Tentamen samenvatting Internationaal en Europees recht
Wat maakt internationaal recht recht?
- internationaal
- publiek
- juridisch: je schrijft het op in een verdrag, of het is gewoonterecht, het is niet zo dat
er geen gevolgen zijn als je de rechtsregel overtreedt, er is een sanctie gekoppeld
aan het schenden van een internationale norm.
Het komt voort uit internationale rechtsbronnen en er is een koppeling aan een sanctie als
de rechtsnorm wordt geschonden
Het feit dat een rechtsregel kan worden geschonden maakt een staat aansprakelijk
Manieren waarop internationaal recht gehandhaafd wordt:
- Opleggen van economische sancties
- Reputatieschade, staten onderling willen niet meer met elkaar samenwerken als een
staat de internationale rechtsorde schendt
- Staatsaansprakelijkheid, je kan als staat een andere staat aansprakelijk stellen voor
het internationaal gerechtshof
internationaal strafhof den haag > individu vervolgen binnen internationaal recht
internationaal gerechtshof den haag > buigt zich alleen over verantwoordelijkheid van
staten, staten kunnen elkaar aansprakelijk stellen en advies vragen
europees hof voor de rechten van de mens > gekoppeld aan evrm, is iets anders dan hof
van justitie van de EU
Vraag 2:
Welke rechtsbronnen zijn er (art. 38 icj statuut)
- Verdragen
- Gewoonterecht
- Algemene beginselen
- Subsidiair ..
- Gerechtelijke uitspraken geen rechtsbron van dezelfde status als verdragen bijv. Het
is een manier om rechtsbronnen te interpreteren en begrijpen (staat in lid d)
- Art. 38 statuut algemeen gerechtshof
Extra rechtsbronnen die niet in art. 38 staan:
- Bindende besluiten van een internationale organisatie: bijv. een verordening van de
EU.
- Eenzijdige rechtshandelingen, bijv. erkenning van een staat
- Billijkheid
,Soft law > Het komt niet voort uit een formele rechtsbron maar het kan wel invloed hebben.
(bijv. iv bij vraag 2 werkgroepopdrachten).
Weens verdragenverdrag > is een verdrag, dus bindend, dus is een internationale
rechtsbron
De sustainable development goals onderdeel van resolutie van de algemene vergadering
van de verenigde naties > het is geen bindend besluit van een internationale organisatie, het
zijn doelen, soort richtlijnen, dus geen internationale rechtsbron.
Bilateraal WOTS-verdrag tussen Thailand en Nederland > ja, het is een verdrag, dus
bindend, dus een internationale rechtsbron, het maakt niet uit of het om heel veel staten
gaat of maar over 2, als het een verdrag is is het bindend en dan is het een internationale
rechtsbron.
Vraag 3:
Internationaal gewoonterecht (custory international law)
Twee dingen altijd voor nodig:
- Praktijk (practical state) > alles wat ze doen, hoe een staat handelt in de wereld
- omvangrijk > North sea continental shelf arrest
- & vrijwel uniform > North sea continental shelf arrest + aangevuld in
nicaragua arrest
- Rechtsovertuiging (opinio juris) > rechtsregel
Nicaragua arrest & North sea continental shelf arrest
Hoeveel en welke staten dienen een praktijk te volgen om van gewoonte te spreken
(spreken van een ‘algemene praktijk’)
- North sea continental shelf > Duitsland had andere grenzen in de zee in gedachte
dan Nederland en Denemarken, Duitsland wilde dat er een bepaalde meetmethode
werd gebruikt maar Nederland en Denemarken hadden een andere meetmethode
afgesproken die ten nadele was van Duitsland.
- North sea continental shelf (paragraaf r.o. 74 & 77) > De praktijk moet omvangrijk
en vrijwel uniform zijn
- uniform wil zetten dat staten zich in vergelijkbare omstandigheden
vergelijkbaar gedragen
- omvangrijk gaat over dat veel staten dit doen
Vrijwel uniform wordt aangevuld in het Nicaragua arrest (r.o. 186)
- Het is niet vereist dat de praktijk perfect in overeenstemming is met de regel, er
wordt wel eens van afgeweken maar over all houden de staten zich eraan (bijv.
geweldverbod, daar wordt wel eens niet aan gehouden maar dat betekend niet gelijk
dat dit niet meer een vrijwel uniforme regel is).
nicaragua arrest:
Gaat over uniformheid
Als staten de regels overtreden is het nog steeds recht, alleen een schending van de norm
- bijv. als de gewelds regel wordt overtreden kan dit uit zelfverdediging, dan wordt
gepleit voor zelfverdediging, het is niet dat de staat zich dan niet meer gebonden
voelt aan de norm
, - ook al is de gedraging niet conform de regel, juist omdat ze zich beroepen op de
uitzondering, laat dit juist zien dat de regel als recht gezien wordt
- het is belangrijk dat de praktijk en opinio juris naast elkaar bestaat
- paragraaf 207 wordt er terugverwezen naar north sea continental shelf
- paragraaf 188 > hoe wordt opinio juris vastgesteld > friendly relations tussen staten
en dat staten instemmen met een resolutie
- paragraaf 189 en 190 > waarnaar wordt gekeken bij vaststelling opinio juris
- partij worden bij verdrag = de wil om gebonden te zijn
Vraag 4:
Jus cogens (dwingend recht, bijv. verbod of voltering, genocideverbod) voorwaarden:
Art. 53 verdragenverdrag
- geen afwijking toegestaan
- moet aanvaard zijn als een norm
- alleen een andere jus cogens norm zou een jus cogens norm kunnen veranderen
- je mag geen verdrag sluiten om een jus cogens norm te schenden
Als er sprake is van een schending van jus cogens in een verdrag moeten alle staten
stoppen met dat verdrag te volgen
Rechtsgevolgen art. 53 verdragenverdrag
- Verdrag sluiten jus cogens is nietig
Tot welke van de verschillende internationale rechtsbronnen kan de categorie van dwingend
recht worden toegekend?
- jus cogens norm is eigenlijk altijd ook gewoonterecht
- jus cogens is geen bron maar een status, je kan bijv een gewoonterechtelijke norm
of een verdrag hebben met een status van een dwingend recht, jus cogens is dus
geen rechtsbron die een eigen leven leidt maar een status.
De aard van het moderne internationaal recht (1648 vrede van westfalen > verdragen
waarbij er voor het eerst staten waren en er een politieke organisatie ontstond) >
gedecentraliseerd systeem
geschiedenis en ontwikkeling internationaal recht
IPUR komt voort uit noodzaak van staten om naast elkaar te bestaan
- opkomst soevereine staten in west-europa
eerste regels van internationaal recht gaan over oorlog, hoe en wanneer mag je oorlog
voeren ook regels over diplomatieke onschendbaarheid
ontdekkingen en kolonisatie
er werden regels gemaakt voor verwerving van grondgebied en beginsel van vrijheid van de
zee
in de tweede helft van de 20e eeuw > van 50 naar 195 staten
, een beweging van co-existentie > was ooit het hoogste doel van internationaal recht
- territoir, staatsvorming, erkenning, immuniteiten. nadruk op soevereiniteit,waar mag
jij varen waar ik
periode van co-operatie inspiratie van volkenrechtelijke regels
- mensenrechten, milieu, economie, delegeren soevereine bevoegdheden
integratie: europese unie
dit zijn drie aspecten, die zijn alle drie aanwezig in het internationaal recht
instemming van staten, en tegenwoordig ook andere rechtssubjecten, als grondslag van het
internationaal recht (voluntarisme)
- omdat er geen centrale regelgeving is, alle staten zijn soeverein en gelijkwaardig,
daarom moet je bij elke vaststelling van een verplichting of schending weer zoeken
naar de instemming van de subjecten
- fragmentatie: er is geen centrale grondwettelijke instantie
- alle staten weten wat ze doen en aan wie ze voor en nadelen hebben
internationaal recht als systeem
is geen random collectie van regels
internationaal recht neutraal en waardevrij?
- vorm is wel zo opgezet, je mag als staat alles afspreken wat je wilt en als je iets niet
wil afspreken doe je dat niet
- maar de inhoud is niet neutraal en waardevrij
de rol van het internationaal recht voor nederland
- op veel terreinen is internationale samenwerking gevraagd: er wordt steeds meer
internationaal recht gecreëerd
- nederland is stevig ingebed in de internationale rechtsorde; het is lid van vele
internationale organisaties en partij bij talloze verdragen
- de rechten en plichten die hieruit voortvloeien, werken door in de nederlandse
rechtsorde; des te meer door het open, monistische grondwettelijke systeem
Week 2
Rechtssubjectiviteit
- Personen die juridische bekwaamheid hebben om binnen de internationale
rechtsorde deel te nemen aan het rechtsverkeer.
Criteria voor rechtssubjectiviteit
Personen bezitten rechtssubjectiviteit indien zij internationale bevoegdheden, rechten of
plichten bezitten. Het is niet opgenomen in het Internationale recht.
Wat maakt internationaal recht recht?
- internationaal
- publiek
- juridisch: je schrijft het op in een verdrag, of het is gewoonterecht, het is niet zo dat
er geen gevolgen zijn als je de rechtsregel overtreedt, er is een sanctie gekoppeld
aan het schenden van een internationale norm.
Het komt voort uit internationale rechtsbronnen en er is een koppeling aan een sanctie als
de rechtsnorm wordt geschonden
Het feit dat een rechtsregel kan worden geschonden maakt een staat aansprakelijk
Manieren waarop internationaal recht gehandhaafd wordt:
- Opleggen van economische sancties
- Reputatieschade, staten onderling willen niet meer met elkaar samenwerken als een
staat de internationale rechtsorde schendt
- Staatsaansprakelijkheid, je kan als staat een andere staat aansprakelijk stellen voor
het internationaal gerechtshof
internationaal strafhof den haag > individu vervolgen binnen internationaal recht
internationaal gerechtshof den haag > buigt zich alleen over verantwoordelijkheid van
staten, staten kunnen elkaar aansprakelijk stellen en advies vragen
europees hof voor de rechten van de mens > gekoppeld aan evrm, is iets anders dan hof
van justitie van de EU
Vraag 2:
Welke rechtsbronnen zijn er (art. 38 icj statuut)
- Verdragen
- Gewoonterecht
- Algemene beginselen
- Subsidiair ..
- Gerechtelijke uitspraken geen rechtsbron van dezelfde status als verdragen bijv. Het
is een manier om rechtsbronnen te interpreteren en begrijpen (staat in lid d)
- Art. 38 statuut algemeen gerechtshof
Extra rechtsbronnen die niet in art. 38 staan:
- Bindende besluiten van een internationale organisatie: bijv. een verordening van de
EU.
- Eenzijdige rechtshandelingen, bijv. erkenning van een staat
- Billijkheid
,Soft law > Het komt niet voort uit een formele rechtsbron maar het kan wel invloed hebben.
(bijv. iv bij vraag 2 werkgroepopdrachten).
Weens verdragenverdrag > is een verdrag, dus bindend, dus is een internationale
rechtsbron
De sustainable development goals onderdeel van resolutie van de algemene vergadering
van de verenigde naties > het is geen bindend besluit van een internationale organisatie, het
zijn doelen, soort richtlijnen, dus geen internationale rechtsbron.
Bilateraal WOTS-verdrag tussen Thailand en Nederland > ja, het is een verdrag, dus
bindend, dus een internationale rechtsbron, het maakt niet uit of het om heel veel staten
gaat of maar over 2, als het een verdrag is is het bindend en dan is het een internationale
rechtsbron.
Vraag 3:
Internationaal gewoonterecht (custory international law)
Twee dingen altijd voor nodig:
- Praktijk (practical state) > alles wat ze doen, hoe een staat handelt in de wereld
- omvangrijk > North sea continental shelf arrest
- & vrijwel uniform > North sea continental shelf arrest + aangevuld in
nicaragua arrest
- Rechtsovertuiging (opinio juris) > rechtsregel
Nicaragua arrest & North sea continental shelf arrest
Hoeveel en welke staten dienen een praktijk te volgen om van gewoonte te spreken
(spreken van een ‘algemene praktijk’)
- North sea continental shelf > Duitsland had andere grenzen in de zee in gedachte
dan Nederland en Denemarken, Duitsland wilde dat er een bepaalde meetmethode
werd gebruikt maar Nederland en Denemarken hadden een andere meetmethode
afgesproken die ten nadele was van Duitsland.
- North sea continental shelf (paragraaf r.o. 74 & 77) > De praktijk moet omvangrijk
en vrijwel uniform zijn
- uniform wil zetten dat staten zich in vergelijkbare omstandigheden
vergelijkbaar gedragen
- omvangrijk gaat over dat veel staten dit doen
Vrijwel uniform wordt aangevuld in het Nicaragua arrest (r.o. 186)
- Het is niet vereist dat de praktijk perfect in overeenstemming is met de regel, er
wordt wel eens van afgeweken maar over all houden de staten zich eraan (bijv.
geweldverbod, daar wordt wel eens niet aan gehouden maar dat betekend niet gelijk
dat dit niet meer een vrijwel uniforme regel is).
nicaragua arrest:
Gaat over uniformheid
Als staten de regels overtreden is het nog steeds recht, alleen een schending van de norm
- bijv. als de gewelds regel wordt overtreden kan dit uit zelfverdediging, dan wordt
gepleit voor zelfverdediging, het is niet dat de staat zich dan niet meer gebonden
voelt aan de norm
, - ook al is de gedraging niet conform de regel, juist omdat ze zich beroepen op de
uitzondering, laat dit juist zien dat de regel als recht gezien wordt
- het is belangrijk dat de praktijk en opinio juris naast elkaar bestaat
- paragraaf 207 wordt er terugverwezen naar north sea continental shelf
- paragraaf 188 > hoe wordt opinio juris vastgesteld > friendly relations tussen staten
en dat staten instemmen met een resolutie
- paragraaf 189 en 190 > waarnaar wordt gekeken bij vaststelling opinio juris
- partij worden bij verdrag = de wil om gebonden te zijn
Vraag 4:
Jus cogens (dwingend recht, bijv. verbod of voltering, genocideverbod) voorwaarden:
Art. 53 verdragenverdrag
- geen afwijking toegestaan
- moet aanvaard zijn als een norm
- alleen een andere jus cogens norm zou een jus cogens norm kunnen veranderen
- je mag geen verdrag sluiten om een jus cogens norm te schenden
Als er sprake is van een schending van jus cogens in een verdrag moeten alle staten
stoppen met dat verdrag te volgen
Rechtsgevolgen art. 53 verdragenverdrag
- Verdrag sluiten jus cogens is nietig
Tot welke van de verschillende internationale rechtsbronnen kan de categorie van dwingend
recht worden toegekend?
- jus cogens norm is eigenlijk altijd ook gewoonterecht
- jus cogens is geen bron maar een status, je kan bijv een gewoonterechtelijke norm
of een verdrag hebben met een status van een dwingend recht, jus cogens is dus
geen rechtsbron die een eigen leven leidt maar een status.
De aard van het moderne internationaal recht (1648 vrede van westfalen > verdragen
waarbij er voor het eerst staten waren en er een politieke organisatie ontstond) >
gedecentraliseerd systeem
geschiedenis en ontwikkeling internationaal recht
IPUR komt voort uit noodzaak van staten om naast elkaar te bestaan
- opkomst soevereine staten in west-europa
eerste regels van internationaal recht gaan over oorlog, hoe en wanneer mag je oorlog
voeren ook regels over diplomatieke onschendbaarheid
ontdekkingen en kolonisatie
er werden regels gemaakt voor verwerving van grondgebied en beginsel van vrijheid van de
zee
in de tweede helft van de 20e eeuw > van 50 naar 195 staten
, een beweging van co-existentie > was ooit het hoogste doel van internationaal recht
- territoir, staatsvorming, erkenning, immuniteiten. nadruk op soevereiniteit,waar mag
jij varen waar ik
periode van co-operatie inspiratie van volkenrechtelijke regels
- mensenrechten, milieu, economie, delegeren soevereine bevoegdheden
integratie: europese unie
dit zijn drie aspecten, die zijn alle drie aanwezig in het internationaal recht
instemming van staten, en tegenwoordig ook andere rechtssubjecten, als grondslag van het
internationaal recht (voluntarisme)
- omdat er geen centrale regelgeving is, alle staten zijn soeverein en gelijkwaardig,
daarom moet je bij elke vaststelling van een verplichting of schending weer zoeken
naar de instemming van de subjecten
- fragmentatie: er is geen centrale grondwettelijke instantie
- alle staten weten wat ze doen en aan wie ze voor en nadelen hebben
internationaal recht als systeem
is geen random collectie van regels
internationaal recht neutraal en waardevrij?
- vorm is wel zo opgezet, je mag als staat alles afspreken wat je wilt en als je iets niet
wil afspreken doe je dat niet
- maar de inhoud is niet neutraal en waardevrij
de rol van het internationaal recht voor nederland
- op veel terreinen is internationale samenwerking gevraagd: er wordt steeds meer
internationaal recht gecreëerd
- nederland is stevig ingebed in de internationale rechtsorde; het is lid van vele
internationale organisaties en partij bij talloze verdragen
- de rechten en plichten die hieruit voortvloeien, werken door in de nederlandse
rechtsorde; des te meer door het open, monistische grondwettelijke systeem
Week 2
Rechtssubjectiviteit
- Personen die juridische bekwaamheid hebben om binnen de internationale
rechtsorde deel te nemen aan het rechtsverkeer.
Criteria voor rechtssubjectiviteit
Personen bezitten rechtssubjectiviteit indien zij internationale bevoegdheden, rechten of
plichten bezitten. Het is niet opgenomen in het Internationale recht.
