2020-2021 Tilburg University
Diagnostiek
Klinisch forensische psychologie
500806-M-6
Hoorcollege 1 – Diagnostiek...................................................................................................................2
Hoorcollege 2 – Anamnese en observatie..............................................................................................8
Hoorcollege 3 – Neuropsychologie en Intelligentie..............................................................................14
Hoorcollege 4 – Persoonlijkheidsonderzoek en projectieve technieken..............................................23
Hoorcollege 5 – Zelfregulatie stoornissen............................................................................................31
Hoorcollege 6 – Persoonlijkheidsdiagnostiek en risicotaxatie..............................................................36
Hoorcollege 7 – Forensische anamnese en diagnostiek.......................................................................41
Oefenvragen.........................................................................................................................................47
1
, 2020-2021 Tilburg University
Hoorcollege 1 – Diagnostiek
Doel van diagnostiek
Het doel van diagnostiek is het beschrijven en verklaren van problemen en beperkingen in het
dagelijks leven, met als doel deze vervolgens middels interventie te minimaliseren en te sturen op
zelfredzaamheid. Vervolgens wordt de vertaling van deze verklaringen naar de dagelijks praktijk
omgezet middels een behandelings- of revalidatieplan. Met andere woorden: wat heeft iemand nu
eigenlijk nodig?
Verklaren van problemen en beperkingen in het dagelijks leven vereist een volledig overzicht van de
problemen en beperkingen in alle levensgebieden (niet alleen die stukjes die je bij aanmelding krijgt).
Daarnaast vereist het alle mogelijke soorten verklaringen hiervoor en hierbij kun je denken aan
medische factoren, paramedische factoren (waaronder (neuro-) psychologie), persoonlijke factoren
en ten slotte omgevingsfactoren. Als laatste vereist het ook de beschermende factoren.
International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)
De World Health Organization (WHO) heeft een alternatief classificeringssysteem bedacht voor de
DSM. In dat systeem willen ze een bepaalde ordening van alle informatie hebben, dit houdt in dat er
niet alleen wordt gekeken naar klachten maar ook naar de verschillende levensgebieden. Daarnaast
heeft dit classificeringssysteem als doel dat er dezelfde (universele) termen worden gebruikt. Hoe zit
dit eruit?
Uiteindelijk is het de bedoeling dat je tijdens de intake en
observatiefase zoveel mogelijk inzicht krijgt in welke
beperkingen er zijn voor activiteiten en welke problemen men
ervaart in de participatie. Je vraagt dit dus zo specifiek mogelijk
uit. Vervolgens is het belangrijk om informatie te verkrijgen met betrekking tot de gezondheid,
aandoeningen en ziekten. Daarnaast zijn er mogelijk ook stoornissen in functies (e.g., sensorisch,
motorisch, cognitief, lichamelijk, emotioneel). Voorbeeld: als je heel erg somber bent, dan merkt de
ICF dit als een stoornis in je emotionele functies.
Terminologie
Het is belangrijk dat je je beseft dat er bepaalde woorden zijn die je kunt gebruiken bij bepaalde
problemen of beperkingen. Een doel van de ICF is dus dat je bepaalde terminologie gebruikt dat
universeel is, je gebruikt dus woorden die iedereen zou gebruiken.
Beperkingen in activiteiten (e.g., lezen, lopen, schrijven);
Problemen in participatie (e.g., slechte cijfers op school, moeite met sociale aansluiting);
Stoornissen in functies (e.g., geheugen, aandacht, emoties)
Fout voorbeeld: “Shania ervaart problemen met lezen die zorgen voor problemen op school de
verklaard kunnen worden door problemen in de klanktekenkoppeling”.
Goed voorbeeld: “Shania ervaart beperkingen met lezen die zorgen voor problemen in de progressie
op school, en die verklaard kunnen worden door stoornissen in de klanktekenkoppeling”.
Als we naar het totale model van ICF kijken
zien we ook nog dat omgevingsfactoren en
persoonlijke factoren meedoen. Je moet dus
enerzijds inzicht krijgen in de gezondheid en
functies en anderzijds in activiteiten,
participatie, omgevingsfactoren en
persoonlijke factoren.
2
Diagnostiek
Klinisch forensische psychologie
500806-M-6
Hoorcollege 1 – Diagnostiek...................................................................................................................2
Hoorcollege 2 – Anamnese en observatie..............................................................................................8
Hoorcollege 3 – Neuropsychologie en Intelligentie..............................................................................14
Hoorcollege 4 – Persoonlijkheidsonderzoek en projectieve technieken..............................................23
Hoorcollege 5 – Zelfregulatie stoornissen............................................................................................31
Hoorcollege 6 – Persoonlijkheidsdiagnostiek en risicotaxatie..............................................................36
Hoorcollege 7 – Forensische anamnese en diagnostiek.......................................................................41
Oefenvragen.........................................................................................................................................47
1
, 2020-2021 Tilburg University
Hoorcollege 1 – Diagnostiek
Doel van diagnostiek
Het doel van diagnostiek is het beschrijven en verklaren van problemen en beperkingen in het
dagelijks leven, met als doel deze vervolgens middels interventie te minimaliseren en te sturen op
zelfredzaamheid. Vervolgens wordt de vertaling van deze verklaringen naar de dagelijks praktijk
omgezet middels een behandelings- of revalidatieplan. Met andere woorden: wat heeft iemand nu
eigenlijk nodig?
Verklaren van problemen en beperkingen in het dagelijks leven vereist een volledig overzicht van de
problemen en beperkingen in alle levensgebieden (niet alleen die stukjes die je bij aanmelding krijgt).
Daarnaast vereist het alle mogelijke soorten verklaringen hiervoor en hierbij kun je denken aan
medische factoren, paramedische factoren (waaronder (neuro-) psychologie), persoonlijke factoren
en ten slotte omgevingsfactoren. Als laatste vereist het ook de beschermende factoren.
International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)
De World Health Organization (WHO) heeft een alternatief classificeringssysteem bedacht voor de
DSM. In dat systeem willen ze een bepaalde ordening van alle informatie hebben, dit houdt in dat er
niet alleen wordt gekeken naar klachten maar ook naar de verschillende levensgebieden. Daarnaast
heeft dit classificeringssysteem als doel dat er dezelfde (universele) termen worden gebruikt. Hoe zit
dit eruit?
Uiteindelijk is het de bedoeling dat je tijdens de intake en
observatiefase zoveel mogelijk inzicht krijgt in welke
beperkingen er zijn voor activiteiten en welke problemen men
ervaart in de participatie. Je vraagt dit dus zo specifiek mogelijk
uit. Vervolgens is het belangrijk om informatie te verkrijgen met betrekking tot de gezondheid,
aandoeningen en ziekten. Daarnaast zijn er mogelijk ook stoornissen in functies (e.g., sensorisch,
motorisch, cognitief, lichamelijk, emotioneel). Voorbeeld: als je heel erg somber bent, dan merkt de
ICF dit als een stoornis in je emotionele functies.
Terminologie
Het is belangrijk dat je je beseft dat er bepaalde woorden zijn die je kunt gebruiken bij bepaalde
problemen of beperkingen. Een doel van de ICF is dus dat je bepaalde terminologie gebruikt dat
universeel is, je gebruikt dus woorden die iedereen zou gebruiken.
Beperkingen in activiteiten (e.g., lezen, lopen, schrijven);
Problemen in participatie (e.g., slechte cijfers op school, moeite met sociale aansluiting);
Stoornissen in functies (e.g., geheugen, aandacht, emoties)
Fout voorbeeld: “Shania ervaart problemen met lezen die zorgen voor problemen op school de
verklaard kunnen worden door problemen in de klanktekenkoppeling”.
Goed voorbeeld: “Shania ervaart beperkingen met lezen die zorgen voor problemen in de progressie
op school, en die verklaard kunnen worden door stoornissen in de klanktekenkoppeling”.
Als we naar het totale model van ICF kijken
zien we ook nog dat omgevingsfactoren en
persoonlijke factoren meedoen. Je moet dus
enerzijds inzicht krijgen in de gezondheid en
functies en anderzijds in activiteiten,
participatie, omgevingsfactoren en
persoonlijke factoren.
2
