Week 21 Gezondheid & ziekte
- Het concept ‘gezondheid’ vanuit verschillende theoretische modellen beschrijven (WHO en het
model van Huber) en uitleggen wat de pijlers van het positieve gezondheidsmodel van Huber
inhouden.
- Het concept ‘gezondheid’ en het concept ‘ziekte’ verklaren vanuit lichaamsfuncties en vanuit
psychologische en sociale determinanten.
- Het model voor Planmatige Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering beschrijven en
doorgronden en de valkuilen onderkennen.
Hoe luidt de de nitie van gezondheid volgens WHO?
“Een toestand van compleet welbevinden op fysiek, mentaal en sociaal niveau, en niet alleen de
afwezigheid van ziekte.”
Wat zijn tekortkomingen van deze de nitie?
- Veerkracht van de mens
- Het menselijk vermogen om zich aan te passen en om te gaan met nieuwe situaties met behulp
van zelfmanagement.
Hoe luidt de nieuwe de nitie van Huber gezondheid (positieve gezondheid)?
“Gezondheid als het vermogen om je aan te passen
en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale,
mentale en fysieke uitdagingen van het leven.”
Uit welke dimensies bestaat deze de nitie?
- Lichaamsfuncties
- Mentaal welbevinden
- Spirituele dimensie
- Kwaliteit van leven
- Sociaal maatschappelijk participeren
- Dagelijks functioneren
Illness:
Ziek voelen maar de arts kan het niet diagnosticeren.
Emoties en ervaringen worden hier meegeteld.
Persoonlijke ervaring. Angst, pijn en lijden. Lichamelijk en mentale bewustzijn.
Disease:
Door de arts vast te stellen, maar je hoeft je niet per se ziek te voelen
Medisch geconstateerd, artsen en andere gezondheid professionals.
Sickness: maatschappij ziet jou als ziek, artsen zien lichamelijk niks en zelf vindt je jezelf ook niet
ziek
Sociale interactie, participatie, sociale instituties, sociale gezondheid makers.
Model voor planmatige Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering
1. Wat zijn de belangrijke gezondheidsproblemen waarmee de doelgroep wordt geconfronteerd?
2. Gericht op de analyse van mogelijke gedragsoorzaken van gezondheidsproblemen en
gedragsoplossingen voor deze problemen.
3. Persoonlijke determinanten; kennis, risicoperceptie, attitude en eigen e ectiviteit
verwachtingen. Omgevingsdeterminanten;
beschikbaarheid en bereikbaarheid van gezonde
keuzes, sociale steun of druk.
4. Interventie ontwikkelen om de determinanten van
gedrag en het gedrag zelf te veranderen.
5. Implementatie: uitvoering zoals bedoeld.
Disseminatie: planmatig verspreiding of invoering.
fi fi fifi ff
,Valkuilen die hierbij komen kijken:
- Een programma wordt ontwikkeld voor een niet bestaand probleem. Het is essentieel om altijd
zorgvuldig na te gaan hoe ernstig het probleem is en hoe vaak het voorkomt.
- Interventies die ontwikkeld worden gericht op gedrag waarvan de relatie met het probleem
onbekend of onzeker is.
- Interventies die ontwikkeld worden die zich richten op determinanten die voor de doelgroep niet
relevant zijn.
- De keuze voor een soort interventie is niet adequaat voor het onderliggende probleem en
determinanten, bijvoorbeeld het geven van voorlichting terwijl voorzieningen of regelgeving veel
geschikter is.
- Verkeerde implementatie.
TBL week 21
Gezond of ziek?
1. Hooikoorts gezond/illness
2. Schedelbasisfractuur ziek/disease
3. Obesitas gezond/ sickness
4. Hartfalen ziek
5. ADHD gezond/sickness
6. Hoge bloeddruk ziek/disease
Levensverwachting: Het gemiddelde aantal levensjaren dat men mag verwachten te leven vanaf
de geboorte.
Prevalentie: Aantal zieken of ziekten in een populatie op een gegeven moment.
Ziektelast: het begrip ziektelast beschrijft hoe goed of slecht de gezondheid van een patiënt is in
vergelijking tot die van patiënten met een andere aandoening of gezonden mensen. Hoe ernstiger
de aandoening is, hoe hoger de ziektelast
Incidentie: het aantal nieuwe gevallen van een gezondheidsprobleem dat zich in een
welomschreven tijdsperiode voordoet.
Mortaliteit: sterftecijfer
Morbiditeit: ziekelijkheid of vatbaarheid voor bepaalde ziekten.
QALY: Quality- adjusted life year: Voor de kwaliteit gewogen levensjaar. Dit levensjaar wordt
gewogen met een gewicht dat de kwaliteit van het leven uitdrukt van een persoon in dat
levensjaar. Vaak gebruikt in patiëntgebonden interventies. Hierbij is 1 het hoogste waarbij je dus
een jaar in volledige gezondheid hebt geleefd.
QALE: Quality-adjusted life expectancy: Voor kwaliteit gewogen levensverwachting. Berekend
als optelsom van QALY’s.
DALY: Disability-adjusted life years: Het aantal jaren dat de QALE zou toenemen bij een
hypothetische verlaging van sterfte en van ziektelast. Gebruikt voor het kwanti ceren van het
belang van doodsoorzaken of risicofactoren. Berekend als bij verloren levensjaren maar dan ook
rekening houdend met kwaliteit van leven. Een
maat met verschillende, soms complexe
varianten.
Een deel van je leven dat verloren gaat door
ziekte. (Meethulp)
DALE: Rampen bestrijding en noodhulp, voor
het inschatten van verliezen en toedienen van
hulp na een natuurramp, ongeval of
hulpsituatie. Levensverwachting min de jaren
dat je ziekt bent.
fi
, 1. Je voelt je ziek, je bent ziek en de maatschappij vindt je ziek.
(Bijv hypertensie, hypercholesterolemie)
2. Hoge bloeddruk, pre diabetes. De maatschappij kan je ziek
vinden met een hoge bloeddruk maar dit hoef je zelf niet zo te
ervaren.
3. Kater
4. Whiplash
5. Ziektes die niet meetbaar zijn door jezelf, bijvoorbeeld een
tumor.
6. Gebroken hart
7. ADHD
8. Gezond
TBL antwoorden week 21
1. A
2. A
3. D
4. C
5. A
6. D
7. B
8. B
9. A
10. A
Gezondheidsbevordering:
Alle inspanningen om de gezondheid te verbeteren. Daarover valt:
- Voorlichting
- Wet- en regelgeving, controle en sancties
- Voorzieningen, speeltuinen, activiteiten etc.
Gezondheidsvoorlichting:
Een combinatie van leerervaringen ontwikkeld en ontworpen om mensen te helpen om
gezondheid te bevorderen. Mensen hebben bij voorlichting dus ook de keuze om zich niet gezond
te dragen.
Vormen van preventie:
1. Primaire of universele preventie: denk aan vuurwerk: bedoeld voor iedereen.
2. Secundaire preventie:
- selectieve preventie voor als er nog geen klachten zijn: denk aan bevolkingsonderzoek
borstkanker.
- Geïndiceerde preventie voor als er klachten zijn: denk aan preventie van verdere klachten bij
hoge bloeddruk
3. Tertiaire of zorggerelateerde preventie: denk aan voorlichting bij diabetes om de ziekte niet te
verergeren.
Opdracht
Hieronder zie je enkele voorbeelden van interventies. Onder welk type preventie vallen deze
voorbeelden: universeel, selectief, geïndiceerd of zorggerelateerd
De griep-prik Selectieve preventie
Anti-rook campagne Universele preventie
Rollenspel om pesten te voorkomen Selectieve preventie
op basisscholen
- Het concept ‘gezondheid’ vanuit verschillende theoretische modellen beschrijven (WHO en het
model van Huber) en uitleggen wat de pijlers van het positieve gezondheidsmodel van Huber
inhouden.
- Het concept ‘gezondheid’ en het concept ‘ziekte’ verklaren vanuit lichaamsfuncties en vanuit
psychologische en sociale determinanten.
- Het model voor Planmatige Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering beschrijven en
doorgronden en de valkuilen onderkennen.
Hoe luidt de de nitie van gezondheid volgens WHO?
“Een toestand van compleet welbevinden op fysiek, mentaal en sociaal niveau, en niet alleen de
afwezigheid van ziekte.”
Wat zijn tekortkomingen van deze de nitie?
- Veerkracht van de mens
- Het menselijk vermogen om zich aan te passen en om te gaan met nieuwe situaties met behulp
van zelfmanagement.
Hoe luidt de nieuwe de nitie van Huber gezondheid (positieve gezondheid)?
“Gezondheid als het vermogen om je aan te passen
en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale,
mentale en fysieke uitdagingen van het leven.”
Uit welke dimensies bestaat deze de nitie?
- Lichaamsfuncties
- Mentaal welbevinden
- Spirituele dimensie
- Kwaliteit van leven
- Sociaal maatschappelijk participeren
- Dagelijks functioneren
Illness:
Ziek voelen maar de arts kan het niet diagnosticeren.
Emoties en ervaringen worden hier meegeteld.
Persoonlijke ervaring. Angst, pijn en lijden. Lichamelijk en mentale bewustzijn.
Disease:
Door de arts vast te stellen, maar je hoeft je niet per se ziek te voelen
Medisch geconstateerd, artsen en andere gezondheid professionals.
Sickness: maatschappij ziet jou als ziek, artsen zien lichamelijk niks en zelf vindt je jezelf ook niet
ziek
Sociale interactie, participatie, sociale instituties, sociale gezondheid makers.
Model voor planmatige Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering
1. Wat zijn de belangrijke gezondheidsproblemen waarmee de doelgroep wordt geconfronteerd?
2. Gericht op de analyse van mogelijke gedragsoorzaken van gezondheidsproblemen en
gedragsoplossingen voor deze problemen.
3. Persoonlijke determinanten; kennis, risicoperceptie, attitude en eigen e ectiviteit
verwachtingen. Omgevingsdeterminanten;
beschikbaarheid en bereikbaarheid van gezonde
keuzes, sociale steun of druk.
4. Interventie ontwikkelen om de determinanten van
gedrag en het gedrag zelf te veranderen.
5. Implementatie: uitvoering zoals bedoeld.
Disseminatie: planmatig verspreiding of invoering.
fi fi fifi ff
,Valkuilen die hierbij komen kijken:
- Een programma wordt ontwikkeld voor een niet bestaand probleem. Het is essentieel om altijd
zorgvuldig na te gaan hoe ernstig het probleem is en hoe vaak het voorkomt.
- Interventies die ontwikkeld worden gericht op gedrag waarvan de relatie met het probleem
onbekend of onzeker is.
- Interventies die ontwikkeld worden die zich richten op determinanten die voor de doelgroep niet
relevant zijn.
- De keuze voor een soort interventie is niet adequaat voor het onderliggende probleem en
determinanten, bijvoorbeeld het geven van voorlichting terwijl voorzieningen of regelgeving veel
geschikter is.
- Verkeerde implementatie.
TBL week 21
Gezond of ziek?
1. Hooikoorts gezond/illness
2. Schedelbasisfractuur ziek/disease
3. Obesitas gezond/ sickness
4. Hartfalen ziek
5. ADHD gezond/sickness
6. Hoge bloeddruk ziek/disease
Levensverwachting: Het gemiddelde aantal levensjaren dat men mag verwachten te leven vanaf
de geboorte.
Prevalentie: Aantal zieken of ziekten in een populatie op een gegeven moment.
Ziektelast: het begrip ziektelast beschrijft hoe goed of slecht de gezondheid van een patiënt is in
vergelijking tot die van patiënten met een andere aandoening of gezonden mensen. Hoe ernstiger
de aandoening is, hoe hoger de ziektelast
Incidentie: het aantal nieuwe gevallen van een gezondheidsprobleem dat zich in een
welomschreven tijdsperiode voordoet.
Mortaliteit: sterftecijfer
Morbiditeit: ziekelijkheid of vatbaarheid voor bepaalde ziekten.
QALY: Quality- adjusted life year: Voor de kwaliteit gewogen levensjaar. Dit levensjaar wordt
gewogen met een gewicht dat de kwaliteit van het leven uitdrukt van een persoon in dat
levensjaar. Vaak gebruikt in patiëntgebonden interventies. Hierbij is 1 het hoogste waarbij je dus
een jaar in volledige gezondheid hebt geleefd.
QALE: Quality-adjusted life expectancy: Voor kwaliteit gewogen levensverwachting. Berekend
als optelsom van QALY’s.
DALY: Disability-adjusted life years: Het aantal jaren dat de QALE zou toenemen bij een
hypothetische verlaging van sterfte en van ziektelast. Gebruikt voor het kwanti ceren van het
belang van doodsoorzaken of risicofactoren. Berekend als bij verloren levensjaren maar dan ook
rekening houdend met kwaliteit van leven. Een
maat met verschillende, soms complexe
varianten.
Een deel van je leven dat verloren gaat door
ziekte. (Meethulp)
DALE: Rampen bestrijding en noodhulp, voor
het inschatten van verliezen en toedienen van
hulp na een natuurramp, ongeval of
hulpsituatie. Levensverwachting min de jaren
dat je ziekt bent.
fi
, 1. Je voelt je ziek, je bent ziek en de maatschappij vindt je ziek.
(Bijv hypertensie, hypercholesterolemie)
2. Hoge bloeddruk, pre diabetes. De maatschappij kan je ziek
vinden met een hoge bloeddruk maar dit hoef je zelf niet zo te
ervaren.
3. Kater
4. Whiplash
5. Ziektes die niet meetbaar zijn door jezelf, bijvoorbeeld een
tumor.
6. Gebroken hart
7. ADHD
8. Gezond
TBL antwoorden week 21
1. A
2. A
3. D
4. C
5. A
6. D
7. B
8. B
9. A
10. A
Gezondheidsbevordering:
Alle inspanningen om de gezondheid te verbeteren. Daarover valt:
- Voorlichting
- Wet- en regelgeving, controle en sancties
- Voorzieningen, speeltuinen, activiteiten etc.
Gezondheidsvoorlichting:
Een combinatie van leerervaringen ontwikkeld en ontworpen om mensen te helpen om
gezondheid te bevorderen. Mensen hebben bij voorlichting dus ook de keuze om zich niet gezond
te dragen.
Vormen van preventie:
1. Primaire of universele preventie: denk aan vuurwerk: bedoeld voor iedereen.
2. Secundaire preventie:
- selectieve preventie voor als er nog geen klachten zijn: denk aan bevolkingsonderzoek
borstkanker.
- Geïndiceerde preventie voor als er klachten zijn: denk aan preventie van verdere klachten bij
hoge bloeddruk
3. Tertiaire of zorggerelateerde preventie: denk aan voorlichting bij diabetes om de ziekte niet te
verergeren.
Opdracht
Hieronder zie je enkele voorbeelden van interventies. Onder welk type preventie vallen deze
voorbeelden: universeel, selectief, geïndiceerd of zorggerelateerd
De griep-prik Selectieve preventie
Anti-rook campagne Universele preventie
Rollenspel om pesten te voorkomen Selectieve preventie
op basisscholen
