Werken met mensen met een fysieke
beperking & ouderenzorg
1 mensen met een fysieke beperking
1.1 Begripsomschrijving
= personen met moeilijkheden op lichamelijk vlak, hun bewegingsmogelijkheden zijn
in min of meerdere mate beperkt. Deze moeilijkheden (letsels, stoornissen)
belemmeren hen in hun ontwikkeling en in hun leven op diverse vlakken.
Mono = aandoening van één ledemaat
Para = aandoening van 2 benen
Hemi = één lichaamshelft
Tri = aandoening van 3 ledematen
Tetra/ quadri = aandoening van vier ledematen
+
Parese = een gedeeltelijke verlamming van het ledemaat
Plegie = een volledige verlamming van het ledemaat
1.2 Uitingsvormen
1.2.1 Bewegingsstoornissen
Spasticiteit
Een spasme = een overmatig sterke spanning van de spieren met als gevolg dat de
persoon zich niet kan bewegen zoals hij zelf zou willen.
Kenmerken :
→ Kramptoestand
→ Gericht bewegen is onmogelijk + abnormale reflexen
→ Spieren van tong, mond, has, oog verstoord
→ Aanleiding tot misvormingen en spierverkortingen
Athetose & Ataxie
Wisselende spierspanning en coördinatiestoornissen
Cerebrale parese of hersenverlamming
,= is veroorzaakt door een beschadiging van de hersencentra die in hoofdzaak
verantwoordelijk zijn voor de motorische controle en houding.
Gevolg:
→ Spieren verlamd
→ Bewegingen zijn ongedoseerd, hoekig, stijf, langzaam of te snel
→ Komt in de eerste levensjaren tot uiting
→ Stoornis is blijvend, geen progressieve aandoening
→ Stoornissen in intelligentie, de spraak, het gehoor, gezichtsvermogen →
afhankelijk v/d plaats van het hersenletsel
1.2.2 Stoornissen in het ruggenmerg
C1-C8: Cervicale zenuwen
→ Nek, schouders, armen, handen
D1-D12: Dorsale zenuwen
→ Borstspieren
→ Buik, onderrug en heupen
L1-L6: Lumbale spieren
→ Heupen, benen, knieën en voeten
S1-S5: Sarcale zenuwen
→ Darm- en blaasfunctie
→ Seksuele functie
Spina bifida
= aangeboren afwijking van ruggenmerg en wervelkolom
Mogelijke gevolgen:
→ Verlamming v/d onderste ledematen
→ Verlamming v/d gevoelszenuw
→ Hydrocefalie
→ Dwangtoestanden v/d gewrichten
→ Incontinentie
→ Seksuele stoornissen
Dwarslaesie
= ruggenmerg op bepaald niveau onderbroken / verworven beperking
, Gevolgen:
→ Verlamming v/d onderste/bovenste ledematen
→ Verlamming v/d gevoelszenuwen
→ Incontinentie
→ Seksuele problemen
Geen gevolgen:
→ Intelligentie
→ Gezichts- en gehoorvermogen
1.2.3 Stoornissen in het centraal zenuwstelsel
Poliomyelitis of kinderverlamming
Oorzaak:
→ Virusinfectie in hersenstam en ruggenmerg
Gevolg:
→ Verlammingsverschijnselen onderste ledematen
Komt niet meer voor in België (verplichte vaccinatie)
Multiple sclerose of MS
= ontstaat door infecties die het myelineweefsel (isolatielaag) van de zenuwvezel
aantasten
→ Chronische en progressieve ziekte, wisselvallig verloop
Meest voorkomende symptonen:
→ Gezichtstoornissen
→ Evenwichts- en coördinatiestoornissen
→ Motorische verschijnselen (krachtvermindering, spasticiteit & verlamming)
→ Verlamming
→ Gevoelsstoornissen (spanningsgevoel rond de ledematen, verlies van warmte-,
koude of pijngevoel
→ Vestibulaire stoornissen (draaierigheid, braken)
→ Urinaire stoornissen (incontinentie)
→ Seksuele stoornissen (impotentie)
→ Mentale stoornissen (soms euforie, depressie, prikkelbaarheid,
geheugenverlies)
beperking & ouderenzorg
1 mensen met een fysieke beperking
1.1 Begripsomschrijving
= personen met moeilijkheden op lichamelijk vlak, hun bewegingsmogelijkheden zijn
in min of meerdere mate beperkt. Deze moeilijkheden (letsels, stoornissen)
belemmeren hen in hun ontwikkeling en in hun leven op diverse vlakken.
Mono = aandoening van één ledemaat
Para = aandoening van 2 benen
Hemi = één lichaamshelft
Tri = aandoening van 3 ledematen
Tetra/ quadri = aandoening van vier ledematen
+
Parese = een gedeeltelijke verlamming van het ledemaat
Plegie = een volledige verlamming van het ledemaat
1.2 Uitingsvormen
1.2.1 Bewegingsstoornissen
Spasticiteit
Een spasme = een overmatig sterke spanning van de spieren met als gevolg dat de
persoon zich niet kan bewegen zoals hij zelf zou willen.
Kenmerken :
→ Kramptoestand
→ Gericht bewegen is onmogelijk + abnormale reflexen
→ Spieren van tong, mond, has, oog verstoord
→ Aanleiding tot misvormingen en spierverkortingen
Athetose & Ataxie
Wisselende spierspanning en coördinatiestoornissen
Cerebrale parese of hersenverlamming
,= is veroorzaakt door een beschadiging van de hersencentra die in hoofdzaak
verantwoordelijk zijn voor de motorische controle en houding.
Gevolg:
→ Spieren verlamd
→ Bewegingen zijn ongedoseerd, hoekig, stijf, langzaam of te snel
→ Komt in de eerste levensjaren tot uiting
→ Stoornis is blijvend, geen progressieve aandoening
→ Stoornissen in intelligentie, de spraak, het gehoor, gezichtsvermogen →
afhankelijk v/d plaats van het hersenletsel
1.2.2 Stoornissen in het ruggenmerg
C1-C8: Cervicale zenuwen
→ Nek, schouders, armen, handen
D1-D12: Dorsale zenuwen
→ Borstspieren
→ Buik, onderrug en heupen
L1-L6: Lumbale spieren
→ Heupen, benen, knieën en voeten
S1-S5: Sarcale zenuwen
→ Darm- en blaasfunctie
→ Seksuele functie
Spina bifida
= aangeboren afwijking van ruggenmerg en wervelkolom
Mogelijke gevolgen:
→ Verlamming v/d onderste ledematen
→ Verlamming v/d gevoelszenuw
→ Hydrocefalie
→ Dwangtoestanden v/d gewrichten
→ Incontinentie
→ Seksuele stoornissen
Dwarslaesie
= ruggenmerg op bepaald niveau onderbroken / verworven beperking
, Gevolgen:
→ Verlamming v/d onderste/bovenste ledematen
→ Verlamming v/d gevoelszenuwen
→ Incontinentie
→ Seksuele problemen
Geen gevolgen:
→ Intelligentie
→ Gezichts- en gehoorvermogen
1.2.3 Stoornissen in het centraal zenuwstelsel
Poliomyelitis of kinderverlamming
Oorzaak:
→ Virusinfectie in hersenstam en ruggenmerg
Gevolg:
→ Verlammingsverschijnselen onderste ledematen
Komt niet meer voor in België (verplichte vaccinatie)
Multiple sclerose of MS
= ontstaat door infecties die het myelineweefsel (isolatielaag) van de zenuwvezel
aantasten
→ Chronische en progressieve ziekte, wisselvallig verloop
Meest voorkomende symptonen:
→ Gezichtstoornissen
→ Evenwichts- en coördinatiestoornissen
→ Motorische verschijnselen (krachtvermindering, spasticiteit & verlamming)
→ Verlamming
→ Gevoelsstoornissen (spanningsgevoel rond de ledematen, verlies van warmte-,
koude of pijngevoel
→ Vestibulaire stoornissen (draaierigheid, braken)
→ Urinaire stoornissen (incontinentie)
→ Seksuele stoornissen (impotentie)
→ Mentale stoornissen (soms euforie, depressie, prikkelbaarheid,
geheugenverlies)
