Week 1
Stappenplan belastbare bron in de zin van box 1:
1. Is er een bron van inkomen? → activiteiten ontplooien en er voordeel mee
behalen. De term ‘bron’ staat niet in de wet en wordt dus door rechters
ingevuld. Zie criteria 2, 3 en 4 winst uit onderneming = bron van inkomen.
+ criterium 1 = onderneming.
2. Zo ja, welke categorie (art. 3.1 lid 2 Wet IB) → een onderneming,
dienstbetrekking, resultaat uit overige werkzaamheden, eigen woning,
etc? Let op de bronnenvolgorde! Zo nee, inkomen dat niet uit een bron
komt kan niet worden belast (bv studiebeurs, huur- en
kinderopvangtoeslag).
Winst uit onderneming (art. 3.1 lid 2 sub a jo 3.2 Wet IB):
1. Een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal → kan ook één van beide zijn.
Kenmerken duurzaamheid:
1. Omvang van de werkzaamheden.
2. Aard van de werkzaamheden.
3. Omvang van de investeringen.
4. Debiteurenrisico.
5. Ondernemersrisico.
6. Beschikbare tijd.
7. Aantal opdrachtgevers.
8. Bekendheid naar buiten toe.
Toets van de feiten door de rechter, die bepaalt in welke mate hieraan wordt voldaan en
oordeelt of dit voldoende is om te spreken van een duurzame organisatie en dus
ondernemerschap.
2. Die deelneemt aan het economisch verkeer → activiteiten die louter
plaatsvinden in de privé- en gezinssfeer (zakgeld, groentetuin, etc)
kunnen niet een bron vormen, ook niet als ze toch een voordeel
opleveren.
3. Daarmee voordeel beoogt → een subjectief criterium, maar in de
jurisprudentie geobjectiveerd. Heeft tot doel voordelen die weliswaar in
het economische verkeer zijn verricht, maar in de persoonlijke sfeer
liggen, buiten het inkomensbegrip te laten. Voordeel: positief zuivere
inkomsten, de activiteit levert een positief resultaat op.
4. Dat voordeel ook redelijkerwijs kan worden verwacht → objectief criterium die
wordt toegepast als sprake is van werkzaamheden/diensten of
vermogenstransacties. Bij werkzaamheden en diensten is voordeel niet
redelijkerwijs te verwachten als de werkzaamheden of diensten structureel
verliesgevend zijn (hobbysfeer) en bij vermogenstransacties als sprake is
van speculatie (normaal vermogensbeheer).
= het materiële ondernemingsbegrip. Formele ondernemingsbegrip: iedere rechtspersoon
opgericht naar Nederlands recht wordt geacht een onderneming te drijven met zijn gehele
vermogen. Toetsingsmoment onderneming: moet van jaar tot jaar opnieuw beoordeeld
worden ahv feiten en omstandigheden. Per activiteit wordt bekeken, waarbij activiteiten met
een nauwe economische en organisatorische verwevenheid als één activiteit worden gezien.
Hoofdregel: je toetst op het moment van aanvang van de activiteiten welke feiten en
1
,omstandigheden er mee spelen. Echter HR Tijdstip bronkwalificatie: feiten en
omstandigheden uit de 5 volgende jaren mogen in ogenschouw worden genomen om te
oordelen of sprake is van een bron.
Overgangsregeling (art. 3.10 Wet IB): kosten van de voorafgaande 5 jaar (als die niet al in
aftrek zijn genomen) mag je alsnog in aftrek brengen. Deze kosten moeten wel verband
houden met de voordelen die je uit het bedrijf gaat genieten en niet verband houden met
ander inkomen (HR Reikwijdte regeling voor aanloopverliezen).
Bronnenvolgorde (art. 3.1 jo 2.14 Wet IB):
Voordeel niet te kwalificeren als winst uit onderneming? Wellicht wel belast als:
1. Loon uit dienstbetrekking (art. 3.2 Wet IB).
2. Overige werkzaamheden (art. 3.90 Wet IB).
3. Inkomen uit eigen woning (art. 3.110 Wet IB).
4. Inkomen uit sparen en beleggen (H5 Wet IB).
Jurisprudentie:
● HR Windturbine: wat kwalificeert als het drijven van een onderneming? Deelname
aan het economische verkeer.
● HR Reikwijdte regeling voor aanloopverliezen: ondernemer kan bij het bepalen
van de winst kosten in aftrek brengen die zijn gemaakt in de 5 kalenderjaren
voorafgaand aan het eerste kalenderjaar als ondernemer, die verband houden met
het starten van de onderneming en niet ten laste van het belastbaar inkomen uit werk
en woning kunnen of konden worden gebracht (art. 3.10 Wet IB).
● HR Notarisarrest: dient het genoten voordeel tot het inkomen gerekend te worden?
Behoort het voordeel tot de normale uitoefening van het beroep of bedrijf? Zo nee,
heeft het beroep of bedrijf invloed gehad op het behalen van de inkomsten? Valt een
overgenomen vordering waar winst uit wordt gehaald onder de normale
beroepsuitoefening of is er sprake van een causaal verband tussen de voordelen en
wat je uit winst uit onderneming wilt belasten? Als het beroep of bedrijf je in staat
heeft gesteld dit voordeel te genieten, dan is het causale verband voldoende
aanwezig om het toe te rekenen aan winst uit onderneming. Dien je in te vullen ahv
feiten en omstandigheden.
● HR Tijdstip bronkwalificatie: is er sprake van een bron van inkomen en een
objectieve voordeelsverwachting? In beginsel moet dit worden beantwoord obv feiten
en omstandigheden van dat jaar. Feiten en omstandigheden van andere jaren
kunnen echter licht werpen op het antwoord op de vraag of in het betreffende jaar
sprake is van een objectieve voordeelsverwachting en mogen daarom mede in
aanmerking worden genomen.
● HR Softwaretoolarrest: elke keer dat een bron van inkomen ophoudt te bestaan,
moet deze worden gewaardeerd tegen de waarde in het economische verkeer. Om
voordelen uit niet in dienstbetrekking verrichte werkzaamheden aan te kunnen
merken als inkomsten uit andere arbeid dienen deze in het economische verkeer te
zijn verricht en moeten zij zijn gericht op het behalen van een geldelijk voordeel, die
moet zijn beoogd (subjectief) en redelijkerwijs kunnen worden verwacht (objectief).
Of hieraan is voldaan moet worden beoordeeld ten tijde van het verrichten van de
werkzaamheden, maar feiten en omstandigheden van andere jaren kunnen ook een
licht werpen op die situatie.
2
, Week 2
Belastbare winst (art. 3.2 Wet IB): voordelen die een ondernemer uit één of meer
ondernemingen geniet. Winst is het bedrag van de gezamenlijke voordelen die, onder welke
naam en in welke vorm dan ook, worden verkregen uit een onderneming (art. 3.8 Wet IB).
Een voordeel kan ook in natura of negatief zijn. Het is aan de rechter uit te leggen wat daar
exact onder valt. Het moet UIT de onderneming komen, dus er moet sprake zijn van
causaliteit tussen voordeel en onderneming.
Vermogensvergelijking: eindvermogen - beginvermogen = winst. Uitgangspunt: alle
voordelen zijn belast en alle kosten aftrekbaar.
Vermogensetikettering: ondernemer etiketteert vermogensbestanddelen tot
ondernemingsvermogen (alles wat tot de onderneming behoort) of privévermogen (hetgeen
niet tot de onderneming behoort). Vermogensbestanddelen: alle bezittingen en schulden van
de onderneming. Bezittingen kunnen zowel zaken als vermogensrechten (bv huurcontract),
maar ook immateriële zaken zoals merkrechten en goodwill zijn. Ondernemer mag zelf
kiezen voor één van beide, maar moet binnen de grenzen der redelijkheid blijven.
- Verplicht ondernemingsvermogen: vermogensbestanddelen die 90% of meer
dienstbaar zijn aan de onderneming. MOET geëtiketteerd worden tot
ondernemingsvermogen. Alle inkomsten zijn dan belast en alle kosten aftrekbaar
(uitgangspunt). Een vermogensbestanddeel etiketteer je in zijn geheel.
- Verplicht privévermogen: vermogensbestanddelen die 10% of minder dienstbaar zijn
aan de onderneming. MOET geëtiketteerd worden tot privévermogen. Inkomsten zijn
niet belast als winst uit onderneming, maar kosten zijn ook niet aftrekbaar.
- Keuzevermogen: vermogensbestanddelen die meer dan 10%, maar minder dan 90%
dienstbaar zijn aan de onderneming en waarbij voor ondernemings- of privévermogen
wordt gekozen. MAG geëtiketteerd worden tot zowel ondernemings- als
privévermogen.
Wie etiketteert?
- Hoofdregel: de fiscale eigenaar van het vermogensbestanddeel.
- Uitzondering: als het vermogensbestanddeel in een huwelijksgoederengemeenschap
valt (waarbij er dan dus twee juridische eigenaren zijn die gehuwd zijn), dan
etiketteert de ondernemer (HR Ondernemerschap en huwelijksgoederenregime). Bij
ongehuwd als ondernemer etiketteren voor slechts jouw aandeel! Geen ondernemer
betekent niet etiketteren. Als je geen ondernemer bent maar een pand ter
beschikking stelt aan een met jou verbonden persoon val je onder de tbs-regeling
van art. 3.91 Wet IB. Dan verplicht box 1 en etiketteren, geen keuzevermogen.
- Uitzondering 2: als twee eigenaren beide ondernemer zijn en gehuwd etiketteert de
bestuursbevoegde (HR Vermogensetikettering bij man/vrouw-firma).
Wanneer etiketteren?
- Bij de aanvang van de onderneming; of
- Bij latere aanschaf van een bedrijfsmiddel; of
- Als je de huidige etikettering moet of mag herzien.
3
Stappenplan belastbare bron in de zin van box 1:
1. Is er een bron van inkomen? → activiteiten ontplooien en er voordeel mee
behalen. De term ‘bron’ staat niet in de wet en wordt dus door rechters
ingevuld. Zie criteria 2, 3 en 4 winst uit onderneming = bron van inkomen.
+ criterium 1 = onderneming.
2. Zo ja, welke categorie (art. 3.1 lid 2 Wet IB) → een onderneming,
dienstbetrekking, resultaat uit overige werkzaamheden, eigen woning,
etc? Let op de bronnenvolgorde! Zo nee, inkomen dat niet uit een bron
komt kan niet worden belast (bv studiebeurs, huur- en
kinderopvangtoeslag).
Winst uit onderneming (art. 3.1 lid 2 sub a jo 3.2 Wet IB):
1. Een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal → kan ook één van beide zijn.
Kenmerken duurzaamheid:
1. Omvang van de werkzaamheden.
2. Aard van de werkzaamheden.
3. Omvang van de investeringen.
4. Debiteurenrisico.
5. Ondernemersrisico.
6. Beschikbare tijd.
7. Aantal opdrachtgevers.
8. Bekendheid naar buiten toe.
Toets van de feiten door de rechter, die bepaalt in welke mate hieraan wordt voldaan en
oordeelt of dit voldoende is om te spreken van een duurzame organisatie en dus
ondernemerschap.
2. Die deelneemt aan het economisch verkeer → activiteiten die louter
plaatsvinden in de privé- en gezinssfeer (zakgeld, groentetuin, etc)
kunnen niet een bron vormen, ook niet als ze toch een voordeel
opleveren.
3. Daarmee voordeel beoogt → een subjectief criterium, maar in de
jurisprudentie geobjectiveerd. Heeft tot doel voordelen die weliswaar in
het economische verkeer zijn verricht, maar in de persoonlijke sfeer
liggen, buiten het inkomensbegrip te laten. Voordeel: positief zuivere
inkomsten, de activiteit levert een positief resultaat op.
4. Dat voordeel ook redelijkerwijs kan worden verwacht → objectief criterium die
wordt toegepast als sprake is van werkzaamheden/diensten of
vermogenstransacties. Bij werkzaamheden en diensten is voordeel niet
redelijkerwijs te verwachten als de werkzaamheden of diensten structureel
verliesgevend zijn (hobbysfeer) en bij vermogenstransacties als sprake is
van speculatie (normaal vermogensbeheer).
= het materiële ondernemingsbegrip. Formele ondernemingsbegrip: iedere rechtspersoon
opgericht naar Nederlands recht wordt geacht een onderneming te drijven met zijn gehele
vermogen. Toetsingsmoment onderneming: moet van jaar tot jaar opnieuw beoordeeld
worden ahv feiten en omstandigheden. Per activiteit wordt bekeken, waarbij activiteiten met
een nauwe economische en organisatorische verwevenheid als één activiteit worden gezien.
Hoofdregel: je toetst op het moment van aanvang van de activiteiten welke feiten en
1
,omstandigheden er mee spelen. Echter HR Tijdstip bronkwalificatie: feiten en
omstandigheden uit de 5 volgende jaren mogen in ogenschouw worden genomen om te
oordelen of sprake is van een bron.
Overgangsregeling (art. 3.10 Wet IB): kosten van de voorafgaande 5 jaar (als die niet al in
aftrek zijn genomen) mag je alsnog in aftrek brengen. Deze kosten moeten wel verband
houden met de voordelen die je uit het bedrijf gaat genieten en niet verband houden met
ander inkomen (HR Reikwijdte regeling voor aanloopverliezen).
Bronnenvolgorde (art. 3.1 jo 2.14 Wet IB):
Voordeel niet te kwalificeren als winst uit onderneming? Wellicht wel belast als:
1. Loon uit dienstbetrekking (art. 3.2 Wet IB).
2. Overige werkzaamheden (art. 3.90 Wet IB).
3. Inkomen uit eigen woning (art. 3.110 Wet IB).
4. Inkomen uit sparen en beleggen (H5 Wet IB).
Jurisprudentie:
● HR Windturbine: wat kwalificeert als het drijven van een onderneming? Deelname
aan het economische verkeer.
● HR Reikwijdte regeling voor aanloopverliezen: ondernemer kan bij het bepalen
van de winst kosten in aftrek brengen die zijn gemaakt in de 5 kalenderjaren
voorafgaand aan het eerste kalenderjaar als ondernemer, die verband houden met
het starten van de onderneming en niet ten laste van het belastbaar inkomen uit werk
en woning kunnen of konden worden gebracht (art. 3.10 Wet IB).
● HR Notarisarrest: dient het genoten voordeel tot het inkomen gerekend te worden?
Behoort het voordeel tot de normale uitoefening van het beroep of bedrijf? Zo nee,
heeft het beroep of bedrijf invloed gehad op het behalen van de inkomsten? Valt een
overgenomen vordering waar winst uit wordt gehaald onder de normale
beroepsuitoefening of is er sprake van een causaal verband tussen de voordelen en
wat je uit winst uit onderneming wilt belasten? Als het beroep of bedrijf je in staat
heeft gesteld dit voordeel te genieten, dan is het causale verband voldoende
aanwezig om het toe te rekenen aan winst uit onderneming. Dien je in te vullen ahv
feiten en omstandigheden.
● HR Tijdstip bronkwalificatie: is er sprake van een bron van inkomen en een
objectieve voordeelsverwachting? In beginsel moet dit worden beantwoord obv feiten
en omstandigheden van dat jaar. Feiten en omstandigheden van andere jaren
kunnen echter licht werpen op het antwoord op de vraag of in het betreffende jaar
sprake is van een objectieve voordeelsverwachting en mogen daarom mede in
aanmerking worden genomen.
● HR Softwaretoolarrest: elke keer dat een bron van inkomen ophoudt te bestaan,
moet deze worden gewaardeerd tegen de waarde in het economische verkeer. Om
voordelen uit niet in dienstbetrekking verrichte werkzaamheden aan te kunnen
merken als inkomsten uit andere arbeid dienen deze in het economische verkeer te
zijn verricht en moeten zij zijn gericht op het behalen van een geldelijk voordeel, die
moet zijn beoogd (subjectief) en redelijkerwijs kunnen worden verwacht (objectief).
Of hieraan is voldaan moet worden beoordeeld ten tijde van het verrichten van de
werkzaamheden, maar feiten en omstandigheden van andere jaren kunnen ook een
licht werpen op die situatie.
2
, Week 2
Belastbare winst (art. 3.2 Wet IB): voordelen die een ondernemer uit één of meer
ondernemingen geniet. Winst is het bedrag van de gezamenlijke voordelen die, onder welke
naam en in welke vorm dan ook, worden verkregen uit een onderneming (art. 3.8 Wet IB).
Een voordeel kan ook in natura of negatief zijn. Het is aan de rechter uit te leggen wat daar
exact onder valt. Het moet UIT de onderneming komen, dus er moet sprake zijn van
causaliteit tussen voordeel en onderneming.
Vermogensvergelijking: eindvermogen - beginvermogen = winst. Uitgangspunt: alle
voordelen zijn belast en alle kosten aftrekbaar.
Vermogensetikettering: ondernemer etiketteert vermogensbestanddelen tot
ondernemingsvermogen (alles wat tot de onderneming behoort) of privévermogen (hetgeen
niet tot de onderneming behoort). Vermogensbestanddelen: alle bezittingen en schulden van
de onderneming. Bezittingen kunnen zowel zaken als vermogensrechten (bv huurcontract),
maar ook immateriële zaken zoals merkrechten en goodwill zijn. Ondernemer mag zelf
kiezen voor één van beide, maar moet binnen de grenzen der redelijkheid blijven.
- Verplicht ondernemingsvermogen: vermogensbestanddelen die 90% of meer
dienstbaar zijn aan de onderneming. MOET geëtiketteerd worden tot
ondernemingsvermogen. Alle inkomsten zijn dan belast en alle kosten aftrekbaar
(uitgangspunt). Een vermogensbestanddeel etiketteer je in zijn geheel.
- Verplicht privévermogen: vermogensbestanddelen die 10% of minder dienstbaar zijn
aan de onderneming. MOET geëtiketteerd worden tot privévermogen. Inkomsten zijn
niet belast als winst uit onderneming, maar kosten zijn ook niet aftrekbaar.
- Keuzevermogen: vermogensbestanddelen die meer dan 10%, maar minder dan 90%
dienstbaar zijn aan de onderneming en waarbij voor ondernemings- of privévermogen
wordt gekozen. MAG geëtiketteerd worden tot zowel ondernemings- als
privévermogen.
Wie etiketteert?
- Hoofdregel: de fiscale eigenaar van het vermogensbestanddeel.
- Uitzondering: als het vermogensbestanddeel in een huwelijksgoederengemeenschap
valt (waarbij er dan dus twee juridische eigenaren zijn die gehuwd zijn), dan
etiketteert de ondernemer (HR Ondernemerschap en huwelijksgoederenregime). Bij
ongehuwd als ondernemer etiketteren voor slechts jouw aandeel! Geen ondernemer
betekent niet etiketteren. Als je geen ondernemer bent maar een pand ter
beschikking stelt aan een met jou verbonden persoon val je onder de tbs-regeling
van art. 3.91 Wet IB. Dan verplicht box 1 en etiketteren, geen keuzevermogen.
- Uitzondering 2: als twee eigenaren beide ondernemer zijn en gehuwd etiketteert de
bestuursbevoegde (HR Vermogensetikettering bij man/vrouw-firma).
Wanneer etiketteren?
- Bij de aanvang van de onderneming; of
- Bij latere aanschaf van een bedrijfsmiddel; of
- Als je de huidige etikettering moet of mag herzien.
3
