Begrippenlijst Menselijk gedrag
Gedrag in evolutie en ontwikkeling - GEO
Aandachtregulatie Natuurlijke aandachtsspanning Of arousal, bestaat uit een
zelfregulerende nood aan sensorische informatie of en een gerichtheid op
cognitieve informatieverwerking. Aandacht moet dus automatisch
selectief zijn, via het verlenen van betekenis aan wat we zien (zinvolle
gehelen onderscheiden), het onderscheiden van het geheel en
belangrijke of bijkomstige details (tussen bomen het bos zien), maar ook
het vergelijken met wat we reeds hebben ervaren (in het geheugen)
Selectieve aandacht fungeert ook als bescherming tegen overstimulatie.
Het is belangrijk dat het systeem de binnenkomende informatie goed
verwerkt en opslaat waar nodig, zodat niet iedere prikkel van buitenaf
steeds opnieuw als een nieuwe prikkel wordt ervaren → gewenning aan
terugkomende prikkels = niet onnodig aandacht verspillen en vermijdt
onnodig aandachtrichtend gedrag
Asfyxie Perinataal zuurstoftekort
Aangeboren gedrag De aangeboren instinctmatige gerichtheid die aanwezig is vanaf de
geboorte en de basis is voor heel wat leerprocessen.
Aangeleerde Door het onvoldoende ervaren van effectiviteit en invloed op de omgeving
hulpeloosheid kan een passieve berustende houding ontstaan.
Learned helplessness
Aanleg Aangeboren geschiktheid voor iets.
Geheel van biologische bepaaldheid van mogelijkheden.
Aanleg factoren Fysiologische en biochemische omgevingsfactoren oefenen invloed uit
tijdens de embryonale periode op de aspecten van de ontwikkeling.
Accommodatie Accommodatie is de houding van inschikkelijkheid of aanpassing bij
nieuwe gezagsverhoudingen.
Het principe van differentiatie en integratie is vergelijkbaar met wat Piaget
hierover zegt in het model van assimilatie en accommodatie. De theorie
stelt dat het kind continue leert (assimileert) en zich aanpast
(accommodeert) door interactie met de omgeving, maar wel op basis van
een biologisch gefundeerd en in rijping verankerd proces.
Actieve interactie Het steeds op elkaar reageren.
Er is actieve interactie doordat het kind ook zelf de omgeving waarin het
opgroeit vanaf een bepaalde leeftijd voor een deel zelf kiest.
Adaptatie Adaptatie vindt plaats wanneer organismen zich aanpassen aan hun
leefomstandigheden en hierdoor erfelijk veranderen in hun morfologische
structuren of hun gedrag.
ADHD Attention deficit and hyperactivity disorder.
Aandachtstekortstoornis.
ADHD wordt gekenmerkt door klachten zoals aandachtsproblemen,
impulsiviteit en hyperactiviteit/overmatige beweeglijkheid. Subjectief
worden deze klachten ook vaak omschreven als innerlijke en lichamelijke
onrust.
Antropogenese De specifieke eigenschappen van de mens als soort.
, Apgarscore De apgarscore is een test waarmee een snelle indruk van de algemene
toestand van een pasgeboren baby (neonaat) verkregen kan worden.
De test wordt door de verloskundige, gynaecoloog of kinderarts gescoord
één minuut, vijf minuten en tien minuten na de geboorte en geeft inzicht
in de conditie van de baby op vijf vitale criteria:
• Ademhaling
• Pols- en hartslag
• Spiertonus
• Kleur van de huid
• Reactie op prikkels
Assimilatie Het principe van differentiatie en integratie is vergelijkbaar met wat Piaget
hierover zegt in het model van assimilatie en accommodatie. De theorie
stelt dat het kind continue leert (assimileert) en zich aanpast
(accommodeert) door interactie met de omgeving, maar wel op basis van
een biologisch gefundeerd en in rijping verankerd proces.
Associationisme Toevallige samenhang en gelijkenissen
ATNR Asymmetrische tonische nekreactie. Het hoofd is gedraaid, meestal naar
rechts en de ledematen in de richting van de neus zijn meer gestrekt.
Babykenmerken De baby bezit een aantal kenmerken die hem een zekere mate van
bescherming bieden.
Vb. Het gezicht van de baby is ronder,
“Baby” kenmerken zouden een bescherming bieden tegen mogelijke
agressie doordat ze bij volwassenen vertedering opwekken.
Behaviorisme Behaviorisme is een theorie waarin de gedragsreacties verklaard worden
door leerprocessen.
Het behaviorisme geeft aan welke leerprocessen verantwoordelijk zijn
voor de ontwikkeling van gedrag.
Bekrachtiging Kan gedefinieerd worden als elke gebeurtenis die de waarschijnlijkheid
(reinforcement) verhoogt dat in de toekomst in gelijkaardige situaties een bepaald gedrag
zal voorkomen.
Beloningen Gedrag kun je versterken zodat het meer voorkomt door beloningen te
geven voor het goede gedrag. We onderscheiden vier soorten:
1) Sociale beloningen: doen beroep op de behoefte aan waardering,
aandacht, respect en affectie.
2) Symbolische of ruilbeloningen bestaan uit tekens die worden
gegeven bij goed gedrag.
3) Activiteitenbeloning: bestaat uit het toelaten van bepaalde
activiteiten.
4) Materiële beloningen: bestaat uit het verstrekken van zaken die
materiële behoeften bevredigen.
Blootstellingstherapie = Exposure therapy
Een therapie waarbij de patiënt overspoeld wordt met angsten en
negatieve gevoelens (flooding) maar de continue blootstelling hieraan
kan ertoe leiden dat deze persoon uiteindelijk ervaart dat het gevreesde
voorwerp of de handeling niet noodzakelijk negatief is.
Causaliteit Een interactie tussen verschillende gebeurtenissen die invloed hebben op
elkaar.
Verband tussen oorzaak en gevolg.
Cefalocaudale Eerst rijpen de structuren dichtbij het hoofd, nadien aan de stuit.
ontwikkeling
Gedrag in evolutie en ontwikkeling - GEO
Aandachtregulatie Natuurlijke aandachtsspanning Of arousal, bestaat uit een
zelfregulerende nood aan sensorische informatie of en een gerichtheid op
cognitieve informatieverwerking. Aandacht moet dus automatisch
selectief zijn, via het verlenen van betekenis aan wat we zien (zinvolle
gehelen onderscheiden), het onderscheiden van het geheel en
belangrijke of bijkomstige details (tussen bomen het bos zien), maar ook
het vergelijken met wat we reeds hebben ervaren (in het geheugen)
Selectieve aandacht fungeert ook als bescherming tegen overstimulatie.
Het is belangrijk dat het systeem de binnenkomende informatie goed
verwerkt en opslaat waar nodig, zodat niet iedere prikkel van buitenaf
steeds opnieuw als een nieuwe prikkel wordt ervaren → gewenning aan
terugkomende prikkels = niet onnodig aandacht verspillen en vermijdt
onnodig aandachtrichtend gedrag
Asfyxie Perinataal zuurstoftekort
Aangeboren gedrag De aangeboren instinctmatige gerichtheid die aanwezig is vanaf de
geboorte en de basis is voor heel wat leerprocessen.
Aangeleerde Door het onvoldoende ervaren van effectiviteit en invloed op de omgeving
hulpeloosheid kan een passieve berustende houding ontstaan.
Learned helplessness
Aanleg Aangeboren geschiktheid voor iets.
Geheel van biologische bepaaldheid van mogelijkheden.
Aanleg factoren Fysiologische en biochemische omgevingsfactoren oefenen invloed uit
tijdens de embryonale periode op de aspecten van de ontwikkeling.
Accommodatie Accommodatie is de houding van inschikkelijkheid of aanpassing bij
nieuwe gezagsverhoudingen.
Het principe van differentiatie en integratie is vergelijkbaar met wat Piaget
hierover zegt in het model van assimilatie en accommodatie. De theorie
stelt dat het kind continue leert (assimileert) en zich aanpast
(accommodeert) door interactie met de omgeving, maar wel op basis van
een biologisch gefundeerd en in rijping verankerd proces.
Actieve interactie Het steeds op elkaar reageren.
Er is actieve interactie doordat het kind ook zelf de omgeving waarin het
opgroeit vanaf een bepaalde leeftijd voor een deel zelf kiest.
Adaptatie Adaptatie vindt plaats wanneer organismen zich aanpassen aan hun
leefomstandigheden en hierdoor erfelijk veranderen in hun morfologische
structuren of hun gedrag.
ADHD Attention deficit and hyperactivity disorder.
Aandachtstekortstoornis.
ADHD wordt gekenmerkt door klachten zoals aandachtsproblemen,
impulsiviteit en hyperactiviteit/overmatige beweeglijkheid. Subjectief
worden deze klachten ook vaak omschreven als innerlijke en lichamelijke
onrust.
Antropogenese De specifieke eigenschappen van de mens als soort.
, Apgarscore De apgarscore is een test waarmee een snelle indruk van de algemene
toestand van een pasgeboren baby (neonaat) verkregen kan worden.
De test wordt door de verloskundige, gynaecoloog of kinderarts gescoord
één minuut, vijf minuten en tien minuten na de geboorte en geeft inzicht
in de conditie van de baby op vijf vitale criteria:
• Ademhaling
• Pols- en hartslag
• Spiertonus
• Kleur van de huid
• Reactie op prikkels
Assimilatie Het principe van differentiatie en integratie is vergelijkbaar met wat Piaget
hierover zegt in het model van assimilatie en accommodatie. De theorie
stelt dat het kind continue leert (assimileert) en zich aanpast
(accommodeert) door interactie met de omgeving, maar wel op basis van
een biologisch gefundeerd en in rijping verankerd proces.
Associationisme Toevallige samenhang en gelijkenissen
ATNR Asymmetrische tonische nekreactie. Het hoofd is gedraaid, meestal naar
rechts en de ledematen in de richting van de neus zijn meer gestrekt.
Babykenmerken De baby bezit een aantal kenmerken die hem een zekere mate van
bescherming bieden.
Vb. Het gezicht van de baby is ronder,
“Baby” kenmerken zouden een bescherming bieden tegen mogelijke
agressie doordat ze bij volwassenen vertedering opwekken.
Behaviorisme Behaviorisme is een theorie waarin de gedragsreacties verklaard worden
door leerprocessen.
Het behaviorisme geeft aan welke leerprocessen verantwoordelijk zijn
voor de ontwikkeling van gedrag.
Bekrachtiging Kan gedefinieerd worden als elke gebeurtenis die de waarschijnlijkheid
(reinforcement) verhoogt dat in de toekomst in gelijkaardige situaties een bepaald gedrag
zal voorkomen.
Beloningen Gedrag kun je versterken zodat het meer voorkomt door beloningen te
geven voor het goede gedrag. We onderscheiden vier soorten:
1) Sociale beloningen: doen beroep op de behoefte aan waardering,
aandacht, respect en affectie.
2) Symbolische of ruilbeloningen bestaan uit tekens die worden
gegeven bij goed gedrag.
3) Activiteitenbeloning: bestaat uit het toelaten van bepaalde
activiteiten.
4) Materiële beloningen: bestaat uit het verstrekken van zaken die
materiële behoeften bevredigen.
Blootstellingstherapie = Exposure therapy
Een therapie waarbij de patiënt overspoeld wordt met angsten en
negatieve gevoelens (flooding) maar de continue blootstelling hieraan
kan ertoe leiden dat deze persoon uiteindelijk ervaart dat het gevreesde
voorwerp of de handeling niet noodzakelijk negatief is.
Causaliteit Een interactie tussen verschillende gebeurtenissen die invloed hebben op
elkaar.
Verband tussen oorzaak en gevolg.
Cefalocaudale Eerst rijpen de structuren dichtbij het hoofd, nadien aan de stuit.
ontwikkeling
