Toetsstof kwartiel 4 Operatieassistent
Gynaecologie en OZT Gynaecologie
Gynaecologische chirurgie
7 Verloskundige operaties
7.1 Inleiding
Een zwangere patiënte dient altijd als niet-nuchter te worden beschouwd vanwege de verhoogde
intra-abdominale druk. Door de veranderde stofwisseling is de functie van de sfincter van de maag
minder goed. Er zou daardoor tijdens het begin van het inbrengen van een larynxtube (algehele
anesthesie) maaginhoud kunnen teruglopen, met het risico op aspiratie van onverteerde
voedingsresten. Men dient altijd op het gevaar van aspiratie bedacht te zijn.
Mede hierdoor kiest de anesthesioloog, in overleg met de gynaecoloog, vaak voor het opereren
onder spinale anesthesie. Voor het ongeboren kind heeft deze vorm van anesthesie ook voordelen,
daar het minder risicovol is dan algehele anesthesie (narcose).
Spinale anesthesie (soms ruggenprik genoemd) = een methode voor anesthesie waarbij het
onderlichaam verdoofd wordt door verdovend middel in het ruggenmergvocht te spuiten.
De placenta of moederkoek = een zeer belangrijk orgaan. Het zorgt er tijdens een zwangerschap voor
dat deze zwangerschap intact blijft en voorziet de ongeboren vrucht van voeding en zuurstof. De
placenta kan zich op iedere willekeurige plaats in de uterus nestelen; aan de buikzijde, aan de
rugzijde, boven in de uterus of wat verder naar onderen.
Figuur 1 schematische weergave van de structuur van de placenta
De placenta bestaat uit twee delen: de moederlijke en de kinderlijke kant, die van elkaar gescheiden
zijn en elk hun eigen bloedstroom hebben. Aan de placenta zit de navelstreng (funiculus umbilicalis),
die naar de ongeboren vrucht loopt. De bloedcirculatie van de ongeboren vrucht gaat via de
navelstrengvaten naar de placenta en weer terug naar de ongeboren vrucht.
Van placenta naar ongeboren vrucht worden voedingsstoffen, zuurstof en allerlei antistoffen
meegenomen.
Op de terugweg (ongeboren vrucht – placenta) worden afvalstoffen en koolzuur afgevoerd.
, 7.2 Manuele placentaverwijdering (MPV)
Operatie-indicatie:
Onvolledige geboorte van de placenta of volledige retentio placentae (placenta blijft volledig
zitten).
Doel van de operatie:
Verwijderen van placenta-/vruchtvliesresten na vaginale bevalling/partus.
De placenta wordt meestal binnen een uur na de geboorte van je baby geboren. Als het langer duurt
of als er een rest van de placenta in de baarmoeder achterblijft, kan het nodig zijn om de placenta in
het ziekenhuis manueel te laten verwijderden.
7.2.1 Preoperatieve fase/voorbereiding op de ingreep
Specifieke benodigdheden:
- Extra lange steriele handschoenen.
Specifiek instrumentarium:
- Eventueel steriele kom.
- Eventueel klein ingrepensetje voor als de episiotomie gehecht dient te worden.
7.2.2 Peroperatieve fase
Operatieprocedure
Met de hand, voorzien van een lange gynaecologische handschoen, gaat de gynaecoloog voorzichtig
vaginaal naar binnen. De andere hand kan suprapubisch steun bieden. Dit is het zogeheten
bimanueel toucher. Voorzichtig wordt de placenta of de placentaresten naar buiten gebracht en
opgevangen in een (steriele) kom. Nauwkeurige inspectie op compleetheid van het verwijderde
materiaal of de placentarest volgt. Bij enig vermoeden dat er nog weefselresten in de uterus zijn
achtergebleven, kan men nog met een grote stompe curette nacuretteren.
Als zeker is dat al het weefsel verwijderd is, krijgt de patiënte mogelijk Syntocinon® of een
vergelijkbaar middel toegediend.
De uterus zal hierdoor contraheren, waardoor de bloedingen in het placentabed mogelijk
sneller afnemen.
Na toediening van dit middel controleert de gynaecoloog daarom de cervix, de vagina of het
perineum, of de episiotomie op eventuele scheuren. Toegang tot de uterus is na toediening van
Syntocinon® niet meer mogelijk.
Mocht dit nodig zijn, dan kan er eventueel gehecht worden.
7.2.3 Postoperatieve fase
Kortetermijncomplicaties
De patiënte kan (hevig) nabloeden.
Het aftasten van de uterus om na te gaan of deze voldoende gecontraheerd is, is naast de
standaardcontroles erg belangrijk. Een grote, weke uterus kan moeiteloos vol met bloed
lopen, waardoor de patiënte kan verbloeden.
Langetermijncomplicaties
Na een manuele placentaverwijdering loopt de patiënte risico op een sepsis. Deze
manifesteert zich vaak pas na enkele dagen. De oorzaak kan zijn dat de placenta niet volledig
verwijderd is. De placenta-/weefselresten in de uterus zijn mogelijk afgestorven, waarna
afvalstoffen via het verse wondbed in de bloedbaan terechtkomen.
7.3 Hechten perineumruptuur/episiotomie
Gynaecologie en OZT Gynaecologie
Gynaecologische chirurgie
7 Verloskundige operaties
7.1 Inleiding
Een zwangere patiënte dient altijd als niet-nuchter te worden beschouwd vanwege de verhoogde
intra-abdominale druk. Door de veranderde stofwisseling is de functie van de sfincter van de maag
minder goed. Er zou daardoor tijdens het begin van het inbrengen van een larynxtube (algehele
anesthesie) maaginhoud kunnen teruglopen, met het risico op aspiratie van onverteerde
voedingsresten. Men dient altijd op het gevaar van aspiratie bedacht te zijn.
Mede hierdoor kiest de anesthesioloog, in overleg met de gynaecoloog, vaak voor het opereren
onder spinale anesthesie. Voor het ongeboren kind heeft deze vorm van anesthesie ook voordelen,
daar het minder risicovol is dan algehele anesthesie (narcose).
Spinale anesthesie (soms ruggenprik genoemd) = een methode voor anesthesie waarbij het
onderlichaam verdoofd wordt door verdovend middel in het ruggenmergvocht te spuiten.
De placenta of moederkoek = een zeer belangrijk orgaan. Het zorgt er tijdens een zwangerschap voor
dat deze zwangerschap intact blijft en voorziet de ongeboren vrucht van voeding en zuurstof. De
placenta kan zich op iedere willekeurige plaats in de uterus nestelen; aan de buikzijde, aan de
rugzijde, boven in de uterus of wat verder naar onderen.
Figuur 1 schematische weergave van de structuur van de placenta
De placenta bestaat uit twee delen: de moederlijke en de kinderlijke kant, die van elkaar gescheiden
zijn en elk hun eigen bloedstroom hebben. Aan de placenta zit de navelstreng (funiculus umbilicalis),
die naar de ongeboren vrucht loopt. De bloedcirculatie van de ongeboren vrucht gaat via de
navelstrengvaten naar de placenta en weer terug naar de ongeboren vrucht.
Van placenta naar ongeboren vrucht worden voedingsstoffen, zuurstof en allerlei antistoffen
meegenomen.
Op de terugweg (ongeboren vrucht – placenta) worden afvalstoffen en koolzuur afgevoerd.
, 7.2 Manuele placentaverwijdering (MPV)
Operatie-indicatie:
Onvolledige geboorte van de placenta of volledige retentio placentae (placenta blijft volledig
zitten).
Doel van de operatie:
Verwijderen van placenta-/vruchtvliesresten na vaginale bevalling/partus.
De placenta wordt meestal binnen een uur na de geboorte van je baby geboren. Als het langer duurt
of als er een rest van de placenta in de baarmoeder achterblijft, kan het nodig zijn om de placenta in
het ziekenhuis manueel te laten verwijderden.
7.2.1 Preoperatieve fase/voorbereiding op de ingreep
Specifieke benodigdheden:
- Extra lange steriele handschoenen.
Specifiek instrumentarium:
- Eventueel steriele kom.
- Eventueel klein ingrepensetje voor als de episiotomie gehecht dient te worden.
7.2.2 Peroperatieve fase
Operatieprocedure
Met de hand, voorzien van een lange gynaecologische handschoen, gaat de gynaecoloog voorzichtig
vaginaal naar binnen. De andere hand kan suprapubisch steun bieden. Dit is het zogeheten
bimanueel toucher. Voorzichtig wordt de placenta of de placentaresten naar buiten gebracht en
opgevangen in een (steriele) kom. Nauwkeurige inspectie op compleetheid van het verwijderde
materiaal of de placentarest volgt. Bij enig vermoeden dat er nog weefselresten in de uterus zijn
achtergebleven, kan men nog met een grote stompe curette nacuretteren.
Als zeker is dat al het weefsel verwijderd is, krijgt de patiënte mogelijk Syntocinon® of een
vergelijkbaar middel toegediend.
De uterus zal hierdoor contraheren, waardoor de bloedingen in het placentabed mogelijk
sneller afnemen.
Na toediening van dit middel controleert de gynaecoloog daarom de cervix, de vagina of het
perineum, of de episiotomie op eventuele scheuren. Toegang tot de uterus is na toediening van
Syntocinon® niet meer mogelijk.
Mocht dit nodig zijn, dan kan er eventueel gehecht worden.
7.2.3 Postoperatieve fase
Kortetermijncomplicaties
De patiënte kan (hevig) nabloeden.
Het aftasten van de uterus om na te gaan of deze voldoende gecontraheerd is, is naast de
standaardcontroles erg belangrijk. Een grote, weke uterus kan moeiteloos vol met bloed
lopen, waardoor de patiënte kan verbloeden.
Langetermijncomplicaties
Na een manuele placentaverwijdering loopt de patiënte risico op een sepsis. Deze
manifesteert zich vaak pas na enkele dagen. De oorzaak kan zijn dat de placenta niet volledig
verwijderd is. De placenta-/weefselresten in de uterus zijn mogelijk afgestorven, waarna
afvalstoffen via het verse wondbed in de bloedbaan terechtkomen.
7.3 Hechten perineumruptuur/episiotomie
