Samenvatting Aard, omvang,
schade
Tessa de Rooij
650356
2024-2025
,Probleem 1
Leerdoelen:
L.D.1.Wat zijn de lange- en korte termijn ontwikkelingen in
criminaliteit?
Eisner, From swords to words
Kleine samenvatting:
De afgelopen tien jaar is het idee dat Europa een eeuwenlange geschiedenis heeft doorgemaakt
Daling van het aantal moorden, onderbroken door terugkerende pieken en op verschillende niveaus
Snelheden in verschillende delen van het continent, werden algemeen erkend. Tot nu toe berustten de
verklaringen meestal op anekdotisch bewijs in grote lijnen gebaseerd op de theorie van Norbert Elias
over het ‘beschavingsproces’. De belangrijkste algemene theorie over grootschalige fluctuaties in
moordcijfers, de zelfcontroletheorie, biedt een breed scala aan hypothesen die kunnen worden getest
met rigoureuze kwantitatieve analyses. Een aantal indicatoren op macroniveau voor maatschappelijke
inspanningen om beleefdheid, zelfdiscipline en langzichtigheid te bevorderen zijn dat wel onderzocht
en lijken sterk geassocieerd te zijn met fluctuaties in de moordcijfers in de afgelopen zes eeuwen.
De grote daling in moorden was overal te vinden in West-Europa. In het begin waren het vooral
verschillende periode op verschillende locaties, waarbij het ging van de centra van de landen naar
meer uitgevlakte gebieden. Waarschijnlijk is alles gestart in de Late Middeleeuwen, maar is
waarschijnlijk toegenomen toen de industriële revolutie opkwam en er demografische veranderingen
kwamen.
Verklaring afname
De beste verklaring voor afname in moord in vroeg Europa = civilizing proces (Elias):
Europese samenlevingen hebben door de eeuwen heen een dynamiek doorgemaakt waarin gemiddelde
niveaus van zelfcontrole, standaarden van fatsoen en afschuw voor publieke vertoningen van
wreedheid toenamen. Gebrek aan zelfbeheersing en morele neutralisatie van geweld zijn sterke
risicofactoren voor gewelddadig gedrag op individueel niveau.
2 macrodynamieken die beschavingsproces bevorderen:
→ Waarom is het gebeurd? De meest invloedrijke theorie van Norbert Elias over de
beschavingsprocessen had een koppeling met de opkomst van beschaafd gedrag tot de dynamiek op
macroniveau van staatsopbouw en de veranderende structuur van sociale relaties. Elias zei dat er 2
macro dynamische aspecten waren die zorgden voor deze verandering:
1. De uitbreiding van de staat met zijn geweldsmonopolie
• Met de centralisering en monopolisering van de staatfuncties, werden sociale ruimten
steeds groter en minder gewelddadig.
• Dit proces startte met de transformatie van de elites van de ridderlijke
strijdersverenigingen van de middeleeuwen naar hovelingen, waar uitgebreide manieren
werden geleerd in plaats van vechten om het politieke succes te behalen. Hierdoor werden
sociale ruimtes steeds minder gewelddadig.
2. De uitbreiding van de markteconomie met de gevolgen daarvan voor de onderlinge
afhankelijkheid.
• Zelfcontrole bloeit in netwerken van functionele onderlinge afhankelijkheid
• Zelfcontrole was in dit proces zeer belangrijk.
,Notie van civilizing offences:
Bewuste en opzettelijke pogingen door machtige groepen om zogezegd immorele of onbeschaafde
gedragingen van ‘normale’ mensen te ondermijnen en om een leven van zelfcontrole, onthouding,
ordening en waardigheid te promoten. 5 belangrijke beschavingspogingen door de tijd heen:
1. Hofmakerij van de adel
2. Nieuwe monarchieën → absolute staten waarin dagelijkse gedragingen streng onder controle
werden gehouden
3. Keerpunt voor disciplinetechnieken van Europese elites
4. Victoriaanse periode kende ook disciplinetechnieken die beschaafdheid en zelfcontrole in het
oog hadden.
5. Jaren 1989 en 1990: nieuw disciplinair regime te zien op meerdere vlakken. Garlands analyses
suggereren een samenloop van verschuivingen in ideeën die een nieuw disciplinair regime
kunnen worden genoemd. Onder ander strafrechtsysteem en uitbreiding markt →
afhankelijkheid → meer respect.
Correlaten van de lange daling van het aantal moorden:
In dit artikel werd onderzoek gedaan naar relaties tussen trends in dodelijk geweld en geselecteerde
kwantitatieve indicatoren van langetermijnverandering in sociale controle en zelfbeheersing.
1. De pacificatie van de elite (600-1800)
• Het idee is dat individuen eerder geneigd zijn om te investeren in ‘long-sighted’
behaviour, zelfdiscipline te cultiveren en samen te werken met niet-familieleden
als ze leven in een staat waarin leven, ledematen en middelen van bestaan worden
beschermd. Is er kwantitatief bewijs dat een beweging naar stabiele
machtsstructuren begon boven aan de machtshiërarchie? Indicator hiervoor is de
proportie monarchen wiens macht prematuur eindigde als een resultaat van
verwijdering door moord. Het vermoorden van monarchen is relevant, omdat het
een indicator is van de pacificering van de elite, omdat de moordenaars meestal
mensen uit de kring van de monarch waren. Resultaat is in lijn met eerder
onderzoek waaruit bleek dat samenlevingen met veel interpersoonlijk geweld vaak
samenlevingen zijn waarin het recht om te regeren wordt betwist, elites
gewelddadige middelen gebruiken om toegang tot macht en middelen te krijgen en
machtsoverdracht de vorm aanneemt van gewelddadige verwijdering.
2. De verdwijning van het theater van horror (1200-1800)
• Overgang van strafmodel gebaseerd op primaat van het publiekelijk toebrengen van pijn
en lijden naar een model dat opsluiting gebruikt om discipline te bevorderen en hiermee
luiheid en schurken te bestrijden. Er is hier een sterke correlatie tussen aantal executies en
aantal moorden.
3. Boeken en de leesrevolutie (1450-1900)
• Opkomst van het boek is nauw verbonden met zelfdiscipline. Eerst was het iets van rijken,
tot de uitvinding van boekdrukkunst. Kloosters waarin de beheersing van hebzucht, van
lichamelijke begeerten en van eigenbelang de belangrijkste pijlers waren. Lees- en
schrijfvaardigheden werden voornamelijk aangeleerd in scholen → belangrijkste
producent van discipline en naleving. Ook werd te inhoud van de literatuur gelinkt aan
zelfcontrole. Tot slot zijn schrijven en lezen taken die zelfcontrole vereisen en trainen.
Elke 10% toename van boekproductie wordt geassocieerd in een daling van 3.4% van
de moordcijfers. Als de geletterdheid toeneemt, neemt aantal moorden af. Het is
correlatie, geen causaal verband. Populaties die kunnen lezen, hebben minder
gevechten. Maatschappijen waar de verspreiding van literatuur eerder op gang
kwam, hadden een eerdere daling van aantal moorden.
4. Bevordering van matiging en beheersing van alcoholgebruik (1850-2000)
• Alcohol zou er juist voor zorgen dat de zelfcontrole en discipline verloren gaat. Het
zorgde ervoor dat je ziek werd en het veroorzaakt irrationele schade aan zichzelf en aan
anderen. Soberheid, zuinigheid en zelfdiscipline karakteriseren de echte man.
, • Substantiële correlatie tussen alcoholtrend en moordcijfers. Afname van
alcoholconsumptie moet worden gezien as onderdeel van een wijder civilisatieproces dat
zich richtte op gedrag thuis en in het publiek.
5. Zelfcontrole verlies en teruggevonden? (1950-2010)
• Seks, drugs en narcisme.
• Is er bewijs dat gewelddadige criminaliteit explodeerde in de jaren 60 doordat
culturele verandering de zelfcontrole ondermijnde en een hernieuwde empathie
voor zelfcontrole stabiliseerde en criminaliteit terugdrong sinds de jaren 90?
• Woorden die groei in criminaliteit veroorzaken: seks, drugs en narcisme.
• Woorden die relateren aan zelfcontrole: schaamte, vriendelijkheid en goede
manieren, eerlijkheid en gewetensvol.
• Tot slot woorden die elementen van de controlecultuur samenvatten: CCTV
(ticlosed-circuit television), zero tolerance en woedebeheersing.
Drie conclusies op basis van de 5 indicatoren:
1. Een verandering naar hedonistische verwachtingen in 60,70 en 80, en een
terugkeer naar meer traditioneel in 90 en 00.
2. Link tussen culturele verandering en moordcijfers.
3. Goede correspondentie tussen begin van afname criminaliteit en verspreiding
CCTV, zero tolerance en focus op woedebeheersing.
Conclusie:
Het is nog altijd lastig om aan te wijzen waardoor de daling van de jaren 90 is ontstaan. Verschillende
indicatoren kunnen gepresenteerd worden als hiërarchie van eisen die nodig zijn om in samenleving
pacifistisch gedrag te bevorderen:
- Staat met politiek en cultureel systeem waarin mensen elkaar minder snel vermoorden
- Opkomst van vrediger strafrechtsysteem dat volgens regels en voorspelbaar loopt
- Socialer en gedisciplineerd beleid dat ingrijpen in het dagelijks leven mogelijk maakt en
gedrag en ingoede banen leiden tot meer gereguleerd en norm-aanvaardend gedrag.
- Middelen voor ontwikkeling in plaats van moorden door verspreiding ban lees- en
schrijfvaardigheid.
Vertekeningen Eisner
- Niet alle data zijn compleet & erg overschatten en onderschatten
- Veel data over rechtszaken, maar alleen bij identificatie van verdachte kwam
rechtszaak
- Opkomst van genezing = mensen zouden geweld tegenwoordig wel overleven
- Andere structuren van leeftijd = meer jongeren volgens Age Crime Curve dus meer
criminaliteit
→ Zie de kritiekpunten van Schwerhoff
Verschil tussen Eisner en Mann
- Eiser zegt wel dat het aantal moorden is afgenomen door vijf variabelen door
controlecultuur kunnen mensen zich meer beheersen (beschavingsproces van Elias)
verandering van normen, waarden en controle waardoor men niet zelf achter persoon
aan gaat maar dit door derden laat oplossen kortom: meer controle over jezelf
- Mann zegt dat interpersoonlijk geweld wel is afgenomen, maar de oorlog niet want
deze is slechts getransformeerd
schade
Tessa de Rooij
650356
2024-2025
,Probleem 1
Leerdoelen:
L.D.1.Wat zijn de lange- en korte termijn ontwikkelingen in
criminaliteit?
Eisner, From swords to words
Kleine samenvatting:
De afgelopen tien jaar is het idee dat Europa een eeuwenlange geschiedenis heeft doorgemaakt
Daling van het aantal moorden, onderbroken door terugkerende pieken en op verschillende niveaus
Snelheden in verschillende delen van het continent, werden algemeen erkend. Tot nu toe berustten de
verklaringen meestal op anekdotisch bewijs in grote lijnen gebaseerd op de theorie van Norbert Elias
over het ‘beschavingsproces’. De belangrijkste algemene theorie over grootschalige fluctuaties in
moordcijfers, de zelfcontroletheorie, biedt een breed scala aan hypothesen die kunnen worden getest
met rigoureuze kwantitatieve analyses. Een aantal indicatoren op macroniveau voor maatschappelijke
inspanningen om beleefdheid, zelfdiscipline en langzichtigheid te bevorderen zijn dat wel onderzocht
en lijken sterk geassocieerd te zijn met fluctuaties in de moordcijfers in de afgelopen zes eeuwen.
De grote daling in moorden was overal te vinden in West-Europa. In het begin waren het vooral
verschillende periode op verschillende locaties, waarbij het ging van de centra van de landen naar
meer uitgevlakte gebieden. Waarschijnlijk is alles gestart in de Late Middeleeuwen, maar is
waarschijnlijk toegenomen toen de industriële revolutie opkwam en er demografische veranderingen
kwamen.
Verklaring afname
De beste verklaring voor afname in moord in vroeg Europa = civilizing proces (Elias):
Europese samenlevingen hebben door de eeuwen heen een dynamiek doorgemaakt waarin gemiddelde
niveaus van zelfcontrole, standaarden van fatsoen en afschuw voor publieke vertoningen van
wreedheid toenamen. Gebrek aan zelfbeheersing en morele neutralisatie van geweld zijn sterke
risicofactoren voor gewelddadig gedrag op individueel niveau.
2 macrodynamieken die beschavingsproces bevorderen:
→ Waarom is het gebeurd? De meest invloedrijke theorie van Norbert Elias over de
beschavingsprocessen had een koppeling met de opkomst van beschaafd gedrag tot de dynamiek op
macroniveau van staatsopbouw en de veranderende structuur van sociale relaties. Elias zei dat er 2
macro dynamische aspecten waren die zorgden voor deze verandering:
1. De uitbreiding van de staat met zijn geweldsmonopolie
• Met de centralisering en monopolisering van de staatfuncties, werden sociale ruimten
steeds groter en minder gewelddadig.
• Dit proces startte met de transformatie van de elites van de ridderlijke
strijdersverenigingen van de middeleeuwen naar hovelingen, waar uitgebreide manieren
werden geleerd in plaats van vechten om het politieke succes te behalen. Hierdoor werden
sociale ruimtes steeds minder gewelddadig.
2. De uitbreiding van de markteconomie met de gevolgen daarvan voor de onderlinge
afhankelijkheid.
• Zelfcontrole bloeit in netwerken van functionele onderlinge afhankelijkheid
• Zelfcontrole was in dit proces zeer belangrijk.
,Notie van civilizing offences:
Bewuste en opzettelijke pogingen door machtige groepen om zogezegd immorele of onbeschaafde
gedragingen van ‘normale’ mensen te ondermijnen en om een leven van zelfcontrole, onthouding,
ordening en waardigheid te promoten. 5 belangrijke beschavingspogingen door de tijd heen:
1. Hofmakerij van de adel
2. Nieuwe monarchieën → absolute staten waarin dagelijkse gedragingen streng onder controle
werden gehouden
3. Keerpunt voor disciplinetechnieken van Europese elites
4. Victoriaanse periode kende ook disciplinetechnieken die beschaafdheid en zelfcontrole in het
oog hadden.
5. Jaren 1989 en 1990: nieuw disciplinair regime te zien op meerdere vlakken. Garlands analyses
suggereren een samenloop van verschuivingen in ideeën die een nieuw disciplinair regime
kunnen worden genoemd. Onder ander strafrechtsysteem en uitbreiding markt →
afhankelijkheid → meer respect.
Correlaten van de lange daling van het aantal moorden:
In dit artikel werd onderzoek gedaan naar relaties tussen trends in dodelijk geweld en geselecteerde
kwantitatieve indicatoren van langetermijnverandering in sociale controle en zelfbeheersing.
1. De pacificatie van de elite (600-1800)
• Het idee is dat individuen eerder geneigd zijn om te investeren in ‘long-sighted’
behaviour, zelfdiscipline te cultiveren en samen te werken met niet-familieleden
als ze leven in een staat waarin leven, ledematen en middelen van bestaan worden
beschermd. Is er kwantitatief bewijs dat een beweging naar stabiele
machtsstructuren begon boven aan de machtshiërarchie? Indicator hiervoor is de
proportie monarchen wiens macht prematuur eindigde als een resultaat van
verwijdering door moord. Het vermoorden van monarchen is relevant, omdat het
een indicator is van de pacificering van de elite, omdat de moordenaars meestal
mensen uit de kring van de monarch waren. Resultaat is in lijn met eerder
onderzoek waaruit bleek dat samenlevingen met veel interpersoonlijk geweld vaak
samenlevingen zijn waarin het recht om te regeren wordt betwist, elites
gewelddadige middelen gebruiken om toegang tot macht en middelen te krijgen en
machtsoverdracht de vorm aanneemt van gewelddadige verwijdering.
2. De verdwijning van het theater van horror (1200-1800)
• Overgang van strafmodel gebaseerd op primaat van het publiekelijk toebrengen van pijn
en lijden naar een model dat opsluiting gebruikt om discipline te bevorderen en hiermee
luiheid en schurken te bestrijden. Er is hier een sterke correlatie tussen aantal executies en
aantal moorden.
3. Boeken en de leesrevolutie (1450-1900)
• Opkomst van het boek is nauw verbonden met zelfdiscipline. Eerst was het iets van rijken,
tot de uitvinding van boekdrukkunst. Kloosters waarin de beheersing van hebzucht, van
lichamelijke begeerten en van eigenbelang de belangrijkste pijlers waren. Lees- en
schrijfvaardigheden werden voornamelijk aangeleerd in scholen → belangrijkste
producent van discipline en naleving. Ook werd te inhoud van de literatuur gelinkt aan
zelfcontrole. Tot slot zijn schrijven en lezen taken die zelfcontrole vereisen en trainen.
Elke 10% toename van boekproductie wordt geassocieerd in een daling van 3.4% van
de moordcijfers. Als de geletterdheid toeneemt, neemt aantal moorden af. Het is
correlatie, geen causaal verband. Populaties die kunnen lezen, hebben minder
gevechten. Maatschappijen waar de verspreiding van literatuur eerder op gang
kwam, hadden een eerdere daling van aantal moorden.
4. Bevordering van matiging en beheersing van alcoholgebruik (1850-2000)
• Alcohol zou er juist voor zorgen dat de zelfcontrole en discipline verloren gaat. Het
zorgde ervoor dat je ziek werd en het veroorzaakt irrationele schade aan zichzelf en aan
anderen. Soberheid, zuinigheid en zelfdiscipline karakteriseren de echte man.
, • Substantiële correlatie tussen alcoholtrend en moordcijfers. Afname van
alcoholconsumptie moet worden gezien as onderdeel van een wijder civilisatieproces dat
zich richtte op gedrag thuis en in het publiek.
5. Zelfcontrole verlies en teruggevonden? (1950-2010)
• Seks, drugs en narcisme.
• Is er bewijs dat gewelddadige criminaliteit explodeerde in de jaren 60 doordat
culturele verandering de zelfcontrole ondermijnde en een hernieuwde empathie
voor zelfcontrole stabiliseerde en criminaliteit terugdrong sinds de jaren 90?
• Woorden die groei in criminaliteit veroorzaken: seks, drugs en narcisme.
• Woorden die relateren aan zelfcontrole: schaamte, vriendelijkheid en goede
manieren, eerlijkheid en gewetensvol.
• Tot slot woorden die elementen van de controlecultuur samenvatten: CCTV
(ticlosed-circuit television), zero tolerance en woedebeheersing.
Drie conclusies op basis van de 5 indicatoren:
1. Een verandering naar hedonistische verwachtingen in 60,70 en 80, en een
terugkeer naar meer traditioneel in 90 en 00.
2. Link tussen culturele verandering en moordcijfers.
3. Goede correspondentie tussen begin van afname criminaliteit en verspreiding
CCTV, zero tolerance en focus op woedebeheersing.
Conclusie:
Het is nog altijd lastig om aan te wijzen waardoor de daling van de jaren 90 is ontstaan. Verschillende
indicatoren kunnen gepresenteerd worden als hiërarchie van eisen die nodig zijn om in samenleving
pacifistisch gedrag te bevorderen:
- Staat met politiek en cultureel systeem waarin mensen elkaar minder snel vermoorden
- Opkomst van vrediger strafrechtsysteem dat volgens regels en voorspelbaar loopt
- Socialer en gedisciplineerd beleid dat ingrijpen in het dagelijks leven mogelijk maakt en
gedrag en ingoede banen leiden tot meer gereguleerd en norm-aanvaardend gedrag.
- Middelen voor ontwikkeling in plaats van moorden door verspreiding ban lees- en
schrijfvaardigheid.
Vertekeningen Eisner
- Niet alle data zijn compleet & erg overschatten en onderschatten
- Veel data over rechtszaken, maar alleen bij identificatie van verdachte kwam
rechtszaak
- Opkomst van genezing = mensen zouden geweld tegenwoordig wel overleven
- Andere structuren van leeftijd = meer jongeren volgens Age Crime Curve dus meer
criminaliteit
→ Zie de kritiekpunten van Schwerhoff
Verschil tussen Eisner en Mann
- Eiser zegt wel dat het aantal moorden is afgenomen door vijf variabelen door
controlecultuur kunnen mensen zich meer beheersen (beschavingsproces van Elias)
verandering van normen, waarden en controle waardoor men niet zelf achter persoon
aan gaat maar dit door derden laat oplossen kortom: meer controle over jezelf
- Mann zegt dat interpersoonlijk geweld wel is afgenomen, maar de oorlog niet want
deze is slechts getransformeerd
