samenvatting Godsdienst

Godsdienst



Inhoud
Deel 1: Het oude testament...................................................................................................................3
De ontstaansgeschiedenis van het oude testament...........................................................................4
Situering van de oudtestamentische verhalen...................................................................................5
Verkenning van enkele centrale verhalen uit het oude testament...................................................10
Het oudtestamentische Gods- en mensbeeld als basis voor Jodendom, christendom en Islam.......17
Deel 2: het nieuwe testament..............................................................................................................18
Ontstaansgeschiedenis van de vier evangeliën................................................................................18
De historisch maatschappelijke ontstaanscontext...........................................................................20
Paulus...............................................................................................................................................28
Woorden van Jezus...........................................................................................................................30
Daden van Jezus: de wonderen........................................................................................................35
Lijden, doden en verrijzenis van Jezus..............................................................................................37
Geboorteverhalen in het oude en nieuwe testament......................................................................39
Deel 3: de islamitische traditie.............................................................................................................41
De visie van de islam.........................................................................................................................41
De rituele aanbidding en feestdagen binnen de islam......................................................................45
Enkele vaststellingen over de islam vandaag....................................................................................47
Katholieke feesten................................................................................................................................48
Advent..............................................................................................................................................48
Kerstfeest..........................................................................................................................................49
Germaanse wortels.......................................................................................................................49
Romeinse wortels.........................................................................................................................49
Christelijke betekenis....................................................................................................................49
Lichtmis............................................................................................................................................50
Sacramenten – overgangsrituelen........................................................................................................50
Eucharistie........................................................................................................................................50
Doopsel.............................................................................................................................................51
Vormsel............................................................................................................................................51
Huwelijk............................................................................................................................................52
Priesterwijding..................................................................................................................................52
Ziekenzalving....................................................................................................................................52

1

, Boete en verzoening.........................................................................................................................53
Joodse feesten......................................................................................................................................53
Sabbat...............................................................................................................................................53
Rosh Hashana...................................................................................................................................53
Jom Kippoer......................................................................................................................................54
Soektoh.............................................................................................................................................54
Chanoeka..........................................................................................................................................54
Poerim..............................................................................................................................................54
Pesach..............................................................................................................................................55
Sjawoe’ot..........................................................................................................................................55
Joods rituelen.......................................................................................................................................55
Besnijdenis........................................................................................................................................55
Bar mitswa........................................................................................................................................55
Huwelijk............................................................................................................................................56
Rituelen bij de dood.........................................................................................................................56
Verhalen oude testament.....................................................................................................................56
Schepping, Kaïn en Abel, Noach.......................................................................................................56
Verhalen over de aartsvaders...........................................................................................................58
Verhalen over Jozef..........................................................................................................................61
Verhalen over Mozes........................................................................................................................62
Verhaal over de profeet Jona...........................................................................................................64
Verhalen over koning Saul, koning David en koning Salomo............................................................65
Verhalen nieuwe testament.................................................................................................................66
Het mosterdzaadje...........................................................................................................................66
Zacheüs in de boom..........................................................................................................................66
De verloren zoon..............................................................................................................................66
Een mens die wilde helpen...............................................................................................................67
De twee zusters................................................................................................................................67
Een griezelig mens............................................................................................................................67
De vissers..........................................................................................................................................67
De storm...........................................................................................................................................67
Brood uitdelen..................................................................................................................................67
De optocht door de stad...................................................................................................................67
De paasmaaltijd................................................................................................................................67
In Getsemane...................................................................................................................................67
Toen Jezus doodging.........................................................................................................................67

2

, Op weg naar Emmaüs.......................................................................................................................68
Een leeg graf.....................................................................................................................................68
Jozef en Maria..................................................................................................................................68
Jezus wordt geboren.........................................................................................................................68

Deel 1: Het oude testament
 Bijbel -> verzameling boeken van verschillende schrijvers
o Verschillende geschriften verzameld & samengevoegd
o Steeds gekopieerd en doorgegeven -> oorspronkelijke teksten verdwenen
 Materiaal verging na verloop van tijd
o 2 grote delen -> oude en nieuwe testament
 1: tijd voor het begin van onze jaartelling (voor jezus christus)
 2: vanaf het begin v/h leven van jezus
o 73 losse boeken d
 Jezus
o Islam -> een van de vele profeten
 Geloven niet in zijn kruisdood
o Christendom -> God zelf die op aarde is gekomen
 Oude testament
o Joodse Tenach -> ongeveer dezelfde boeken, andere volgorde. Enkele boeken
toegevoegd
 3 delen
 De Tora (wet)
 Neviim (de profeten)
 Chetoevim (de geschriften)
o Bijbel = roman die gaat over relatie
 Tussen god en mensen
 Tussen mensen onderling
o Joodse geschriften + teksten nieuwe testament = oude testament
 Makkabeeën, Tobit en Judit staan niet in joodse bijbel
o Verhalen over het verbond tussen het joodse volk en hun god
o Joodse levenservaringen en -inzichten
o Hoe het volk de gebeurtenissen heeft ervaren
 Hoe ze god erin zien
o Joodse volk had bijzondere relatie met hun volk
 Maakte regels (10 geboden)
 Deel 1 = de wet
 Verhalen die duidelijk maken hoe het volk op een goede manier kan
samenleven
o Testament = verbond/relatie of overeenkomst
o Spelen zich af tegen de achtergrond van
 Historische context
 Geografische context
 Geestescontext
o Historische kern -> levenservaringen en wijsheden belangrijker



3

, De ontstaansgeschiedenis van het oude testament
 Mondeling doorgegeven
 Israël koninkrijk (1000 VC) -> op schrift

Fase 1: koningsti jd

 Hofschrijvers
o Schrijvers aan het hof
o Schreven verhalen neer
o Gebeurtenissen aan het hof
o Hedendaagse geschiedenis

Fase 2: periode voor de babylonische ballingschap

 Profeten werden actief
o Geschiedenis en optreden van koning werden met kritisch oog bekeken
o Elia, Elisa, Amos, Hosea, Jesaja, Micha, Jeremia
 Profetieën neergeschreven in profetische kringen

Fase 3: periode na de babylonische ballingschap

 Pijnlijke periode voor joden -> alles kwijt
 Profeten: heilzame crisis -> tijd van bezinning en herbronning
 JHWH niet afhankelijk van uiterlijke zaken
o Samen verhalen beluisteren en herdenken met rituelen en feesten
 Leefde verspreid na ballingschap
o Jeruzalem: Wisselende vreemde overheersing (Perzen, Grieken en Romeinen)
 Priesters schreven verhalen verder op in nieuwe tempel
 Tora kreeg definitieve vorm, historische geschriften, psalmen, spreuken en
wijsheidsboeken ook

Verdere canonisering van de joodse bijbel

 5e eeuw voor christus -> eerste vijf boeken zijn heilig schrift
o Voorgelezen en algemeen aanvaard als canon (erkend heilig schrift)
 200 V.C. -> 2e deel “de profeten” krijgt definitieve vorm
 Eind 1e eeuw N.C. -> 3e deel “de geschriften”
o Psalmen, het boek Job, spreuken, het hooglied, Prediker, enkele latere profetische
geschriften
 1947 -> herdersjongen ontdekt 11 grotten
o Bijbelse en niet-bijbelse boekrollen in aarden kruiken gevonden
o Meer dan 1000 jaar ouders dan de teksten van het OT
o Dode-zeerollen -> 2000 jaar oud
 Joodse afscheidingsbeweging? -> verstopt om te beschermen tegen
opstanden
 Gemeenschap vernietigd tijdens de Joodse opstand (66-72 V.C.)




4