................... 11
INLEIDING ........................................................................................................................................ 11
2.1 PRODUCTIE, WERK EN CULTUUR ...................................................................................................... 11
2.1.1 CULTUUR EN SOCIALE OVERERVING (SOCIALE) STATUS ....................................................................... 13
2.3. DE SYMBOLISCHE SAMENLEVING .................................................................................................... 14
2.3.1 DETRADITIONALISEREN, NIET INDIVIDUALISEREN .................................................................. 14
2.3.2NIEUWE VORMEN VAN SOCIALE CONTROLE ............................................................................................ 16
2.3.4 ONBEHAGEN EN TEGENSTELLINGEN ..................................................................................................... 21
HOOFDSTUK 3: WAARDENONDERZOEK ......................................................................................... 25
HOOFDSTUK 4: INLEIDING- BROKSTUKKEN CULTUUR .................................................................... 34
INLEIDING (GEWOON TE LEZEN) ............................................................................................................ 34
4.1 DE OVERGANG VAN WAARDE-ONDERZOEK NAAR CULTUURANALYSE ........................................................ 34
DURKHEIMIAANSE CULTUURSOCIOLOGIE ....................................................................................................... 35
HOOFDSTUK 5 ............................................................................................................................... 41
HOOFDSTUK 6: CULTURAL STUDIES EN CULTUURPOPULISME ....................................................... 48
6.1 HET VERTREKPUNT: STRUCTURALISME EN SEMIOTHIEK .............................................................. 48
2
,6.2 DE BIRMINGHAM-SCHOOL .................................................................................................. 50
HOOFDSTUK 7: SYMBOLISCHE GRENZEN, EEN OPLEIDING ............................................................. 61
HOOFDSTUK 8: SPOREN VAN OPLEIDINGSBEWUSTZIJN IN VLAANDEREN: EEN
ONDERZOEKSAGENDA .................................................................................................................. 72
3
, Hoofdstuk 1: Cultuursociologie
Aandacht voor
• geschiedenis + structuur veld
• grote onderscheiden
• voor recent onderzoek: symbolische grenzen
1.1 Cultuursociologie vs. Sociologie van cultuur
• Bijdragen aan algemene maatschappijkennis (component van handelen meenemen
anders deel gemist)
• Verhouding cultuur tov rest van wereld => zorgt voor problemen
o beperking in viewpoint, waarom nog onderzoeken van cultuur
o gebrek aan ambitie, niet opsluiten in hokje (niets anders over samenleving te zeggen)
A. Algemene cultuursociologie = culturele sociologie:
cultuur = algemene dimensie van alle handelen + belangrijke verklaring van handelen want:
o handelen gestuurd door normen/waarden o handelen = communicatief
o actoren hebben geschiedenis
o handelen beïnvloed door voostellingswijzen
• elk maatschappelijk verschijnsel cultuursociologisch te benaderen
• bestuderen extra dimensie van handelen
B. Sociologie van cultuur
• Aantal studie-objecten (kunst, toneel,..), uitgaan van afgebakend geheel van objecten
(ruim)
• Cultuur = verzameling van objecten, afgebakend deel van sociale werkelijkheid
• Wuthon & Witten: 3 mogelijke benaderingen van cultuurproducten:
1. Cultuurproduct = doel of eindproduct
2. Cultuurproduct = middel om hoger doel te bereiken
3. Cultuurproduct = bijproduct, symbolisch object
-> niet sluitend want niet altijd duidelijk of symbolisch object doel op zich is of
verdere instrumentele bedoelingen heeft
• Vragen over hoe geproduceerd, wat is impact, hoe verdeeld, etc.
• Eindeloos aantal cultuurobjecten die veranderen over de tijd + moeilijk op te
sommen
Complementair maar andere focus, verschil niet in veelheid van bestudeerde
fenomenen, wel in manier waarop
4
