Samenvatting Relatievermogensrecht
Deze samenvatting is auteursrechtelijk beschermd. Het auteursrecht op de samenvatting is
eigendom van Shahram Malouki. Alle rechten zijn voorbehouden. Deze samenvatting is
uitsluitend bedoeld voor persoonlijk gebruik door de koper. Het is verboden om de samenvatting
geheel of gedeeltelijk te verspreiden, reproduceren of overdragen zonder uitdrukkelijke
schriftelijke toestemming van Shahram Malouki. Het is eveneens verboden om de samenvatting
openbaar te maken, te delen via sociale media of op welke andere manier dan ook. Elk
ongeoorloofd gebruik of verspreiding van de samenvatting is in strijd met de geldende
auteursrechtwetten en kan leiden tot juridische stappen en aansprakelijkheid voor schade.
Inhoudsopgave
Week 1: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels 1:81 t/m 1:87 ..................... 3
Week 2: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels 1:88 t/m 1:92 .................... 12
Week 3 en 4: De wettelijke gemeenschap van goederen (titel 1.7)................................................... 22
Week 4 en 5: Huwelijkse voorwaarden (titel 1.8) ............................................................................ 33
Week 6: Geregistreerd partnerschap (titel 1.5a), informele samenlevers met of zonder
samenlevingscontract ................................................................................................................. 46
Week 7: Ontbinding en verdeling van de gemeenschap, partneralimentatie & financiële gevolgen na
scheiding .................................................................................................................................... 53
,Overzicht belangrijkste wettelijke bepalingen
Titel 1.6 – Rechten en verplichtingen van echtgenoten (geldt voor alle echtgenoten!)
• Artikel 1:84 (de draag- en fourneerplicht m.b.t. huishoudkosten)
• Artikel 1:85 (aansprakelijkheid voor kosten gewone gang huishouding)
• Artikel 1:87 (vergoedingsrechten)
• Artikel 1:88-89 (toestemming en vernietiging)
• Artikel 1:90-92 (bestuursbevoegdheid en goede trouw)
Titel 1.7 – De wettelijke gemeenschap van goederen
• Afdeling 1.7.1 – algemene bepalingen
o Artikel 1:94 oud (algehele gemeenschap van goederen)
o Artikel 1:94 nieuw (beperkte gemeenschap van goederen)
o Artikel 1:95 (zaaksvervanging en vergoedingsrecht)
o Artikel 1:95a (vergoedingsrecht voor onderneming buiten de gemeenschap)
o Artikel 1:96 (verhaal tijdens huwelijk en vergoedingsrechten)
• Afdeling 1.7.2 – bestuur van de gemeenschap
o Artikel 1:97 (bestuur gemeenschapsgoederen)
• Afdeling 1.7.3 – ontbinding van de gemeenschap
o Artikel 1:99 (ontbinding van de gemeenschap)
o Artikel 1:100 (aandeel gemeenschap, draagplicht en verhaal)
o Artikel 1:102 (aansprakelijkheid voor en verhaal bij gemeenschapsschulden)
Titel 1.8 – Huwelijkse voorwaarden
• Afdeling 1.8.1 – huwelijkse voorwaarden in het algemeen
• Afdeling 1.8.2 – verrekenbedingen
o Artikel 1:132-140 (algemene regels voor verrekenbedingen)
o Artikel 1:141 (periodieke verrekenbedingen)
o Artikel 1:142 (finale verrekenbedingen)
Titel 1.9 – Ontbinding van het huwelijk
Titel 3.7 – De gemeenschap
• Afdeling 3.7.1: eenvoudige gemeenschap
o Artikel 3:166 (bestaan gemeenschap en aandeel)
o Artikel 3:170 (beschikkingsbevoegdheid gehele eigendom)
o Artikel 3:175 (beschikkingsbevoegdheid over eigen aandeel)
o Artikel 3:182-183 (begrip en wijze verdeling)
o Artikel 3:185 (verdeling door rechter)
o Artikel 3:186 (levering)
• Afdeling 3.7.2: bijzondere gemeenschap (ontbonden huwelijks-/GP gemeenschap)
o Artikel 3:190 (lex specialis beschikkingsbevoegdheid over eigen aandeel)
• Afdeling 3.7.3: nietige en vernietigbare verdelingen
o Artikel 3:195 (nietige verdeling)
o Artikel 3:196-200 (vernietigbare verdeling bij benadeling)
Geschreven door Shahram Malouki 2
,Week 1: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels
1:81 t/m 1:87
De toepassing van titel 1.6
In titel 1.6 zijn de algemene bepalingen voor de echtgenoten opgenomen. Titel 1.6 is dus van
toepassing op alle echtgenoten, ongeacht of zij in de wettelijke gemeenschap van goederen zijn
gehuwd (zowel nieuw als oud stelsel) of dat zij door middel van huwelijkse voorwaarden daarvan
zijn afgeweken. Daarnaast zijn de bepalingen uit titel 1.6 van dwingend recht. Er kan dus in
beginsel niet bij huwelijkse voorwaarden van deze titel worden afgeweken, tenzij anders volgt uit
een specifieke bepaling (zie art. 1:84 lid 3 en art. 1:87 lid 4).
Het huwelijk eindigt door de dood of echtscheiding (art. 1:149). De echtscheiding komt echter al
tot stand door de inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand (art. 1:163
lid 1 jo. 1:99). Vanaf het moment dat het verzoek tot echtscheiding wordt ingediend, is titel 1.6 dus
niet meer van toepassing.
Zorgplicht van echtgenoten (art. 1:81): “Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand
verschuldigd. Zij zijn verplicht elkander het nodige te verscha;en.”
• De beginselen ‘getrouwheid’ en ‘hulp en bijstand’ vormen voornamelijk ideële
verplichtingen, die in rechte niet kunnen worden afgedwongen. Met ‘getrouwheid’ wordt
bedoeld huwelijkstrouw. ‘Hulp en bijstand’ is de verplichting om elkaar terzijde te staan
(praktische hulp, voor elkaar zorgen).
• Met de term ‘het nodige verscha^en’ wordt de materiële verzorgingsplicht tussen
echtgenoten aangeduid, zoals de verplichting om levensonderhoud te verscha^en tijdens
het huwelijk. Die verplichting kan zo nodig in rechte worden afgedwongen.
Verzorging en opvoeding van kinderen (art. 1:82): “Echtgenoten zijn jegens elkaar verplicht de
tot het gezin behorende minderjarige kinderen te verzorgen en op te voeden en de kosten van die
verzorging en opvoeding te dragen.”
• De bepaling ziet uitsluitend op de verplichtingen die de ouders jegens elkaar hebben met
betrekking tot hun minderjarige kinderen. In art. 1:247, 1:392, 1:395 en 1:404 wordt de
verplichting behandeld die ouders hebben ten opzichte van hun kinderen.
• De zinsnede ‘tot het gezin behoren’ dient ruim te worden opgevat. Ook pleeg- en
stiefkinderen vallen onder die zinsnede. Van ‘tot het gezin behorende minderjarige
kinderen’ kan ook sprake zijn indien de minderjarige elders gaat wonen.
• De term ‘verzorgen en opvoeden’ strekt zich verder uit dan het (financieel) zorgdragen voor
onderhoud. Te denken valt aan bijvoorbeeld verpleging bij ziekte, zorg voor hygiëne en
dergelijke.
Informatieplicht van echtgenoten (art. 1:83): “Echtgenoten verscha;en elkaar desgevraagd
inlichtingen over het door hen gevoerde bestuur alsmede over de stand van hun goederen en
schulden.”
• Het gaat om inlichtingen, de echtgenoten zijn niet gehouden om rekening en
verantwoording af te leggen.
• De informatieplicht omvat niet alleen de goederen en schulden van de gemeenschap,
maar ook de privégoederen en schulden.
Geschreven door Shahram Malouki 3
, De kosten der huishouding: de draag- en fourneerplicht (art. 1:84) (intern)
Artikel 1:84 regelt de draag- en fourneerplicht voor de kosten der huishouding en vormt een
uitwerking van art. 1:81 (het nodige verscha^en). De regeling betreft enkel de interne verhouding
tussen de echtgenoten en dus niet de aansprakelijkheid ten opzichte van derden (dat laatste
wordt geregeld in art. 1:85).
Kosten der huishouding
Het begrip kosten der huishouding moet breed worden gezien: het gaat om de kosten die een
bepaald gezin moet maken om normaal te kunnen functioneren. Het begrip is ruimer dan het in
art. 1:85 genoemde begrip ‘‘verbintenissen aangegaan ten behoeve van de gewone gang van de
huishouding’. De kosten van de huishouding omvatten in ieder geval de uitgaven voor:
• De verzorging en opvoeding van de kinderen, waaronder begrepen die voor scholing;
• Huishouding, zoals dagelijkse boodschappen;
• Huisvesting, (incl. de rentebetalingen, maar niet de aflossingen);
• Premies voor verzekeringen;
• Medische behandelingen;
• Sport, vakantie en ontspanning;
• Belastingen.
Draagplicht (lid 1):
“De kosten der huishouding, daaronder begrepen de kosten van verzorging en opvoeding van de
kinderen, komen ten laste van het gemene inkomen van de echtgenoten en, voor zover dit
ontoereikend is, ten laste van hun eigen inkomens in evenredigheid daarvan; voor zover de
inkomens ontoereikend zijn, komen deze kosten ten laste van het gemene vermogen en, voor
zover ook dit ontoereikend is, ten laste van de eigen vermogens naar evenredigheid daarvan. Een
en ander geldt niet voor zover bijzondere omstandigheden zich er tegen verzetten.”
Lid 1 regelt de interne draagplicht (wie voelt het uiteindelijk in de portemonnee) wat betreft de
kosten van de huishouding. Uit de wet volgt dat de kosten van de huishouding ten laste komt van:
• Het gemene inkomen (50/50)
• Privé inkomen (evenredig)
• Gemene vermogen (50/50)
• Privé vermogen (evenredig)
Primair moeten de echtgenoten dus bijdragen uit het gezamenlijk inkomen. Als dat gezamenlijk
inkomen ontoereikend is, of er geen gemeenschappelijk inkomen is omdat partijen geen
huwelijksgemeenschap hebben, dan moet naar evenredigheid uit het privé-inkomen worden
bijgedragen. Pas als die inkomens ontoereikend zijn, worden de kosten bestreden uit het
gemeenschappelijke vermogen en als dat ontoereikend of afwezig is, uit het privévermogen, naar
evenredigheid daarvan. Uit de slotzin van lid 1 volgt dat in geval van bijzondere omstandigheden
afgeweken kan worden van deze trapsgewijze draagplicht.
Let op: indien sprake is van een koude uitsluiting, dan kom je dus niet toe aan het gemene
inkomen en het gemene vermogen.
Let op: inkomen kan ook uit vermogen afkomstig zijn (rente over spaargeld, huurinkomsten, etc.)
Geschreven door Shahram Malouki 4
Deze samenvatting is auteursrechtelijk beschermd. Het auteursrecht op de samenvatting is
eigendom van Shahram Malouki. Alle rechten zijn voorbehouden. Deze samenvatting is
uitsluitend bedoeld voor persoonlijk gebruik door de koper. Het is verboden om de samenvatting
geheel of gedeeltelijk te verspreiden, reproduceren of overdragen zonder uitdrukkelijke
schriftelijke toestemming van Shahram Malouki. Het is eveneens verboden om de samenvatting
openbaar te maken, te delen via sociale media of op welke andere manier dan ook. Elk
ongeoorloofd gebruik of verspreiding van de samenvatting is in strijd met de geldende
auteursrechtwetten en kan leiden tot juridische stappen en aansprakelijkheid voor schade.
Inhoudsopgave
Week 1: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels 1:81 t/m 1:87 ..................... 3
Week 2: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels 1:88 t/m 1:92 .................... 12
Week 3 en 4: De wettelijke gemeenschap van goederen (titel 1.7)................................................... 22
Week 4 en 5: Huwelijkse voorwaarden (titel 1.8) ............................................................................ 33
Week 6: Geregistreerd partnerschap (titel 1.5a), informele samenlevers met of zonder
samenlevingscontract ................................................................................................................. 46
Week 7: Ontbinding en verdeling van de gemeenschap, partneralimentatie & financiële gevolgen na
scheiding .................................................................................................................................... 53
,Overzicht belangrijkste wettelijke bepalingen
Titel 1.6 – Rechten en verplichtingen van echtgenoten (geldt voor alle echtgenoten!)
• Artikel 1:84 (de draag- en fourneerplicht m.b.t. huishoudkosten)
• Artikel 1:85 (aansprakelijkheid voor kosten gewone gang huishouding)
• Artikel 1:87 (vergoedingsrechten)
• Artikel 1:88-89 (toestemming en vernietiging)
• Artikel 1:90-92 (bestuursbevoegdheid en goede trouw)
Titel 1.7 – De wettelijke gemeenschap van goederen
• Afdeling 1.7.1 – algemene bepalingen
o Artikel 1:94 oud (algehele gemeenschap van goederen)
o Artikel 1:94 nieuw (beperkte gemeenschap van goederen)
o Artikel 1:95 (zaaksvervanging en vergoedingsrecht)
o Artikel 1:95a (vergoedingsrecht voor onderneming buiten de gemeenschap)
o Artikel 1:96 (verhaal tijdens huwelijk en vergoedingsrechten)
• Afdeling 1.7.2 – bestuur van de gemeenschap
o Artikel 1:97 (bestuur gemeenschapsgoederen)
• Afdeling 1.7.3 – ontbinding van de gemeenschap
o Artikel 1:99 (ontbinding van de gemeenschap)
o Artikel 1:100 (aandeel gemeenschap, draagplicht en verhaal)
o Artikel 1:102 (aansprakelijkheid voor en verhaal bij gemeenschapsschulden)
Titel 1.8 – Huwelijkse voorwaarden
• Afdeling 1.8.1 – huwelijkse voorwaarden in het algemeen
• Afdeling 1.8.2 – verrekenbedingen
o Artikel 1:132-140 (algemene regels voor verrekenbedingen)
o Artikel 1:141 (periodieke verrekenbedingen)
o Artikel 1:142 (finale verrekenbedingen)
Titel 1.9 – Ontbinding van het huwelijk
Titel 3.7 – De gemeenschap
• Afdeling 3.7.1: eenvoudige gemeenschap
o Artikel 3:166 (bestaan gemeenschap en aandeel)
o Artikel 3:170 (beschikkingsbevoegdheid gehele eigendom)
o Artikel 3:175 (beschikkingsbevoegdheid over eigen aandeel)
o Artikel 3:182-183 (begrip en wijze verdeling)
o Artikel 3:185 (verdeling door rechter)
o Artikel 3:186 (levering)
• Afdeling 3.7.2: bijzondere gemeenschap (ontbonden huwelijks-/GP gemeenschap)
o Artikel 3:190 (lex specialis beschikkingsbevoegdheid over eigen aandeel)
• Afdeling 3.7.3: nietige en vernietigbare verdelingen
o Artikel 3:195 (nietige verdeling)
o Artikel 3:196-200 (vernietigbare verdeling bij benadeling)
Geschreven door Shahram Malouki 2
,Week 1: Rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 1.6) – artikels
1:81 t/m 1:87
De toepassing van titel 1.6
In titel 1.6 zijn de algemene bepalingen voor de echtgenoten opgenomen. Titel 1.6 is dus van
toepassing op alle echtgenoten, ongeacht of zij in de wettelijke gemeenschap van goederen zijn
gehuwd (zowel nieuw als oud stelsel) of dat zij door middel van huwelijkse voorwaarden daarvan
zijn afgeweken. Daarnaast zijn de bepalingen uit titel 1.6 van dwingend recht. Er kan dus in
beginsel niet bij huwelijkse voorwaarden van deze titel worden afgeweken, tenzij anders volgt uit
een specifieke bepaling (zie art. 1:84 lid 3 en art. 1:87 lid 4).
Het huwelijk eindigt door de dood of echtscheiding (art. 1:149). De echtscheiding komt echter al
tot stand door de inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand (art. 1:163
lid 1 jo. 1:99). Vanaf het moment dat het verzoek tot echtscheiding wordt ingediend, is titel 1.6 dus
niet meer van toepassing.
Zorgplicht van echtgenoten (art. 1:81): “Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand
verschuldigd. Zij zijn verplicht elkander het nodige te verscha;en.”
• De beginselen ‘getrouwheid’ en ‘hulp en bijstand’ vormen voornamelijk ideële
verplichtingen, die in rechte niet kunnen worden afgedwongen. Met ‘getrouwheid’ wordt
bedoeld huwelijkstrouw. ‘Hulp en bijstand’ is de verplichting om elkaar terzijde te staan
(praktische hulp, voor elkaar zorgen).
• Met de term ‘het nodige verscha^en’ wordt de materiële verzorgingsplicht tussen
echtgenoten aangeduid, zoals de verplichting om levensonderhoud te verscha^en tijdens
het huwelijk. Die verplichting kan zo nodig in rechte worden afgedwongen.
Verzorging en opvoeding van kinderen (art. 1:82): “Echtgenoten zijn jegens elkaar verplicht de
tot het gezin behorende minderjarige kinderen te verzorgen en op te voeden en de kosten van die
verzorging en opvoeding te dragen.”
• De bepaling ziet uitsluitend op de verplichtingen die de ouders jegens elkaar hebben met
betrekking tot hun minderjarige kinderen. In art. 1:247, 1:392, 1:395 en 1:404 wordt de
verplichting behandeld die ouders hebben ten opzichte van hun kinderen.
• De zinsnede ‘tot het gezin behoren’ dient ruim te worden opgevat. Ook pleeg- en
stiefkinderen vallen onder die zinsnede. Van ‘tot het gezin behorende minderjarige
kinderen’ kan ook sprake zijn indien de minderjarige elders gaat wonen.
• De term ‘verzorgen en opvoeden’ strekt zich verder uit dan het (financieel) zorgdragen voor
onderhoud. Te denken valt aan bijvoorbeeld verpleging bij ziekte, zorg voor hygiëne en
dergelijke.
Informatieplicht van echtgenoten (art. 1:83): “Echtgenoten verscha;en elkaar desgevraagd
inlichtingen over het door hen gevoerde bestuur alsmede over de stand van hun goederen en
schulden.”
• Het gaat om inlichtingen, de echtgenoten zijn niet gehouden om rekening en
verantwoording af te leggen.
• De informatieplicht omvat niet alleen de goederen en schulden van de gemeenschap,
maar ook de privégoederen en schulden.
Geschreven door Shahram Malouki 3
, De kosten der huishouding: de draag- en fourneerplicht (art. 1:84) (intern)
Artikel 1:84 regelt de draag- en fourneerplicht voor de kosten der huishouding en vormt een
uitwerking van art. 1:81 (het nodige verscha^en). De regeling betreft enkel de interne verhouding
tussen de echtgenoten en dus niet de aansprakelijkheid ten opzichte van derden (dat laatste
wordt geregeld in art. 1:85).
Kosten der huishouding
Het begrip kosten der huishouding moet breed worden gezien: het gaat om de kosten die een
bepaald gezin moet maken om normaal te kunnen functioneren. Het begrip is ruimer dan het in
art. 1:85 genoemde begrip ‘‘verbintenissen aangegaan ten behoeve van de gewone gang van de
huishouding’. De kosten van de huishouding omvatten in ieder geval de uitgaven voor:
• De verzorging en opvoeding van de kinderen, waaronder begrepen die voor scholing;
• Huishouding, zoals dagelijkse boodschappen;
• Huisvesting, (incl. de rentebetalingen, maar niet de aflossingen);
• Premies voor verzekeringen;
• Medische behandelingen;
• Sport, vakantie en ontspanning;
• Belastingen.
Draagplicht (lid 1):
“De kosten der huishouding, daaronder begrepen de kosten van verzorging en opvoeding van de
kinderen, komen ten laste van het gemene inkomen van de echtgenoten en, voor zover dit
ontoereikend is, ten laste van hun eigen inkomens in evenredigheid daarvan; voor zover de
inkomens ontoereikend zijn, komen deze kosten ten laste van het gemene vermogen en, voor
zover ook dit ontoereikend is, ten laste van de eigen vermogens naar evenredigheid daarvan. Een
en ander geldt niet voor zover bijzondere omstandigheden zich er tegen verzetten.”
Lid 1 regelt de interne draagplicht (wie voelt het uiteindelijk in de portemonnee) wat betreft de
kosten van de huishouding. Uit de wet volgt dat de kosten van de huishouding ten laste komt van:
• Het gemene inkomen (50/50)
• Privé inkomen (evenredig)
• Gemene vermogen (50/50)
• Privé vermogen (evenredig)
Primair moeten de echtgenoten dus bijdragen uit het gezamenlijk inkomen. Als dat gezamenlijk
inkomen ontoereikend is, of er geen gemeenschappelijk inkomen is omdat partijen geen
huwelijksgemeenschap hebben, dan moet naar evenredigheid uit het privé-inkomen worden
bijgedragen. Pas als die inkomens ontoereikend zijn, worden de kosten bestreden uit het
gemeenschappelijke vermogen en als dat ontoereikend of afwezig is, uit het privévermogen, naar
evenredigheid daarvan. Uit de slotzin van lid 1 volgt dat in geval van bijzondere omstandigheden
afgeweken kan worden van deze trapsgewijze draagplicht.
Let op: indien sprake is van een koude uitsluiting, dan kom je dus niet toe aan het gemene
inkomen en het gemene vermogen.
Let op: inkomen kan ook uit vermogen afkomstig zijn (rente over spaargeld, huurinkomsten, etc.)
Geschreven door Shahram Malouki 4
