Conflicthantering
Tentamen
Naam student: Danique Hoogland Docent: Janson, R.J.
Studentnummer: 500808513 Vak: Conflicthantering
E-mailadres: Datum: 17-01-2020
,Inhoudsopgave
Inleiding 2
Roos van Leary 3
Conflictstijlen van Thomas & Kilmann 4
Standpunt en onderliggende belangen 5
Structuur- en procesbenadering 6
Escalatieladder van Glasl 8
Reflectieverslag eigen conflictsituaties 9
Slot 11
Bronnenlijst 12
1
,Inleiding
Tijdens de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening komt het vak conflicthantering aan de
orde. Als Sociaal Juridische Dienstverlener ben je vaak betrokken bij conflicten. In het tweede
blok van het tweede leerjaar wordt er daarom ingegaan op dit thema. Tijdens dit vak wordt er
aandacht besteed aan het verklaren en voorspellen van gedrag door het toepassen van
verschillende modellen en theorieën.
Tijdens de lessen is er aandacht besteed aan mijn persoonlijke manier van conflicthantering en
aan hoe ik als professional in een conflict sta. Het is belangrijk dat je als SJD’er een goede
analyse van een conflict kunt maken. We hebben daarom veel geoefend met het analyseren van
verschillende conflicten aan de hand van alle modellen en theorieën.
De toetsing van dit vak bestaat uit het maken van een analyseverslag. In dit analyseverslag moet
ik alle geleerde theorieën en modellen toepassen op een gegegeven conflict. Het gaat dit jaar
om een conflict uit een aflevering van de rijdende rechter. In dit verslag heb ik alle geleerde
theorieën en modellen toegepast op het gegeven conflict.
Het eerste model dat ik heb toegepast is de roos van Leary. Daarna volgen de conflictstijlen van
Thomas & Kilmann. Vervolgens heb ik de standpunten en onderliggende belangen uiteengezet.
Hierna komt de structuur- en procesbenadering aan bod en als laatste heb ik de escalatieladder
van Glasl toegepast. (“Overview”, z.d.)
2
, Roos van Leary
Introductie theorie
De roos van Leary heeft als uitgangspunt dat gedrag ander gedrag uitlokt. De roos van Leary
heeft vier assen, namelijk boven-onder en samen-tegen. Volgens deze theorie roept boven
gedrag onder op, onder gedrag boven op, samen gedrag samen op en tegen gedrag tegen op.
Dit betekent dus dat wanneer je bepaald gedrag vertoont vaak hetzelfde gedrag terug kunt
verwachten. In de roos van Leary wordt de interactie en communicatie tussen mensen
weergeven. Het is een model dat je helpt bij het analyseren van gedrag. Door gebruik te maken
van dit model is het mogelijk om het gedrag van anderen te voorspellen of zelfs te sturen.
(V. van den Doel, Eikelboom, Roffel, & Zoon, 2016)
Analyse
De familie Hoogeboom vertoont boven-tegen gedrag. De familie Hoogeboom begint bij minuut
7:15 direct met het onderbreken van de presentatrice. Dit blijven zij verder in het fragment
regelmatig doen. De familie Hoogeboom onderbreekt meneer Hoet ook regelmatig.
Meneer Hoogeboom onderbreekt meneer Hoet bij minuut 7:45. Hij onderbreek hem met de vraag
‘welke stukken?’. Daarbij verheft meneer Hoogeboom bij minuut 7:53 zijn stem als het gaat over
het stuk dat meneer Hoet zich niet zou hebben voorgesteld. Hij zegt daar: ‘En van jou niet een
seconde de moeite genomen om je bekend te maken’. Bij minuut 9:06 gaat het zelfs richting
schreeuwen. Als meneer Hoet vraagt of hij nu eerst even iets mag zeggen reageert meneer
Hoogeboom daar zeer fel op met: ‘Ja!’. Mevrouw Hoogeboom staat ook de meeste tijd rechtop,
praat met haar kin omhoog en verheft regelmatig haar stem. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij minuut
7:25 als het gaat over wat meneer Hoet over hen heeft gezegd. Ze zegt daar met een luide stem:
‘Hoe verzint hij het’. Daarbij onderbreekt zij meneer Hoet ook midden in zijn verhaal, namelijk bij
minuut 8:58. Meneer Hoet vertoont ook boven-tegen gedrag. Bij minuut 7:43 wordt hij
onderbroken door meneer Hoogeboom met de vraag: ‘Welke stukken?’. Meneer Hoet negeert
meneer Hoogeboom en praat er overheen. Bij minuut 8:17 veranderd meneer Hoet naar mijn
mening naar samen. Hij zegt: ‘Ik vind het vervelend dat u dat wel zo ervaart en dat we daardoor
misschien nu hier staan’. Hij toont hier begrip voor mevrouw Hoogeboom en praat met een lage
stem. Hij vervolgd zijn zin met: ‘Maar dat lijkt mij nogal een beetje overtrokken reactie’. Door
deze opmerking gaat hij wel weer naar tegen. Rond de 9:00 minuten wordt meneer Hoet
constant onderbroken door de familie Hoogeboom. Bij minuut 9:00 zegt meneer Hoet daarom: ‘Ik
kom er gewoon niet tussen’. Hij kijkt hierbij lachend naar het publiek en probeert hiermee als het
ware mensen aan zijn kant te krijgen. Daarna verheft hij zijn stem, maakt zich groot en zegt:
‘Mag ik dan nu even iets zeggen’. Al deze verbale en non-verbale uitlatingen sluiten aan bij
boven-tegen gedrag. Aan de andere kant blijft meneer Hoet door het gesprek heen vrij rustig en
laat hij de familie Hoogeboom uitspreken. Hij verplaatst zich dus tijdens het fragment door de
roos van Leary.
Nut theorie en verkregen inzichten
Het nut van deze theorie is dat je vanuit een andere hoek naar een conflict gaat kijken. De roos
van Leary laat je kijken naar de verbale en non-verbale uitlatingen. Het laat je letten op kleine
dingen zoals het praten met de kin gestrekt en het verheffen van de stem. Dit zijn dingen waar ik
normaal gesproken niet direct op zou letten. Zoals ik al zei roept tegen-gedrag, tegen-gedrag op.
Bij het analyseren van dit conflict heb ik gezien dat dit ook gebeurde. Ik heb ingezien dat het bij
een conflict dus van belang is hoe je op iemand reageert, omdat dit het gedrag van de ander kan
beïnvloeden.
Voorstel voor ander gedrag met als doel de de-escalatie
Mijn voorstel zou zijn dat de partijen het gesprek vanuit samen-gedrag hadden gevoerd. Je hebt
dan boven-samen of onder-samen. Bij boven-samen speel je eigenlijk de leider en bij
3
Tentamen
Naam student: Danique Hoogland Docent: Janson, R.J.
Studentnummer: 500808513 Vak: Conflicthantering
E-mailadres: Datum: 17-01-2020
,Inhoudsopgave
Inleiding 2
Roos van Leary 3
Conflictstijlen van Thomas & Kilmann 4
Standpunt en onderliggende belangen 5
Structuur- en procesbenadering 6
Escalatieladder van Glasl 8
Reflectieverslag eigen conflictsituaties 9
Slot 11
Bronnenlijst 12
1
,Inleiding
Tijdens de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening komt het vak conflicthantering aan de
orde. Als Sociaal Juridische Dienstverlener ben je vaak betrokken bij conflicten. In het tweede
blok van het tweede leerjaar wordt er daarom ingegaan op dit thema. Tijdens dit vak wordt er
aandacht besteed aan het verklaren en voorspellen van gedrag door het toepassen van
verschillende modellen en theorieën.
Tijdens de lessen is er aandacht besteed aan mijn persoonlijke manier van conflicthantering en
aan hoe ik als professional in een conflict sta. Het is belangrijk dat je als SJD’er een goede
analyse van een conflict kunt maken. We hebben daarom veel geoefend met het analyseren van
verschillende conflicten aan de hand van alle modellen en theorieën.
De toetsing van dit vak bestaat uit het maken van een analyseverslag. In dit analyseverslag moet
ik alle geleerde theorieën en modellen toepassen op een gegegeven conflict. Het gaat dit jaar
om een conflict uit een aflevering van de rijdende rechter. In dit verslag heb ik alle geleerde
theorieën en modellen toegepast op het gegeven conflict.
Het eerste model dat ik heb toegepast is de roos van Leary. Daarna volgen de conflictstijlen van
Thomas & Kilmann. Vervolgens heb ik de standpunten en onderliggende belangen uiteengezet.
Hierna komt de structuur- en procesbenadering aan bod en als laatste heb ik de escalatieladder
van Glasl toegepast. (“Overview”, z.d.)
2
, Roos van Leary
Introductie theorie
De roos van Leary heeft als uitgangspunt dat gedrag ander gedrag uitlokt. De roos van Leary
heeft vier assen, namelijk boven-onder en samen-tegen. Volgens deze theorie roept boven
gedrag onder op, onder gedrag boven op, samen gedrag samen op en tegen gedrag tegen op.
Dit betekent dus dat wanneer je bepaald gedrag vertoont vaak hetzelfde gedrag terug kunt
verwachten. In de roos van Leary wordt de interactie en communicatie tussen mensen
weergeven. Het is een model dat je helpt bij het analyseren van gedrag. Door gebruik te maken
van dit model is het mogelijk om het gedrag van anderen te voorspellen of zelfs te sturen.
(V. van den Doel, Eikelboom, Roffel, & Zoon, 2016)
Analyse
De familie Hoogeboom vertoont boven-tegen gedrag. De familie Hoogeboom begint bij minuut
7:15 direct met het onderbreken van de presentatrice. Dit blijven zij verder in het fragment
regelmatig doen. De familie Hoogeboom onderbreekt meneer Hoet ook regelmatig.
Meneer Hoogeboom onderbreekt meneer Hoet bij minuut 7:45. Hij onderbreek hem met de vraag
‘welke stukken?’. Daarbij verheft meneer Hoogeboom bij minuut 7:53 zijn stem als het gaat over
het stuk dat meneer Hoet zich niet zou hebben voorgesteld. Hij zegt daar: ‘En van jou niet een
seconde de moeite genomen om je bekend te maken’. Bij minuut 9:06 gaat het zelfs richting
schreeuwen. Als meneer Hoet vraagt of hij nu eerst even iets mag zeggen reageert meneer
Hoogeboom daar zeer fel op met: ‘Ja!’. Mevrouw Hoogeboom staat ook de meeste tijd rechtop,
praat met haar kin omhoog en verheft regelmatig haar stem. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij minuut
7:25 als het gaat over wat meneer Hoet over hen heeft gezegd. Ze zegt daar met een luide stem:
‘Hoe verzint hij het’. Daarbij onderbreekt zij meneer Hoet ook midden in zijn verhaal, namelijk bij
minuut 8:58. Meneer Hoet vertoont ook boven-tegen gedrag. Bij minuut 7:43 wordt hij
onderbroken door meneer Hoogeboom met de vraag: ‘Welke stukken?’. Meneer Hoet negeert
meneer Hoogeboom en praat er overheen. Bij minuut 8:17 veranderd meneer Hoet naar mijn
mening naar samen. Hij zegt: ‘Ik vind het vervelend dat u dat wel zo ervaart en dat we daardoor
misschien nu hier staan’. Hij toont hier begrip voor mevrouw Hoogeboom en praat met een lage
stem. Hij vervolgd zijn zin met: ‘Maar dat lijkt mij nogal een beetje overtrokken reactie’. Door
deze opmerking gaat hij wel weer naar tegen. Rond de 9:00 minuten wordt meneer Hoet
constant onderbroken door de familie Hoogeboom. Bij minuut 9:00 zegt meneer Hoet daarom: ‘Ik
kom er gewoon niet tussen’. Hij kijkt hierbij lachend naar het publiek en probeert hiermee als het
ware mensen aan zijn kant te krijgen. Daarna verheft hij zijn stem, maakt zich groot en zegt:
‘Mag ik dan nu even iets zeggen’. Al deze verbale en non-verbale uitlatingen sluiten aan bij
boven-tegen gedrag. Aan de andere kant blijft meneer Hoet door het gesprek heen vrij rustig en
laat hij de familie Hoogeboom uitspreken. Hij verplaatst zich dus tijdens het fragment door de
roos van Leary.
Nut theorie en verkregen inzichten
Het nut van deze theorie is dat je vanuit een andere hoek naar een conflict gaat kijken. De roos
van Leary laat je kijken naar de verbale en non-verbale uitlatingen. Het laat je letten op kleine
dingen zoals het praten met de kin gestrekt en het verheffen van de stem. Dit zijn dingen waar ik
normaal gesproken niet direct op zou letten. Zoals ik al zei roept tegen-gedrag, tegen-gedrag op.
Bij het analyseren van dit conflict heb ik gezien dat dit ook gebeurde. Ik heb ingezien dat het bij
een conflict dus van belang is hoe je op iemand reageert, omdat dit het gedrag van de ander kan
beïnvloeden.
Voorstel voor ander gedrag met als doel de de-escalatie
Mijn voorstel zou zijn dat de partijen het gesprek vanuit samen-gedrag hadden gevoerd. Je hebt
dan boven-samen of onder-samen. Bij boven-samen speel je eigenlijk de leider en bij
3
