Als student krijg je er voortdurend mee te maken tijdens je studie: SMART leerdoelen. Dit is natuurlijk niet zonder reden. SMART leerdoelen opstellen is namelijk een goede methode om daadwerkelijk met je doelen aan de slag te gaan. Of het nu gaat om een tentamen halen of lekkerder in je vel wil gaan zitten, door je leerdoelen SMART op te stellen is de kans groter dat je je doel zult bereiken. Maar waar staat SMART eigenlijk voor en hoe kun je zelf SMART leerdoelen opstellen? Stuvia helpt jou graag op weg met diverse tips, een stappenplan en diverse voorbeelden van SMART leerdoelen.

Wat is een SMART leerdoel?

Een SMART leerdoel is een leerdoel dat is geformuleerd aan de hand van de SMART methode. SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. Door je leerdoel SMART op te stellen, is de eerste stap naar het behalen van je doel gezet. We geven je per onderdeel van SMART een korte toelichting zodat je ze foutloos toe kunt passen bij je eigen leerdoelen.

Specifiek → Een doel moet specifiek zijn. Letterlijk betekent dit “in onderdelen nauwkeurig”. Je wil dat elk individueel aspect uit je doel volledig duidelijk uitgewerkt is.
Meetbaar → Een doel moet meetbaar zijn om te kunnen bepalen of het doel behaald is of niet. Meetbaar betekent letterlijk “in een maat uit te drukken”. Het meetbare concept kan in euro’s zijn maar ook in uren of eindproduct(en).
Acceptabel → Als een doel acceptabel is, wat letterlijk “aanvaardbaar” betekent, wil jij er alles aan doen om het doel te bereiken en wordt je hierin ook gesteund door je omgeving.
Realistisch → Een doel moet haalbaar zijn en dus realistisch. Toch is het wel belangrijk dat je een doel formuleert waar een uitdaging voor jezelf in zit.
Tijdsgebonden → Wanneer je gaat werken aan een doel, moet je een starttijd en eindtijd aangeven. Een doel dat niet tijdsgebonden is, verliest namelijk de uitdaging.

Waarom leerdoelen SMART formuleren?

Door je leerdoelen SMART te formuleren maak je je doelen concreet, makkelijker én sneller te behalen. Daarnaast geef je richting aan je leerproces. Hierdoor blijf je scherp en gefocust op je persoonlijke ontwikkeling. Dit werkt niet alleen goed voor de extra motivatie, maar zorgt ook nog eens voor enthousiasme. Het SMART formuleren van leerdoelen is daarnaast ook vaak een vereiste vanuit je hogeschool, universiteit of (stage)bedrijf.

Een SMART leerdoel opstellen: hoe doe je dat?

Nu je meer weet over wat een SMART leerdoel is en waarom je je leerdoelen SMART zou moeten formuleren, is het tijd om zelf SMART leerdoelen op te stellen. Formuleer eenvoudig SMART leerdoelen met dit stappenplan.

Stap 1: Wees specifiek
Het is belangrijk dat je je leerdoel specifiek maakt. Een handig hulpmiddel hierbij zijn de W-vragen: wie, wat, waar, waarom en wanneer? Als je deze vragen in je leerdoel kan beantwoorden is je leerdoel specifiek en goed geformuleerd. Denk dus vooraf goed na over wat je precies wil bereiken zodat je je doel volledig uit kunt werken.

Stap 2: Maak je doel meetbaar
Je leerdoel moet meetbaar zijn. Hoe kun je tenslotte anders weten of je je doel ook werkelijk hebt behaald? Je maakt een leerdoel meetbaar door antwoord te geven op de volgende vragen:
> Hoeveel uur ga ik er aan besteden?
> Hoe kan ik mijn resultaat het beste meten?
> Wat verwacht ik van het uiteindelijke eindresultaat?

Stap 3: Acceptabel voor jezelf en anderen
Tijdens het formuleren van je SMART leerdoel moet je ook rekening houden met verschillende factoren uit de omgeving; je leerdoel moet acceptabel zijn voor iedereen. Je wil tenslotte niet dat je met jouw leerdoel collega’s, studiegenoten of familie hindert. Bespreek je leerdoel dus altijd met de mensen uit je omgeving. Enkele vragen die je jezelf kan stellen om dit te controleren zijn:
> Kan ik deze leerdoelen bij mijn stagebedrijf behalen en staan zij hier ook achter?
> Sta ik zelf achter het leerdoel en heb ik hier de motivatie voor?

Stap 4: Zorg voor een realistische leerdoel
Leg de lat niet te hoog voor jezelf en houd je doelen realistisch. Een doel bereiken zorgt namelijk dat je meer motivatie en enthousiasme hebt. Leg tegelijkertijd de lat ook zeker niet te laag, je wil tenslotte wel uitdaging houden voor jezelf. De haalbaarheid van een SMART leerdoel kun je testen met enkele vragen:
> Heb ik de kennis of de middelen om mijn leerdoel te behalen?
> Is mijn leerdoel niet te eenvoudig?

Stap 5: Geef een einddatum mee
Stel voor jezelf een periode in voor wanneer je een doel moet bereiken; maak je leerdoel tijdsgebonden. Vaak wordt er ook een deadline gegeven vanuit je opleiding of (stage)bedrijf. Het is belangrijk dat je deze datum ook noteert wanneer je een SMART leerdoel opstelt. Je kan dit doen door antwoord te geven op de vragen:
> Wanneer begin ik met het werken aan mijn leerdoel?
> Wanneer heb ik mijn doel behaald?

TIP: Een SMART leerdoel richt zich meestal op een doel dat je kan behalen binnen een jaar (op de korte termijn). Heb jij toch een doel dat langer duurt? Probeer deze dan op te delen in subdoelen die uiteindelijk naar je einddoel leiden. Door het klein te houden kan je namelijk voldoen aan de vijf eisen van de SMART methode én blijf je ook nog eens gemotiveerd.

SMART leerdoelen: voorbeelden

Nu je meer weet over de definitie van een SMART leerdoel en hoe je SMART leerdoelen opstelt, is het tijd voor SMART leerdoelen voorbeelden.

❌ ‘Ik wil mij niet meer laten afleiden’
✅ ‘Ik wil mij de komende maanden focussen op productiever werken en mij minder laten afleiden door externe factoren zoals mijn smartphone. Mijn schermtijd moet met 15% omlaag’.

❌ ‘Ik wil vaker de leiding hebben tijdens projecten’
✅ ‘Het komende jaar wil ik tijdens mijn werk de projectleider zijn bij minimaal één project en eindverantwoordelijk zijn voor de planning en het resultaat’.

❌ ‘Ik kan een onderzoek uitvoeren’
✅ ‘Tijdens mijn stage kan ik een onderzoek uitvoeren dat bijdraagt aan de groei en bekendheid van bedrijf X om mijn onderzoeksskills naar een hoger level te tillen’

Houd altijd in je achterhoofd dat leerdoelen persoonlijk zijn. Je kunt deze voorbeelden van SMART leerdoelen dus wel als leidraad gebruiken, maar kies altijd voor een leerdoel waar je zelf achter staat en een uitdaging in vindt.

Wil jij geld verdienen met je (oude) samenvattingen? Wacht dan niet langer en start met verkopen.