Inhoudsopgave
Pedagogisch klimaat in de groep (p.101-116).........................................................................................2
Basisbehoeften van leerlingen............................................................................................................2
Invloeden op pedagogisch klimaat.....................................................................................................2
Pedagogisch handelen........................................................................................................................3
Pedagogische ondersteuning..............................................................................................................3
Kinderen begeleiden: relatie (p. 119-148)..............................................................................................5
Werken aan een positieve relatie.......................................................................................................5
Vertrouwen moet groeien..................................................................................................................5
Relaties tussen kinderen.....................................................................................................................6
Groepsvorming...................................................................................................................................7
Inzicht in de groep..............................................................................................................................7
Conflicten in de groep........................................................................................................................8
Omgaan met pesten...........................................................................................................................8
Didactische vormgeving (p. 189-217).....................................................................................................9
Didactisch analysemodel van Van Gelder...........................................................................................9
Model van (activerende) directe instructie......................................................................................10
Didactisch model en onderwijsconcept............................................................................................11
Onderwijs geven (p.226-230)...............................................................................................................14
Werk- en organisatievormen (p. 241-261)...........................................................................................15
Didactische werkvormen..................................................................................................................15
Onderwijsorganisatievormen...........................................................................................................16
Wisseling van organisatievorm.........................................................................................................17
,Pedagogisch klimaat in de groep (p.101-116)
De sfeer in een klas is erg belangrijk, want een kind kan zich alleen ontwikkelen en leren als de
omgeving veilig en vertrouwd is.
Basisbehoeften van leerlingen
Relaties: ‘Ik voel me thuis’
Kinderen hebben behoefte aan veiligheid en geborgenheid. Help leerlingen hun plekje te
vinden in de klas en zorg dat kinderen elkaar onderling niet belachelijk maken.
Competentie: ‘Ik kan het’
Kinderen willen graag het gevoel hebben dat ze iets kunnen, dus als je hen een compliment
geeft voor hun goede werk stimuleert dat om verder te gaan. Elk kind kan wat en probeer ze
daar regelmatig aan te herinneren.
Autonomie: ‘Ik wil het zelf’
Kinderen willen graag dingen zelf doen en verantwoordelijkheid hebben. Dus kom daar als
leraar in tegemoet. Laat kinderen soms een taak kiezen. Los niet altijd direct een probleem
op van een kind, laat hem eerst zelf denken of zijn klasgenootje vragen. Laat merken dat je
erop vertrouwt dat ze het zelf aan kunnen.
Door de leerlingen te voorzien in hun drie basisbehoeften, ontwikkelen ze zelfsturing. Namelijk:
verantwoordelijkheid dragen voor zichzelf, voor anderen en hun omgeving.
Relatie Competentie Autonomie
Interactie Kinderen persoonlijk Kinderen helpen Kinderen de ruimte
ontmoeten reflecteren geven en initiatieven
honoreren
Begeleiden bij Ondersteuning geven Uitgaan van Zelf laten doen wat ze
ontwikkelingen die veilig is voor mogelijkheden en zelf kunnen, ruimte
kinderen talenten voor eigen keuzes
Organisatie Ontmoetingstijd Uitdagende Actieve rol voor
leefomgeving creëren met en tussen materialen en kinderen bij inrichting
kinderen activiteiten passend leefomgeving en
bij activiteiten
ontwikkelingsbehoefte
Invloeden op pedagogisch klimaat
Het pedagogisch klimaat in de school en in de klas voorziet in de basisbehoeften van kinderen aan
relatie, competentie en autonomie. Het klimaat moet passen bij het kind. Kies je voor ruimte en
vrijheid of juist voor meer structuur.
Visie van de school; ideeën hoe kinderen moeten leren, wat ze moeten leren, de rol van de
meester en welke normen en waarde de school heeft.
Gebouw en inrichting; zorgt ervoor of het kind zich wel of niet thuis voelt.
Groepsleerkracht; moet weten wat er in zijn groep gaande is, kan alles tegelijk in de gaten
houden en brengt vaar en variatie in de lessen.
Team; een goed functionerend team zorgt voor duidelijkheid en een doorlopende lijn binnen
de verschillende groepen.
School en groepsgrootte; op een grote school zijn meer duidelijke afspraken nodig en dat
zelfde geldt voor de grootte van de klassen.
, Kinderen; niet ieder kind heeft dezelfde achtergrond en dat maakt het soms lastig om een
goed pedagogisch klimaat te hebben in de klas.
Activiteiten; door andere activiteiten te doen (kan binnen en buiten) kunnen leerlingen ook
andere dingen van zichzelf laten zien, waarbij het niet gaat om presteren.
Pedagogisch handelen
Je hebt niet alleen invloed op de cognitieve ontwikkelingen maar ook op de sociale ontwikkelingen.
Opvoeden = het behandelen van een opvoeder ten opzichte van het kind met het bewuste of
onbewuste doel het kind te beïnvloeden in het proces naar volwassenheid (=zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid).
Onderwijs en opvoeden
Het doel: kinderen groeien uit tot zelfstandige, zelfbewuste mensen die keuzes durven maken en
verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag.
Ieder kind kan zich ontwikkelen tot een autonoom mens
Elk kind voelt zich verbonden met de gemeenschap
Ieder kind neemt deel aan de gemeenschap
Elk kind is verantwoordelijk voor zijn gedrag en de opbouw van de gemeenschap
Belangrijke waarden: respect, verantwoordelijkheid, saamhorigheid.
Rekening houden met het ontwikkelingsniveau
Je durft een kind los te laten met de kans dat het verkeerd kan gaan, maar je laat hem geen dingen
doen die hij echt niet aan kan, want dat is slecht voor het zelfvertrouwen.
Autoritatieve opvoedingsstijl
De houding van de opvoeder is warm en invoelend.
Oog voor het kind als individu met zijn eigen mogelijkheden, wensen en ideeën.
Je weet wat je van een kind verwacht op een bepaalde leeftijd.
Je stelt eisen en verlangt dat het kind aan bepaalde normen en waarden voldoet.
Kinderen moeten begrijpen waarom het goed is om aan bepaalde verwachtingen te voldoen.
Pedagogische ondersteuning
Kinderen willen graag duidelijkheid en regels.
Persoonlijkheid als opvoedingsmiddel
De eigen persoonlijkheid is erg belangrijk.
Een goede relatie met het kind is de basis van het opvoeden.
Affectieve ondersteuning
Je gaat in op de emoties van een kind.
Gedrag regulerende ondersteuning
Op het moment dat kinderen de regels overtreden, kun je ingrijpen om hun gedrag in de
juiste richting te sturen. Een kind weet vaak wel dat die de regels overtreedt, maar hij weet
niet hoe die het op een andere manier moet aanpakken.
Pedagogisch klimaat in de groep (p.101-116).........................................................................................2
Basisbehoeften van leerlingen............................................................................................................2
Invloeden op pedagogisch klimaat.....................................................................................................2
Pedagogisch handelen........................................................................................................................3
Pedagogische ondersteuning..............................................................................................................3
Kinderen begeleiden: relatie (p. 119-148)..............................................................................................5
Werken aan een positieve relatie.......................................................................................................5
Vertrouwen moet groeien..................................................................................................................5
Relaties tussen kinderen.....................................................................................................................6
Groepsvorming...................................................................................................................................7
Inzicht in de groep..............................................................................................................................7
Conflicten in de groep........................................................................................................................8
Omgaan met pesten...........................................................................................................................8
Didactische vormgeving (p. 189-217).....................................................................................................9
Didactisch analysemodel van Van Gelder...........................................................................................9
Model van (activerende) directe instructie......................................................................................10
Didactisch model en onderwijsconcept............................................................................................11
Onderwijs geven (p.226-230)...............................................................................................................14
Werk- en organisatievormen (p. 241-261)...........................................................................................15
Didactische werkvormen..................................................................................................................15
Onderwijsorganisatievormen...........................................................................................................16
Wisseling van organisatievorm.........................................................................................................17
,Pedagogisch klimaat in de groep (p.101-116)
De sfeer in een klas is erg belangrijk, want een kind kan zich alleen ontwikkelen en leren als de
omgeving veilig en vertrouwd is.
Basisbehoeften van leerlingen
Relaties: ‘Ik voel me thuis’
Kinderen hebben behoefte aan veiligheid en geborgenheid. Help leerlingen hun plekje te
vinden in de klas en zorg dat kinderen elkaar onderling niet belachelijk maken.
Competentie: ‘Ik kan het’
Kinderen willen graag het gevoel hebben dat ze iets kunnen, dus als je hen een compliment
geeft voor hun goede werk stimuleert dat om verder te gaan. Elk kind kan wat en probeer ze
daar regelmatig aan te herinneren.
Autonomie: ‘Ik wil het zelf’
Kinderen willen graag dingen zelf doen en verantwoordelijkheid hebben. Dus kom daar als
leraar in tegemoet. Laat kinderen soms een taak kiezen. Los niet altijd direct een probleem
op van een kind, laat hem eerst zelf denken of zijn klasgenootje vragen. Laat merken dat je
erop vertrouwt dat ze het zelf aan kunnen.
Door de leerlingen te voorzien in hun drie basisbehoeften, ontwikkelen ze zelfsturing. Namelijk:
verantwoordelijkheid dragen voor zichzelf, voor anderen en hun omgeving.
Relatie Competentie Autonomie
Interactie Kinderen persoonlijk Kinderen helpen Kinderen de ruimte
ontmoeten reflecteren geven en initiatieven
honoreren
Begeleiden bij Ondersteuning geven Uitgaan van Zelf laten doen wat ze
ontwikkelingen die veilig is voor mogelijkheden en zelf kunnen, ruimte
kinderen talenten voor eigen keuzes
Organisatie Ontmoetingstijd Uitdagende Actieve rol voor
leefomgeving creëren met en tussen materialen en kinderen bij inrichting
kinderen activiteiten passend leefomgeving en
bij activiteiten
ontwikkelingsbehoefte
Invloeden op pedagogisch klimaat
Het pedagogisch klimaat in de school en in de klas voorziet in de basisbehoeften van kinderen aan
relatie, competentie en autonomie. Het klimaat moet passen bij het kind. Kies je voor ruimte en
vrijheid of juist voor meer structuur.
Visie van de school; ideeën hoe kinderen moeten leren, wat ze moeten leren, de rol van de
meester en welke normen en waarde de school heeft.
Gebouw en inrichting; zorgt ervoor of het kind zich wel of niet thuis voelt.
Groepsleerkracht; moet weten wat er in zijn groep gaande is, kan alles tegelijk in de gaten
houden en brengt vaar en variatie in de lessen.
Team; een goed functionerend team zorgt voor duidelijkheid en een doorlopende lijn binnen
de verschillende groepen.
School en groepsgrootte; op een grote school zijn meer duidelijke afspraken nodig en dat
zelfde geldt voor de grootte van de klassen.
, Kinderen; niet ieder kind heeft dezelfde achtergrond en dat maakt het soms lastig om een
goed pedagogisch klimaat te hebben in de klas.
Activiteiten; door andere activiteiten te doen (kan binnen en buiten) kunnen leerlingen ook
andere dingen van zichzelf laten zien, waarbij het niet gaat om presteren.
Pedagogisch handelen
Je hebt niet alleen invloed op de cognitieve ontwikkelingen maar ook op de sociale ontwikkelingen.
Opvoeden = het behandelen van een opvoeder ten opzichte van het kind met het bewuste of
onbewuste doel het kind te beïnvloeden in het proces naar volwassenheid (=zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid).
Onderwijs en opvoeden
Het doel: kinderen groeien uit tot zelfstandige, zelfbewuste mensen die keuzes durven maken en
verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag.
Ieder kind kan zich ontwikkelen tot een autonoom mens
Elk kind voelt zich verbonden met de gemeenschap
Ieder kind neemt deel aan de gemeenschap
Elk kind is verantwoordelijk voor zijn gedrag en de opbouw van de gemeenschap
Belangrijke waarden: respect, verantwoordelijkheid, saamhorigheid.
Rekening houden met het ontwikkelingsniveau
Je durft een kind los te laten met de kans dat het verkeerd kan gaan, maar je laat hem geen dingen
doen die hij echt niet aan kan, want dat is slecht voor het zelfvertrouwen.
Autoritatieve opvoedingsstijl
De houding van de opvoeder is warm en invoelend.
Oog voor het kind als individu met zijn eigen mogelijkheden, wensen en ideeën.
Je weet wat je van een kind verwacht op een bepaalde leeftijd.
Je stelt eisen en verlangt dat het kind aan bepaalde normen en waarden voldoet.
Kinderen moeten begrijpen waarom het goed is om aan bepaalde verwachtingen te voldoen.
Pedagogische ondersteuning
Kinderen willen graag duidelijkheid en regels.
Persoonlijkheid als opvoedingsmiddel
De eigen persoonlijkheid is erg belangrijk.
Een goede relatie met het kind is de basis van het opvoeden.
Affectieve ondersteuning
Je gaat in op de emoties van een kind.
Gedrag regulerende ondersteuning
Op het moment dat kinderen de regels overtreden, kun je ingrijpen om hun gedrag in de
juiste richting te sturen. Een kind weet vaak wel dat die de regels overtreedt, maar hij weet
niet hoe die het op een andere manier moet aanpakken.
