Literatuur ondernemingsrecht
Hoofdstuk 1
Het onderdeel van het privaatrecht dat het ondernemingsrecht wordt genoemd,
bestrijkt de rechtsvormen met behulp waarvan ondernemingen gedreven worden.
De rechtsvormen van ondernemingsrecht zou je kunnen zien als een hulpmiddel
om een onderneming in het maatschappelijke leven en in rechte te kunnen laten
functioneren: zonder recht zou een onderneming niet in de maatschappij kunnen
functioneren.
Dus de rechtsvormen van het ondernemingsrecht zijn facilitair: zij zijn een
hulpmiddel om te kunnen ondernemen
De onderneming en haar functioneren zijn het doel van het
ondernemingsrecht
Ondernemingsrecht regelt drie onderwerpen
1. Hoe steekt de interne structuur van een onderneming in elkaar: juridische
organisatie, inrichting, structuur
2. Wie mogen en kunnen voor onderneming transacties sluiten:
vertegenwoordiging
3. Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
Ondernemingsvormen:
BV
Niet alle BV zijn opgericht om een onderneming in stand te houden, maar bv ook
om op fiscaal voordelige wijze pensioen op te bouwen. Art. 2:175 BW geeft een
omschrijving van de bv. Kenmerkend voor een bv is onder andere dat deze een in
een of meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft. Men kan
slechts in een bv participeren via een aandeel in haar kapitaal. Om deze reden
wordt de bv gerekend tot de zogenaamde kapitaalassociaties; of ook wel
genoemd kapitaalvennootschappen. Er dient bij oprichting in ieder geval één
aandeel te worden uitgegeven. Het nominale bedrag van de aandelen en het
daarop te storten bedrag kan laag zijn, bijvoorbeeld € 1. Als er meer dan één
aandeel wordt uitgegeven, wat in de regel het geval is, mogen de aandelen in
handen zijn van één aandeelhouder. De eenpersoons-bv is in het Nederlandse
recht een legaal verschijnsel.
Het aandeel kan een aantal belangrijke functies vervullen.
In de eerste plaats zijn aandelen voor de bv een middel om vermogen
aan te trekken. De aandeelhouder brengt vermogen in de bv in. Hij
verkrijgt als tegenprestatie van de bv een of meer aandelen. Deze
inbrengverplichting houdt in dat de aandeelhouder vermogen aan de bv
ter beschikking moet stellen, in beginsel ter grootte van het nominale
bedrag waarvoor hij aandelen neemt. In de statuten van een bv staat
steeds vermeld hoe hoog dit nominale bedrag voor een bepaalde soort
aandelen is. Dit kan bijv. € 0,01 of € 750 per aandeel zijn.
In de tweede plaats is aan het aandeel doorgaans stemrecht in de
aandeelhoudersvergadering verbonden (art. 2:228 BW). Met het aandeel
kan zeggenschap in de bv worden uitgeoefend. Het aandeel heeft dan dus
een zeggenschapsfunctie. In beginsel levert ieder aandeel één stem op.
Hoe meer aandelen iemand houdt, des te meer stemmen hij in de
aandeelhoudersvergadering heeft. Voor het aantal in de
aandeelhoudersvergadering uit te brengen stemmen is in beginsel de
omvang van het aandelenbezit doorslaggevend. De bv heeft een
plutocratisch karakter. Hoe meer aandelen iemand houdt, des te machtiger
, is hij in de aandeelhoudersvergadering en daarmee in de vennootschap.
Dit kan echter in de statuten van een bv anders worden geregeld (art.
2:228 lid 4 BW). Zo zijn zelfs aandelen zonder stemrecht toegelaten, voor
zover de statuten dit regelen.
Ten slotte vervult het aandeel vaak een winstverdelingsfunctie: in
beginsel geeft ieder aandeel recht op een gedeelte van de winst (art.
2:216 BW). De door de bv behaalde winst wordt over de aandelen
verdeeld = dividend. Hoe meer aandelen men bezit, des te groter is
in beginsel het winstrecht van de betrokkene (maar afwijkingen
zijn mogelijk; zie art. 2:216 lid 6 en lid 7 BW).
Voor een aandeelhouder vervult het aandeel nog een functie: het is voor
hem een vermogensobject, omdat het voo roverdracht vatbaar is.
De bv is besloten. Dit houdt in dat de door haar uitgegeven aandelen op naam
staan en overdracht ervan in beginsel niet vrijelijk kan plaatsvinden. Een
aandeelhouder in een bv die zijn aandelen wil overdragen dient in beginsel zijn
over te dragen aandelen aan de medeaandeelhouders aan te bieden (art. 2:195
lid 1 BW). De statuten mogen de aandelenoverdracht vrijmaken. In de wet zijn
betrekkelijk uitvoerige voorschriften te vinden die aanduiden binnen welke
grenzen de vrije overdraagbaarheid in de statuten beperkt kan worden (zie art.
2:195 BW). Dit type voorschriften wordt blokkeringsregelingen genoemd.
Blokkeringsregelingen hebben tot gevolg dat aandelen in een bv niet
zonder meer vrij verhandelbaar zijn.
Opmerking verdient nog dat de overdracht van aandelen in een bv
slechts bij notariële akte kan plaatsvinden.
Alle houders van aandelen in een bv dienen te worden opgenomen in een
register dat het bestuur van de bv moet bijhouden (zie art. 2:194 BW).
De bv weet zo wie haar aandeelhouders zijn.
De bv is in Nederland de meest populaire rechtsvorm. De oorzaak hiervan is
vooral dat de aandeelhouders (en de bestuurders) in beginsel niet
aansprakelijk zijn voor hetgeen in naam van de bv is verricht. De wet drukt dit
belangrijke beginsel voor de aandeelhouder als volgt uit: een aandeelhouder is
niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam van de vennootschap wordt
verricht en is niet gehouden boven het bedrag dat op zijn aandelen
behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap bij te
dragen (art. 2:175 BW). De bv heeft dus een voor de aandeelhouders gunstig
aansprakelijkheidsregime.
-Het gevolg is dat als een bv failliet gaat, schuldeisers van de bv onbetaald
kunnen blijven.
De bv wordt geregeerd door haar statuten. Dit zijn door de oprichters/
aandeelhouders van de bv zelf opgestelde regels voor haar organisatie. Bij de
oprichting dienen voor de eerste keer statuten te worden vastgesteld (art. 2:177
BW). Zij liggen voor iedere geïnteresseerde op het kantoor van het
handelsregister ter inzage (art. 2:180 lid 1 BW). De inrichting van een bv is dus
openbaar.
De wet geeft aan wat de minimale inhoud van de statuten dient te zijn. Zij
dienen aan te geven de naam, de zetel en het doel van de vennootschap
(zie art. 2:177 BW). Met het in de statuten vermelde doel bedoelt de
wetgever een omschrijving van het werkterrein van de vennootschap. Ook
dienen de statuten het aantal en het bedrag van de aandelen te
vermelden.
,Modernisering bv recht
In 2012 heeft de wetgever de bv als ondernemingsvorm voor ondernemers
aantrekkelijker willen maken door deze te vereenvoudigen en soepeler te maken.
Ook konden Nederlandse ondernemers gebruik maken van buitenlandse
ondernemingsvormen, die aantrekkelijker bleken te zijn. Ondernemers konden op
grond van het EU-vestigingsrecht vrijelijk gebruiken maken van deze
rechtsvormen. Dus ook om dit te voorkomen wilde de wetgever moderniseren.
Een grote verandering was de afschaffing van het minimumkapitaal van 18.000.
Ook de blokkeringsregeling is vervallen (?). Het ondernemingsrecht/
vennootschapsrecht voor ondernemers heeft een facilitair karakter, daarom is het
bv-recht sinds 2012 minder regulerend en daardoor vrijer geworden.
NV
De rechtsvorm nv is vooral geschikt voor grote ondernemingen. Dit hangt samen
met de omstandigheid dat grote ondernemingen voor het aantrekken van
vermogen vaak van de diensten van de effectenbeurs Euronext Amsterdam
gebruikmaken. Via Euronext Amsterdam kan een nv aandelen doen verhandelen.
Het verhandelen van aandelen via Euronext Amsterdam is alleen mogelijk als de
desbetreffende nv een beursnotering heeft. Het minimumkapitaal van een nv
bedraagt € 45 000 (art. 2:67 lid 2 BW).
Dit maakt de nv-vorm voor kleinere ondernemingen minder aantrekkelijk
dan de bv-vorm.
Een nv kent een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal (art. 2:64
BW). Daarmee wijkt de nv af van de bv???. Voor de bv kan bovendien volstaan
worden met de uitgifte van 1 enkel aandeel. Net als de bv is de nv een
kapitaalassociatie. Het aandeel vervult bij een nv dezelfde functies als bij een
bv.
Zie art. 2:80 BW (aantrekken vermogen), art. 2:105 BW (winstverdeling)
en art. 2:118 BW (stemrecht).
Bij een nv behoeven aandelen niet op naam te luiden. Een nv mag ook aandelen
aan toonder uitgeven. De wetgever wilt dit terugdringen om witwassen van zwart
geld tegen te gaan. De namen van houders van toonderaandelen worden niet in
een aandeelhoudersregister opgenomen. Als gevolg hiervan kan bij een nv
gemakkelijk de situatie bestaan dat zij niet weet wie haar aandeelhouders zijn.
Vandaar de benaming naamloze vennootschap.
De aanduiding naamloze vennootschap is overigens enigszins misleidend,
omdat een nv wel degelijk aandelen op naam mag uitgeven (art. 2:82
BW). Als een nv aandelen op naam uitgeeft, moet het bestuur een register
bijhouden met de namen van de aan- deelhouders op naam (art. 2:85
BW).
Wanneer je 2:64-164 BW met 2:174-274 vergelijkt zie je dat er gelijke punten zijn.
De bv is namelijk een afgeleide van de nv.
De maatschap en de VOF
De maatschap is een obligatoire, wederkerige overeenkomst tot
samenwerking van twee of meer personen. Zoals voor de meeste obligatoire
overeenkomsten geldt, is het sluiten van een maatschapsovereenkomst in
beginsel vormvrij (in tegenstellig tot nv/bv die bij notariële akte moeten worden
opgericht). De maatschap is gericht op het door middel van samenwerking
behalen van vermogensrechtelijk voordeel dat aan de vennoten ten goede
komt. De maatschap heeft dus, evenals de nv en de bv, een
winstverdelingsdoel. Bij een maatschap wil men samenwerken voor
, gemeenschappelijke rekening tot een gemeenschappelijk doel. De
samenwerking in het kader van de maatschap zal onder meer inhouden dat de
opbrengsten die met de gezamenlijke in het kader van de maatschap verrichte
activiteit worden behaald, volgens een in de maatschapsovereenkomst
opgenomen verdeelsleutel over de vennoten worden verdeeld.
Omdat iets niet uit niets kan voortkomen, is ieder der vennoten daarbij gehouden
iets in te brengen, dat wil zeggen een waarde aan de maatschap ter
beschikking te stellen. Deze inbreng kan bijvoorbeeld een gebouw of arbeid zijn.
De samenwerking in het kader van de maatschap steunt op deze inbreng.
Samenvattend: een maatschap strekt tot een actieve samenwerking van
de maten (ook wel aangeduid als vennoten of compagnons) die erop
gericht is om door middel van hun inbreng voor gemeenschappelijke
rekening voordeel te behalen dat aan hen allen ten goede komt. De
maatschap is geregeld in Titel 9 van Boek 7A BW (art. 1655-1688
BW).
Als een maatschap onder gemeenschappelijke naam (onder een firmanaam dus,
als een eenheid, zou men kunnen zeggen) een onderneming of een bedrijf
uitoefent, gelden voor haar naast de art. 7A:1655-1688 BW art. 16-34 K. De
maatschap wordt dan een vennootschap onder firma genoemd. Het
belang hiervan is vooral dat de vof hoofdelijke verbondenheid van de
vennoten kent voor verbintenissen van de vof (art. 18 K), terwijl voor de gewone
maatschap een minder streng aansprakelijkheidsregime geldt: de maten
zijn voor gelijke delen aansprakelijk voor de verbintenissen van de maatschap
(art. 7A:1680 BW). De wetgever vindt het kennelijk gepast dat voor een
bedrijfsuitoefening onder gemeenschappelijke naam strengere
aansprakelijkheidsregels gelden dan voor een beroepsuitoefening (advocaten,
notarissen).
Over het samenwerkingsvereiste in de maatschap en de vof het volgende: de
vennoten dienen op voet van gelijkheid samen te werken. Zo mag een
vennoot niet in een positie van ondergeschiktheid verkeren ten opzichte van een
andere vennoot want dat zou veeleer op het bestaan van een
arbeidsovereenkomst wijzen. Tevens zal samenwerking dikwijls overleg
impliceren over de wijze waarop de gezamenlijke activiteit wordt beoefend. De
vennoten dienen immers in beginsel gezamenlijk het beleid van de maatschap of
de vof te bepalen. Het samenwerkingsvereiste geeft het vennootschapscontract
een bijzonder karakter. Samenwerking veronderstelt meestal een duurzame
relatie. De meeste contracten zijn in tegenstelling tot de
vennootschapsovereenkomst niet gericht op langdurige samenwerking ter
bereiking van een gemeenschappelijk doel. De verplichtingen uit een
vennootschapsovereenkomst lopen niet over en weer, maar evenwijdig/ parallel.
Omdat bij een maatschap of een vof de vennoten op lange termijn moeten
samenwerken, is de persoon van de vennoot voor de andere vennoot vang root
belang. Men zegt wel dat een maatschap of vof intuitu personae (dat wil
zeggen om wille van de persoon; hoogstpersoonlijk) wordt aangegaan. Een
vennootschapsovereenkomst sluit men niet met een willekeurig iemand af. Men
noemt om deze reden de maatschap en de vof wel personenassociaties of
personenvennootschappen. Bij de maatschap en de vof is niet, zoals bij de bv
en de nv, het kapitaal, het aandeel, het scharnier, maar de persoon van de
vennoot. De persoon van de vennoot is in beginsel zowel voor het ontstaan van
de personenvennootschap als voor het voortbestaan ervan van beslissend
belang.
Hoofdstuk 1
Het onderdeel van het privaatrecht dat het ondernemingsrecht wordt genoemd,
bestrijkt de rechtsvormen met behulp waarvan ondernemingen gedreven worden.
De rechtsvormen van ondernemingsrecht zou je kunnen zien als een hulpmiddel
om een onderneming in het maatschappelijke leven en in rechte te kunnen laten
functioneren: zonder recht zou een onderneming niet in de maatschappij kunnen
functioneren.
Dus de rechtsvormen van het ondernemingsrecht zijn facilitair: zij zijn een
hulpmiddel om te kunnen ondernemen
De onderneming en haar functioneren zijn het doel van het
ondernemingsrecht
Ondernemingsrecht regelt drie onderwerpen
1. Hoe steekt de interne structuur van een onderneming in elkaar: juridische
organisatie, inrichting, structuur
2. Wie mogen en kunnen voor onderneming transacties sluiten:
vertegenwoordiging
3. Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
Ondernemingsvormen:
BV
Niet alle BV zijn opgericht om een onderneming in stand te houden, maar bv ook
om op fiscaal voordelige wijze pensioen op te bouwen. Art. 2:175 BW geeft een
omschrijving van de bv. Kenmerkend voor een bv is onder andere dat deze een in
een of meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft. Men kan
slechts in een bv participeren via een aandeel in haar kapitaal. Om deze reden
wordt de bv gerekend tot de zogenaamde kapitaalassociaties; of ook wel
genoemd kapitaalvennootschappen. Er dient bij oprichting in ieder geval één
aandeel te worden uitgegeven. Het nominale bedrag van de aandelen en het
daarop te storten bedrag kan laag zijn, bijvoorbeeld € 1. Als er meer dan één
aandeel wordt uitgegeven, wat in de regel het geval is, mogen de aandelen in
handen zijn van één aandeelhouder. De eenpersoons-bv is in het Nederlandse
recht een legaal verschijnsel.
Het aandeel kan een aantal belangrijke functies vervullen.
In de eerste plaats zijn aandelen voor de bv een middel om vermogen
aan te trekken. De aandeelhouder brengt vermogen in de bv in. Hij
verkrijgt als tegenprestatie van de bv een of meer aandelen. Deze
inbrengverplichting houdt in dat de aandeelhouder vermogen aan de bv
ter beschikking moet stellen, in beginsel ter grootte van het nominale
bedrag waarvoor hij aandelen neemt. In de statuten van een bv staat
steeds vermeld hoe hoog dit nominale bedrag voor een bepaalde soort
aandelen is. Dit kan bijv. € 0,01 of € 750 per aandeel zijn.
In de tweede plaats is aan het aandeel doorgaans stemrecht in de
aandeelhoudersvergadering verbonden (art. 2:228 BW). Met het aandeel
kan zeggenschap in de bv worden uitgeoefend. Het aandeel heeft dan dus
een zeggenschapsfunctie. In beginsel levert ieder aandeel één stem op.
Hoe meer aandelen iemand houdt, des te meer stemmen hij in de
aandeelhoudersvergadering heeft. Voor het aantal in de
aandeelhoudersvergadering uit te brengen stemmen is in beginsel de
omvang van het aandelenbezit doorslaggevend. De bv heeft een
plutocratisch karakter. Hoe meer aandelen iemand houdt, des te machtiger
, is hij in de aandeelhoudersvergadering en daarmee in de vennootschap.
Dit kan echter in de statuten van een bv anders worden geregeld (art.
2:228 lid 4 BW). Zo zijn zelfs aandelen zonder stemrecht toegelaten, voor
zover de statuten dit regelen.
Ten slotte vervult het aandeel vaak een winstverdelingsfunctie: in
beginsel geeft ieder aandeel recht op een gedeelte van de winst (art.
2:216 BW). De door de bv behaalde winst wordt over de aandelen
verdeeld = dividend. Hoe meer aandelen men bezit, des te groter is
in beginsel het winstrecht van de betrokkene (maar afwijkingen
zijn mogelijk; zie art. 2:216 lid 6 en lid 7 BW).
Voor een aandeelhouder vervult het aandeel nog een functie: het is voor
hem een vermogensobject, omdat het voo roverdracht vatbaar is.
De bv is besloten. Dit houdt in dat de door haar uitgegeven aandelen op naam
staan en overdracht ervan in beginsel niet vrijelijk kan plaatsvinden. Een
aandeelhouder in een bv die zijn aandelen wil overdragen dient in beginsel zijn
over te dragen aandelen aan de medeaandeelhouders aan te bieden (art. 2:195
lid 1 BW). De statuten mogen de aandelenoverdracht vrijmaken. In de wet zijn
betrekkelijk uitvoerige voorschriften te vinden die aanduiden binnen welke
grenzen de vrije overdraagbaarheid in de statuten beperkt kan worden (zie art.
2:195 BW). Dit type voorschriften wordt blokkeringsregelingen genoemd.
Blokkeringsregelingen hebben tot gevolg dat aandelen in een bv niet
zonder meer vrij verhandelbaar zijn.
Opmerking verdient nog dat de overdracht van aandelen in een bv
slechts bij notariële akte kan plaatsvinden.
Alle houders van aandelen in een bv dienen te worden opgenomen in een
register dat het bestuur van de bv moet bijhouden (zie art. 2:194 BW).
De bv weet zo wie haar aandeelhouders zijn.
De bv is in Nederland de meest populaire rechtsvorm. De oorzaak hiervan is
vooral dat de aandeelhouders (en de bestuurders) in beginsel niet
aansprakelijk zijn voor hetgeen in naam van de bv is verricht. De wet drukt dit
belangrijke beginsel voor de aandeelhouder als volgt uit: een aandeelhouder is
niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam van de vennootschap wordt
verricht en is niet gehouden boven het bedrag dat op zijn aandelen
behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap bij te
dragen (art. 2:175 BW). De bv heeft dus een voor de aandeelhouders gunstig
aansprakelijkheidsregime.
-Het gevolg is dat als een bv failliet gaat, schuldeisers van de bv onbetaald
kunnen blijven.
De bv wordt geregeerd door haar statuten. Dit zijn door de oprichters/
aandeelhouders van de bv zelf opgestelde regels voor haar organisatie. Bij de
oprichting dienen voor de eerste keer statuten te worden vastgesteld (art. 2:177
BW). Zij liggen voor iedere geïnteresseerde op het kantoor van het
handelsregister ter inzage (art. 2:180 lid 1 BW). De inrichting van een bv is dus
openbaar.
De wet geeft aan wat de minimale inhoud van de statuten dient te zijn. Zij
dienen aan te geven de naam, de zetel en het doel van de vennootschap
(zie art. 2:177 BW). Met het in de statuten vermelde doel bedoelt de
wetgever een omschrijving van het werkterrein van de vennootschap. Ook
dienen de statuten het aantal en het bedrag van de aandelen te
vermelden.
,Modernisering bv recht
In 2012 heeft de wetgever de bv als ondernemingsvorm voor ondernemers
aantrekkelijker willen maken door deze te vereenvoudigen en soepeler te maken.
Ook konden Nederlandse ondernemers gebruik maken van buitenlandse
ondernemingsvormen, die aantrekkelijker bleken te zijn. Ondernemers konden op
grond van het EU-vestigingsrecht vrijelijk gebruiken maken van deze
rechtsvormen. Dus ook om dit te voorkomen wilde de wetgever moderniseren.
Een grote verandering was de afschaffing van het minimumkapitaal van 18.000.
Ook de blokkeringsregeling is vervallen (?). Het ondernemingsrecht/
vennootschapsrecht voor ondernemers heeft een facilitair karakter, daarom is het
bv-recht sinds 2012 minder regulerend en daardoor vrijer geworden.
NV
De rechtsvorm nv is vooral geschikt voor grote ondernemingen. Dit hangt samen
met de omstandigheid dat grote ondernemingen voor het aantrekken van
vermogen vaak van de diensten van de effectenbeurs Euronext Amsterdam
gebruikmaken. Via Euronext Amsterdam kan een nv aandelen doen verhandelen.
Het verhandelen van aandelen via Euronext Amsterdam is alleen mogelijk als de
desbetreffende nv een beursnotering heeft. Het minimumkapitaal van een nv
bedraagt € 45 000 (art. 2:67 lid 2 BW).
Dit maakt de nv-vorm voor kleinere ondernemingen minder aantrekkelijk
dan de bv-vorm.
Een nv kent een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal (art. 2:64
BW). Daarmee wijkt de nv af van de bv???. Voor de bv kan bovendien volstaan
worden met de uitgifte van 1 enkel aandeel. Net als de bv is de nv een
kapitaalassociatie. Het aandeel vervult bij een nv dezelfde functies als bij een
bv.
Zie art. 2:80 BW (aantrekken vermogen), art. 2:105 BW (winstverdeling)
en art. 2:118 BW (stemrecht).
Bij een nv behoeven aandelen niet op naam te luiden. Een nv mag ook aandelen
aan toonder uitgeven. De wetgever wilt dit terugdringen om witwassen van zwart
geld tegen te gaan. De namen van houders van toonderaandelen worden niet in
een aandeelhoudersregister opgenomen. Als gevolg hiervan kan bij een nv
gemakkelijk de situatie bestaan dat zij niet weet wie haar aandeelhouders zijn.
Vandaar de benaming naamloze vennootschap.
De aanduiding naamloze vennootschap is overigens enigszins misleidend,
omdat een nv wel degelijk aandelen op naam mag uitgeven (art. 2:82
BW). Als een nv aandelen op naam uitgeeft, moet het bestuur een register
bijhouden met de namen van de aan- deelhouders op naam (art. 2:85
BW).
Wanneer je 2:64-164 BW met 2:174-274 vergelijkt zie je dat er gelijke punten zijn.
De bv is namelijk een afgeleide van de nv.
De maatschap en de VOF
De maatschap is een obligatoire, wederkerige overeenkomst tot
samenwerking van twee of meer personen. Zoals voor de meeste obligatoire
overeenkomsten geldt, is het sluiten van een maatschapsovereenkomst in
beginsel vormvrij (in tegenstellig tot nv/bv die bij notariële akte moeten worden
opgericht). De maatschap is gericht op het door middel van samenwerking
behalen van vermogensrechtelijk voordeel dat aan de vennoten ten goede
komt. De maatschap heeft dus, evenals de nv en de bv, een
winstverdelingsdoel. Bij een maatschap wil men samenwerken voor
, gemeenschappelijke rekening tot een gemeenschappelijk doel. De
samenwerking in het kader van de maatschap zal onder meer inhouden dat de
opbrengsten die met de gezamenlijke in het kader van de maatschap verrichte
activiteit worden behaald, volgens een in de maatschapsovereenkomst
opgenomen verdeelsleutel over de vennoten worden verdeeld.
Omdat iets niet uit niets kan voortkomen, is ieder der vennoten daarbij gehouden
iets in te brengen, dat wil zeggen een waarde aan de maatschap ter
beschikking te stellen. Deze inbreng kan bijvoorbeeld een gebouw of arbeid zijn.
De samenwerking in het kader van de maatschap steunt op deze inbreng.
Samenvattend: een maatschap strekt tot een actieve samenwerking van
de maten (ook wel aangeduid als vennoten of compagnons) die erop
gericht is om door middel van hun inbreng voor gemeenschappelijke
rekening voordeel te behalen dat aan hen allen ten goede komt. De
maatschap is geregeld in Titel 9 van Boek 7A BW (art. 1655-1688
BW).
Als een maatschap onder gemeenschappelijke naam (onder een firmanaam dus,
als een eenheid, zou men kunnen zeggen) een onderneming of een bedrijf
uitoefent, gelden voor haar naast de art. 7A:1655-1688 BW art. 16-34 K. De
maatschap wordt dan een vennootschap onder firma genoemd. Het
belang hiervan is vooral dat de vof hoofdelijke verbondenheid van de
vennoten kent voor verbintenissen van de vof (art. 18 K), terwijl voor de gewone
maatschap een minder streng aansprakelijkheidsregime geldt: de maten
zijn voor gelijke delen aansprakelijk voor de verbintenissen van de maatschap
(art. 7A:1680 BW). De wetgever vindt het kennelijk gepast dat voor een
bedrijfsuitoefening onder gemeenschappelijke naam strengere
aansprakelijkheidsregels gelden dan voor een beroepsuitoefening (advocaten,
notarissen).
Over het samenwerkingsvereiste in de maatschap en de vof het volgende: de
vennoten dienen op voet van gelijkheid samen te werken. Zo mag een
vennoot niet in een positie van ondergeschiktheid verkeren ten opzichte van een
andere vennoot want dat zou veeleer op het bestaan van een
arbeidsovereenkomst wijzen. Tevens zal samenwerking dikwijls overleg
impliceren over de wijze waarop de gezamenlijke activiteit wordt beoefend. De
vennoten dienen immers in beginsel gezamenlijk het beleid van de maatschap of
de vof te bepalen. Het samenwerkingsvereiste geeft het vennootschapscontract
een bijzonder karakter. Samenwerking veronderstelt meestal een duurzame
relatie. De meeste contracten zijn in tegenstelling tot de
vennootschapsovereenkomst niet gericht op langdurige samenwerking ter
bereiking van een gemeenschappelijk doel. De verplichtingen uit een
vennootschapsovereenkomst lopen niet over en weer, maar evenwijdig/ parallel.
Omdat bij een maatschap of een vof de vennoten op lange termijn moeten
samenwerken, is de persoon van de vennoot voor de andere vennoot vang root
belang. Men zegt wel dat een maatschap of vof intuitu personae (dat wil
zeggen om wille van de persoon; hoogstpersoonlijk) wordt aangegaan. Een
vennootschapsovereenkomst sluit men niet met een willekeurig iemand af. Men
noemt om deze reden de maatschap en de vof wel personenassociaties of
personenvennootschappen. Bij de maatschap en de vof is niet, zoals bij de bv
en de nv, het kapitaal, het aandeel, het scharnier, maar de persoon van de
vennoot. De persoon van de vennoot is in beginsel zowel voor het ontstaan van
de personenvennootschap als voor het voortbestaan ervan van beslissend
belang.
