Stappenplannen en samenvatting gehaald cijfer 8.6 goederenrecht!

Goederenrecht Samenvatting
Thema 1: Roerend/onroerend, natrekking aan de grond, indirecte vereniging
en kenmerken van beperkte (genots)rechten, overdracht onder voorbehoud
van een beperkt recht.
Terminologie goederenrecht
Goederen à art. 3:1 BW. Goederen zijn alle zaken (art. 3:2 BW) en vermogensrechten (art.
3:6 BW).

Zaken à art. 3:2 BW. Zaken zijn voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten.
Alles wat je kunt aanraken is een zaak. Je hebt onderscheid tussen roerende en onroerende
zaken.
o Roerende en onroerende zaken à art. 3:3 BW.
o Art. 3:3 lid 1: Onroerend zijn de grond, nog niet gewonnen delfstoffen, de met de
grond verenigde beplantingen, alsmede gebouwen en werken die duurzaam met de
grond verenigd zijn.
 Categorie: gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd.
Bepalen aan de hand van het Portacabin-arrest: verduidelijking van
duurzaam met de grond verenigd. Bepaald werd dat een gebouw of werk
duurzaam verenigd kan zijn met de grond doordat het naar aard en
inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse te blijven. Dit moet worden
beoordeeld aan de hand van de bestemming van de zaak en de bedoeling
van de bouwer van de constructie, mits deze bestemming en bedoeling
naar buiten kenbaar zijn (r.o. 3.3). De Hoge Raad heeft aangegeven dat bij
het oordeel niet van belang is dat technisch de mogelijkheid bestaat om
het bouwsel te verplaatsen. Kijk van buitenaf naar het
bestemmingscriterium.
o Art. 3:3 lid 2: Roerend zijn alle zaken die niet onroerend zijn.

Vermogensrechten à art. 3:6 BW. Vermogensrechten zijn rechten die:
o hetzij afzonderlijk overdraagbaar zijn;
o hetzij tezamen met een ander recht overdraagbaar zijn;
o hetzij ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen;
o hetzij verkregen zijn in ruil voor in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel;
Vermogensrechten zijn rechten die een waarde in het economisch verkeer
vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld een eigendomsrecht, hypotheekrecht, vorderingsrecht,
beperkte rechten of auteursrechten.

Naast onderscheid tussen roerende en onroerende zaken is er ook een onderscheid tussen
registergoederen en niet-registergoederen.
Registergoederen à art. 3:10 BW. Registergoederen zijn goederen voor welke overdracht of
vestiging inschrijving in daartoe bestemde openbare registers noodzakelijk is. Vereisten om
te voldoen aan de definitie van een registergoed:
1) Er moet een register bestaan waarin de vestiging of overdracht van het goed kan
worden ingeschreven
2) Dat register moet openbaar zijn
3) Inschrijving in dat register moet voor de vestiging of overdracht constitutief zijn
(vestiging/overdracht treedt pas in door inschrijving)
3:84 lid 1 jo 3:89 BW
Dus een registergoed is alleen een registergoed als het openbaar is, zodat andere mensen
dat ook kunnen zien.
Het is belangrijk om te weten of een goed een register goed is, want er gelden andere
vereisten voor een registergoed (3:84 BW jo 3:89 BW). Drie belangrijke categorieën
registergoederen:

, 1) Onroerende zaken à uit art 3:3 lid 1 BW: bij overdracht van een onroerende zaak is er
volgens art. 3:89 BW opmaak van notariële akte vereist en dat deze wordt
ingeschreven in de openbare registers. Alle onroerende zaken zijn dus
registergoederen.
2) Teboekstaande schepen en luchtvaartuigen à volgens art. 8:199 BW, art. 8:790 BW
en art. 8:1306 BW zijn dit registergoederen. Voor levering van deze goederen is
inschrijving in de openbare registers vereist (art. 3:89 lid 4 BW).
3) Beperkte rechten op registergoederen à art. 3:98 BW verklaart dat voor vestiging van
beperkte rechten dezelfde regels moeten worden gevolgd als voor de overdracht van
het goed waarop het beperkt recht wordt gevestigd. Art. 3:89 is dus van
overeenkomstige toepassing.
 Beperkt recht wordt gevestigd op registergoederen à er dient een
notariële akte te worden opgemaakt en te worden ingeschreven in de
openbare registers. De beperkte rechten die worden gevestigd op
registergoederen zijn dus zelf ook registergoederen. Bijvoorbeeld: een
hypotheekrecht op een huis (een hypotheekrecht is een beperkt recht; een
huis is een onroerende zaak dus een registergoed).

Absolute en relatieve rechten
Absolute rechten à Rechten op goederen zijn goederenrechtelijke rechten. Dit ziet op de
relatie tussen een persoon en een goed in de zin van art. 3:1 BW. Een goederenrechtelijk
recht/absoluut recht kan tegen iedereen worden ingeroepen, en iedereen dient die te
respecteren, ze hebben dus absolute werking en zijn absolute rechten. Bijvoorbeeld het
eigendomsrecht.
- Een onderdeel van de absolute rechten zijn de zakelijke rechten uit Boek 5 of de
absolute rechten uit Boek 3: eigendom, erfdienstbaarheden, erfpacht, opstal,
appartementsrechten, vruchtgebruik, pand en hypotheek. De absolute rechten
vormen een gesloten stelsel: partijen kunnen niet zelf absolute rechten creëren.
Relatieve rechten à In het verbintenissenrecht heb je vaak rechten die tegenover een
bepaald persoon in te roepen zijn, ook wel relatieve rechten. Bijvoorbeeld een
vorderingsrecht.

Drie kenmerken van goederenrechtelijke rechten (dus absolute rechten):
1) Hebben absolute werking à tegenover iedereen te handhaven.
2) Hebben ‘droit de suite’ of ‘zaaksgevolg’ à goederenrechtelijke recht volgt het goed
waarop het is gevestigd. Dit is vooral belangrijk bij overdracht van een goed waarop
een beperkt recht rust, want het beperkte recht blijft rusten op het goed ongeacht
wie de rechthebbende is van het moederrecht.
3) Rechthebbende is een separatist in faillissement à in het geval dat degene die een
goed onder zich heeft in faillissement verkeert, kan degene die een
goederenrechtelijk recht op dat goed heeft, zijn recht uitoefenen zonder dat het
faillissement hem treft – doen alsof het faillissement niet bestaat

Beperkte rechten à art. 3:8 BW. Een beperkt recht is een recht dat is afgeleid uit een meer
omvattend recht, hetwelk met het beperkte recht is bezwaard. Het eigendom is het meest
omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben (art. 5:1 BW). Het recht waarop
het beperkte recht is gevormd, heet het moederrecht. Eigendomsrecht is het bekendste
moederrecht, maar niet de enige. Een beperkt recht kan ook ontstaan uit bijvoorbeeld
erfpacht. Door het eigendomsrecht kan de eigenaar het goed gebruiken, beschikken, maar
ook een deel van de. Bevoegdheid afstaan aan een ander. Afstaan aan een ander kan
bijvoorbeeld door beperkte rechten. De bevoegdheden die worden verkregen verschillen per
beperkt recht. Men kan de beperkte rechten indelen
in genotsrechten en zekerheidsrechten.
 Genotsrechten geven de rechthebbende recht op gebruik en genot van de zaak.

,  Zekerheidsrechten geven de rechthebbende zekerheid ter verzekering van een
vordering.

Meest omvattend recht
Eigendom art. 5:1 BW

Zekerheidsrechten Genotsrechten
Pandrecht (art. 3:227 BW) voor niet registergoederen Vruchtgebruik (art.
3:201 BW)
Hypotheek (art. 3:277 BW) voor registergoederen Erfdienstbaarheid
(art. 5:70 BW)
Erfpacht (art. 5:85 BW)
Opstal (art. 5:101 BW)

Roerende zaken en vermogensrechten en niet-registergoederen à pandrecht. Dus op zaken,
niet grond
Onroerende zaken en registergoederen à hypotheek. Dus op grond.

Sommige beperkte rechten zijn afhankelijke rechten
- Pand en hypotheek zijn afhankelijk aan de vordering
- Erfdienstbaarheid is afhankelijk aan het heersend erf
Gevolg daarvan:
- Overgang van hoofdrecht leidt tot overgang van afhankelijk recht volgens art. 3:82 jo
6:142 BW. Want, afhankelijke rechten worden uitgeoefend door dezelfde
rechthebbende als het recht waarvan zij afhankelijk zijn en gaan dus ook mee over
op iedere nieuwe rechthebbende

Beperkte rechten ontstaan door vestiging
De hoofdregel = 3:98 BW, dit is een schakelbepaling van 3:84 BW. Dus in de eerste plaats is
nodig: beschikkingsbevoegdheid, een geldige titel en levering van het beperkte recht
(levering = vestigingshandeling)
à Art. 3:81 bepaalt dat een beperkt recht gevestigd kan worden
à Art. 3:83 bepaalt dat beperkte rechten overdraagbaar zijn




Overdracht

, Dit is een wijze van verkrijging onder bijzondere titel. Goed gaat over van het vermogen van
de vervreemder naar het vermogen van de verkrijger. Eigenlijk eigendomsoverdracht.

Vereisten geldige overdracht 3:84 lid 1 BW
- Een goed moet overdraagbaar zijn ex art. 3:83 BW à hoofdregel = dat eigendom,
beperkte rechten en vorderingsrechten zijn overdraagbaar. Tenzij de wet zich er
tegen verzet à art. 3:83 lid 2 BW: vorderingsrechten kunnen onoverdraagbaar
gemaakt worden. Dus schuldeiser en schuldenaar kunnen afspreken dat een
bepaalde vordering niet overgedragen kan worden om de schuldenaar te
beschermen tegen andere schuldeisers.
- Een geldige titel: rechtsgrond moet de overdracht rechtvaardigen. Titel moet geldig
zijn op het moment waarop de levering wordt voltooid. Bijvoorbeeld, koop, ruil of
schenking. Een ongeldige titel is bijvoorbeeld 10 kilo cocaïne verkopen, dit is nietig
dus er is nooit een verbintenis tot overdracht ontstaan want de titel is niet geldig (in
strijd met openbare orde en de wet)
o Achteraf ongeldige titels: bijvoorbeeld een koopovereenkomst die na
overdracht wordt vernietigd wegens dwaling. Krachtens art. 3:53 lid 1 BW
heeft vernietiging terugwerkende kracht. Dit heeft tot gevolg dat er nooit een
geldige titel heeft bestaan, zodat er nooit een overdracht tot stand is
gekomen. De vervreemder is altijd rechthebbende gebleven, omdat er
volgens de eisen van art. 3:84 BW geen geldige overdracht tot stand is
gekomen: er mist immers een geldige titel. Dit ziet op het causale stelsel dat
we in Nederland kennen.
- Een geldige levering: geschiedt door de handelingen te verrichten die de wet noemt.
Levering is de feitelijke handeling die moet worden verricht om het goed
daadwerkelijk over te dragen.
o Levering van registergoederen en onder andere onroerende zaken à art. 3:89
lid 1 BW.
 Eerste stap: opmaken notariële akte van levering, dit i.v.m. de
rechtszekerheid
 Tweede stap: inschrijving in de daartoe bestemde openbare registers,
worden bijgehouden door het Kadaster.
o Levering van roerende zaken, niet registergoederen à art. 3:90 lid 1 BW.
Geschiedt door bezitsverschaffing.
 Bezitsoverdracht (corporele bezitsverschaffing) (art. 3:114
BW): Bezitsverschaffing is een vorm van bezitsoverdracht. Art. 3:114
BW bepaalt dat de bezitter van een zaak het bezit overdraagt door de
verkrijger in staat te stellen de macht over de zaak uit te oefenen die
hij zelf als bezitter heeft. Feitelijke overgave en feitelijke handeling
vereiste.
 Bezitsoverdracht (niet corporele bezitsverschaffing) (art. 3:115 BW):
Art. 3:115 BW noemt een drietal gevallen waarin voor bezitsoverdracht
een tweezijdige verklaring zonder een feitelijke handeling voldoende
is. Verkrijger krijgt op andere indirecte wijze zeggenschap over de
roerende zaak. Tweezijdige verklaring vereist maar geen feitelijke
handeling vereist.
o Art. 3:115 sub a à Levering CP – vervreemder bezit de zaak,
maar door een tweezijdige afspraak gaat hij nu houden voor de
verkrijger ipv dat hij eigenaar is
- Beschikkingsbevoegdheid verkoper: hoofdregel = rechthebbende van goed is
beschikkingsbevoegd. Bij zaken is de rechthebbende de eigenaar. Bij
vermogensrechten is de rechthebbende de rechthebbende. De vervreemder dient
beschikkingsbevoegd te zijn op het tijdstip waarop de levering wordt voltooid.

Voorbeeld overdracht