VP – ZELFSTUDIE
VOORBEREIDING PR1
BOUW VAN MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
De zaadleider (funiculus spermaticus) verbindt de testis met de rest van het lichaam. Het bevat de arteriën, venen, ductus
deferens, lymfevaten en zenuwen.
De penis is opgebouwd uit:
1. Radix penis
2. Corpus penis
3. Glans penis
Prostaat is bij rectaal onderzoek te voelen 1 a 2 cm caudaal van de hals van de blaas. De vorm bestaat uit 2 lobben met een vlak
oppervlak wat zo zacht is als rubber. Bij een erg vergrote prostaat is die groter, maar kan ook een onregelmatig oppervlak
hebben en hard zijn. Bij palpatie vertoont het dier pijn.
PATHOLOGIE MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
Preparaat 1 – runder glanspenis
Je ziet focaal een massa met onregelmatig oppervlak en deels hyperemisch.
Diagnose: fibropapilloom
Oorzaak: bovine papilloma virus type 1
Toelichting: komt meest voor bij jonge stieren, gaat vanzelf weer weg. Echter kunnen ze
ulcereren, waardoor stieren een aversie ontwikkelen tegen copuleren door de pijn.
Preparaat 2 – paarden glanspenis
Je ziet focaal een hyperemische massa met een onregelmatig bloemkool oppervlak, lijkt expansief.
Diagnose: papilloom
Oorzaak: equine pappiloma virus type 2
Preparaat 3 – paarden penis
Je ziet multifocaal hyperemische massa’s met een onregelmatig bloemkool aspect. Lijkt expansief.
DDx: papilloom / plaveisel carcinoom
Oorzaak: equine papilloma virus type 2
Toelichting: bij oudere hengsten zijn papillomen de voorloper van plaveiselcarcinomen.
Preparaat 4 – paarden glanspenis
De glanspenis is misvormd door veel necrose. Er is een sterk hyperemisch gebied met bloedingen. Er
is een aspect van infiltratieve groei.
Diagnose: plaveiselcarcinoom
Oorzaak: equine papilloma virus type 2
Preparaat 5 – paarden penis
Op de penis en de voorhuid zijn multifocaal ulceraties te zien.
Diagnose: ernstige multifocale acute/chronische ulceratieve balanophoshitis (eikel ontsteking)
Oorzaak: equine herpesvirus 3
,Preparaat 6 – paarden penis
Op de penis zitten multifocale ulceraties. Tevens zit er aan de punt van de glans een groot
epitheel defect.
Diagnose: ernstige multifocale acute/chronische ulceratieve balanophoshitis en een acute
ulceratie.
Oorzaak: equine herpes virus 3 en het defect komt dor trauma
- Phalitis = ontsteking van glans en corpus penis
- Posthitis = ontsteking van de voorhuid
- Balanitis = ontsteking van de glans
Preparaat 7 – honden penis
Op de penis zitten multifocaal expansieve omschreven massa’s met een onregelmatig oppervlak.
Ze zijn licht hyperemisch.
Diagnose: transmisseble venereal tumor (TVT)
Preparaat 8 – honden penis
Ulceraties van de huid. Lateraal van de penis zie je een knobbelige expansieve massa.
Diagnose: TVT
Toelichting: Bij TVT bevatten tumorcellen maar 59 chromosomen en ze zijn besmettelijk. Reuen
en teven worden door levende cellen besmet (xenotransmissie/transplantatie). Ze kunnen
chirurgisch verwijderd worden maar door specifieke afweer kunnen ze ook vanzelf weg gaan.
Preparaat 9 – Runder testis
I: multifocaal zijn er witte/grijze foci. Hier is matige fibrosis testis
II: multifocaal veel witte/grijze strengen. Er is weinig testikel weefsel over. Hier is ernstige
fibrosis testis.
Preparaat 10 – runder testis (onder)
Hier is ernstige fibrosis testis met vergroeiing aan het scrotum.
Preparaat 11 – honden testis (rechts)
Op het sneevlak is de testis bleek met duidelijke bindweefsel septa en multifocaal bloedingen.
Diagnose: sertoli cel tumor
Toelichting: deze tumoren zijn multifocaal hyperemisch en bleek, verdeeld in lobben door bindweefsel strengen (fibrosering). Ze
zijn vaak goed omschreven en groeien expansief. Ze kunnen uitzaaien maar gaan vaak niet verder dan de regionale lymfeknoop.
Ze komen het meeste voor bij reuen en zijn productief à feminisatie syndroom à vergrote melkklieren, alopecia,
prostaathyperplasie, metaplasie: reversibele verandering van een celtype naar een ander celtype wat daar normaal niet
voorkomt, in dit geval verhoornd epitheel in de afvoergangen.
Preparaat 12 – honden testis
Diagnose: seminoom
Toelichting: deze gaan uit van kiemcellen en zijn ongedifferentieerd. Ze infiltreren de testikels
maar zaaien niet uit. Deze tumor komt het meeste voor bij bejaarde hengsten en reuen. Bij reuen
vaak in cryptorche (niet ingedaalde) testikels.
,Preparaat 13 – paarden testis (rechts)
Diagnose: teratoom
Toelichting: deze tumoren ontstaan uit kiemcellen. Ze zijn gedifferentieerd en kunnen zowel
mesenchymale als epitheliale structuren vormen. Ze infiltreren de testikels, maar zaaien niet
uit. Deze tumor komt bij alle dieren voor. Bij reuen vaak in cryptorche testikels.
Preparaat 14 & 15 – honden testis
Diagnose: Leydig cel tumor
Toelichting: deze tumoren komen voor bij reuen, kater sen soms bij stieren. Ze zijn meestal
goedaardig en productief, ook oestrogeen kan.
Preparaat 16 & 17 – hond (onder)
Symmetrische vergroting van de prostaat
Diagnose: prostaat hyperplasie
Preparaat 18 – hond (rechts)
De urineblaas en de prostaat zijn geopend.
Toelichting: de prostaat ontsteking breidt zich uit naar de wand van urethra en vandaar
naar de urineblaas. Gezien de massieve verdikking is dit al chronisch.
MICROSCOPIE MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
De testis produceert naast zaad ook endocriene geslachtshormonen. De accesoire geslachtsklieren leveren een bijdrage aan de
vloeistof waar spermiën inzitten. Vloeistof + spermiën = sperma. Vanaf prostaat urine en sperma afvoer beiden via urethra.
De testes zitten in het scrotum en zijn omgeven door een dikke laag bindweefsel, de tunica albuginea, die wordt omgeven door
een viscerale laag van de tunica vaginalis.
In de testes zitten seminiferi tubuli waarin spermatogenese plaatsvindt, volgende celtypen aanwezig hierin:
- Sertoli cellen: lange cellen die van het basaalmembraan tot het lumen strekken. Bleke kern met donkere nucleolus.
- Spermatogonia: kleine, ronde cellen met donkere, ronde celkern. Grenzen aan basaalmembraan. De stamcellen, deze
ondergaan mitotische delingen en differentiëren à spermatocyt
- Spermatocyten: grote cellen met korrelige kern. Ze gaan de meiose in à de profase van de meiose 1 duurt erg lang
waardoor je bij een tubulus doornsnede tenminste 1 type spermatocyt aantreft. Tijdens deze profase migreren ze over
intercellulaire junctions tussen sertoli cellen. Na de eerste meiose noem je dit de secundaire spermatocyten. De meiose
2 duurt erg kort, secundaire spermatocyten worden hierom meestal niet aangetroffen à haploïde spermatiden.
- Spermatiden: ronde cellen met bleke kern dicht bij het lumen van de tubuli. Tijdens spermiogenese ontwikkelen de
ronde spermatiden zich tot rijpe spermatozoa. Hier vormt een acrosoom, er is elongatie, de condensatie van de kern,
vorming flagel en afstoten groot deel van het cytoplasma.
Buiten het basaalmembraan liggen peritubulaire cellen/myoïde cellen à platte cellen die actine filamenten bevatten voor het
contraheren van de tubuli.
Tussen de seminiferi tubuli zitten de interstitiele ruimte à hierin bindweefsel, bloed- en lymfevaten, fibrocyten en Leydig cellen.
- Leydig cellen zijn grote cellen met een sferische kern.
De bloed-testis barrière is een fysieke barrière tussen de bloedbaan en de seminiferi tubuli à gevormd door tight junctions
tussen de sertoli cellen.
, De ductus deferens bevat een sterk geplooid eenlagig cilindrisch epitheel wat enkel aan het begin microvili bevat. Bij sommige
dieren (herkauwers, hond, paard) wordt de plooiing aan het eind heel sterk en vormt zo een ampulla. Hier is hetzelfde epitheel
echter met een secretoire functie. Na het terminale deel van de ductus deferens kan een 2e accessoire tubulo-alveolaire klier
zitten, de glandula vesicularis (niet bij carnivoren). Beiden klieren wel aanwezig in pre puberale mannetje, maar
onderontwikkeld. Ontwikkeling van de accessoire klieren is afhankelijk van testosteron.
Vlakbij de plek waar beide ducti deferens in de urethra uitmonden is bij sommige dieren (paard, carnivoor, mens) de urethra
omgeven door een bolvormig klierweefsel à de prostaat. De prostaatklier vormt een prostaatvocht wat mengt met sperma. Bij
ejaculatie contraheert de prostaat en duwt zo het sperma naar buiten.
Testis rat – PAS
Kernen van spermatogonia en Sertoli cellen & de t. albuginea en de t. vaginalis & de interstitiële
ruimte, de Leydig cellen en de peritubulaire/myoïde cellen. ^
Sertoli cellen, spermatogonia, primaire spermatocyt, een vroege spermatide met een acrosoom en
een late spermatide met een acrosoom kap en staart. à
Testis en epididymidis hond – PAS en HE
De ‘rechte tubuli’ & het corpus epididymidis met doorsnede van de ductus epididymidis & het lumen van de ductus epididymidis
met spermatozoa, het pseudomeerlagig epitheel met de microvilli, de spierlaag en het bindweefsel.
Ampulla en glandula vesicularis bok – HE
VOORBEREIDING PR1
BOUW VAN MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
De zaadleider (funiculus spermaticus) verbindt de testis met de rest van het lichaam. Het bevat de arteriën, venen, ductus
deferens, lymfevaten en zenuwen.
De penis is opgebouwd uit:
1. Radix penis
2. Corpus penis
3. Glans penis
Prostaat is bij rectaal onderzoek te voelen 1 a 2 cm caudaal van de hals van de blaas. De vorm bestaat uit 2 lobben met een vlak
oppervlak wat zo zacht is als rubber. Bij een erg vergrote prostaat is die groter, maar kan ook een onregelmatig oppervlak
hebben en hard zijn. Bij palpatie vertoont het dier pijn.
PATHOLOGIE MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
Preparaat 1 – runder glanspenis
Je ziet focaal een massa met onregelmatig oppervlak en deels hyperemisch.
Diagnose: fibropapilloom
Oorzaak: bovine papilloma virus type 1
Toelichting: komt meest voor bij jonge stieren, gaat vanzelf weer weg. Echter kunnen ze
ulcereren, waardoor stieren een aversie ontwikkelen tegen copuleren door de pijn.
Preparaat 2 – paarden glanspenis
Je ziet focaal een hyperemische massa met een onregelmatig bloemkool oppervlak, lijkt expansief.
Diagnose: papilloom
Oorzaak: equine pappiloma virus type 2
Preparaat 3 – paarden penis
Je ziet multifocaal hyperemische massa’s met een onregelmatig bloemkool aspect. Lijkt expansief.
DDx: papilloom / plaveisel carcinoom
Oorzaak: equine papilloma virus type 2
Toelichting: bij oudere hengsten zijn papillomen de voorloper van plaveiselcarcinomen.
Preparaat 4 – paarden glanspenis
De glanspenis is misvormd door veel necrose. Er is een sterk hyperemisch gebied met bloedingen. Er
is een aspect van infiltratieve groei.
Diagnose: plaveiselcarcinoom
Oorzaak: equine papilloma virus type 2
Preparaat 5 – paarden penis
Op de penis en de voorhuid zijn multifocaal ulceraties te zien.
Diagnose: ernstige multifocale acute/chronische ulceratieve balanophoshitis (eikel ontsteking)
Oorzaak: equine herpesvirus 3
,Preparaat 6 – paarden penis
Op de penis zitten multifocale ulceraties. Tevens zit er aan de punt van de glans een groot
epitheel defect.
Diagnose: ernstige multifocale acute/chronische ulceratieve balanophoshitis en een acute
ulceratie.
Oorzaak: equine herpes virus 3 en het defect komt dor trauma
- Phalitis = ontsteking van glans en corpus penis
- Posthitis = ontsteking van de voorhuid
- Balanitis = ontsteking van de glans
Preparaat 7 – honden penis
Op de penis zitten multifocaal expansieve omschreven massa’s met een onregelmatig oppervlak.
Ze zijn licht hyperemisch.
Diagnose: transmisseble venereal tumor (TVT)
Preparaat 8 – honden penis
Ulceraties van de huid. Lateraal van de penis zie je een knobbelige expansieve massa.
Diagnose: TVT
Toelichting: Bij TVT bevatten tumorcellen maar 59 chromosomen en ze zijn besmettelijk. Reuen
en teven worden door levende cellen besmet (xenotransmissie/transplantatie). Ze kunnen
chirurgisch verwijderd worden maar door specifieke afweer kunnen ze ook vanzelf weg gaan.
Preparaat 9 – Runder testis
I: multifocaal zijn er witte/grijze foci. Hier is matige fibrosis testis
II: multifocaal veel witte/grijze strengen. Er is weinig testikel weefsel over. Hier is ernstige
fibrosis testis.
Preparaat 10 – runder testis (onder)
Hier is ernstige fibrosis testis met vergroeiing aan het scrotum.
Preparaat 11 – honden testis (rechts)
Op het sneevlak is de testis bleek met duidelijke bindweefsel septa en multifocaal bloedingen.
Diagnose: sertoli cel tumor
Toelichting: deze tumoren zijn multifocaal hyperemisch en bleek, verdeeld in lobben door bindweefsel strengen (fibrosering). Ze
zijn vaak goed omschreven en groeien expansief. Ze kunnen uitzaaien maar gaan vaak niet verder dan de regionale lymfeknoop.
Ze komen het meeste voor bij reuen en zijn productief à feminisatie syndroom à vergrote melkklieren, alopecia,
prostaathyperplasie, metaplasie: reversibele verandering van een celtype naar een ander celtype wat daar normaal niet
voorkomt, in dit geval verhoornd epitheel in de afvoergangen.
Preparaat 12 – honden testis
Diagnose: seminoom
Toelichting: deze gaan uit van kiemcellen en zijn ongedifferentieerd. Ze infiltreren de testikels
maar zaaien niet uit. Deze tumor komt het meeste voor bij bejaarde hengsten en reuen. Bij reuen
vaak in cryptorche (niet ingedaalde) testikels.
,Preparaat 13 – paarden testis (rechts)
Diagnose: teratoom
Toelichting: deze tumoren ontstaan uit kiemcellen. Ze zijn gedifferentieerd en kunnen zowel
mesenchymale als epitheliale structuren vormen. Ze infiltreren de testikels, maar zaaien niet
uit. Deze tumor komt bij alle dieren voor. Bij reuen vaak in cryptorche testikels.
Preparaat 14 & 15 – honden testis
Diagnose: Leydig cel tumor
Toelichting: deze tumoren komen voor bij reuen, kater sen soms bij stieren. Ze zijn meestal
goedaardig en productief, ook oestrogeen kan.
Preparaat 16 & 17 – hond (onder)
Symmetrische vergroting van de prostaat
Diagnose: prostaat hyperplasie
Preparaat 18 – hond (rechts)
De urineblaas en de prostaat zijn geopend.
Toelichting: de prostaat ontsteking breidt zich uit naar de wand van urethra en vandaar
naar de urineblaas. Gezien de massieve verdikking is dit al chronisch.
MICROSCOPIE MANNELIJKE GESLACHTSAPPARAAT
De testis produceert naast zaad ook endocriene geslachtshormonen. De accesoire geslachtsklieren leveren een bijdrage aan de
vloeistof waar spermiën inzitten. Vloeistof + spermiën = sperma. Vanaf prostaat urine en sperma afvoer beiden via urethra.
De testes zitten in het scrotum en zijn omgeven door een dikke laag bindweefsel, de tunica albuginea, die wordt omgeven door
een viscerale laag van de tunica vaginalis.
In de testes zitten seminiferi tubuli waarin spermatogenese plaatsvindt, volgende celtypen aanwezig hierin:
- Sertoli cellen: lange cellen die van het basaalmembraan tot het lumen strekken. Bleke kern met donkere nucleolus.
- Spermatogonia: kleine, ronde cellen met donkere, ronde celkern. Grenzen aan basaalmembraan. De stamcellen, deze
ondergaan mitotische delingen en differentiëren à spermatocyt
- Spermatocyten: grote cellen met korrelige kern. Ze gaan de meiose in à de profase van de meiose 1 duurt erg lang
waardoor je bij een tubulus doornsnede tenminste 1 type spermatocyt aantreft. Tijdens deze profase migreren ze over
intercellulaire junctions tussen sertoli cellen. Na de eerste meiose noem je dit de secundaire spermatocyten. De meiose
2 duurt erg kort, secundaire spermatocyten worden hierom meestal niet aangetroffen à haploïde spermatiden.
- Spermatiden: ronde cellen met bleke kern dicht bij het lumen van de tubuli. Tijdens spermiogenese ontwikkelen de
ronde spermatiden zich tot rijpe spermatozoa. Hier vormt een acrosoom, er is elongatie, de condensatie van de kern,
vorming flagel en afstoten groot deel van het cytoplasma.
Buiten het basaalmembraan liggen peritubulaire cellen/myoïde cellen à platte cellen die actine filamenten bevatten voor het
contraheren van de tubuli.
Tussen de seminiferi tubuli zitten de interstitiele ruimte à hierin bindweefsel, bloed- en lymfevaten, fibrocyten en Leydig cellen.
- Leydig cellen zijn grote cellen met een sferische kern.
De bloed-testis barrière is een fysieke barrière tussen de bloedbaan en de seminiferi tubuli à gevormd door tight junctions
tussen de sertoli cellen.
, De ductus deferens bevat een sterk geplooid eenlagig cilindrisch epitheel wat enkel aan het begin microvili bevat. Bij sommige
dieren (herkauwers, hond, paard) wordt de plooiing aan het eind heel sterk en vormt zo een ampulla. Hier is hetzelfde epitheel
echter met een secretoire functie. Na het terminale deel van de ductus deferens kan een 2e accessoire tubulo-alveolaire klier
zitten, de glandula vesicularis (niet bij carnivoren). Beiden klieren wel aanwezig in pre puberale mannetje, maar
onderontwikkeld. Ontwikkeling van de accessoire klieren is afhankelijk van testosteron.
Vlakbij de plek waar beide ducti deferens in de urethra uitmonden is bij sommige dieren (paard, carnivoor, mens) de urethra
omgeven door een bolvormig klierweefsel à de prostaat. De prostaatklier vormt een prostaatvocht wat mengt met sperma. Bij
ejaculatie contraheert de prostaat en duwt zo het sperma naar buiten.
Testis rat – PAS
Kernen van spermatogonia en Sertoli cellen & de t. albuginea en de t. vaginalis & de interstitiële
ruimte, de Leydig cellen en de peritubulaire/myoïde cellen. ^
Sertoli cellen, spermatogonia, primaire spermatocyt, een vroege spermatide met een acrosoom en
een late spermatide met een acrosoom kap en staart. à
Testis en epididymidis hond – PAS en HE
De ‘rechte tubuli’ & het corpus epididymidis met doorsnede van de ductus epididymidis & het lumen van de ductus epididymidis
met spermatozoa, het pseudomeerlagig epitheel met de microvilli, de spierlaag en het bindweefsel.
Ampulla en glandula vesicularis bok – HE
