Samenvatting boek Kennismaking met de geschiedenis van de Nieuwe tijd
Waar begint de Nieuwe Tijd?
- Luther en Columbus zijn niet op het ene moment uit de duistere middeleeuwen
opgestaan in de Nieuwe tijd. Het ging allemaal een stuk geleidelijker.
- Habsburgmonarchie als startpunt
- Maria van Bourgondië trouwt met de Heilige Roomse Keizer Maximiliaan.
Hiermee komt een heel groot gebied onder controle van een familie, want ook
Castilië en Aragon in Spanje waren verenigd.
- Karel V (1500-1558) erft alles en wordt de machtigste man van de wereld
Donaumonarchie
- Verbond tussen Hongarije en Bohemen tegen de expansie van het Ottomaanse
Rijk
- Fundamenten gelegd door Ferdinand (getrouwd met zus van Karel V)
Reformatie in Duitse Rijk
- Luther spijkert 95 stellingen aan kerk in 1517
- Aanleiding: verkooppraatjes door zonden af te kopen met geld. Volgens Luther
gaat het om wie echt in God gelooft, en niet om wie het zich kan veroorloven geld
te doneren aan de kerk
- Luther: Gods genade kan men alleen verwerven door het ware geloof in Hem
- Luthers daad had de werking van een lont in een kruitvat: zijn boodschap werd
als een bevrijding gezien
Vervolg
- Luther wordt tot de orde geroepen door Paus Leo X
- Rijksdag in Worms (1521) ultimatum aan Luther om alles in te trekken
- Luther herhaalt zijn boodschap, wordt geëxcommuniceerd en de Rijksban door
Karel V uitgesproken
- Luther wordt beschermd door Keurvorst van Saksen
• Politieke en maatschappelijke factoren van groot belang tijdens de reformatie
hiermee zie je ook de opkomst van de burgerij en het handelskapitalisme
ontstaan
Luthers opvattingen verder
- Tegen opstanden, zoals de Boerenopstand. Hij vond dat de macht bij de overheid
stevig moest zijn en dat een volk nooit in opstand mocht komen. Hiermee verloor
hij een deel van zijn volgelingen zoals Thomas Müntzer
- Tegen de wederdopers. Zij probeerden met geweld een Koninkrijk van God te
stichten in Munster, maar Luther koos partij voor de vorsten
• Luther heeft hiermee het voortbestaan van zijn nieuwe kerk veiliggesteld, maar
zijn betekenis als maatschappijhervormer enigszins beperkt
Vrede van Augsburg (1555)
- Wiens gebied, diens religie
, - Er mocht echter alleen gekozen worden tussen Rooms-katholicisme of
Lutheraanisme
- Karel V was moe en trad af
Inquisitie
- Een rechtbank die in kettervervolgingen is gespecialiseerd
- Begonnen onder Karel V (bloedplakkaat) vervolgd onder Filips II met de bloedraad
Concilie van Trente (1545-1564)
- Vergadering van 18 jaar
- Doel: verdere verfijning van de katholieke leer
- Enige hervormingen, maar met kritiek op de katholieke kerk werd weinig gedaan
Concurrentie Karel V en Frans I van Frankrijk
- Huis van Habsburg tegen die van Valois om macht in Europa
Bourgondische erfopvolgingsproblemen
- Karel de Stoute (moedige) sterft in een veldslag
- Opgevolgd door Maria van Bourgondië, vrouw van Maximiliaan van Habsburg
- Maria van Bourgondië sterft in 1482, Maximiliaan wordt regent van 4-jarige Filips
- Filips trouwt met de Spaanse prinses Johanna, die uit een huwelijk van Isabella
van Castilië en Ferdinand van Aragon kwam
- Ook Filips sterft, Maximiliaan opnieuw de regent. Ditmaal van Karel V
- Karel V erft alle gebieden in zijn leven
Karel V en eenheid
- Verdrag van Venlo (1541) de erfgenaam van Karel van Gelre moet Gelderland aan
Karel V afstaan. Hij is nu Heer van 17 gewesten
- 17 gewesten bestuurd vanuit Brussel: centralisatiepolitiek
- De Raad van Financiën, Geheime Raad en Raad van State
Contrareformatie en Calvinisme
- Filips II kampioen van de contrareformatie. Was bereid om het reformatorische
oeensief terug te brengen en ketters fanatiek te vervolgen.
- Op het Concilie van Trente (1545-1563) werd leer van de kerk in
antireformatorische zin vastgesteld
- Calvinisten werden de grote tegenstanders
Calvinisten
- Volgelingen van Johannes Calvijn (1509-1564)
- Waren een stuk strijdiger dan de Lutheranen en durfden wel in opstand te komen
tegen het gezag
- Calvinisme won aan terrein in Nederland en op den duur werden veel Lutheranen
Calvinisten
Leer van Calvijn
- Hard werken voor Gods eer op aarde
Waar begint de Nieuwe Tijd?
- Luther en Columbus zijn niet op het ene moment uit de duistere middeleeuwen
opgestaan in de Nieuwe tijd. Het ging allemaal een stuk geleidelijker.
- Habsburgmonarchie als startpunt
- Maria van Bourgondië trouwt met de Heilige Roomse Keizer Maximiliaan.
Hiermee komt een heel groot gebied onder controle van een familie, want ook
Castilië en Aragon in Spanje waren verenigd.
- Karel V (1500-1558) erft alles en wordt de machtigste man van de wereld
Donaumonarchie
- Verbond tussen Hongarije en Bohemen tegen de expansie van het Ottomaanse
Rijk
- Fundamenten gelegd door Ferdinand (getrouwd met zus van Karel V)
Reformatie in Duitse Rijk
- Luther spijkert 95 stellingen aan kerk in 1517
- Aanleiding: verkooppraatjes door zonden af te kopen met geld. Volgens Luther
gaat het om wie echt in God gelooft, en niet om wie het zich kan veroorloven geld
te doneren aan de kerk
- Luther: Gods genade kan men alleen verwerven door het ware geloof in Hem
- Luthers daad had de werking van een lont in een kruitvat: zijn boodschap werd
als een bevrijding gezien
Vervolg
- Luther wordt tot de orde geroepen door Paus Leo X
- Rijksdag in Worms (1521) ultimatum aan Luther om alles in te trekken
- Luther herhaalt zijn boodschap, wordt geëxcommuniceerd en de Rijksban door
Karel V uitgesproken
- Luther wordt beschermd door Keurvorst van Saksen
• Politieke en maatschappelijke factoren van groot belang tijdens de reformatie
hiermee zie je ook de opkomst van de burgerij en het handelskapitalisme
ontstaan
Luthers opvattingen verder
- Tegen opstanden, zoals de Boerenopstand. Hij vond dat de macht bij de overheid
stevig moest zijn en dat een volk nooit in opstand mocht komen. Hiermee verloor
hij een deel van zijn volgelingen zoals Thomas Müntzer
- Tegen de wederdopers. Zij probeerden met geweld een Koninkrijk van God te
stichten in Munster, maar Luther koos partij voor de vorsten
• Luther heeft hiermee het voortbestaan van zijn nieuwe kerk veiliggesteld, maar
zijn betekenis als maatschappijhervormer enigszins beperkt
Vrede van Augsburg (1555)
- Wiens gebied, diens religie
, - Er mocht echter alleen gekozen worden tussen Rooms-katholicisme of
Lutheraanisme
- Karel V was moe en trad af
Inquisitie
- Een rechtbank die in kettervervolgingen is gespecialiseerd
- Begonnen onder Karel V (bloedplakkaat) vervolgd onder Filips II met de bloedraad
Concilie van Trente (1545-1564)
- Vergadering van 18 jaar
- Doel: verdere verfijning van de katholieke leer
- Enige hervormingen, maar met kritiek op de katholieke kerk werd weinig gedaan
Concurrentie Karel V en Frans I van Frankrijk
- Huis van Habsburg tegen die van Valois om macht in Europa
Bourgondische erfopvolgingsproblemen
- Karel de Stoute (moedige) sterft in een veldslag
- Opgevolgd door Maria van Bourgondië, vrouw van Maximiliaan van Habsburg
- Maria van Bourgondië sterft in 1482, Maximiliaan wordt regent van 4-jarige Filips
- Filips trouwt met de Spaanse prinses Johanna, die uit een huwelijk van Isabella
van Castilië en Ferdinand van Aragon kwam
- Ook Filips sterft, Maximiliaan opnieuw de regent. Ditmaal van Karel V
- Karel V erft alle gebieden in zijn leven
Karel V en eenheid
- Verdrag van Venlo (1541) de erfgenaam van Karel van Gelre moet Gelderland aan
Karel V afstaan. Hij is nu Heer van 17 gewesten
- 17 gewesten bestuurd vanuit Brussel: centralisatiepolitiek
- De Raad van Financiën, Geheime Raad en Raad van State
Contrareformatie en Calvinisme
- Filips II kampioen van de contrareformatie. Was bereid om het reformatorische
oeensief terug te brengen en ketters fanatiek te vervolgen.
- Op het Concilie van Trente (1545-1563) werd leer van de kerk in
antireformatorische zin vastgesteld
- Calvinisten werden de grote tegenstanders
Calvinisten
- Volgelingen van Johannes Calvijn (1509-1564)
- Waren een stuk strijdiger dan de Lutheranen en durfden wel in opstand te komen
tegen het gezag
- Calvinisme won aan terrein in Nederland en op den duur werden veel Lutheranen
Calvinisten
Leer van Calvijn
- Hard werken voor Gods eer op aarde
