, Samenvatting Periode 4 Media
Invloed en werking van media
De mediaexplosie – mediarevoluties (K. van Dijk)
1e mediarevolutie: van spraak naar schrift
2e mediarevolutie: drukpers en massacommunicatie
3e mediarevolutie: audiovisueel/elektronisch
4e mediarevolutie: de digitale revolutie
5e mediarevolutie: vr & ar/synthetische mediarevolutie?
Denken over media - 5 fases in theorievorming media
• Fase 1 - De almacht van de media
One-step-flow: massamedia als injectienaald (Reuzeninjectienaaldtheorie)
Alles wat vanuit de media werd uitgezonden en gebracht werd door de ontvanger aangenomen als de
waarheid. Politiek gaf veel injectienaalden, zodat de ontvanger geloofd wat de politici zeggen en
hierom deze politici steunen. Referentiekader geeft waarde aan hoe wij waarde geven aan
verschillende boodschappen uit de media.
Hier kwamen bedenkingen bij: klassieke massamedia zijn niet almachtig. Er spelen meer factoren een
rol: sociale omgeving, opleidingsniveau, maatschappelijke context en tegengeluiden uit andere
bronnen. > fase 2
• Fase 2 - De beperkte macht van de media; invloed van de opinieleider
Two-step flow: Opinieleider geeft extra mening over berichten in de media. Hierdoor komt er een
andere mening bij die ontvangers kunnen meenemen. Invloed op hoe mensen over mediaberichten
denken.
Stap 1: van zender naar opinieleider, stap 2: van opinieleider naar leden van publiek in omgeving van
opinieleider.
Voorbeelden: Temperatuur meten aangeraden > toch zwanger/SkinnyTok/Tim Hofman (BOOS)
Mediawijsheid van belang! Ga altijd opzoek naar andere bronnen, zoek verder, stel vragen
Herziening van het tweetrapsmodel: multiple-
step-flow-theory: (meerdere stappen mogelijk
met opinieleider als schakel)
Interpersoonlijke communicatie blijkt
onuitputtelijke bron voor informatievoorzieningen
– verwerking. Er zijn meerdere
communicatiestromen mogelijk tussen zender,
opinieleider en publieksgroepen.
• Fase 3 - Aandacht voor de ontvanger
De vraag is niet: Wat doen media met mensen? Maar: Wat doen mensen met media?
Iedereen maakt gebruik van media en doet mee aan media. Veel mensen plaatsen op social media
waardoor je eigen zelf ook media bent. Wij zijn actieve mediagebruikers (geen passieve)
Actieve mediagebruiker: Wij als mediagebruiker actief betekenis geven aan mediaboodschappen. Dit
doet iedereen de hele dag door, bewust en onbewust.
Zwamvlokmodel: netwerkbenadering (Brouwer): Theorie die gaat over de netwerkmaatschappij. Het
idee erachter is dat de zwam boven de grond staat en is heel zichtbaar voor iedereen. Dit is de media.
Onder de grond zit de zwamvlok. Het lijkt op een netwerkje en daar vindt de communicatie plaats over
de mediaboodschappen. De plek waar mensen hierover spreken en een mening vormen over een
boodschap. Het zwamvlokmodel is het informatietijdperk > boven aan de traditionele media, onder de
2
Invloed en werking van media
De mediaexplosie – mediarevoluties (K. van Dijk)
1e mediarevolutie: van spraak naar schrift
2e mediarevolutie: drukpers en massacommunicatie
3e mediarevolutie: audiovisueel/elektronisch
4e mediarevolutie: de digitale revolutie
5e mediarevolutie: vr & ar/synthetische mediarevolutie?
Denken over media - 5 fases in theorievorming media
• Fase 1 - De almacht van de media
One-step-flow: massamedia als injectienaald (Reuzeninjectienaaldtheorie)
Alles wat vanuit de media werd uitgezonden en gebracht werd door de ontvanger aangenomen als de
waarheid. Politiek gaf veel injectienaalden, zodat de ontvanger geloofd wat de politici zeggen en
hierom deze politici steunen. Referentiekader geeft waarde aan hoe wij waarde geven aan
verschillende boodschappen uit de media.
Hier kwamen bedenkingen bij: klassieke massamedia zijn niet almachtig. Er spelen meer factoren een
rol: sociale omgeving, opleidingsniveau, maatschappelijke context en tegengeluiden uit andere
bronnen. > fase 2
• Fase 2 - De beperkte macht van de media; invloed van de opinieleider
Two-step flow: Opinieleider geeft extra mening over berichten in de media. Hierdoor komt er een
andere mening bij die ontvangers kunnen meenemen. Invloed op hoe mensen over mediaberichten
denken.
Stap 1: van zender naar opinieleider, stap 2: van opinieleider naar leden van publiek in omgeving van
opinieleider.
Voorbeelden: Temperatuur meten aangeraden > toch zwanger/SkinnyTok/Tim Hofman (BOOS)
Mediawijsheid van belang! Ga altijd opzoek naar andere bronnen, zoek verder, stel vragen
Herziening van het tweetrapsmodel: multiple-
step-flow-theory: (meerdere stappen mogelijk
met opinieleider als schakel)
Interpersoonlijke communicatie blijkt
onuitputtelijke bron voor informatievoorzieningen
– verwerking. Er zijn meerdere
communicatiestromen mogelijk tussen zender,
opinieleider en publieksgroepen.
• Fase 3 - Aandacht voor de ontvanger
De vraag is niet: Wat doen media met mensen? Maar: Wat doen mensen met media?
Iedereen maakt gebruik van media en doet mee aan media. Veel mensen plaatsen op social media
waardoor je eigen zelf ook media bent. Wij zijn actieve mediagebruikers (geen passieve)
Actieve mediagebruiker: Wij als mediagebruiker actief betekenis geven aan mediaboodschappen. Dit
doet iedereen de hele dag door, bewust en onbewust.
Zwamvlokmodel: netwerkbenadering (Brouwer): Theorie die gaat over de netwerkmaatschappij. Het
idee erachter is dat de zwam boven de grond staat en is heel zichtbaar voor iedereen. Dit is de media.
Onder de grond zit de zwamvlok. Het lijkt op een netwerkje en daar vindt de communicatie plaats over
de mediaboodschappen. De plek waar mensen hierover spreken en een mening vormen over een
boodschap. Het zwamvlokmodel is het informatietijdperk > boven aan de traditionele media, onder de
2
