Samenvatting
6-2-2020
Inleiding verbintenissenrecht
Door: Stef Snippe
,Inhoudsopgave Samenvatting
Hoofdstuk 4 Verbintenissen...................................................................................................................1
Paragraaf 4.5 Verbintenissen uit andere bron....................................................................................7
............................................................................................................................................................7
Aantekeningen uit het College 1&2....................................................................................................8
............................................................................................................................................................8
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 4............................................................................................8
Hoofdstuk 5 Nakoming en opschorting..................................................................................................9
Aantekeningen uit het College 3.......................................................................................................15
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 5..........................................................................................15
Hoofdstuk 6 Niet-nakoming en schadevergoeding...............................................................................16
Paragraaf 6.2 Schuldenaarsverzuim..................................................................................................18
Paragraaf 6.4 Ontbinding wederkerige overeenkomsten.................................................................21
Aantekeningen uit het College 4.......................................................................................................22
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 6..........................................................................................22
Hoofdstuk 7 Onrechtmatige daad en aansprakelijkheid.......................................................................23
Paragraaf 7.1 Onrechtmatige daad...................................................................................................23
Paragraaf 7.2 Aansprakelijkheid voor personen...............................................................................26
Paragraaf 7.3 Aansprakelijkheid voor zaken.....................................................................................28
Aantekeningen uit het College 5,6 & 7.............................................................................................29
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 7..........................................................................................29
Hoofdstuk 8 Overgang van vorderingen en tenietgaan van verbintenissen.........................................30
Paragraaf 8.1 Subrogatie..................................................................................................................30
Paragraaf 8.2 Schuldoverneming......................................................................................................31
Paragraaf 8.3 Contractsoverneming.................................................................................................31
Paragraaf 8.4 Tenietgaan van verbintenissen...................................................................................32
Aantekeningen uit het College 7.......................................................................................................34
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 8..........................................................................................34
Hoofdstuk 4 Verbintenissen.
Paragraaf 4.1 verbintenissen.
Een verbintenis is een rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij (de schuldenaar)
verplicht is om een prestatie te leveren, terwijl de andere partij (de schuldeiser) hier recht op heeft.
Deze prestatie kan zijn: iets geven, doen of nalaten. Een van de kenmerken van een verbintenis is dat
de nakoming ervan kan worden afgedwongen. Een verbintenis kan niet zomaar uit het niets
ontstaan, er moet in beginsel een wettelijke grondslag zijn.
1
,Subparagraaf 4.1.2 ontstaan van een verbintenis.
Een verbintenis kan voortvloeien uit verschillende bronnen:
Overeenkomst.
we zagen dat een overeenkomst een meerzijdige rechtshandeling is, waarbij partijen jegens
elkaar een verbintenis aangaan (art. 6:213 lid 1 BW).
Onrechtmatige daad.
de verbintenis die uit een onrechtmatige daad voortvloeit, is de verplichting om de schade te
vergoeden.
Andere bron.
Zaakwaarneming, onverschuldigde betaling, ongerechtvaardigde verrijking.
Subparagraaf 4.1.3 Redelijkheid en billijkheid.
Op grond van art. 6:2 BW zijn de schuldeiser en de schuldenaar verplicht zich jegens elkaar te
gedragen volgens de eisen van redelijkheid en billijkheid. Redelijkheid en billijkheid kunnen twee
werkingen hebben:
1. Beperkende werking.
Op grond van art. 6:2 lid 2 BW moeten regels voortvloeiend uit de wet, gewoonte of
rechtshandelingen buiten toepassing worden gelaten, als deze niet redelijk en billijk zijn.
2. Aanvullende werking.
Wanneer verplichtingen van partijen niet duidelijk zijn omdat zij niet uitdrukkelijk voortvloeien
uit de verbintenis, dan kan er een beroep worden gedaan op de aanvullende werking van de
redelijkheid en billijkheid. Die houdt in dat partijen volgens deze maatstaven nader invulling
moeten geven aan bijvoorbeeld een overeenkomst waaruit de verbintenis voortvloeit.
2
, Paragraaf 4.2 Pluraliteit van schuldenaren en schuldeisers.
Dat willen zeggen dat er twee of meer schuldenaren en/of twee of meer schuldeisers zijn.
Subparagraaf 4.2.1 Meerdere schuldenaren.
De hoofdregel is dat als er meerdere schuldenaren zijn die de uit een verbintenis voortvloeiende
prestatie moeten leveren, ze ieder een gelijk deel leveren. Een voorwaarde aan de hoofdregel is dat
de prestatie deelbaar moet zijn.
Deelbaar en ondeelbaar.
Met deelbaar wordt bedoeld dat de prestatie in gedeelten kan worden geleverd. Een prestatie is
ondeelbaar als deze slechts ineens kan worden geleverd. Een prestatie die bestaat uit het voldoen
van een geldschuld (geven van een bedrag) is deelbaar. Een prestatie die geleverd wordt in het kader
van een arbeidsovereenkomst, waarbij de prestatie bestaat uit het verrichten van bepaalde
werkzaamheden (iets doen), is ondeelbaar.
Hoofdelijk verbonden.
Van de hoofdregel moet worden afgeweken als uit de wet een gewoonte of rechtshandeling
voortvloeit dat de schuldenaren niet voor gelijke delen verbonden zijn of als daaruit voortvloeit dat
de schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn. hoofdelijk verbonden wil zeggen dat de schuldenaren elk,
ten aanzien van de zelfde prestatie voor de gehele prestatie aansprakelijk zijn.
Bevrijdende werking.
wanneer meerdere schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn, dan heeft de schuldeiser tegenover elk
van deze schuldenaren recht op nakoming van de schuldeiser tegenover elk van deze schuldenaren
recht op nakoming van de gehele prestatie. Heeft een van de schuldenaren de prestatie geleverd,
dan heeft dit bevrijdende werking voor de andere schuldenaren. Zij worden bevrijd van hun
verplichting de prestatie te leveren.
Bijdrageplicht.
de wijze waarop hoofdelijk schuldenaren moeten bijdragen in het voldoen van de prestatie wordt
ook wel bijdrageplicht genoemd. Wanneer een hoofdelijk schuldenaar meer bijdraagt dan waartoe
hij is gehouden, hij zijn medeschuldenaren hiervoor aanspreken. Er bestaat dus een onderlinge
verhaalsmogelijkheid tussen schuldenaren, die met de term regres wordt aangeduid.
3
6-2-2020
Inleiding verbintenissenrecht
Door: Stef Snippe
,Inhoudsopgave Samenvatting
Hoofdstuk 4 Verbintenissen...................................................................................................................1
Paragraaf 4.5 Verbintenissen uit andere bron....................................................................................7
............................................................................................................................................................7
Aantekeningen uit het College 1&2....................................................................................................8
............................................................................................................................................................8
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 4............................................................................................8
Hoofdstuk 5 Nakoming en opschorting..................................................................................................9
Aantekeningen uit het College 3.......................................................................................................15
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 5..........................................................................................15
Hoofdstuk 6 Niet-nakoming en schadevergoeding...............................................................................16
Paragraaf 6.2 Schuldenaarsverzuim..................................................................................................18
Paragraaf 6.4 Ontbinding wederkerige overeenkomsten.................................................................21
Aantekeningen uit het College 4.......................................................................................................22
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 6..........................................................................................22
Hoofdstuk 7 Onrechtmatige daad en aansprakelijkheid.......................................................................23
Paragraaf 7.1 Onrechtmatige daad...................................................................................................23
Paragraaf 7.2 Aansprakelijkheid voor personen...............................................................................26
Paragraaf 7.3 Aansprakelijkheid voor zaken.....................................................................................28
Aantekeningen uit het College 5,6 & 7.............................................................................................29
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 7..........................................................................................29
Hoofdstuk 8 Overgang van vorderingen en tenietgaan van verbintenissen.........................................30
Paragraaf 8.1 Subrogatie..................................................................................................................30
Paragraaf 8.2 Schuldoverneming......................................................................................................31
Paragraaf 8.3 Contractsoverneming.................................................................................................31
Paragraaf 8.4 Tenietgaan van verbintenissen...................................................................................32
Aantekeningen uit het College 7.......................................................................................................34
Vragen naar aanleiding van hoofdstuk 8..........................................................................................34
Hoofdstuk 4 Verbintenissen.
Paragraaf 4.1 verbintenissen.
Een verbintenis is een rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij (de schuldenaar)
verplicht is om een prestatie te leveren, terwijl de andere partij (de schuldeiser) hier recht op heeft.
Deze prestatie kan zijn: iets geven, doen of nalaten. Een van de kenmerken van een verbintenis is dat
de nakoming ervan kan worden afgedwongen. Een verbintenis kan niet zomaar uit het niets
ontstaan, er moet in beginsel een wettelijke grondslag zijn.
1
,Subparagraaf 4.1.2 ontstaan van een verbintenis.
Een verbintenis kan voortvloeien uit verschillende bronnen:
Overeenkomst.
we zagen dat een overeenkomst een meerzijdige rechtshandeling is, waarbij partijen jegens
elkaar een verbintenis aangaan (art. 6:213 lid 1 BW).
Onrechtmatige daad.
de verbintenis die uit een onrechtmatige daad voortvloeit, is de verplichting om de schade te
vergoeden.
Andere bron.
Zaakwaarneming, onverschuldigde betaling, ongerechtvaardigde verrijking.
Subparagraaf 4.1.3 Redelijkheid en billijkheid.
Op grond van art. 6:2 BW zijn de schuldeiser en de schuldenaar verplicht zich jegens elkaar te
gedragen volgens de eisen van redelijkheid en billijkheid. Redelijkheid en billijkheid kunnen twee
werkingen hebben:
1. Beperkende werking.
Op grond van art. 6:2 lid 2 BW moeten regels voortvloeiend uit de wet, gewoonte of
rechtshandelingen buiten toepassing worden gelaten, als deze niet redelijk en billijk zijn.
2. Aanvullende werking.
Wanneer verplichtingen van partijen niet duidelijk zijn omdat zij niet uitdrukkelijk voortvloeien
uit de verbintenis, dan kan er een beroep worden gedaan op de aanvullende werking van de
redelijkheid en billijkheid. Die houdt in dat partijen volgens deze maatstaven nader invulling
moeten geven aan bijvoorbeeld een overeenkomst waaruit de verbintenis voortvloeit.
2
, Paragraaf 4.2 Pluraliteit van schuldenaren en schuldeisers.
Dat willen zeggen dat er twee of meer schuldenaren en/of twee of meer schuldeisers zijn.
Subparagraaf 4.2.1 Meerdere schuldenaren.
De hoofdregel is dat als er meerdere schuldenaren zijn die de uit een verbintenis voortvloeiende
prestatie moeten leveren, ze ieder een gelijk deel leveren. Een voorwaarde aan de hoofdregel is dat
de prestatie deelbaar moet zijn.
Deelbaar en ondeelbaar.
Met deelbaar wordt bedoeld dat de prestatie in gedeelten kan worden geleverd. Een prestatie is
ondeelbaar als deze slechts ineens kan worden geleverd. Een prestatie die bestaat uit het voldoen
van een geldschuld (geven van een bedrag) is deelbaar. Een prestatie die geleverd wordt in het kader
van een arbeidsovereenkomst, waarbij de prestatie bestaat uit het verrichten van bepaalde
werkzaamheden (iets doen), is ondeelbaar.
Hoofdelijk verbonden.
Van de hoofdregel moet worden afgeweken als uit de wet een gewoonte of rechtshandeling
voortvloeit dat de schuldenaren niet voor gelijke delen verbonden zijn of als daaruit voortvloeit dat
de schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn. hoofdelijk verbonden wil zeggen dat de schuldenaren elk,
ten aanzien van de zelfde prestatie voor de gehele prestatie aansprakelijk zijn.
Bevrijdende werking.
wanneer meerdere schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn, dan heeft de schuldeiser tegenover elk
van deze schuldenaren recht op nakoming van de schuldeiser tegenover elk van deze schuldenaren
recht op nakoming van de gehele prestatie. Heeft een van de schuldenaren de prestatie geleverd,
dan heeft dit bevrijdende werking voor de andere schuldenaren. Zij worden bevrijd van hun
verplichting de prestatie te leveren.
Bijdrageplicht.
de wijze waarop hoofdelijk schuldenaren moeten bijdragen in het voldoen van de prestatie wordt
ook wel bijdrageplicht genoemd. Wanneer een hoofdelijk schuldenaar meer bijdraagt dan waartoe
hij is gehouden, hij zijn medeschuldenaren hiervoor aanspreken. Er bestaat dus een onderlinge
verhaalsmogelijkheid tussen schuldenaren, die met de term regres wordt aangeduid.
3
