Culturele antropologie – deel 5
1.Toepassing: hekserij is modern
= dit deel is een toepassing van alle leerstof op hekserij.
1.1. Probleemstelling
1.1.1. Is magie een gewelddadige levensbeschouwing?
Is magie een schadelijk bijgeloof? > moet Afrika ‘gered’ worden door
Europa? Beschavingsopdracht van vroeger > doorgezet naar
ontwikkelingssamenwerking?
1.1.2. Hekserij-geweld stijgt?
De UNHCR (united nations rufugee agency) poste een bericht over
‘hekserij’: een tragische trend voor de levens in Afrika & Azië. Vrouwen en
kinderen (meest kwetsbare onder de armen) worden beschuldigd een
hekst te zijn en worden vermoord.
Oplijsting van Afrikaanse landen = Congo, Nigeria, Burundi, Tanzania
+ India, Nepal, Papua new Guinea
Video over hekserij > geweld, huizen vernielen, geen werk vinden … >
toch klopt iets niet in dit verhaal.
Bijvoorbeeld: mensen zijn jaloers en wijden dit aan hekserij (vernieling
huis)
Bijvoorbeeld: mensen die verbrand worden waren vooral oudere dames >
zowel rijke mensen als arme mensen worden beschuldigd van hekserij?
1.1.3. Nieuwe probleemstelling
Geschiere: hekserij verdween niet met moderniteit, in tegendeel. >
waarom?
Zijn antwoord op deze vraag: elke cultuur kent zijn eigen moderniteit. In
Afrika hoort daar de obsessie met hekserij bij.
Maar: wat is moderniteit precies? Het betekend overal ergens anders? Wat
betekend dit dan in Afrika, in EU ,… ?
+ het proces van Geschiere stimuleert een type heks > moderniteit
verwijst naar een proces dat effect heeft.
1.1.3.1. Onze stelling: twee types heks, twee ervaringskader
1. Dansers die er voor uitkomen dat ze magie gebruiken
a. Nomade Mayeeji als gebruiker van magia, waaronder genezers
2. Creatie van de heks
, a. Kitema: geloof, angst, motieven > handelt uit de lever (zit diep
vanbinnen) voor kwaad te doen. Ageert in het verborgene,
nooit geweten wie het is.
Dus een onderscheid tussen magie en beheksing:
- Magie = bijvoorbeeld rijkdom door magie, iedereen gaat het willen.
= strategische actie!
o Beschuldiging
- Beheksing = ervaring van angst
o Verdenking
Eigenlijk gebruikt iedereen magie > technologie kan ook gezien worden
als magie. De magische ervaringskaders = ok.
Het Westers kader = het problematische kader > geweld.
1.2. Toepassing van de vier antropologische stromingen
1.2.1. Actor-materialisme
Miguel zegt: Inkomensverlies door extreem weer (regen) vergroot het
risico op religieus geweld tegen oudere vrouwen, die als "heksen" worden
gezien. (over Sukuma in Meatu)
1.2.1.1. Rational choice, speltheorie, cultuurmaterialisme
Wanneer komt er geweld? In momenten van crisis en ramp.
Dus het cultuurmaterialisme zegt: In het belang van het overleven
van de groep worden niet-productieve krachten bij hongersnood
uitgeschakeld (speltheorie), zoals oude vrouwen
Er wordt een aanpassing aan materiële omstandigheden gedaan
Kritiek op de uitspraak van Miguel:
1. Elke dood van verwante wordt lokaal toegeschreven aan hekserij (=
moeilijk in statistieken te brengen)
2. Bij hongersnood is er voldoende voorraad voor een jaar te
overbruggen, waardoor je pas de crisis het jaar erop begint te
voelen. = geen rationele calculus maar passiemoord
Dus: praktijken veranderen door omgevingsfactoren (bijvoorbeeld klimaat)
1.2.2. Structuur-idealisme
Middelton zegt: bij de Lugbara van Oeganda > Heksen worden gezien als
slecht, dus het slachtoffer krijgt geen schuld.
(later zien schuld door arrogantie = contradictie > klopt binnen context)
1.Toepassing: hekserij is modern
= dit deel is een toepassing van alle leerstof op hekserij.
1.1. Probleemstelling
1.1.1. Is magie een gewelddadige levensbeschouwing?
Is magie een schadelijk bijgeloof? > moet Afrika ‘gered’ worden door
Europa? Beschavingsopdracht van vroeger > doorgezet naar
ontwikkelingssamenwerking?
1.1.2. Hekserij-geweld stijgt?
De UNHCR (united nations rufugee agency) poste een bericht over
‘hekserij’: een tragische trend voor de levens in Afrika & Azië. Vrouwen en
kinderen (meest kwetsbare onder de armen) worden beschuldigd een
hekst te zijn en worden vermoord.
Oplijsting van Afrikaanse landen = Congo, Nigeria, Burundi, Tanzania
+ India, Nepal, Papua new Guinea
Video over hekserij > geweld, huizen vernielen, geen werk vinden … >
toch klopt iets niet in dit verhaal.
Bijvoorbeeld: mensen zijn jaloers en wijden dit aan hekserij (vernieling
huis)
Bijvoorbeeld: mensen die verbrand worden waren vooral oudere dames >
zowel rijke mensen als arme mensen worden beschuldigd van hekserij?
1.1.3. Nieuwe probleemstelling
Geschiere: hekserij verdween niet met moderniteit, in tegendeel. >
waarom?
Zijn antwoord op deze vraag: elke cultuur kent zijn eigen moderniteit. In
Afrika hoort daar de obsessie met hekserij bij.
Maar: wat is moderniteit precies? Het betekend overal ergens anders? Wat
betekend dit dan in Afrika, in EU ,… ?
+ het proces van Geschiere stimuleert een type heks > moderniteit
verwijst naar een proces dat effect heeft.
1.1.3.1. Onze stelling: twee types heks, twee ervaringskader
1. Dansers die er voor uitkomen dat ze magie gebruiken
a. Nomade Mayeeji als gebruiker van magia, waaronder genezers
2. Creatie van de heks
, a. Kitema: geloof, angst, motieven > handelt uit de lever (zit diep
vanbinnen) voor kwaad te doen. Ageert in het verborgene,
nooit geweten wie het is.
Dus een onderscheid tussen magie en beheksing:
- Magie = bijvoorbeeld rijkdom door magie, iedereen gaat het willen.
= strategische actie!
o Beschuldiging
- Beheksing = ervaring van angst
o Verdenking
Eigenlijk gebruikt iedereen magie > technologie kan ook gezien worden
als magie. De magische ervaringskaders = ok.
Het Westers kader = het problematische kader > geweld.
1.2. Toepassing van de vier antropologische stromingen
1.2.1. Actor-materialisme
Miguel zegt: Inkomensverlies door extreem weer (regen) vergroot het
risico op religieus geweld tegen oudere vrouwen, die als "heksen" worden
gezien. (over Sukuma in Meatu)
1.2.1.1. Rational choice, speltheorie, cultuurmaterialisme
Wanneer komt er geweld? In momenten van crisis en ramp.
Dus het cultuurmaterialisme zegt: In het belang van het overleven
van de groep worden niet-productieve krachten bij hongersnood
uitgeschakeld (speltheorie), zoals oude vrouwen
Er wordt een aanpassing aan materiële omstandigheden gedaan
Kritiek op de uitspraak van Miguel:
1. Elke dood van verwante wordt lokaal toegeschreven aan hekserij (=
moeilijk in statistieken te brengen)
2. Bij hongersnood is er voldoende voorraad voor een jaar te
overbruggen, waardoor je pas de crisis het jaar erop begint te
voelen. = geen rationele calculus maar passiemoord
Dus: praktijken veranderen door omgevingsfactoren (bijvoorbeeld klimaat)
1.2.2. Structuur-idealisme
Middelton zegt: bij de Lugbara van Oeganda > Heksen worden gezien als
slecht, dus het slachtoffer krijgt geen schuld.
(later zien schuld door arrogantie = contradictie > klopt binnen context)
