Handelen vanuit grootstedelijk beleid
Internationale definitie van social work
‘Sociaal werk is een op de praktijk gebaseerd beroep dat sociale
verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en
bevrijding van mensen bevordert. Daarnaast is sociaal werk een
academische discipline die sociaal werk onderzoekt en bijdraagt aan
inzichten in en wijzen van werken voor sociaal werk. Principes van
sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in
sociaal werk. Ondersteund door theorieën over sociaal werk, sociale
wetenschappen, geesteswetenschappen en plaatselijke- en culturele
ervaringskennis, betrekt sociaal werk mensen en structuren bij het
aanpakken van uitdagingen in het leven en het bevorderen van welzijn.
Week 1
Leerdoelen
Activeren voorkennis m.b.t kernwaarden beroep en andere
cursussen (professionele identiteit en geschiedenis v.h. beroep)
De kernwaarden van het beroep zijn:
- Respect voor menselijke waardigheid en autonomie.
- Betrokkenheid en de bereidheid om mensen bij te staan.
- Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten.
- Deskundigheid en zorgvuldigheid.
- Betrouwbaarheid en integriteit (maat voor betrouwbaarheid).
De kerntaken van het beroep zijn:
- Ondersteunen en wegwijs maken (ondersteunen van kwetsbare
mensen).
- Voor iemand zorgen.
- Ontwikkelen en opvoeden.
- Ingrijpen en optreden (interveniëren, interventie plegen).
- Gedrag beïnvloeden (preventie->verandering).
- Verhoudingen beïnvloeden.
- Signaleren, agenderen en politisteren (sociale mistanden signaleren).
Herkenning en analyse van belangrijke eigenschappen van een
sociaal vraagstuk
Eigenschappen van een sociaal vraagstuk:
- Maatschappelijk probleem: Een sociaal vraagstuk is vaak een
ongewenste situatie in de samenleving die een brede impact heeft
en waarbij beleid nodig is. Dit kan variëren van armoede en
discriminatie tot geestelijke gezondheidsproblemen.
- Probleemanalyse: Dit is een kritische stap waarin sociaal werkers
de oorzaken, gevolgen en betrokken actoren van een sociaal
vraagstuk in kaart brengen. Door een grondige analyse kan een
, probleem beter worden begrepen, wat cruciaal is voor het formuleren
van effectieve beleidsoplossingen.
- Probleemdefinities: Hoe een probleem wordt gedefinieerd,
beïnvloedt de perceptie en de aanpak ervan. Het is belangrijk dat
sociaal werkers verschillende perspectieven in overweging nemen
om tot een breed gedragen probleemdefinitie te komen.
Koppeling sociaal vraagstuk aan beroepsuitoefening/
taakopvatting organisatie en kerntaken van het beroep
Koppeling aan beroepsuitoefening: Sociaal werkers moeten sociale
vraagstukken herkennen en begrijpen hoe deze vraagstukken hun werk
beïnvloeden. Het vermogen om sociale vraagstukken te analyseren en te
koppelen aan hun kerntaken is essentieel voor effectieve
beroepsuitoefening.
Taakopvatting van de organisatie: Elke organisatie heeft een
specifieke visie en missie die de manier beïnvloedt waarop sociaal
werkers opereren. Het is belangrijk dat sociaal werkers hun
werkzaamheden afstemmen op de doelstellingen van de organisatie,
terwijl ze ook rekening houden met de ethische normen van het
beroep.
Kerntaken in relatie tot sociale vraagstukken: Sociaal werkers
spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van cliënten die
getroffen zijn door sociale vraagstukken. Hun kerntaken zoals
interveniëren, signaleren en agenderen zijn directe antwoorden op
deze problemen. Dit vraagt om een kritische reflectie op hun eigen
rol en de impact van hun werkzaamheden op de samenleving.
Begrippen
Beroepscode Artikel 22 – 23 (p. 23)
Deskundigheid, integriteit, loyaliteit
Deskundigheid: Professionele kennis en vaardigheden die een social
worker moet bezitten en ontwikkelen. Het uitvoeren van je werk met de
nodige vakkenkennis en competenties.
Integriteit: Ethisch handelen en het naleven van morele principes
(eerlijkheid, betrouwbaarheid en transparantie).
Loyaliteit: Trouw zijn aan zowel de organisatie waarvoor men werkt als
aan de maatschappelijke doelen van het sociaal werk. Dit houdt in dat
een professional de doelstellingen van zijn organisatie respecteert,
terwijl hij ook de normen en waarden van zijn beroep en de noden van
de cliënt bewaakt.
Organisatie als beleidskader
Artikel 22 zegt dat een sociaal werker de regels en doelen van zijn
organisatie moet volgen als leidraad voor zijn werk. Hij helpt mee om
de doelen van de organisatie te halen, maar zorgt er wel voor dat zijn
werk klopt met de regels van het vak. Een professional moet zijn
functie en taakinhoud voortdurend toetsen aan deze standaarden.
, Als er een probleem is tussen wat de organisatie wil en wat de
vakregels zeggen, moet hij dat bespreken met collega’s of advies
vragen aan een beroepsvereniging.
Handelingsruimte
Definitie: Vrijheid die een sociaal werker heeft om binnen bepaalde
regels beslissingen te nemen. Dit geeft extra ruimte om goed in te
spelen op wat de client nodig heeft. Dit geeft de professional de
mogelijkheid om flexibel te handelen in complexe situaties.
Beperkingen: Vrijheid is niet onbeperkt, als sociaal werker moet je je
houden aan regels en wetten van het vak en ethische regels, die de
basis vormen voor zorgvuldig handelen. De sociaal werker dient dus
niet alleen te vertrouwen op persoonlijke inzichten maar moet rekening
houden met wetgeving, professionele standaarden en de
beroepsethiek.
Professionele autonomie: Als sociaal werker mag je zelfstandig
beslissingen nemen, maar wel deze beslissingen moet kunnen
toelichten. Hij moet zijn keuzes baseren op de kennis van het vak,
wetten en ethische regels, en dit ook verantwoorden aan cliënten,
collega’s en de maatschappij. Dit vraagt ook om een reflectieve
houding: de sociaal werker moet kunnen verantwoorden waarom
bepaalde keuzes zijn gemaakt, zowel naar de cliënt als naar de
organisatie en de maatschappij.
Kennisclip sociaal vraagstuk (nog een keer bekijken voor
verdieping over de beweegredenen)
Sociaal vraagstuk/beleidsprobleem
Maatschappelijke probleem waar beleid een antwoord op wil
formuleren.
Ongewenste situatie in de samenleving waarbij de overheid betrokken
is.
Beweegredenen
Vijf kernvragen bij het oriënteren op een sociaal vraagstuk
1. Wat zijn mijn beweegredenen? Wat is mijn drive? (Reflectie en
relatie met professionele identiteit).
2. Wat zie ik als de beroepsopgave van het sociaal werk?
(Beroepswaarden, professionele frame)
3. Wat versta ik onder sociaal vraagstuk? (Wetenschappelijke
kennis/ervaringskennis betrokken)
4. Heb ik zicht op historische dimensie/de wording van sociaal
vraagstuk? (Wetenschappelijke kennis/ervaringskennis betrokken)
5. Welke sociale vraagstukken zijn voor mij relevant en/of staan
momenteel hoog op de (beroeps) agenda? (Wetenschappelijke
kennis/ervaringskennis betrokken)
Beroepsopgave
Een taak, een uitdaging of verantwoordelijkheid die verbonden is aan
een bepaalde groep of vakgebied.
, Professionele identiteit
Het beeld dat iemand heeft van zichzelf of haar beroepsmatige rol.
Ethisch kompas
Morele waarden en principes die iemand of een organisatie helpen om
juiste en verantwoorde keuzes te maken.
Beroepsagenda
De doelen, taken en prioriteiten die je hebt binnen een bepaald beroep
of vakgebied.
Historische dimensie
Verwijst naar de manier waarop iets in de loop van de tijd verandert,
zich ontwikkeld en beïnvloed wordt door eerdere gebeurtenissen of
periodes.
Waarom bestaat mijn beroep? Waarom is deze verandering ontstaan?
Straatman ‘stad en beleid’ H2.1 en H3.1, 3.3
Beleid (macroniveau)
Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinde met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzes.
Beleid is een politiek bekrachtigd plan.
Beleid is een antwoord op een sociaal vraagstuk/beleidsprobleem. Het
is een weloverwogen plan om de kwaliteit van de samenleving te
verbeteren.
Decentraliseren
Decentraliseren is het proces waarbij verantwoordelijkheden,
bevoegdheden en middelen van een centrale autoriteit worden
overgedragen aan lokale of regionale overheden.
Doel: besluitvorming dichter bij de burgers te brengen, zodat beleid
beter kan inspelen op lokale behoeften en omstandigheden.
Decentralisatie bevordert ook de participatie van burgers in het beleid
en kan leiden tot meer efficiëntie in de uitvoering van
overheidsdiensten.
Integrale benadering
Een holistische manier van beleidsvorming waarbij verschillende
beleidsterreinen, sectoren en actoren samenkomen om complexe
vraagstukken aan te pakken.
In deze benadering worden de onderlinge relaties en afhankelijkheden
tussen verschillende thema's en partijen erkend, wat leidt tot meer
samenhangende en effectieve oplossingen. Dit is essentieel om de
kwaliteit van het beleid te verhogen en om multidimensionale
problemen effectief aan te pakken.
Beleidsproces
Verwijst naar de verschillende stappen en activiteiten die betrokken zijn
bij het ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid.
Internationale definitie van social work
‘Sociaal werk is een op de praktijk gebaseerd beroep dat sociale
verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en
bevrijding van mensen bevordert. Daarnaast is sociaal werk een
academische discipline die sociaal werk onderzoekt en bijdraagt aan
inzichten in en wijzen van werken voor sociaal werk. Principes van
sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in
sociaal werk. Ondersteund door theorieën over sociaal werk, sociale
wetenschappen, geesteswetenschappen en plaatselijke- en culturele
ervaringskennis, betrekt sociaal werk mensen en structuren bij het
aanpakken van uitdagingen in het leven en het bevorderen van welzijn.
Week 1
Leerdoelen
Activeren voorkennis m.b.t kernwaarden beroep en andere
cursussen (professionele identiteit en geschiedenis v.h. beroep)
De kernwaarden van het beroep zijn:
- Respect voor menselijke waardigheid en autonomie.
- Betrokkenheid en de bereidheid om mensen bij te staan.
- Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten.
- Deskundigheid en zorgvuldigheid.
- Betrouwbaarheid en integriteit (maat voor betrouwbaarheid).
De kerntaken van het beroep zijn:
- Ondersteunen en wegwijs maken (ondersteunen van kwetsbare
mensen).
- Voor iemand zorgen.
- Ontwikkelen en opvoeden.
- Ingrijpen en optreden (interveniëren, interventie plegen).
- Gedrag beïnvloeden (preventie->verandering).
- Verhoudingen beïnvloeden.
- Signaleren, agenderen en politisteren (sociale mistanden signaleren).
Herkenning en analyse van belangrijke eigenschappen van een
sociaal vraagstuk
Eigenschappen van een sociaal vraagstuk:
- Maatschappelijk probleem: Een sociaal vraagstuk is vaak een
ongewenste situatie in de samenleving die een brede impact heeft
en waarbij beleid nodig is. Dit kan variëren van armoede en
discriminatie tot geestelijke gezondheidsproblemen.
- Probleemanalyse: Dit is een kritische stap waarin sociaal werkers
de oorzaken, gevolgen en betrokken actoren van een sociaal
vraagstuk in kaart brengen. Door een grondige analyse kan een
, probleem beter worden begrepen, wat cruciaal is voor het formuleren
van effectieve beleidsoplossingen.
- Probleemdefinities: Hoe een probleem wordt gedefinieerd,
beïnvloedt de perceptie en de aanpak ervan. Het is belangrijk dat
sociaal werkers verschillende perspectieven in overweging nemen
om tot een breed gedragen probleemdefinitie te komen.
Koppeling sociaal vraagstuk aan beroepsuitoefening/
taakopvatting organisatie en kerntaken van het beroep
Koppeling aan beroepsuitoefening: Sociaal werkers moeten sociale
vraagstukken herkennen en begrijpen hoe deze vraagstukken hun werk
beïnvloeden. Het vermogen om sociale vraagstukken te analyseren en te
koppelen aan hun kerntaken is essentieel voor effectieve
beroepsuitoefening.
Taakopvatting van de organisatie: Elke organisatie heeft een
specifieke visie en missie die de manier beïnvloedt waarop sociaal
werkers opereren. Het is belangrijk dat sociaal werkers hun
werkzaamheden afstemmen op de doelstellingen van de organisatie,
terwijl ze ook rekening houden met de ethische normen van het
beroep.
Kerntaken in relatie tot sociale vraagstukken: Sociaal werkers
spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van cliënten die
getroffen zijn door sociale vraagstukken. Hun kerntaken zoals
interveniëren, signaleren en agenderen zijn directe antwoorden op
deze problemen. Dit vraagt om een kritische reflectie op hun eigen
rol en de impact van hun werkzaamheden op de samenleving.
Begrippen
Beroepscode Artikel 22 – 23 (p. 23)
Deskundigheid, integriteit, loyaliteit
Deskundigheid: Professionele kennis en vaardigheden die een social
worker moet bezitten en ontwikkelen. Het uitvoeren van je werk met de
nodige vakkenkennis en competenties.
Integriteit: Ethisch handelen en het naleven van morele principes
(eerlijkheid, betrouwbaarheid en transparantie).
Loyaliteit: Trouw zijn aan zowel de organisatie waarvoor men werkt als
aan de maatschappelijke doelen van het sociaal werk. Dit houdt in dat
een professional de doelstellingen van zijn organisatie respecteert,
terwijl hij ook de normen en waarden van zijn beroep en de noden van
de cliënt bewaakt.
Organisatie als beleidskader
Artikel 22 zegt dat een sociaal werker de regels en doelen van zijn
organisatie moet volgen als leidraad voor zijn werk. Hij helpt mee om
de doelen van de organisatie te halen, maar zorgt er wel voor dat zijn
werk klopt met de regels van het vak. Een professional moet zijn
functie en taakinhoud voortdurend toetsen aan deze standaarden.
, Als er een probleem is tussen wat de organisatie wil en wat de
vakregels zeggen, moet hij dat bespreken met collega’s of advies
vragen aan een beroepsvereniging.
Handelingsruimte
Definitie: Vrijheid die een sociaal werker heeft om binnen bepaalde
regels beslissingen te nemen. Dit geeft extra ruimte om goed in te
spelen op wat de client nodig heeft. Dit geeft de professional de
mogelijkheid om flexibel te handelen in complexe situaties.
Beperkingen: Vrijheid is niet onbeperkt, als sociaal werker moet je je
houden aan regels en wetten van het vak en ethische regels, die de
basis vormen voor zorgvuldig handelen. De sociaal werker dient dus
niet alleen te vertrouwen op persoonlijke inzichten maar moet rekening
houden met wetgeving, professionele standaarden en de
beroepsethiek.
Professionele autonomie: Als sociaal werker mag je zelfstandig
beslissingen nemen, maar wel deze beslissingen moet kunnen
toelichten. Hij moet zijn keuzes baseren op de kennis van het vak,
wetten en ethische regels, en dit ook verantwoorden aan cliënten,
collega’s en de maatschappij. Dit vraagt ook om een reflectieve
houding: de sociaal werker moet kunnen verantwoorden waarom
bepaalde keuzes zijn gemaakt, zowel naar de cliënt als naar de
organisatie en de maatschappij.
Kennisclip sociaal vraagstuk (nog een keer bekijken voor
verdieping over de beweegredenen)
Sociaal vraagstuk/beleidsprobleem
Maatschappelijke probleem waar beleid een antwoord op wil
formuleren.
Ongewenste situatie in de samenleving waarbij de overheid betrokken
is.
Beweegredenen
Vijf kernvragen bij het oriënteren op een sociaal vraagstuk
1. Wat zijn mijn beweegredenen? Wat is mijn drive? (Reflectie en
relatie met professionele identiteit).
2. Wat zie ik als de beroepsopgave van het sociaal werk?
(Beroepswaarden, professionele frame)
3. Wat versta ik onder sociaal vraagstuk? (Wetenschappelijke
kennis/ervaringskennis betrokken)
4. Heb ik zicht op historische dimensie/de wording van sociaal
vraagstuk? (Wetenschappelijke kennis/ervaringskennis betrokken)
5. Welke sociale vraagstukken zijn voor mij relevant en/of staan
momenteel hoog op de (beroeps) agenda? (Wetenschappelijke
kennis/ervaringskennis betrokken)
Beroepsopgave
Een taak, een uitdaging of verantwoordelijkheid die verbonden is aan
een bepaalde groep of vakgebied.
, Professionele identiteit
Het beeld dat iemand heeft van zichzelf of haar beroepsmatige rol.
Ethisch kompas
Morele waarden en principes die iemand of een organisatie helpen om
juiste en verantwoorde keuzes te maken.
Beroepsagenda
De doelen, taken en prioriteiten die je hebt binnen een bepaald beroep
of vakgebied.
Historische dimensie
Verwijst naar de manier waarop iets in de loop van de tijd verandert,
zich ontwikkeld en beïnvloed wordt door eerdere gebeurtenissen of
periodes.
Waarom bestaat mijn beroep? Waarom is deze verandering ontstaan?
Straatman ‘stad en beleid’ H2.1 en H3.1, 3.3
Beleid (macroniveau)
Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinde met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzes.
Beleid is een politiek bekrachtigd plan.
Beleid is een antwoord op een sociaal vraagstuk/beleidsprobleem. Het
is een weloverwogen plan om de kwaliteit van de samenleving te
verbeteren.
Decentraliseren
Decentraliseren is het proces waarbij verantwoordelijkheden,
bevoegdheden en middelen van een centrale autoriteit worden
overgedragen aan lokale of regionale overheden.
Doel: besluitvorming dichter bij de burgers te brengen, zodat beleid
beter kan inspelen op lokale behoeften en omstandigheden.
Decentralisatie bevordert ook de participatie van burgers in het beleid
en kan leiden tot meer efficiëntie in de uitvoering van
overheidsdiensten.
Integrale benadering
Een holistische manier van beleidsvorming waarbij verschillende
beleidsterreinen, sectoren en actoren samenkomen om complexe
vraagstukken aan te pakken.
In deze benadering worden de onderlinge relaties en afhankelijkheden
tussen verschillende thema's en partijen erkend, wat leidt tot meer
samenhangende en effectieve oplossingen. Dit is essentieel om de
kwaliteit van het beleid te verhogen en om multidimensionale
problemen effectief aan te pakken.
Beleidsproces
Verwijst naar de verschillende stappen en activiteiten die betrokken zijn
bij het ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid.
