lOMoARcPSD|29608997
Ondernemingsrecht
College 1: Inleiding in het ondernemingsrecht
Het ondernemingsrecht plaatsen binnen het privaatrecht
Ondernemingsrecht is het wettelijk kader waarbinnen (rechts/natuurlijke) personen allerlei
middelen organiseren om hun doelen te realiseren. Het ondernemingsrecht houdt zich bezig met
alle regels die van toepassing zijn op ondernemingen en bedrijven. Onderneming: Wet op
ondernemingsraden art. 1 lid 1 sub c WOR.
Het ondernemingsrecht bevindt zich in het Burgerlijk Wetboek. In Boek 1 is het Personen- en
familierecht opgenomen. In Boek 2 vinden we rechtspersonen.
Art 2:1 BW: Publiekrechtelijke rechtspersonen:
- De Staat;
- De provincies;
- De gemeenten;
- De waterschappen;
- Alle lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is
- Verleend.
Art. 2:2 BW: Kerkgenootschappen
Art. 2:3 BW: Privaatrechtelijke rechtspersonen die in de Nederlandse economie van belang zijn:
- Verenigingen;
- Coöperaties;
- Onderlinge waarborgmaatschappijen;
- Naamloze vennootschappen
- Besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid;
- Stichtingen.
Allen bezitten zijn rechtspersoonlijkheid. Naast deze rechtspersonen hebben we meer
bedrijfsvormen in Nederland: eenmanszaak, personenvennootschappen: maatschap (stil- en
openbaar), vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap.
De verschillende rechtssubjecten onderscheiden
In Nederland kunnen we verschil maken tussen rechtspersonen en natuurlijke personen. Natuurlijke
personen zijn mensen ven vlees en bloed, en rechtspersonen is een organisatie of een groep mensen
die zelfstandig rechten en plichten heeft, net als een natuurlijk persoon.
Beide zijn zij rechtssubject: drager van rechten en plichten, dit betekend dat hij zaken in eigendom
kan hebben, dat het recht erkent dat zaken van hem kunnen zijn en dat hij schulden kan hebben.
Een rechtsobject is datgene waarop een rechtssubject recht kan hebben.
Een rechtspersoon staat gelijk tot natuurlijk persoon tenzij in de wet anders is aangegeven, art 2:5
BW. Rechtspersonen kunnen echter geen handelingen verrichten die alleen tot een natuurlijk
persoon zijn aangewezen, bijvoorbeeld het opstellen van een testament. Hoofdelijk aansprakelijk:
als je als persoon aansprakelijk kan worden gesteld voor het betalen van de rekeningen.
De rechtsvormen in Nederland onderscheiden
In Nederland maken we onderscheid tussen beroep, bedrijf en onderneming. Een beroep beoefen je
zelfstandig uit (denk aan een fysiotherapeut) en soms onder gezag (denk aan een docent in
loondienst). Iemand die een bedrijf uitoefent treedt zelfstandig regelmatig en openlijk in een zekere
kwaliteit op. Een bedrijf is gericht op het maken van winst. Van een onderneming is sprake indien
een voldoende zelfstandig optredende organisatorische eenheid van één of meer personen
bestaat waarin door voldoende inbreng van arbeid of middelen, ten behoeve van derden diensten of
goederen worden geleverd of werken tot stand worden gebracht met het oogmerk daarmee
materieel voordeel te behalen.
, lOMoARcPSD|29608997
Je kunt onthouden dat de zogeheten ‘vrije beroepen’, denk aan een advocaat en een notaris, door
zijn persoonsgebonden werkzaamheden, intellectuele of artistieke aard, nog altijd worden gezien als
beroep, en niet als bedrijf.
Rechtspersonen
- Besloten vennootschap (BV)
De besloten vennootschap is een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door middel van het
uitgeven van aandelen is verkregen. Opgericht door notariële akte waarin statuten worden
opgenomen. Inschrijven bij de KvK is nodig. Er is geen minimum oprichtingskapitaal. Ook is er sprake
van beperkte persoonlijke aansprakelijkheid. Er zijn alleen aandelen op naam, geen aandelen op
toonder, vandaag het woord ‘besloten’. Aandeelhouders krijgen aandelen als ze geld hebben gestort
in de bv, in ruil hiervoor krijgen ze het recht om mee te stemmen over besluitvorming en ontvangen
ze een deel van de winst. Bij de bv bestaan er ook stemloze of winstrecht loze aandelen.
- Naamloze vennootschap (NV)
Opgericht door notariële akte waarin statuten worden opgenomen. Inschrijven bij de KvK is nodig. Er
is sprake van beperkte aansprakelijkheid. Er is een verplicht minimum oprichtingskapitaal van
€45.000. Aandelen kunnen op naam of aan toonder, aandelen kunnen worden verhandeld op een
aandelenbeurs, vandaar ‘naamloze’. Er bestaan geen stem- of winstrechtloze aandelen
- Vereniging
Rechtspersoon met leden die niet is gericht op winst. Een vereniging mag wel winst hebben maar
mag dit niet uitkeren aan haar leden. Er bestaan twee soorten verenigingen:
1. Formele vereniging:
Vereniging met notariële akte, heeft volledige rechtsbevoegdheid, ingeschreven bij de KvK
2. Informele vereniging
Niet opgericht met notariële akte, beperkte rechtsbevoegdheid, inschrijven bij de KvK is optioneel.
- Coöperatie
Verenigingsvorm waarbij een ledenorgaan verplicht is. Gericht op winst en heeft als doel het
voorzien van stoffelijke behoefte van leden door het sluiten van overeenkomsten met hen.
- Stichting
Een stichting is een rechtspersoon met in beginsel 1 orgaan en een stichting heeft in tegenstelling tot
de vereniging een ledenverbod. Een stichting is niet gericht op winst, en mag de behaalde winst niet
uitkeren aan bestuurders of anderen tenzij de uitkering van ideële of sociale aard is. Wordt
opgericht door een notariële akte en moet worden ingeschreven in het Handelsregister.
Personenvennootschappen
- Maatschap
De maatschap is een vennootschapsverband waarin een beroep of een bedrijf wordt uitgeoefend,
oftewel een beroeps- of een bedrijfshandelingen worden verricht. Er zijn twee soorten
maatschappen:
1. Openbare maatschap
Beroepsuitoefening, treedt naar buiten onder 1 naam.
2. Stille maatschap
Beroeps- en bedrijfsuitoefening, treedt niet naar buiten onder 1 naam.
Een maatschap wordt opgericht op basis van een overeenkomst waarbij iedereen iets inbrengt,
zodat er een gemeenschap ontstaat en er samen voordeel kan worden behaald. Een maatschap
moet zich inschrijven in het handelsregister. De maatschap is voornamelijk bedoeld voor mensen die
grotendeels zelfstandig hun diensten verlenen en daarbij bepaalde faciliteiten, zoals een kantoor of
secretariaat, met elkaar delen. De maatschap fungeert dan als gemeenschappelijk bedrijf en
factureert aan de klanten. Het grootste verschil tussen de vof, cv en de maatschap is dat de
maatschap enkel vertegenwoordigd kan worden als allen maten een volmacht geven aan degene die
handelt namens de maatschap en dat alle maten voor gelijke delen aansprakelijk zijn voor de
verbintenissen van de maatschap.
, lOMoARcPSD|29608997
- Vennootschap onder firma (vof)
Basis van de overeenkomst is dat iedereen iets inbrengt, inschrijven bij de KvK is nodig.
De vof is een vennootschap voor bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd onder
gemeenschappelijke naam wordt uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging
tenzij ze daarvan worden uitgesloten, en alle vennoten zijn namelijk aansprakelijk voor de
verbintenissen van de vof. De vof is de meest voorkomende personenvennootschap.
- Commanditaire vennootschap (CV)
Vennootschap voor bedrijfsuitoefening waarbij het bedrijf onder gemeenschappelijke naam wordt
uitgeoefend. Er is bij een cv sprake van een of meer commanditaire vennoten, naast de gewone of
beherende vennoten. Stille vennoten zijn mensen die alleen geld hebben ingebracht maar verder
niet werkzaam zijn binnen of namens de vennootschap. Ze delen volwaardig mee in de winst maar
dragen intern slechts bij tot de hoogte van hun inbreng of eventuele verlies. Alle vennoten, behalve
de commanditaire, zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze hiervan zijn uitgesloten. Alle
vennoten, behalve de commanditaire, zijn hoofdelijk aansprakelijk voor verbintenissen van de cv.
Niet wettelijk geregelde ondernemingsvorm
- Eenmanszaak
De eenmanszaak is de meest voorkomende rechtsvorm, de eenmanszaak is een niet wettelijk
geregelde rechtsvorm zonder formele oprichtingseisen. Je moet je wel inschrijven bij de KvK, zodat
je geregistreerd staat in het Handelsregister waardoor iedereen kan zien dat je een serieuze
onderneming hebt. Inschrijving is voor iedere onderneming verplicht. Een eenmanszaak bestaat niet
per se uit 1 werknemer, een eenmanszaak kan uit meerdere werknemers bestaan, maar de eigenaar
is aansprakelijk voor alle open facturen. Een Zzp’er daarentegen heeft geen personeel.
Het ondernemingsrecht onderscheiden van het personen- en familierecht en het faillissementsrecht
Raakvlak personen- en familierecht: handelingsonbekwaamheid, handelingsonbevoegdheid
Raakvlak faillissementsrecht: faillissement (en curator daarbij), bewindvoerder bij surseance van
betaling, handelsnaam.
De relevante wet- en regelgeving benoemen bij het starten van een bedrijf
Hoe richt je een bedrijf op?
- Een bedrijf moet goederen of diensten leveren
- Kiezen van een handelsnaam
- Winstoogmerk
Voorwaarden van de Kamer van Koophandel
- Sprake leveren goederen en diensten
- Er wordt vergoeding betaald
- Je moet regelmatig deelnemen aan economisch verkeer (minimaal 15 uur per week)
- Meer dan 1 opdrachtgever
- Je moet de werkzaamheden naar eigen inzicht uitvoeren
De Kvk (Kamer van Koophandel) is de organisatie die ondernemingen vertegenwoordigt en de
ondernemer van advies voorziet. Daarnaast is de KvK verantwoordelijk voor het handelsregister, het
enige register waarin alle eenmanszaken, personenvennootschappen en rechtspersonen in
Nederland zijn opgenomen. Het doel van het handelsregister: art. 2 Hrw.
Het handelsregister is van belang omdat de overheid die gegevens gebruikt om bijvoorbeeld een
aanvraag voor vergunning of subsidie te beoordelen. Van belang voor de rechtszekerheid in het
handelsverkeer, art. 6 Hnw.
, lOMoARcPSD|29608997
Als je je eigen baas wilt zijn, zul je in de meeste gevallen een eenmanszaak oprichten. Hier moeten
een aantal dingen voor gebeuren/zijn een aantal dingen aan de orde:
- Inschrijvingsplicht
- Handelsnaam
o Art 3 t/m 5b Hnw: verboden handelsnamen
- Publicatieplicht (het economisch verkeer dient te weten dat je een onderneming voert, voor
BV en NV: mededeling in Staatscourant)
- Administratieplicht
o Art. 3:15i BW: administratie moet worden gekend ten alle tijden. BTW: belasting
toegevoegde waarde.
o De belastingdienst zal ingrijpen als je je niet inschrijft zodat je wel belasting gaat
betalen over je inkomen. Niet inschrijven en wel geld verdienen dan werk je dus
zwart en dat is illegaal. Verkeerde naam kan problemen opleveren met
aansprakelijkheid. Art. 29 wetboek van koophandel en art. 27 wet economische
delicten.
- Geen afgescheiden vermogen
- Hoofdelijk aansprakelijk
o Partner ook aansprakelijk bij trouwen gemeenschap van goederen, behalve
getrouwd onder huwelijkse voorwaarden
Algemene Voorwaarden
- Horen bij de overeenkomst
- Gaat over levering product of dienst
- Iedere ondernemer heeft dit
Ondernemingsrecht
College 1: Inleiding in het ondernemingsrecht
Het ondernemingsrecht plaatsen binnen het privaatrecht
Ondernemingsrecht is het wettelijk kader waarbinnen (rechts/natuurlijke) personen allerlei
middelen organiseren om hun doelen te realiseren. Het ondernemingsrecht houdt zich bezig met
alle regels die van toepassing zijn op ondernemingen en bedrijven. Onderneming: Wet op
ondernemingsraden art. 1 lid 1 sub c WOR.
Het ondernemingsrecht bevindt zich in het Burgerlijk Wetboek. In Boek 1 is het Personen- en
familierecht opgenomen. In Boek 2 vinden we rechtspersonen.
Art 2:1 BW: Publiekrechtelijke rechtspersonen:
- De Staat;
- De provincies;
- De gemeenten;
- De waterschappen;
- Alle lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is
- Verleend.
Art. 2:2 BW: Kerkgenootschappen
Art. 2:3 BW: Privaatrechtelijke rechtspersonen die in de Nederlandse economie van belang zijn:
- Verenigingen;
- Coöperaties;
- Onderlinge waarborgmaatschappijen;
- Naamloze vennootschappen
- Besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid;
- Stichtingen.
Allen bezitten zijn rechtspersoonlijkheid. Naast deze rechtspersonen hebben we meer
bedrijfsvormen in Nederland: eenmanszaak, personenvennootschappen: maatschap (stil- en
openbaar), vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap.
De verschillende rechtssubjecten onderscheiden
In Nederland kunnen we verschil maken tussen rechtspersonen en natuurlijke personen. Natuurlijke
personen zijn mensen ven vlees en bloed, en rechtspersonen is een organisatie of een groep mensen
die zelfstandig rechten en plichten heeft, net als een natuurlijk persoon.
Beide zijn zij rechtssubject: drager van rechten en plichten, dit betekend dat hij zaken in eigendom
kan hebben, dat het recht erkent dat zaken van hem kunnen zijn en dat hij schulden kan hebben.
Een rechtsobject is datgene waarop een rechtssubject recht kan hebben.
Een rechtspersoon staat gelijk tot natuurlijk persoon tenzij in de wet anders is aangegeven, art 2:5
BW. Rechtspersonen kunnen echter geen handelingen verrichten die alleen tot een natuurlijk
persoon zijn aangewezen, bijvoorbeeld het opstellen van een testament. Hoofdelijk aansprakelijk:
als je als persoon aansprakelijk kan worden gesteld voor het betalen van de rekeningen.
De rechtsvormen in Nederland onderscheiden
In Nederland maken we onderscheid tussen beroep, bedrijf en onderneming. Een beroep beoefen je
zelfstandig uit (denk aan een fysiotherapeut) en soms onder gezag (denk aan een docent in
loondienst). Iemand die een bedrijf uitoefent treedt zelfstandig regelmatig en openlijk in een zekere
kwaliteit op. Een bedrijf is gericht op het maken van winst. Van een onderneming is sprake indien
een voldoende zelfstandig optredende organisatorische eenheid van één of meer personen
bestaat waarin door voldoende inbreng van arbeid of middelen, ten behoeve van derden diensten of
goederen worden geleverd of werken tot stand worden gebracht met het oogmerk daarmee
materieel voordeel te behalen.
, lOMoARcPSD|29608997
Je kunt onthouden dat de zogeheten ‘vrije beroepen’, denk aan een advocaat en een notaris, door
zijn persoonsgebonden werkzaamheden, intellectuele of artistieke aard, nog altijd worden gezien als
beroep, en niet als bedrijf.
Rechtspersonen
- Besloten vennootschap (BV)
De besloten vennootschap is een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door middel van het
uitgeven van aandelen is verkregen. Opgericht door notariële akte waarin statuten worden
opgenomen. Inschrijven bij de KvK is nodig. Er is geen minimum oprichtingskapitaal. Ook is er sprake
van beperkte persoonlijke aansprakelijkheid. Er zijn alleen aandelen op naam, geen aandelen op
toonder, vandaag het woord ‘besloten’. Aandeelhouders krijgen aandelen als ze geld hebben gestort
in de bv, in ruil hiervoor krijgen ze het recht om mee te stemmen over besluitvorming en ontvangen
ze een deel van de winst. Bij de bv bestaan er ook stemloze of winstrecht loze aandelen.
- Naamloze vennootschap (NV)
Opgericht door notariële akte waarin statuten worden opgenomen. Inschrijven bij de KvK is nodig. Er
is sprake van beperkte aansprakelijkheid. Er is een verplicht minimum oprichtingskapitaal van
€45.000. Aandelen kunnen op naam of aan toonder, aandelen kunnen worden verhandeld op een
aandelenbeurs, vandaar ‘naamloze’. Er bestaan geen stem- of winstrechtloze aandelen
- Vereniging
Rechtspersoon met leden die niet is gericht op winst. Een vereniging mag wel winst hebben maar
mag dit niet uitkeren aan haar leden. Er bestaan twee soorten verenigingen:
1. Formele vereniging:
Vereniging met notariële akte, heeft volledige rechtsbevoegdheid, ingeschreven bij de KvK
2. Informele vereniging
Niet opgericht met notariële akte, beperkte rechtsbevoegdheid, inschrijven bij de KvK is optioneel.
- Coöperatie
Verenigingsvorm waarbij een ledenorgaan verplicht is. Gericht op winst en heeft als doel het
voorzien van stoffelijke behoefte van leden door het sluiten van overeenkomsten met hen.
- Stichting
Een stichting is een rechtspersoon met in beginsel 1 orgaan en een stichting heeft in tegenstelling tot
de vereniging een ledenverbod. Een stichting is niet gericht op winst, en mag de behaalde winst niet
uitkeren aan bestuurders of anderen tenzij de uitkering van ideële of sociale aard is. Wordt
opgericht door een notariële akte en moet worden ingeschreven in het Handelsregister.
Personenvennootschappen
- Maatschap
De maatschap is een vennootschapsverband waarin een beroep of een bedrijf wordt uitgeoefend,
oftewel een beroeps- of een bedrijfshandelingen worden verricht. Er zijn twee soorten
maatschappen:
1. Openbare maatschap
Beroepsuitoefening, treedt naar buiten onder 1 naam.
2. Stille maatschap
Beroeps- en bedrijfsuitoefening, treedt niet naar buiten onder 1 naam.
Een maatschap wordt opgericht op basis van een overeenkomst waarbij iedereen iets inbrengt,
zodat er een gemeenschap ontstaat en er samen voordeel kan worden behaald. Een maatschap
moet zich inschrijven in het handelsregister. De maatschap is voornamelijk bedoeld voor mensen die
grotendeels zelfstandig hun diensten verlenen en daarbij bepaalde faciliteiten, zoals een kantoor of
secretariaat, met elkaar delen. De maatschap fungeert dan als gemeenschappelijk bedrijf en
factureert aan de klanten. Het grootste verschil tussen de vof, cv en de maatschap is dat de
maatschap enkel vertegenwoordigd kan worden als allen maten een volmacht geven aan degene die
handelt namens de maatschap en dat alle maten voor gelijke delen aansprakelijk zijn voor de
verbintenissen van de maatschap.
, lOMoARcPSD|29608997
- Vennootschap onder firma (vof)
Basis van de overeenkomst is dat iedereen iets inbrengt, inschrijven bij de KvK is nodig.
De vof is een vennootschap voor bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd onder
gemeenschappelijke naam wordt uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging
tenzij ze daarvan worden uitgesloten, en alle vennoten zijn namelijk aansprakelijk voor de
verbintenissen van de vof. De vof is de meest voorkomende personenvennootschap.
- Commanditaire vennootschap (CV)
Vennootschap voor bedrijfsuitoefening waarbij het bedrijf onder gemeenschappelijke naam wordt
uitgeoefend. Er is bij een cv sprake van een of meer commanditaire vennoten, naast de gewone of
beherende vennoten. Stille vennoten zijn mensen die alleen geld hebben ingebracht maar verder
niet werkzaam zijn binnen of namens de vennootschap. Ze delen volwaardig mee in de winst maar
dragen intern slechts bij tot de hoogte van hun inbreng of eventuele verlies. Alle vennoten, behalve
de commanditaire, zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze hiervan zijn uitgesloten. Alle
vennoten, behalve de commanditaire, zijn hoofdelijk aansprakelijk voor verbintenissen van de cv.
Niet wettelijk geregelde ondernemingsvorm
- Eenmanszaak
De eenmanszaak is de meest voorkomende rechtsvorm, de eenmanszaak is een niet wettelijk
geregelde rechtsvorm zonder formele oprichtingseisen. Je moet je wel inschrijven bij de KvK, zodat
je geregistreerd staat in het Handelsregister waardoor iedereen kan zien dat je een serieuze
onderneming hebt. Inschrijving is voor iedere onderneming verplicht. Een eenmanszaak bestaat niet
per se uit 1 werknemer, een eenmanszaak kan uit meerdere werknemers bestaan, maar de eigenaar
is aansprakelijk voor alle open facturen. Een Zzp’er daarentegen heeft geen personeel.
Het ondernemingsrecht onderscheiden van het personen- en familierecht en het faillissementsrecht
Raakvlak personen- en familierecht: handelingsonbekwaamheid, handelingsonbevoegdheid
Raakvlak faillissementsrecht: faillissement (en curator daarbij), bewindvoerder bij surseance van
betaling, handelsnaam.
De relevante wet- en regelgeving benoemen bij het starten van een bedrijf
Hoe richt je een bedrijf op?
- Een bedrijf moet goederen of diensten leveren
- Kiezen van een handelsnaam
- Winstoogmerk
Voorwaarden van de Kamer van Koophandel
- Sprake leveren goederen en diensten
- Er wordt vergoeding betaald
- Je moet regelmatig deelnemen aan economisch verkeer (minimaal 15 uur per week)
- Meer dan 1 opdrachtgever
- Je moet de werkzaamheden naar eigen inzicht uitvoeren
De Kvk (Kamer van Koophandel) is de organisatie die ondernemingen vertegenwoordigt en de
ondernemer van advies voorziet. Daarnaast is de KvK verantwoordelijk voor het handelsregister, het
enige register waarin alle eenmanszaken, personenvennootschappen en rechtspersonen in
Nederland zijn opgenomen. Het doel van het handelsregister: art. 2 Hrw.
Het handelsregister is van belang omdat de overheid die gegevens gebruikt om bijvoorbeeld een
aanvraag voor vergunning of subsidie te beoordelen. Van belang voor de rechtszekerheid in het
handelsverkeer, art. 6 Hnw.
, lOMoARcPSD|29608997
Als je je eigen baas wilt zijn, zul je in de meeste gevallen een eenmanszaak oprichten. Hier moeten
een aantal dingen voor gebeuren/zijn een aantal dingen aan de orde:
- Inschrijvingsplicht
- Handelsnaam
o Art 3 t/m 5b Hnw: verboden handelsnamen
- Publicatieplicht (het economisch verkeer dient te weten dat je een onderneming voert, voor
BV en NV: mededeling in Staatscourant)
- Administratieplicht
o Art. 3:15i BW: administratie moet worden gekend ten alle tijden. BTW: belasting
toegevoegde waarde.
o De belastingdienst zal ingrijpen als je je niet inschrijft zodat je wel belasting gaat
betalen over je inkomen. Niet inschrijven en wel geld verdienen dan werk je dus
zwart en dat is illegaal. Verkeerde naam kan problemen opleveren met
aansprakelijkheid. Art. 29 wetboek van koophandel en art. 27 wet economische
delicten.
- Geen afgescheiden vermogen
- Hoofdelijk aansprakelijk
o Partner ook aansprakelijk bij trouwen gemeenschap van goederen, behalve
getrouwd onder huwelijkse voorwaarden
Algemene Voorwaarden
- Horen bij de overeenkomst
- Gaat over levering product of dienst
- Iedere ondernemer heeft dit
