Samenvatting H2: De wereld: Een
systeem van landen en relaties
2.1 De eerste contouren van het wereldsysteem
Wereldsysteem
De wereld is nu in te delen in een wereldsysteem: Samenhangend geheel van landen met hun
onderlinge politieke, culturele en economische relaties die op is de delen in:
Centrumlanden: economisch hoogontwikkelde landen
Semiperiferie: middenpositie tussen centrum en periferie, met een hoge
industrialisatiegraad
Periferie: economisch sterk afgestemd op de belangen van kernlanden. Laag gemiddeld
inkomen. Er is sprake van fragmentarische modernisering: In hetzelfde gebied komt zowel
traditionele en moderne activiteit zoals landbouw voor.
Ontstaan koloniën: 16e-18e eeuw
Er zijn drie soorten koloniën: een buiten de staat gelegen gebied die in bezit is van de staat.
Handelskolonialisme: Europese landen halen vooral specerijen en slaven.
Exploitatiekolonie: landen gebruiken de koloniën voor vaste invoer van goederen
Vestegingskolonie: landen blijven in de koloniën om hier te wonen. Bijvoorbeeld: Noord-
Amerika, Argentinië, Australië en Nieuw-Zeeland.
Eind 18e 19e eeuw:
Redenen succes Europa:
Kapitalistische markteconomie. Voortdurend opzoek naar mogelijkheden voor winst.
Stimulerende rol overheid. Investeerde in infrastructuur, voor eigen belang aan kust.
Imperialisme: Landen gaan hun macht in andere delen van de wereld uitbreiden door gebieden te
veroveren. Er komen de eerste hegemoniale staten: staten die met economische, financiële,
politieke en militaire middelen een dominerende rol speelt in het wereldsysteem.
Na WO II
Dekolonisatie: De voormalige koloniën worden onafhankelijk. Maar toch bleven veel
gedekoloniseerde landen afhankelijk van hun kernlanden(neokolonialisme). Hier vestigden
zich Multinationale ondernemingen(MNO’s): onderneming met vestigingen over de hele
wereld.
Europeanisering: overname Europese waarden en normen maar ook politieke en
economische elementen in andere cultuurgebieden. Dit gebeurde bij kolonialiseren.
VS nam hegemoniale positie van Groot-Brittannië over
Koude oorlog. Ontwikkelingshulp was manier om bondgenoten te krijgen
, Nu:
Veel landen bleven achter en zijn arm. De redenen hiervoor zijn:
o Internationale arbeidsverdeling: de verdeling van agrarische, industriële en
dienstverlenende activiteiten over de landen van de hele wereld. Ontstond tijdens
koloniale periode.
o Vernietiging van traditionele ambacht door goedkope geïmporteerde goederen
Global shift: verschuiving economisch zwaartepunt
systeem van landen en relaties
2.1 De eerste contouren van het wereldsysteem
Wereldsysteem
De wereld is nu in te delen in een wereldsysteem: Samenhangend geheel van landen met hun
onderlinge politieke, culturele en economische relaties die op is de delen in:
Centrumlanden: economisch hoogontwikkelde landen
Semiperiferie: middenpositie tussen centrum en periferie, met een hoge
industrialisatiegraad
Periferie: economisch sterk afgestemd op de belangen van kernlanden. Laag gemiddeld
inkomen. Er is sprake van fragmentarische modernisering: In hetzelfde gebied komt zowel
traditionele en moderne activiteit zoals landbouw voor.
Ontstaan koloniën: 16e-18e eeuw
Er zijn drie soorten koloniën: een buiten de staat gelegen gebied die in bezit is van de staat.
Handelskolonialisme: Europese landen halen vooral specerijen en slaven.
Exploitatiekolonie: landen gebruiken de koloniën voor vaste invoer van goederen
Vestegingskolonie: landen blijven in de koloniën om hier te wonen. Bijvoorbeeld: Noord-
Amerika, Argentinië, Australië en Nieuw-Zeeland.
Eind 18e 19e eeuw:
Redenen succes Europa:
Kapitalistische markteconomie. Voortdurend opzoek naar mogelijkheden voor winst.
Stimulerende rol overheid. Investeerde in infrastructuur, voor eigen belang aan kust.
Imperialisme: Landen gaan hun macht in andere delen van de wereld uitbreiden door gebieden te
veroveren. Er komen de eerste hegemoniale staten: staten die met economische, financiële,
politieke en militaire middelen een dominerende rol speelt in het wereldsysteem.
Na WO II
Dekolonisatie: De voormalige koloniën worden onafhankelijk. Maar toch bleven veel
gedekoloniseerde landen afhankelijk van hun kernlanden(neokolonialisme). Hier vestigden
zich Multinationale ondernemingen(MNO’s): onderneming met vestigingen over de hele
wereld.
Europeanisering: overname Europese waarden en normen maar ook politieke en
economische elementen in andere cultuurgebieden. Dit gebeurde bij kolonialiseren.
VS nam hegemoniale positie van Groot-Brittannië over
Koude oorlog. Ontwikkelingshulp was manier om bondgenoten te krijgen
, Nu:
Veel landen bleven achter en zijn arm. De redenen hiervoor zijn:
o Internationale arbeidsverdeling: de verdeling van agrarische, industriële en
dienstverlenende activiteiten over de landen van de hele wereld. Ontstond tijdens
koloniale periode.
o Vernietiging van traditionele ambacht door goedkope geïmporteerde goederen
Global shift: verschuiving economisch zwaartepunt
