hoofstuk 5
omgewingsvolhoubaarheid
• staan bekend as groen belasting, bv. bande
LANGVRAAG: HOE OWERHEID VOLHOUBARE
ONTWIKKELING KAN VERSEKER • belastingkoers behoort gelyk te wees aan
marginale eksterne koste
Omgewingsvolhoubaarheid is die verantwoordelike
gebruik van die omgewing vir ekonomiese aktiwiteite.
Verwys na die bevrediging van behoeftes van die huidige 4. BETAAL OMGEWINGSUBSIDIES
geslag sonder om behoeftes van die toekomstige
geslag in gevaar te stel.
• subsidies verminder aktiwiteite wat
omgewingskade veroorsaak
• koste word gedek deur belasting
1. TOEKEN VAN EIENDOMSREG • subsidies kan toegestaan word vir ontwikkeling van
nuwe tegnologie en toerusting
• bewaring effek: verseker dat mense omgee vir dinge • moedig produksie van omgewings-vriendelike
wat aan hulle behoort subsidies aan
• voorkom dat fauna en flora uitsterf deur • moedig herwinning van afval aan
eiendomsreg aan mense te gee – koste aan
belastingbetaler is klein
• kan uitgebrei na gemeenskap goedere bv. skoon lug 5. UITREIK VAN BEMARKBARE PERMITTE
– besoedelaars betaal aan die word slagoffers
• Kyoto Protokol - waar ontwikkelde lande besluit het
om finansiële bystand aan ontwikkelende lande te • owerhede kan heffing plaas op besoedeling - kan lei
bied omdat hulle minder besoedeling veroorsaak tot belasting of heffing wat daarvoor moet vergoed
• ontwikkelde lande betaal vir die reg om te besoedel • lisensie/permit word aangebied aan besighede wat
hul toelaat om hul lisensies aan ander besighede te
verkoop wat wil uitbrei
2. BETAAL VIR OMGEWINGSGEBRUIK • lisensies/permitte/krediete word verhandel in
permit mark
• prysing van omgewing is een metode wat gebruik
word deur owerheid om omgewings heffings in te 6. BEVEL EN BEHEER
stel
• bv. In SA plaas plaaslike owerhede heffings op
vullisverwydering en riolering • maksimum toegelate vlakke van uitlaatgasse vas of
• owerhede hef fooi op verbruikers en produsente vir op hulpbronne wat gebruik word
afval wat hulle in omgewing stort • ontwikkelde lande het omgewings regulasies
• beste resultate word verkry as hierdie heffings • 3 benaderings vir ontwikkeling van BEB-stelsels:
proporsioneel tot afval is wat hulle produseer o hoeveelheid standaarde – hoeveelheid
besoedeling veroorsaak
o kwaliteitstandaarde – omgewingsimpak
3. HEF VAN OMGEWINGSBELASTING o sosiale impakstandaarde – effek op mense
• belasting kan ingestel word op produksie of verbruik
van goed, waar ook al eksterne omgewings koste
ontstaan het
20
, 7. VRYWILLIGE OOREENKOMSTE 2. CHEMIESE AFVAL
• vrywillige ooreenkomste tussen owerheid en • blootstelling aan chemikalieë soos insekdoders en
besighede om op vrywillige basis besoedeling te pes bestryders kan lei tot onmiddellike dood
beheer • produksie van chemikalieë het gelei tot chemiese
• besighede verkies hierdie ooreenkomste – kan afval en vernietiging van hierdie chemikalieë is altyd
onderhandel word – kan dit inbou by beplanning probleem vir omgewing
• Stockholm Protokol verbied twaalf dodelikste
vervaardigde chemikalieë
8. ONDERWYS • Rotterdam Konvensie beskerm lande waar
voldoende infrastruktuur ontbreek om invoer en
uitvoer van gevaarlike chemikalieë te monitor
• poog om mense se houdings teenoor omgewing te
verander
• innoverende benaderings in ontwikkelende wêreld 3. KLIMAATSVERANDERING
om mense op te voed om omgewing te bestuur is:
o wildreservate omskep in beskermings
gebiede • opbou van sekere gasse soos koolstofdioksied in
o afval hersirkulering in huishoudings atmosfeer veroorsaak hitte om vasgevang te word
in atmosfeer, wat lei tot aard verwarming
• hoeveelheid koolstofdioksied geproduseer kan nie
LANGVRAAG: PROBLEME EN INTERNASIONALE deur bome absorbeer word nie
MAATREELS • verhoogde kweekhuisgasse lei tot beskadiging van
osoonlaag en uiteindelik aard verwarming
Omgewingsvolhoubaarheid is die verantwoordelike • aard verwarming het effek op wêreld se
gebruik van die omgewing vir ekonomiese aktiwiteite. weerpatrone, wat buitengewone temperature en
Verwys na die bevrediging van behoeftes van die huidige verandering in reënvalpatrone insluit
geslag sonder om behoeftes van die toekomstige
geslag in gevaar te stel.
4. GEVAARLIKE AFVAL
1. BIODIVERSITEIT • tipes afval is gevaarlik vir lewende organismes en
ekosisteem in geheel omdat hulle so stadig opbreek
• Basel Konvensie laat toe dat partye gevaarlike
• uitputting van natuurlike hulpbronne kan lei tot
afval uitvoer waar lande die invoer daarvan nie
uitwissing van sekere spesies wat biodiversiteit
verbied nie
verminder
• uitsterf van spesies is onomkeerbare proses, en is
groot bedreiging vir proses van oorplantings van 5. VERLIES AAN IINHEEMSE KENNIS
gene tussen spesies
• sekere moderne tegnieke maak dit moontlik om
gene van een spesie na ander oor te plant, om nuwe • inheemse mense dra kennis oor natuurlike
spesie te skep, gene wat gebruik word moet verskil omgewing, wat hulle gebruik om te oorleef
• die Konvensie oor Internasionale Handel in • inheemse mense gebruik organiese metodes en
Bedreigde Spesies (CITES) verbied handel in natuurlike prosesse om die natuur te hanteer
bedreigde spesies • plaaslike bou van kapasiteit is belangrik, omdat dit
kan help dat inheemse mense meer van omgewing
kan leer as wat hul tradisionele leefstyl en
ondervindings was
21
omgewingsvolhoubaarheid
• staan bekend as groen belasting, bv. bande
LANGVRAAG: HOE OWERHEID VOLHOUBARE
ONTWIKKELING KAN VERSEKER • belastingkoers behoort gelyk te wees aan
marginale eksterne koste
Omgewingsvolhoubaarheid is die verantwoordelike
gebruik van die omgewing vir ekonomiese aktiwiteite.
Verwys na die bevrediging van behoeftes van die huidige 4. BETAAL OMGEWINGSUBSIDIES
geslag sonder om behoeftes van die toekomstige
geslag in gevaar te stel.
• subsidies verminder aktiwiteite wat
omgewingskade veroorsaak
• koste word gedek deur belasting
1. TOEKEN VAN EIENDOMSREG • subsidies kan toegestaan word vir ontwikkeling van
nuwe tegnologie en toerusting
• bewaring effek: verseker dat mense omgee vir dinge • moedig produksie van omgewings-vriendelike
wat aan hulle behoort subsidies aan
• voorkom dat fauna en flora uitsterf deur • moedig herwinning van afval aan
eiendomsreg aan mense te gee – koste aan
belastingbetaler is klein
• kan uitgebrei na gemeenskap goedere bv. skoon lug 5. UITREIK VAN BEMARKBARE PERMITTE
– besoedelaars betaal aan die word slagoffers
• Kyoto Protokol - waar ontwikkelde lande besluit het
om finansiële bystand aan ontwikkelende lande te • owerhede kan heffing plaas op besoedeling - kan lei
bied omdat hulle minder besoedeling veroorsaak tot belasting of heffing wat daarvoor moet vergoed
• ontwikkelde lande betaal vir die reg om te besoedel • lisensie/permit word aangebied aan besighede wat
hul toelaat om hul lisensies aan ander besighede te
verkoop wat wil uitbrei
2. BETAAL VIR OMGEWINGSGEBRUIK • lisensies/permitte/krediete word verhandel in
permit mark
• prysing van omgewing is een metode wat gebruik
word deur owerheid om omgewings heffings in te 6. BEVEL EN BEHEER
stel
• bv. In SA plaas plaaslike owerhede heffings op
vullisverwydering en riolering • maksimum toegelate vlakke van uitlaatgasse vas of
• owerhede hef fooi op verbruikers en produsente vir op hulpbronne wat gebruik word
afval wat hulle in omgewing stort • ontwikkelde lande het omgewings regulasies
• beste resultate word verkry as hierdie heffings • 3 benaderings vir ontwikkeling van BEB-stelsels:
proporsioneel tot afval is wat hulle produseer o hoeveelheid standaarde – hoeveelheid
besoedeling veroorsaak
o kwaliteitstandaarde – omgewingsimpak
3. HEF VAN OMGEWINGSBELASTING o sosiale impakstandaarde – effek op mense
• belasting kan ingestel word op produksie of verbruik
van goed, waar ook al eksterne omgewings koste
ontstaan het
20
, 7. VRYWILLIGE OOREENKOMSTE 2. CHEMIESE AFVAL
• vrywillige ooreenkomste tussen owerheid en • blootstelling aan chemikalieë soos insekdoders en
besighede om op vrywillige basis besoedeling te pes bestryders kan lei tot onmiddellike dood
beheer • produksie van chemikalieë het gelei tot chemiese
• besighede verkies hierdie ooreenkomste – kan afval en vernietiging van hierdie chemikalieë is altyd
onderhandel word – kan dit inbou by beplanning probleem vir omgewing
• Stockholm Protokol verbied twaalf dodelikste
vervaardigde chemikalieë
8. ONDERWYS • Rotterdam Konvensie beskerm lande waar
voldoende infrastruktuur ontbreek om invoer en
uitvoer van gevaarlike chemikalieë te monitor
• poog om mense se houdings teenoor omgewing te
verander
• innoverende benaderings in ontwikkelende wêreld 3. KLIMAATSVERANDERING
om mense op te voed om omgewing te bestuur is:
o wildreservate omskep in beskermings
gebiede • opbou van sekere gasse soos koolstofdioksied in
o afval hersirkulering in huishoudings atmosfeer veroorsaak hitte om vasgevang te word
in atmosfeer, wat lei tot aard verwarming
• hoeveelheid koolstofdioksied geproduseer kan nie
LANGVRAAG: PROBLEME EN INTERNASIONALE deur bome absorbeer word nie
MAATREELS • verhoogde kweekhuisgasse lei tot beskadiging van
osoonlaag en uiteindelik aard verwarming
Omgewingsvolhoubaarheid is die verantwoordelike • aard verwarming het effek op wêreld se
gebruik van die omgewing vir ekonomiese aktiwiteite. weerpatrone, wat buitengewone temperature en
Verwys na die bevrediging van behoeftes van die huidige verandering in reënvalpatrone insluit
geslag sonder om behoeftes van die toekomstige
geslag in gevaar te stel.
4. GEVAARLIKE AFVAL
1. BIODIVERSITEIT • tipes afval is gevaarlik vir lewende organismes en
ekosisteem in geheel omdat hulle so stadig opbreek
• Basel Konvensie laat toe dat partye gevaarlike
• uitputting van natuurlike hulpbronne kan lei tot
afval uitvoer waar lande die invoer daarvan nie
uitwissing van sekere spesies wat biodiversiteit
verbied nie
verminder
• uitsterf van spesies is onomkeerbare proses, en is
groot bedreiging vir proses van oorplantings van 5. VERLIES AAN IINHEEMSE KENNIS
gene tussen spesies
• sekere moderne tegnieke maak dit moontlik om
gene van een spesie na ander oor te plant, om nuwe • inheemse mense dra kennis oor natuurlike
spesie te skep, gene wat gebruik word moet verskil omgewing, wat hulle gebruik om te oorleef
• die Konvensie oor Internasionale Handel in • inheemse mense gebruik organiese metodes en
Bedreigde Spesies (CITES) verbied handel in natuurlike prosesse om die natuur te hanteer
bedreigde spesies • plaaslike bou van kapasiteit is belangrik, omdat dit
kan help dat inheemse mense meer van omgewing
kan leer as wat hul tradisionele leefstyl en
ondervindings was
21
