Maatschappijleer H3 parlementaire democratie
§1 wat is democratie?
In 1648 werd de vrede van Münster gesloten, een vredesverdrag waarin het
erkennen van een soevereine staat centraal stond.
o Een staat is soeverein als die op een bepaald gebied wordt begrensd, het
hoogste gezag uitvoert en het een geweldsmonopolie heeft.
o Thomas Hobbes, filosoof, vond soevereine staten met één soeverein vorst
belangrijk anders werd het een oorlog van allen tegen allen
Politiek is het maken van keuzes waaraan allen in de staat zijn gebonden,
deze keuzes werden vastgelegd in algemeen geldende wetten.
o De meeste onderwerpen waar de politiek zich mee bezig houdt zijn in
algemeen belang; het gaat veel mensen aan en veel mensen hebben er
baat bij.
o In de politiek is een groot dilemma ontstaan, kiezen we voor snel en
efficiënt besturen of voor een maximale participatie voor de burgers.
Bij de 2e optie weeg je belangen zorgvuldig af en is democratischer bij de
1e kijk je naar het doelmatig resultaat.
Bij een directe democratie stemmen mensen direct over wetsvoorstellen,
tegenwoordig zie je een referendum (volksstemming)
o Tegenwoordig zie je een indirecte democratie, ook wel een
representatieve democratie genoemd. Hierbij stemmen mensen op
volksvertegenwoordigers, die namens het volk stemmen op wetsvoorstellen
en aan het volk verantwoording moeten afleggen over het beleid.
De indirecte democratie is gebaseerd op grondbeginselen van de
rechtstaat en;
1) Individuele vrijheid (je mag je mening uiten en binnen
democratische wetten je leven inrichten zoals jij wilt)
2) Politieke grondrechten (vanaf 18 stemmen en verkiesbaar stellen)
3) Wettelijk beperkte bevoegdheden, zoals politie en het leger
4) Onafhankelijke rechtspraak (rechters staan los van parlement)
5) Persvrijheid (controleren de machthebbers en informeren van het
volk, zo kunnen wij goede keuzes maken met referenda en
verkiezingen)
Er zijn 2 soorten representatieve democratieën; parlementair -en presidentieel
stelsel
o Bij parlementaire stelsels kiest de bevolking via verkiezingen een
parlement, het parlement is dan het hoogste machtsorgaan. Op basis van
de samenstelling van het parlement wordt een kabinet gevormd.
Landen met een parlementair stelsel hebben vaak een ongekozen
staatshoofd wiens macht wordt ingeperkt door de grondwet, dit is een
constitutionele monarchie.
o Bij een presidentieel stelsel kiest de bevolking het parlement én het
staatshoofd. Hij is het hoofd van de regering en kan ministers ontslaan en
benoemen.
De enige machtsbeperking is in sommige landen het
ontbindingsrecht; dit is het recht om het parlement te ontbinden.
, Tegenwoordig is Nederland een parlementaire democratie, in de grondwet
zie je het democratische leven terug in: trias politica, stemrecht, politieke
besluitvorming, persvrijheid. Vrijheid en gelijkheid staan hierin centraal.
Niet alle landen hebben een democratie als staatsvorm, in alle zogeheten
autoritaire regimes is participatie van burgers niet mogelijk. En worden
mensenrechten geschonden.
o Het basiskenmerk van elk autoritair regimes is dat er geen trias politica
is maar dat alle machten in handen zijn van een kleine groep.
1) Geen onafhankelijke rechtspraak, machthebbers stellen zelf rechters
aan en controleren ze.
2) Grondrechten worden niet gerespecteerd, geen vrijheid van godsdienst
of privacy
3) Overheidsgeweld, ze verdedigen hun macht met geweld
4) Verkiezingsfraude, -manipulatie, -geweld. Dit om zeker te zijn van de
winst
5) Geen persvrijheid, media staan onder censuur van de overheid.
o Door het ontbreken van tegenmacht kunnen autoritaire machtshebbers snel
en efficiënt besluiten maar de bevolking betaald hiervoor de hoogste prijs.
Niet alle autoritaire regimes zien er hetzelfde uit, we maken onderscheid
tussen 3;
1) Ideologische; ideale samenleving, zoals communisme in Noord-Korea. Er
vindt ook indoctrinatie plaats: de bevolking krijgt de partij ideologie met
de paplepel ingegoten.
2) Religieuze, ook wel een theocratie genoemd. De godsdienst is hierin
verheven tot staatsideologie. De geestelijk leiders moeten goedkeuren op
ideeën van democratie.
3) Militaire, hierbij heeft het leger de macht. Bv. in Argentinië; staatsgreep.
Met kenmerken als veel controle en onderdrukking.
o Vaak heeft een staat meerdere verschillende kenmerken en je vind dan ook
tussenvormen.
§1 wat is democratie?
In 1648 werd de vrede van Münster gesloten, een vredesverdrag waarin het
erkennen van een soevereine staat centraal stond.
o Een staat is soeverein als die op een bepaald gebied wordt begrensd, het
hoogste gezag uitvoert en het een geweldsmonopolie heeft.
o Thomas Hobbes, filosoof, vond soevereine staten met één soeverein vorst
belangrijk anders werd het een oorlog van allen tegen allen
Politiek is het maken van keuzes waaraan allen in de staat zijn gebonden,
deze keuzes werden vastgelegd in algemeen geldende wetten.
o De meeste onderwerpen waar de politiek zich mee bezig houdt zijn in
algemeen belang; het gaat veel mensen aan en veel mensen hebben er
baat bij.
o In de politiek is een groot dilemma ontstaan, kiezen we voor snel en
efficiënt besturen of voor een maximale participatie voor de burgers.
Bij de 2e optie weeg je belangen zorgvuldig af en is democratischer bij de
1e kijk je naar het doelmatig resultaat.
Bij een directe democratie stemmen mensen direct over wetsvoorstellen,
tegenwoordig zie je een referendum (volksstemming)
o Tegenwoordig zie je een indirecte democratie, ook wel een
representatieve democratie genoemd. Hierbij stemmen mensen op
volksvertegenwoordigers, die namens het volk stemmen op wetsvoorstellen
en aan het volk verantwoording moeten afleggen over het beleid.
De indirecte democratie is gebaseerd op grondbeginselen van de
rechtstaat en;
1) Individuele vrijheid (je mag je mening uiten en binnen
democratische wetten je leven inrichten zoals jij wilt)
2) Politieke grondrechten (vanaf 18 stemmen en verkiesbaar stellen)
3) Wettelijk beperkte bevoegdheden, zoals politie en het leger
4) Onafhankelijke rechtspraak (rechters staan los van parlement)
5) Persvrijheid (controleren de machthebbers en informeren van het
volk, zo kunnen wij goede keuzes maken met referenda en
verkiezingen)
Er zijn 2 soorten representatieve democratieën; parlementair -en presidentieel
stelsel
o Bij parlementaire stelsels kiest de bevolking via verkiezingen een
parlement, het parlement is dan het hoogste machtsorgaan. Op basis van
de samenstelling van het parlement wordt een kabinet gevormd.
Landen met een parlementair stelsel hebben vaak een ongekozen
staatshoofd wiens macht wordt ingeperkt door de grondwet, dit is een
constitutionele monarchie.
o Bij een presidentieel stelsel kiest de bevolking het parlement én het
staatshoofd. Hij is het hoofd van de regering en kan ministers ontslaan en
benoemen.
De enige machtsbeperking is in sommige landen het
ontbindingsrecht; dit is het recht om het parlement te ontbinden.
, Tegenwoordig is Nederland een parlementaire democratie, in de grondwet
zie je het democratische leven terug in: trias politica, stemrecht, politieke
besluitvorming, persvrijheid. Vrijheid en gelijkheid staan hierin centraal.
Niet alle landen hebben een democratie als staatsvorm, in alle zogeheten
autoritaire regimes is participatie van burgers niet mogelijk. En worden
mensenrechten geschonden.
o Het basiskenmerk van elk autoritair regimes is dat er geen trias politica
is maar dat alle machten in handen zijn van een kleine groep.
1) Geen onafhankelijke rechtspraak, machthebbers stellen zelf rechters
aan en controleren ze.
2) Grondrechten worden niet gerespecteerd, geen vrijheid van godsdienst
of privacy
3) Overheidsgeweld, ze verdedigen hun macht met geweld
4) Verkiezingsfraude, -manipulatie, -geweld. Dit om zeker te zijn van de
winst
5) Geen persvrijheid, media staan onder censuur van de overheid.
o Door het ontbreken van tegenmacht kunnen autoritaire machtshebbers snel
en efficiënt besluiten maar de bevolking betaald hiervoor de hoogste prijs.
Niet alle autoritaire regimes zien er hetzelfde uit, we maken onderscheid
tussen 3;
1) Ideologische; ideale samenleving, zoals communisme in Noord-Korea. Er
vindt ook indoctrinatie plaats: de bevolking krijgt de partij ideologie met
de paplepel ingegoten.
2) Religieuze, ook wel een theocratie genoemd. De godsdienst is hierin
verheven tot staatsideologie. De geestelijk leiders moeten goedkeuren op
ideeën van democratie.
3) Militaire, hierbij heeft het leger de macht. Bv. in Argentinië; staatsgreep.
Met kenmerken als veel controle en onderdrukking.
o Vaak heeft een staat meerdere verschillende kenmerken en je vind dan ook
tussenvormen.
