Contractenrecht samenvatting Universiteit van Amsterdam, 2020-2021
WEEK 1 INLEIDING TOT HET CONTRACTENRECHT
Overgang op grond van o.a. overdracht (art. 3:84 BW) vereisten:
Stap 1 Levering
Stap 2 Door een beschikkingsbevoegde (tenzij bescherming art. 3:86 Bw)
Stap 3 Geldige titel
Beginselen
Contractsvrijheid iedereen vrij kiezen met wie/waarover contracteren (uitzondering 3:40)
Pacta sunt servanda afspraak = afspraak (uitzondering: handelingsonbekwaam, wilsgebrek, AV,
r&b, consumentenkoop & wettelijke bedenktermijn)
Relativiteit in beginsel schept een overeenkomst enkel rechten en plichten voor hen
die partij zijn bij de overeenkomst (dus niet voor derden)
Rechtshandeling handeling gericht op rechtsgevolg, 3:33 BW (OD = nooit rechtshandeling
Overeenkomst meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of
meer andere een verbintenis aangaan (6:213)
Totstandkoming van een overeenkomst
Art. 6:217 Bw: aanbod en aanvaarding
Art. 3:33 Bw: wil en verklaring moeten overeenkomen
Art. 3:37 lid 3 Bw: Verklaring werking als persoon heeft bereikt (ontvangsttheorie)
Art. 3:37 lid 1 Bw: Verklaring in beginsel vormvrij (uitzondering: art. 7:2 Bw)
Art. 6:221 Bw: een schriftelijk aanbod moet binnen redelijke termijn worden aanvaard, een
mondeling aanbod direct. Alleen anders als aanbod een termijn voor aanvaarding inhoudt of
onherroepelijkheid ervan op andere wijze uit het aanbod volgt (6:219 lid 1)
Aanbod
Art. 6:227 Bw -> moet voldoende bepaalbaar zijn, wanneer de kernprestaties niet duidelijk zijn is
het geen aanbod maar een uitnodiging tot onderhandelen
Art. 6:225 lid 1 Bw -> een van het aanbod afwijkende aanvaarding geldt als een nieuw aanbod
Aanbod verliest zijn kracht door:
Tijdsverloop
- Termijn gesteld: verstrijken termijn
- Anders: art. 6:221 lid 1 (mondeling meteen, schriftelijk redelijke termijn)
Verwerping (art. 6:221 lid 2)
Herroeping (art. 6:219 lid 1)
Wilsvertrouwensleer
I.b. gerechtvaardigd vertrouwen dat wil en verklaring overeenstemmen (art. 3:33 jo. 3:35 Bw)
Optie 1 Geestelijke stoornis (art. 3:34 3:35 jo. 3:11)
Optie 2 Misverstand
- Verspreking/ verschrijving (art. 3:35 jo. 3:11 Bw)
- Onjuist overgebracht door communicatiemiddel of bode (3:37 lid 4)
- Ontvangst door een door de afzender niet bedoeld persoon (afdwaling)
- Verschillende opvattingen door de partijen vanwege dubbelzinnig
woordgebruik (oneigenlijke dwaling)
HR Bunde/Erckens gebruiken (pas toe op beide partijen)
Stap 1 Welke betekenis lag meer voor de hand?
Stap 2 Had de uitdrukking een vaststaande technische betekenis, en zo ja kende de partij die
niet van deze betekenis is uitgegaan, deze betekenis wel?
Stap 3 Heeft partij zich door deskundige bij laten staan en de andere partij hierover ingelicht?
, Stap 4 Zou de betekenis die een van de partijen aan de uitdrukking toekende leiden tot een
resultaat dat niet goed zou rijmen met wat de overeenkomst beoogde?
Intrekking en herroeping
Intrekking (art. 3:37 lid 5 BW) Herroeping (art. 6:219 BW)
Hoe Nieuwe verklaring Nieuwe verklaring
Wanneer effect Ontvangst gelijk met / eerder Ontvangst voor aanbod aanvaard én;
dan de eerste verklaring. - Aanvaardingsverklaring nog niet
verzonden (lid 2)
- En aanbod niet onherroepelijk (lid 1)
Voordat het aanbod is Nadat het aanbod is aangekomen (6:219)
aangekomen (ontvangstheorie) voor verzending van de aanvaarding
(verzendtheorie)
Gevolg Verklaring komt niet tot stand (Geldig tot stand gekomen) aanbod
Er is nooit een aanbod geweest vervalt.
Tenzij: onherroepelijk (degene die aanbod doet kan zelf bepalen dat het aanbod onherroepelijk is)
- Aanbod geldt tot ‘1 maart’ (art. 6:219 lid 1 Bw)
- ‘Optie’ (art. 6:219 lid 3 Bw)
Altijd eerst kijken of je kunt intrekken en daarna pas of je kunt herroepen.
Vertegenwoordiging: volmacht (art. 3:60 Bw)
1 In naam van de principaal handelen
“In naam van”
1. Handelen in hoedanigheid vertegenwoordiger (wil niet zelf gebonden worden)
2. Zich gedragen als vertegenwoordiger
3. Kenbaarheid van vertegenwoordiging voor derde
2 Binnen de grenzen van de bevoegdheid
Aan eisen voldaan: volmachtgever raakt gebonden aan de overeenkomst, art. 3:66 lid 1 Bw
Directe vertegenwoordiging: in naam van achterman.
Middellijke vertegenwoordiging: tussenpersoon handelt in eigen naam en wordt zelf partij bij ovk.
Wanneer niet is voldaan (buiten de grenzen): de volmachtgever is niet gebonden tenzij:
Stap 1 Hij bekrachtigd (art. 3:69 jo. 3:37 lid 1 en lid 3 Bw)
Stap 2 Schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid is en dus vertrouwen van de wederpartij,
art. 3:61 lid 2 (derdenbescherming) – ING/Bera Holding. Vereisten:
1. Gehandeld in naam van de ander - HR Kribbenbijter
2. Vertrouwen op volmacht
3. Gerechtvaardigd vertrouwen (mocht hij hier ook op vertrouwen?)
4. Toerekening gedraging aan achterman (vertrouwen door toedoen van
volmachtgever, niet door tussenpersoon, zijn ontstaan door verklaring/
gedraging van de volmachtgever) – HR Felix/Aruba & HR ING/Bera
ZO JA: Toch binding achterman, art. 3:61 lid 2 Bw
ZO NEE: Geen geldige overeenkomst, pseudo-vertegenwoordiger raakt gebonden/aansprakelijk
voor positieve contractsbelang (art. 3:70 BW).
Indien Tussenpersoon moet schadevergoeding betalen alsof ovk was gesloten.
wel 1-3
Lastgeving (art. 7:414 BW)
Stap 1 Overeenkomst van opdracht
Stap 2 Waarbij de lasthebber zich verbindt (verplichting)
Stap 3 Een of meer rechtshandelingen te verrichten
Stap 4 Voor rekening van lastgever (in naam van lastgever/ in eigen naam)
, WEEK 2 NIETIGHEDEN EN VERNIETIGBAARHEDEN
Nietig art. 3:40 Bw Vernietigbaar art. 3:49 e.v. Bw
Rechtshandeling door inhoud, strekking of vorm Ovk is geldig en werkend, tenzij beroep op
i.s.m. wet/goede zeden/openbare orde vernietigingsgrond slaagt.
Rechtsgevolg: ovk = niet geldig Terugwerkende kracht (art. 3:53)
Waaraan wordt getoetst Vernietigingsgronden:
- Wet (art. 3:40 lid 2 Bw) - Handelingsonbekwaamheid
- Goede zeden (art. 3:40 lid 1 Bw) - Wilsgebreken
- Openbare orde (art. 3:40 lid 1 Bw) - Algemene voorwaarden
- R&B (art. 6:2 lid 2 & 6:248 lid 2)
Gevolg indien reeds gepresteerd is, uitgangspunt: onverschuldigde betaling (art. 6:203 Bw)
Uitzondering 1: ongedaanmaking niet mogelijk, schadevergoeding via toerekenbare
tekortkoming (Art. 6:74 Bw)
Uitzondering 2: ongedaanmaking onmogelijk waarde vergoeding indien redelijk.
Partiële nietigheid: art. 3:41 Bw, slechts een deel van de ovk, rest blijft in stand.
Handelingsonbekwaamheid: minderjarige (wilsontbrek)
Stap 1 Is er sprake van een overeenkomst? (art. 6:217 Bw)
Stap 2 Is er sprake van een minderjarige? (art. 1:233 Bw)
Stap 3 Minderjarigen i.b. onbekwaam voor rechtshandelingen (art. 3:32 lid 1 jo 1:234 lid 1)
Stap 4 Rechtshandeling i.b. vernietigbaar (art. 3:32 lid 2 Bw)
Stap 5 - Toestemming wettelijke vertegenwoordiger (art. 1:234 lid 1 j.o. lid 2 Bw)
TENZIJ: - Wet bepaalt dat minderjarigen deze handeling mogen verrichten
- Normale rechtshandeling voor deze leeftijd art. 1:234 lid 3 Bw)
Verkoper kan bij art. 3:32 Bw geen beroep doen op art. 3:35 Bw
Vernietiging heeft terugwerkende kracht (art. 3:49 j.o. 3:53 Bw), minderjarige heeft het geld
onverschuldigd betaald (art. 6:203 j.o. art. 5:2 Bw)
Minderjarige moet bedrag volledig terugkrijgen tenzij hij of zijn wettelijke vertegenwoordiger
(ouder art. 1:253i of voogd 1:337) hier werkelijk voordeel van heeft gekregen (art. 6:209 Bw)
Handelingsonbekwaamheid: onder curatele (wilsontbrek)
Stap 1 Onder curatele gestelden zijn in beginsel handelingsonbekwaam (art. 1:381 lid 2) tenzij:
Stap 2 Gehandeld met toestemming wettelijk vertegenwoordiger (art. 1:381 lid 3); of
Stap 3 Geld voor levensonderhoud overeenkomstig dit doel wordt gebruikt (art. 1:381 lid 5)
Geen bescherming vertrouwen wederpartij, want curatele is kenbaar in curateleregister
Wilsgebrek: dwaling art. 6:228 Bw
Stap 1 Verkeerde voorstelling van essentiële kenmerken (eigenschap/omstandigheid)
Stap 2 Causaliteit dwaling en sluiten van de overeenkomst
Stap 3 Kenbaarheid van voorwaarde (1) en (2)
Stap 4 Sprake van een van de 3 limitatieve dwalingssituaties
a) Mededeling wederpartij (HR Baris/Riezenkamp) (onderzoeksplicht dwalende
eindig waar hij op serieuze mededeling van de wederpartij mag vertrouwen)
b) Zwijgen wederpartij (HR Offringa/Vinck) (wederpartij heeft relevante informatie
niet verteld en weet dat deze informatie van belang is = spreekplicht)
c) Wederzijdse dwaling (HR Schirmeister/ De Heus)
Stap 5 Tenzij dwaling voor rekening dwalende (art. 6:228 lid 2)
a) Toekomstige omstandigheden, HR Marktcafé
b) Aard overeenkomst (m.n. bij kanskarakter), HR Van Lanschot/Bink
c) Verkeersopvattingen, HR Kantharos van Stevensweert
Voldaan aan vereisten: dwalende kan vernietigen (art. 6:228 lid 1 jo. 3:53 jo. 6:203 Bw)
WEEK 1 INLEIDING TOT HET CONTRACTENRECHT
Overgang op grond van o.a. overdracht (art. 3:84 BW) vereisten:
Stap 1 Levering
Stap 2 Door een beschikkingsbevoegde (tenzij bescherming art. 3:86 Bw)
Stap 3 Geldige titel
Beginselen
Contractsvrijheid iedereen vrij kiezen met wie/waarover contracteren (uitzondering 3:40)
Pacta sunt servanda afspraak = afspraak (uitzondering: handelingsonbekwaam, wilsgebrek, AV,
r&b, consumentenkoop & wettelijke bedenktermijn)
Relativiteit in beginsel schept een overeenkomst enkel rechten en plichten voor hen
die partij zijn bij de overeenkomst (dus niet voor derden)
Rechtshandeling handeling gericht op rechtsgevolg, 3:33 BW (OD = nooit rechtshandeling
Overeenkomst meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of
meer andere een verbintenis aangaan (6:213)
Totstandkoming van een overeenkomst
Art. 6:217 Bw: aanbod en aanvaarding
Art. 3:33 Bw: wil en verklaring moeten overeenkomen
Art. 3:37 lid 3 Bw: Verklaring werking als persoon heeft bereikt (ontvangsttheorie)
Art. 3:37 lid 1 Bw: Verklaring in beginsel vormvrij (uitzondering: art. 7:2 Bw)
Art. 6:221 Bw: een schriftelijk aanbod moet binnen redelijke termijn worden aanvaard, een
mondeling aanbod direct. Alleen anders als aanbod een termijn voor aanvaarding inhoudt of
onherroepelijkheid ervan op andere wijze uit het aanbod volgt (6:219 lid 1)
Aanbod
Art. 6:227 Bw -> moet voldoende bepaalbaar zijn, wanneer de kernprestaties niet duidelijk zijn is
het geen aanbod maar een uitnodiging tot onderhandelen
Art. 6:225 lid 1 Bw -> een van het aanbod afwijkende aanvaarding geldt als een nieuw aanbod
Aanbod verliest zijn kracht door:
Tijdsverloop
- Termijn gesteld: verstrijken termijn
- Anders: art. 6:221 lid 1 (mondeling meteen, schriftelijk redelijke termijn)
Verwerping (art. 6:221 lid 2)
Herroeping (art. 6:219 lid 1)
Wilsvertrouwensleer
I.b. gerechtvaardigd vertrouwen dat wil en verklaring overeenstemmen (art. 3:33 jo. 3:35 Bw)
Optie 1 Geestelijke stoornis (art. 3:34 3:35 jo. 3:11)
Optie 2 Misverstand
- Verspreking/ verschrijving (art. 3:35 jo. 3:11 Bw)
- Onjuist overgebracht door communicatiemiddel of bode (3:37 lid 4)
- Ontvangst door een door de afzender niet bedoeld persoon (afdwaling)
- Verschillende opvattingen door de partijen vanwege dubbelzinnig
woordgebruik (oneigenlijke dwaling)
HR Bunde/Erckens gebruiken (pas toe op beide partijen)
Stap 1 Welke betekenis lag meer voor de hand?
Stap 2 Had de uitdrukking een vaststaande technische betekenis, en zo ja kende de partij die
niet van deze betekenis is uitgegaan, deze betekenis wel?
Stap 3 Heeft partij zich door deskundige bij laten staan en de andere partij hierover ingelicht?
, Stap 4 Zou de betekenis die een van de partijen aan de uitdrukking toekende leiden tot een
resultaat dat niet goed zou rijmen met wat de overeenkomst beoogde?
Intrekking en herroeping
Intrekking (art. 3:37 lid 5 BW) Herroeping (art. 6:219 BW)
Hoe Nieuwe verklaring Nieuwe verklaring
Wanneer effect Ontvangst gelijk met / eerder Ontvangst voor aanbod aanvaard én;
dan de eerste verklaring. - Aanvaardingsverklaring nog niet
verzonden (lid 2)
- En aanbod niet onherroepelijk (lid 1)
Voordat het aanbod is Nadat het aanbod is aangekomen (6:219)
aangekomen (ontvangstheorie) voor verzending van de aanvaarding
(verzendtheorie)
Gevolg Verklaring komt niet tot stand (Geldig tot stand gekomen) aanbod
Er is nooit een aanbod geweest vervalt.
Tenzij: onherroepelijk (degene die aanbod doet kan zelf bepalen dat het aanbod onherroepelijk is)
- Aanbod geldt tot ‘1 maart’ (art. 6:219 lid 1 Bw)
- ‘Optie’ (art. 6:219 lid 3 Bw)
Altijd eerst kijken of je kunt intrekken en daarna pas of je kunt herroepen.
Vertegenwoordiging: volmacht (art. 3:60 Bw)
1 In naam van de principaal handelen
“In naam van”
1. Handelen in hoedanigheid vertegenwoordiger (wil niet zelf gebonden worden)
2. Zich gedragen als vertegenwoordiger
3. Kenbaarheid van vertegenwoordiging voor derde
2 Binnen de grenzen van de bevoegdheid
Aan eisen voldaan: volmachtgever raakt gebonden aan de overeenkomst, art. 3:66 lid 1 Bw
Directe vertegenwoordiging: in naam van achterman.
Middellijke vertegenwoordiging: tussenpersoon handelt in eigen naam en wordt zelf partij bij ovk.
Wanneer niet is voldaan (buiten de grenzen): de volmachtgever is niet gebonden tenzij:
Stap 1 Hij bekrachtigd (art. 3:69 jo. 3:37 lid 1 en lid 3 Bw)
Stap 2 Schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid is en dus vertrouwen van de wederpartij,
art. 3:61 lid 2 (derdenbescherming) – ING/Bera Holding. Vereisten:
1. Gehandeld in naam van de ander - HR Kribbenbijter
2. Vertrouwen op volmacht
3. Gerechtvaardigd vertrouwen (mocht hij hier ook op vertrouwen?)
4. Toerekening gedraging aan achterman (vertrouwen door toedoen van
volmachtgever, niet door tussenpersoon, zijn ontstaan door verklaring/
gedraging van de volmachtgever) – HR Felix/Aruba & HR ING/Bera
ZO JA: Toch binding achterman, art. 3:61 lid 2 Bw
ZO NEE: Geen geldige overeenkomst, pseudo-vertegenwoordiger raakt gebonden/aansprakelijk
voor positieve contractsbelang (art. 3:70 BW).
Indien Tussenpersoon moet schadevergoeding betalen alsof ovk was gesloten.
wel 1-3
Lastgeving (art. 7:414 BW)
Stap 1 Overeenkomst van opdracht
Stap 2 Waarbij de lasthebber zich verbindt (verplichting)
Stap 3 Een of meer rechtshandelingen te verrichten
Stap 4 Voor rekening van lastgever (in naam van lastgever/ in eigen naam)
, WEEK 2 NIETIGHEDEN EN VERNIETIGBAARHEDEN
Nietig art. 3:40 Bw Vernietigbaar art. 3:49 e.v. Bw
Rechtshandeling door inhoud, strekking of vorm Ovk is geldig en werkend, tenzij beroep op
i.s.m. wet/goede zeden/openbare orde vernietigingsgrond slaagt.
Rechtsgevolg: ovk = niet geldig Terugwerkende kracht (art. 3:53)
Waaraan wordt getoetst Vernietigingsgronden:
- Wet (art. 3:40 lid 2 Bw) - Handelingsonbekwaamheid
- Goede zeden (art. 3:40 lid 1 Bw) - Wilsgebreken
- Openbare orde (art. 3:40 lid 1 Bw) - Algemene voorwaarden
- R&B (art. 6:2 lid 2 & 6:248 lid 2)
Gevolg indien reeds gepresteerd is, uitgangspunt: onverschuldigde betaling (art. 6:203 Bw)
Uitzondering 1: ongedaanmaking niet mogelijk, schadevergoeding via toerekenbare
tekortkoming (Art. 6:74 Bw)
Uitzondering 2: ongedaanmaking onmogelijk waarde vergoeding indien redelijk.
Partiële nietigheid: art. 3:41 Bw, slechts een deel van de ovk, rest blijft in stand.
Handelingsonbekwaamheid: minderjarige (wilsontbrek)
Stap 1 Is er sprake van een overeenkomst? (art. 6:217 Bw)
Stap 2 Is er sprake van een minderjarige? (art. 1:233 Bw)
Stap 3 Minderjarigen i.b. onbekwaam voor rechtshandelingen (art. 3:32 lid 1 jo 1:234 lid 1)
Stap 4 Rechtshandeling i.b. vernietigbaar (art. 3:32 lid 2 Bw)
Stap 5 - Toestemming wettelijke vertegenwoordiger (art. 1:234 lid 1 j.o. lid 2 Bw)
TENZIJ: - Wet bepaalt dat minderjarigen deze handeling mogen verrichten
- Normale rechtshandeling voor deze leeftijd art. 1:234 lid 3 Bw)
Verkoper kan bij art. 3:32 Bw geen beroep doen op art. 3:35 Bw
Vernietiging heeft terugwerkende kracht (art. 3:49 j.o. 3:53 Bw), minderjarige heeft het geld
onverschuldigd betaald (art. 6:203 j.o. art. 5:2 Bw)
Minderjarige moet bedrag volledig terugkrijgen tenzij hij of zijn wettelijke vertegenwoordiger
(ouder art. 1:253i of voogd 1:337) hier werkelijk voordeel van heeft gekregen (art. 6:209 Bw)
Handelingsonbekwaamheid: onder curatele (wilsontbrek)
Stap 1 Onder curatele gestelden zijn in beginsel handelingsonbekwaam (art. 1:381 lid 2) tenzij:
Stap 2 Gehandeld met toestemming wettelijk vertegenwoordiger (art. 1:381 lid 3); of
Stap 3 Geld voor levensonderhoud overeenkomstig dit doel wordt gebruikt (art. 1:381 lid 5)
Geen bescherming vertrouwen wederpartij, want curatele is kenbaar in curateleregister
Wilsgebrek: dwaling art. 6:228 Bw
Stap 1 Verkeerde voorstelling van essentiële kenmerken (eigenschap/omstandigheid)
Stap 2 Causaliteit dwaling en sluiten van de overeenkomst
Stap 3 Kenbaarheid van voorwaarde (1) en (2)
Stap 4 Sprake van een van de 3 limitatieve dwalingssituaties
a) Mededeling wederpartij (HR Baris/Riezenkamp) (onderzoeksplicht dwalende
eindig waar hij op serieuze mededeling van de wederpartij mag vertrouwen)
b) Zwijgen wederpartij (HR Offringa/Vinck) (wederpartij heeft relevante informatie
niet verteld en weet dat deze informatie van belang is = spreekplicht)
c) Wederzijdse dwaling (HR Schirmeister/ De Heus)
Stap 5 Tenzij dwaling voor rekening dwalende (art. 6:228 lid 2)
a) Toekomstige omstandigheden, HR Marktcafé
b) Aard overeenkomst (m.n. bij kanskarakter), HR Van Lanschot/Bink
c) Verkeersopvattingen, HR Kantharos van Stevensweert
Voldaan aan vereisten: dwalende kan vernietigen (art. 6:228 lid 1 jo. 3:53 jo. 6:203 Bw)
