Inleiding in de psychologie
Een korte toelichting over het examen
- Mijn redenering vr bestraffing van fouten
Iem die alles kent verdient 40/40
Iem die niets kent verdient 0/40
Iem die gokt op elke vraag:
Zonder bestraffing
40 x (1/4 x 1) = 10/40
Met bestraffing
40 x (1/4 x 1) + ¾ x (-1/3)) = 0/40
Een rationele redenering bij deze quotering
1) Je kent het antwoord:
1 x 1 + 0 x (-1/3) = 1
2) Je kan 2 alternatieven uitschakelen
½ x 1 + ½ x (-1/3) = + 1/3
3) Je kan 1 alternatief uitschakelen
1/3 x 1 + 2/3 x (-1/3) = + 1/9
4) Je kan geen alternatief uitschakelen
¼ x 1 + ¾ x (-1/3) = 0
Cesuurbepaling:
Volgens de ‘methode De Groot’
- Vooraf: 10-tal cesuurvragen
Cesuurvraag = vraag die peilt nr essentiële zaken, niet te moeilijk, niet te gemakkelijk,
geschikt vr ‘grensstudent’
- Na examen bepalen van moeilijkheidsgraad (p-waarde) van alle cesuurvragen
= proportie correcte antwoorden
- Dan gem p-waarde berekenen dat gem = proportie geslaagden
- Nagaan in de cumulatieve resultatenverdeling met welke uitslag deze p-waarde
overeenkomt -> x/40
- Vervolgens lineaire transformatie
Precieze transformatie niet vooraf bekend
Voordeel: niet te moeilijk examen vr ons, niet te gemakkelijk examen vr prof
Hoofdstuk 1: om te beginnen
1.1. What’s in a name
We worden voortdurend geconfronteerd met ‘psychologie’ mr meestal wordt dat niet
beschouwd als wetenschappelijke psychologie
Tv, radio, kranten, boekenwinkel,..
Het begrip psychologie
Psychologie als wetenschappelijke discipline vaak verkeerd ingeschat
->zowel onderschatting als overschatting
Overschatting: een psycholoog kijkt niet dr u heen of doet je niet constant dieper bekijken
,Het domein vd wetenschappelijke psychologie is zeer breed, er vallen verschillende aspecten
onder mr doen ook verschillende onderzoeken over verschillende aspecten. Vragen binnen
de wetensch psychologie die behandeld worden:
- Leugendetector heeft heel vaak een foute diagnose
- Wat er rond ons gebeurt komt niet terecht in het geheugen, en wat er terecht komt
wordt vaak vervormd
- Herkenning in het spiegelbeeld kan bij mensen en de huisduif
- Perceptie = waarnemen
- Intelligentie is het resultaat van erfelijkheid, omgevingsinvloeden en is dynamisch
(kan veranderen gedurende het leven)
- Depressie is de meest frequentie mentale stoornis en komt ooit tijdens het leven vr
bij 30% vd bevolking
- Vertrouwde mensen vinden we over het alg aangenamer dan minder vertrouwde
Definitie van psychologie:
1) Psychologie = de wetensch studie vd mentale processen en het gedrag (Roediger)
2) Psychologie = de empirische studie vh gedrag en de mentale processen (Zimbardo)
We moeten vanuit de verschillende soorten def., omdat de psychologie zo breed is, de
termen “gedrag” en “mentale processen” zeer breed opvatten
Ook andere wetenschappen bestuderen het gedrag:
- Economie (economisch gedrag)
- Criminologie
- Sociologie
- …
Zij bestuderen dus ook het menselijk gedrag mr vanuit een ander gezichtspunt
Stanovich: kritisch denken is vereist bij psychologie om de wetenschappelijke psychologie te
onderscheiden van andere kennis
1.2. Belang van kritisch denken
Pseudowetenschappelijke aard
Psychologie betwist ongefundeerde uitspraken van pseudowetenschappelijke aard:
Pseudowetenschap = elke poging om fenomenen uit de natuurlijke wereld te verklaren die
niet gebaseerd is op empirische observatie of op de wetenschappelijke methode
Bv. astrologie, grafologie, toekomstvoorspelling
Uit onderzoeken blijkt dat 40% tot 75% vd bevolkinh geloof hecht aan telepathie,
helderziendheid,… (in Amerika)
Recente studie van Daryl bem dat hij in serie van 9 experimenten evidentie had gevonden vr
de mogelijkheid om toekomst te voorspellen
Ppn kiest linker of rechter antwoordknop
Toevalsproces bepaalt “correcte” antwoord (50%)
,Erotische scene -> beloning vr de mannen
->heranalyse van zijn geg. dr anderen toonde aan dat beschreven bevindingen op
misleidende manier waren voorgesteld en hij niet de toekomst kon voorspellen
De onderzoeken nr extra sensory perception = helderziendheid of andere bovennatuurlijke
fenomenen zijn zonder uitz. Neg geweest, na 90 jaar empirische studie verschijnen deze
steeds neg
1.3. Freud en psychologie
Het Freudprobleem
Sigmund Freud is 1 vd bekendste psychologen, hij was echter een geneesheer en dus GEEN
psycholoog. De theorieën die hij had opgesteld worden dr de psychologen argwanend
bekeken
->minder dan 10% vd leden vd APA onderschrijven ideeën vd psychoanalyse van Freud
Freud zijn onderzoeksmethoden (afleiding van wetmatigheden uit klinische gevallen) zijn
zeker niet representatief vr de gangbare psychologische onderzoeksmethoden, volgens
Stanovitch
Het Freudprobleem: de associatie van psychologie met de psychoanalyse
APA = American, Psychological Association
Nobelwinnaars vr het onderzoek binnen de psychologie:
- Hubel
- Wiesel
- Simon
- Kahneman
Ze zijn echter allemaal onbekend bij het volk
1.4. Een beknopt historisch overzicht
Wetenschappelijke psychologie heeft haar wortels in filosofie en fysiologie/neurologie
->illustreert tweevoudig karakter van psychologische kennis:
- Geesteswetenschappelijke onderzoeksmethoden (waar verklaring centraal staat)
- Positief-wetenschappelijke onderzoeksmethoden (waarbij predictie centraal staat)
in de filosofische traditie wordt psychologie geassocieerd met de studie vd geest of de
psyche
binnen de filosofische traditie zijn historisch 2 strekkingen te onderscheiden
1.5. Methodologische eisen vr wetenschappelijk onderzoek
Drie belangrijke kenmerken
1) Systematisch empirisme:
Onderzoeksbenadering die vertrekt van sensorische ervaring en observatie als
onderzoeksgegevens, dus de zintuigen. Hoe bekend de wetenschapper ook wel niet is,
zonder empirisch verzamelde evidentie kan hij de wetensch gemeenschap niet overtuigen.
Dit was vroeger anders, de nadruk op de emirische studie vd werkelijkheid staat namelijk in
contrast met de werkwijze vd filosofie
, Gebrek aan systematisch empirisme:
De aderlatingen van Benjamin Rush: iedere keer als ze in de ader van een patiënt snijden
->geneest de patiënt bij gele koort, als die toch zou sterven zeggen ze dat hij al te ziek was
om te redden
2) Publiek verifieerbare kennis
- Eis van repliceerbaarheid
dezelfde procedure toepassen moet dezelfde resultaten bekomen
- Peer review
het wordt niet zomaar gepubliceerd in een tijdschrift, het wordt eerst
rondgestuurd nr experts vr een goedkeuring. Zij kijken in het algemeen nr:
De zinvolheid vd vraagstelling
De aangewende procedures
De verwerking vd gegevens
Het gegrond zijn vd conclusies
Het ethisch kader vd gebruikte methode
Als de auteur zijn wetensch onderzoek terugkrijgt na de peer review, dan kan hij
aanpassingen doen adhv de aanbevelingen dr de mede-experts
3) Toetsbare theorieën
- Falsifieerbaarheid: fouten moeten in principe aantoonbaar zijn
Karl Popper gaf aan dat Freuds psychoanalyse een vb is van een niet-falsifieerbare
theorie, hij verweet Freud ervan dat zijn psychoanalyse voortdurend was opgebouwd
met post-hocverklaringen (verklaringen die bedacht zijn na het bekijken vd
resultaten)
Toetsbaarheid kan variëren met de tijd!
->iets dat nu niet toetsbaar is, kan dat dus wel zijn in de toekomst
Van kennis tot wetenschappelijke wet
Dr de geformuleerde eisen overstijgt de wetensch kennis de gewone ‘common sense’,
vertrejjende vanuit een systematische observatie zal de wetenschapper ad slag gaan vr het
onderzoek
Een theorie: een relatie tss een set van concepten die gebruikt worden om data of geg. te
verklaren en predicties te maken over resultaten van een empirische studie
Een hypothese: een specifieke predictie afgeleid van een theorie toegepast in de context van
een concreet onderzoek. Als de data de hypothese tegenspreekt moet er dus een nieuwe
theorie ontwikkeld worden om die data te kunnen verklaren
Een wetenschappelijke wet: de relatie tss verschillende variabelen frequent die
geconfirmeerd is. Deze is meestal oninteressant vr verdere wetensch onderzoeken, zodra de
wet voldoende is aangetoond via empirische geg.
Een korte toelichting over het examen
- Mijn redenering vr bestraffing van fouten
Iem die alles kent verdient 40/40
Iem die niets kent verdient 0/40
Iem die gokt op elke vraag:
Zonder bestraffing
40 x (1/4 x 1) = 10/40
Met bestraffing
40 x (1/4 x 1) + ¾ x (-1/3)) = 0/40
Een rationele redenering bij deze quotering
1) Je kent het antwoord:
1 x 1 + 0 x (-1/3) = 1
2) Je kan 2 alternatieven uitschakelen
½ x 1 + ½ x (-1/3) = + 1/3
3) Je kan 1 alternatief uitschakelen
1/3 x 1 + 2/3 x (-1/3) = + 1/9
4) Je kan geen alternatief uitschakelen
¼ x 1 + ¾ x (-1/3) = 0
Cesuurbepaling:
Volgens de ‘methode De Groot’
- Vooraf: 10-tal cesuurvragen
Cesuurvraag = vraag die peilt nr essentiële zaken, niet te moeilijk, niet te gemakkelijk,
geschikt vr ‘grensstudent’
- Na examen bepalen van moeilijkheidsgraad (p-waarde) van alle cesuurvragen
= proportie correcte antwoorden
- Dan gem p-waarde berekenen dat gem = proportie geslaagden
- Nagaan in de cumulatieve resultatenverdeling met welke uitslag deze p-waarde
overeenkomt -> x/40
- Vervolgens lineaire transformatie
Precieze transformatie niet vooraf bekend
Voordeel: niet te moeilijk examen vr ons, niet te gemakkelijk examen vr prof
Hoofdstuk 1: om te beginnen
1.1. What’s in a name
We worden voortdurend geconfronteerd met ‘psychologie’ mr meestal wordt dat niet
beschouwd als wetenschappelijke psychologie
Tv, radio, kranten, boekenwinkel,..
Het begrip psychologie
Psychologie als wetenschappelijke discipline vaak verkeerd ingeschat
->zowel onderschatting als overschatting
Overschatting: een psycholoog kijkt niet dr u heen of doet je niet constant dieper bekijken
,Het domein vd wetenschappelijke psychologie is zeer breed, er vallen verschillende aspecten
onder mr doen ook verschillende onderzoeken over verschillende aspecten. Vragen binnen
de wetensch psychologie die behandeld worden:
- Leugendetector heeft heel vaak een foute diagnose
- Wat er rond ons gebeurt komt niet terecht in het geheugen, en wat er terecht komt
wordt vaak vervormd
- Herkenning in het spiegelbeeld kan bij mensen en de huisduif
- Perceptie = waarnemen
- Intelligentie is het resultaat van erfelijkheid, omgevingsinvloeden en is dynamisch
(kan veranderen gedurende het leven)
- Depressie is de meest frequentie mentale stoornis en komt ooit tijdens het leven vr
bij 30% vd bevolking
- Vertrouwde mensen vinden we over het alg aangenamer dan minder vertrouwde
Definitie van psychologie:
1) Psychologie = de wetensch studie vd mentale processen en het gedrag (Roediger)
2) Psychologie = de empirische studie vh gedrag en de mentale processen (Zimbardo)
We moeten vanuit de verschillende soorten def., omdat de psychologie zo breed is, de
termen “gedrag” en “mentale processen” zeer breed opvatten
Ook andere wetenschappen bestuderen het gedrag:
- Economie (economisch gedrag)
- Criminologie
- Sociologie
- …
Zij bestuderen dus ook het menselijk gedrag mr vanuit een ander gezichtspunt
Stanovich: kritisch denken is vereist bij psychologie om de wetenschappelijke psychologie te
onderscheiden van andere kennis
1.2. Belang van kritisch denken
Pseudowetenschappelijke aard
Psychologie betwist ongefundeerde uitspraken van pseudowetenschappelijke aard:
Pseudowetenschap = elke poging om fenomenen uit de natuurlijke wereld te verklaren die
niet gebaseerd is op empirische observatie of op de wetenschappelijke methode
Bv. astrologie, grafologie, toekomstvoorspelling
Uit onderzoeken blijkt dat 40% tot 75% vd bevolkinh geloof hecht aan telepathie,
helderziendheid,… (in Amerika)
Recente studie van Daryl bem dat hij in serie van 9 experimenten evidentie had gevonden vr
de mogelijkheid om toekomst te voorspellen
Ppn kiest linker of rechter antwoordknop
Toevalsproces bepaalt “correcte” antwoord (50%)
,Erotische scene -> beloning vr de mannen
->heranalyse van zijn geg. dr anderen toonde aan dat beschreven bevindingen op
misleidende manier waren voorgesteld en hij niet de toekomst kon voorspellen
De onderzoeken nr extra sensory perception = helderziendheid of andere bovennatuurlijke
fenomenen zijn zonder uitz. Neg geweest, na 90 jaar empirische studie verschijnen deze
steeds neg
1.3. Freud en psychologie
Het Freudprobleem
Sigmund Freud is 1 vd bekendste psychologen, hij was echter een geneesheer en dus GEEN
psycholoog. De theorieën die hij had opgesteld worden dr de psychologen argwanend
bekeken
->minder dan 10% vd leden vd APA onderschrijven ideeën vd psychoanalyse van Freud
Freud zijn onderzoeksmethoden (afleiding van wetmatigheden uit klinische gevallen) zijn
zeker niet representatief vr de gangbare psychologische onderzoeksmethoden, volgens
Stanovitch
Het Freudprobleem: de associatie van psychologie met de psychoanalyse
APA = American, Psychological Association
Nobelwinnaars vr het onderzoek binnen de psychologie:
- Hubel
- Wiesel
- Simon
- Kahneman
Ze zijn echter allemaal onbekend bij het volk
1.4. Een beknopt historisch overzicht
Wetenschappelijke psychologie heeft haar wortels in filosofie en fysiologie/neurologie
->illustreert tweevoudig karakter van psychologische kennis:
- Geesteswetenschappelijke onderzoeksmethoden (waar verklaring centraal staat)
- Positief-wetenschappelijke onderzoeksmethoden (waarbij predictie centraal staat)
in de filosofische traditie wordt psychologie geassocieerd met de studie vd geest of de
psyche
binnen de filosofische traditie zijn historisch 2 strekkingen te onderscheiden
1.5. Methodologische eisen vr wetenschappelijk onderzoek
Drie belangrijke kenmerken
1) Systematisch empirisme:
Onderzoeksbenadering die vertrekt van sensorische ervaring en observatie als
onderzoeksgegevens, dus de zintuigen. Hoe bekend de wetenschapper ook wel niet is,
zonder empirisch verzamelde evidentie kan hij de wetensch gemeenschap niet overtuigen.
Dit was vroeger anders, de nadruk op de emirische studie vd werkelijkheid staat namelijk in
contrast met de werkwijze vd filosofie
, Gebrek aan systematisch empirisme:
De aderlatingen van Benjamin Rush: iedere keer als ze in de ader van een patiënt snijden
->geneest de patiënt bij gele koort, als die toch zou sterven zeggen ze dat hij al te ziek was
om te redden
2) Publiek verifieerbare kennis
- Eis van repliceerbaarheid
dezelfde procedure toepassen moet dezelfde resultaten bekomen
- Peer review
het wordt niet zomaar gepubliceerd in een tijdschrift, het wordt eerst
rondgestuurd nr experts vr een goedkeuring. Zij kijken in het algemeen nr:
De zinvolheid vd vraagstelling
De aangewende procedures
De verwerking vd gegevens
Het gegrond zijn vd conclusies
Het ethisch kader vd gebruikte methode
Als de auteur zijn wetensch onderzoek terugkrijgt na de peer review, dan kan hij
aanpassingen doen adhv de aanbevelingen dr de mede-experts
3) Toetsbare theorieën
- Falsifieerbaarheid: fouten moeten in principe aantoonbaar zijn
Karl Popper gaf aan dat Freuds psychoanalyse een vb is van een niet-falsifieerbare
theorie, hij verweet Freud ervan dat zijn psychoanalyse voortdurend was opgebouwd
met post-hocverklaringen (verklaringen die bedacht zijn na het bekijken vd
resultaten)
Toetsbaarheid kan variëren met de tijd!
->iets dat nu niet toetsbaar is, kan dat dus wel zijn in de toekomst
Van kennis tot wetenschappelijke wet
Dr de geformuleerde eisen overstijgt de wetensch kennis de gewone ‘common sense’,
vertrejjende vanuit een systematische observatie zal de wetenschapper ad slag gaan vr het
onderzoek
Een theorie: een relatie tss een set van concepten die gebruikt worden om data of geg. te
verklaren en predicties te maken over resultaten van een empirische studie
Een hypothese: een specifieke predictie afgeleid van een theorie toegepast in de context van
een concreet onderzoek. Als de data de hypothese tegenspreekt moet er dus een nieuwe
theorie ontwikkeld worden om die data te kunnen verklaren
Een wetenschappelijke wet: de relatie tss verschillende variabelen frequent die
geconfirmeerd is. Deze is meestal oninteressant vr verdere wetensch onderzoeken, zodra de
wet voldoende is aangetoond via empirische geg.
