B2 – Energie- en voedingsbehoefte berekenen en
verklaren
Wat moet je kunnen?
Doel van B2
• Berekenen hoeveel energie (kcal/kJ) iemand nodig heeft
• Verschillende formules gebruiken (Harris-Benedict, Schofield, snelle methode)
• Werken met PAL-waarden (fysieke activiteitenniveau)
• Begrijpen waarom behoeften verschillen (leeftijd, geslacht, spiermassa, activiteit,
gezondheid)
• Werken met voedingsnormen: ADH, gemiddelde behoefte, adequate inname,
bovengrens
1. Energiebehoefte: Formule = BMR × PAL
BMR = Basaal Metabolisme
• Energie die je lichaam in rust gebruikt
• Verschilt per persoon: geslacht, leeftijd, gewicht, lengte
Formules besproken in de les (week 1):
Harris & Benedict-formule
→ Geschikt voor volwassenen met BMI ≥ 30
Vrouwen:
BMR=655,1+(9,5634×gewicht)+(1,8496×lengte)−(4,6756×leeftijd)BMR = 655{,}1 +
(9{,}5634 \times gewicht) + (1{,}8496 \times lengte) - (4{,}6756 \times
leeftijd)BMR=655,1+(9,5634×gewicht)+(1,8496×lengte)−(4,6756×leeftijd)
Mannen:
BMR=66,5+(13,7516×gewicht)+(5,0033×lengte)−(6,755×leeftijd)BMR = 66{,}5 +
(13{,}7516 \times gewicht) + (5{,}0033 \times lengte) - (6{,}755 \times
leeftijd)BMR=66,5+(13,7516×gewicht)+(5,0033×lengte)−(6,755×leeftijd)
Schofield-formule
→ Geschikt voor kinderen en volwassenen met BMI < 30
→ Leeftijdsafhankelijke formules op basis van gewicht
Bijvoorbeeld meisjes 18–30 jaar:
BMR=14,7×gewicht+496BMR = 14{,}7 \times gewicht + 496BMR=14,7×gewicht+496
Snelle methode
→ Globale schatting:
,Energiebehoefte=30×lichaamsgewichtEnergiebehoefte = 30 \times
lichaamsgewichtEnergiebehoefte=30×lichaamsgewicht
→ Makkelijk, maar minder nauwkeurig
PAL (Physical Activity Level) – Activiteitsfactor
Activiteitsniveau PAL-waarde
Inactief (bedlegerig) 1,2–1,4
Licht actief (zittend werk) 1,4–1,7
Matig actief (staan/wandelen) 1,7–2,0
Zeer actief (sport, fysiek werk) 2,0–2,4
Totale energieverbruik (TEE) =
BMR×PALBMR \times PALBMR×PAL
2. Voedingsnormen (voedingstechnische termen)
Term Betekenis
Gemiddelde
Genoeg voor 50% van de populatie
behoefte
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid = veilige inname voor bijna
ADH
iedereen
Adequate inname Schatting bij gebrek aan gemiddelde behoefte (bijv. vitamine K)
Bovengrens (UL) Hoogste veilige hoeveelheid, daarboven risico op intoxicatie
Deficiëntie Tekort aan een voedingsstof
Intoxicatie Vergiftiging door overmaat (bijv. vitamine A)
3. Toepassing en toetsvoorbeelden
• Bereken BMR met een formule en vermenigvuldig met PAL
• Analyseer waarom persoon A meer kcal nodig heeft dan persoon B
• Herken wanneer ADH of adequate inname gebruikt moet worden
• Herken begrippen als deficiëntie of intoxicatie in casussen
• 📊 Overzichtstabel – Formules voor B2: Energie- en
voedingsbehoefte
Formule /
Wat bereken je? Toepassing / Voor wie? Voorbeeldgebruik
Methode
Overgewicht, obesitas,
BMR (Basal Volwassenen met BMI ≥
Harris & Benedict volwassen cliënt in de
Metabolic Rate) 30
praktijk
, Formule /
Wat bereken je? Toepassing / Voor wie? Voorbeeldgebruik
Methode
Kinderen en
Jongvolwassene of kind
Schofield-formule BMR volwassenen met BMI <
met gezond gewicht
30
Totale
Snelle inschatting voor 70 kg persoon → 30 × 70
Snelle methode energiebehoefte
volwassenen = 2100 kcal
(globaal)
Activiteitsfactor Wordt vermenigvuldigd Verpleger PAL = 1,8 →
PAL-waarde
(1,2–2,4) met BMR energie = BMR × 1,8
Iedereen – combinatie Vrouw: BMR = 1400,
Totale
BMR × PAL voor volledige PAL = 1,6 → TEE = 2240
energiebehoefte
dagverbruik kcal
Voor 80g vet × 9 = 720 kcal →
Macronutriënten kcal/gram: KH &
intakeberekeningen & percentage uit vet
kcal EW = 4, vet = 9
menu-analyse berekenen
Evaluatie van
% Energie uit (kcal nutriënt ÷ 720 ÷ 2000 × 100 = 36%
voedingsverdeling
nutriënt totaal kcal)×100 energie uit vet
volgens richtlijnen
Overzicht Macronutriënten – Eiwitten, Koolhydraten,
Vetten
Kenmerk Eiwitten Koolhydraten Vetten
Energie
4 kcal 4 kcal 9 kcal
(kcal/gram)
Belangrijkste Energieopslag,
Bouwstof, enzymen,
Functies energiebron, celmembranen,
hormonen, herstel
hersenfunctie isolatie
Opname in Dunne darm → Dunne darm →
Dunne darm → bloedbaan
lichaam bloedbaan lymfestelsel
Niet opgeslagen als eiwit (bij
Glycogeen Triglyceriden in
Opslagvorm overschot: omgezet in vet of
(lever/spieren) vetweefsel
ureum)
verklaren
Wat moet je kunnen?
Doel van B2
• Berekenen hoeveel energie (kcal/kJ) iemand nodig heeft
• Verschillende formules gebruiken (Harris-Benedict, Schofield, snelle methode)
• Werken met PAL-waarden (fysieke activiteitenniveau)
• Begrijpen waarom behoeften verschillen (leeftijd, geslacht, spiermassa, activiteit,
gezondheid)
• Werken met voedingsnormen: ADH, gemiddelde behoefte, adequate inname,
bovengrens
1. Energiebehoefte: Formule = BMR × PAL
BMR = Basaal Metabolisme
• Energie die je lichaam in rust gebruikt
• Verschilt per persoon: geslacht, leeftijd, gewicht, lengte
Formules besproken in de les (week 1):
Harris & Benedict-formule
→ Geschikt voor volwassenen met BMI ≥ 30
Vrouwen:
BMR=655,1+(9,5634×gewicht)+(1,8496×lengte)−(4,6756×leeftijd)BMR = 655{,}1 +
(9{,}5634 \times gewicht) + (1{,}8496 \times lengte) - (4{,}6756 \times
leeftijd)BMR=655,1+(9,5634×gewicht)+(1,8496×lengte)−(4,6756×leeftijd)
Mannen:
BMR=66,5+(13,7516×gewicht)+(5,0033×lengte)−(6,755×leeftijd)BMR = 66{,}5 +
(13{,}7516 \times gewicht) + (5{,}0033 \times lengte) - (6{,}755 \times
leeftijd)BMR=66,5+(13,7516×gewicht)+(5,0033×lengte)−(6,755×leeftijd)
Schofield-formule
→ Geschikt voor kinderen en volwassenen met BMI < 30
→ Leeftijdsafhankelijke formules op basis van gewicht
Bijvoorbeeld meisjes 18–30 jaar:
BMR=14,7×gewicht+496BMR = 14{,}7 \times gewicht + 496BMR=14,7×gewicht+496
Snelle methode
→ Globale schatting:
,Energiebehoefte=30×lichaamsgewichtEnergiebehoefte = 30 \times
lichaamsgewichtEnergiebehoefte=30×lichaamsgewicht
→ Makkelijk, maar minder nauwkeurig
PAL (Physical Activity Level) – Activiteitsfactor
Activiteitsniveau PAL-waarde
Inactief (bedlegerig) 1,2–1,4
Licht actief (zittend werk) 1,4–1,7
Matig actief (staan/wandelen) 1,7–2,0
Zeer actief (sport, fysiek werk) 2,0–2,4
Totale energieverbruik (TEE) =
BMR×PALBMR \times PALBMR×PAL
2. Voedingsnormen (voedingstechnische termen)
Term Betekenis
Gemiddelde
Genoeg voor 50% van de populatie
behoefte
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid = veilige inname voor bijna
ADH
iedereen
Adequate inname Schatting bij gebrek aan gemiddelde behoefte (bijv. vitamine K)
Bovengrens (UL) Hoogste veilige hoeveelheid, daarboven risico op intoxicatie
Deficiëntie Tekort aan een voedingsstof
Intoxicatie Vergiftiging door overmaat (bijv. vitamine A)
3. Toepassing en toetsvoorbeelden
• Bereken BMR met een formule en vermenigvuldig met PAL
• Analyseer waarom persoon A meer kcal nodig heeft dan persoon B
• Herken wanneer ADH of adequate inname gebruikt moet worden
• Herken begrippen als deficiëntie of intoxicatie in casussen
• 📊 Overzichtstabel – Formules voor B2: Energie- en
voedingsbehoefte
Formule /
Wat bereken je? Toepassing / Voor wie? Voorbeeldgebruik
Methode
Overgewicht, obesitas,
BMR (Basal Volwassenen met BMI ≥
Harris & Benedict volwassen cliënt in de
Metabolic Rate) 30
praktijk
, Formule /
Wat bereken je? Toepassing / Voor wie? Voorbeeldgebruik
Methode
Kinderen en
Jongvolwassene of kind
Schofield-formule BMR volwassenen met BMI <
met gezond gewicht
30
Totale
Snelle inschatting voor 70 kg persoon → 30 × 70
Snelle methode energiebehoefte
volwassenen = 2100 kcal
(globaal)
Activiteitsfactor Wordt vermenigvuldigd Verpleger PAL = 1,8 →
PAL-waarde
(1,2–2,4) met BMR energie = BMR × 1,8
Iedereen – combinatie Vrouw: BMR = 1400,
Totale
BMR × PAL voor volledige PAL = 1,6 → TEE = 2240
energiebehoefte
dagverbruik kcal
Voor 80g vet × 9 = 720 kcal →
Macronutriënten kcal/gram: KH &
intakeberekeningen & percentage uit vet
kcal EW = 4, vet = 9
menu-analyse berekenen
Evaluatie van
% Energie uit (kcal nutriënt ÷ 720 ÷ 2000 × 100 = 36%
voedingsverdeling
nutriënt totaal kcal)×100 energie uit vet
volgens richtlijnen
Overzicht Macronutriënten – Eiwitten, Koolhydraten,
Vetten
Kenmerk Eiwitten Koolhydraten Vetten
Energie
4 kcal 4 kcal 9 kcal
(kcal/gram)
Belangrijkste Energieopslag,
Bouwstof, enzymen,
Functies energiebron, celmembranen,
hormonen, herstel
hersenfunctie isolatie
Opname in Dunne darm → Dunne darm →
Dunne darm → bloedbaan
lichaam bloedbaan lymfestelsel
Niet opgeslagen als eiwit (bij
Glycogeen Triglyceriden in
Opslagvorm overschot: omgezet in vet of
(lever/spieren) vetweefsel
ureum)
