Samenvatting Janson h23 t/m 30
Hoofdstuk 23, kunst in het tijdperk van de Verlichting (1750–1789)
Overzicht van de Verlichting en haar Invloed op Kunst
De Verlichting bracht een revolutionaire denkwijze teweeg, gericht op rede,
wetenschap en de rechten van de mens. Dit tijdperk markeerde de overgang van
traditionele naar moderne waarden. Filosofen zoals John Locke en Isaac Newton
legden de basis voor deze beweging door te pleiten voor empirisme en
rationaliteit. Het denken van Locke beïnvloedde opvattingen over regering en
individuele rechten, terwijl Newtons wetenschappelijke methoden de
natuurwetenschappen hervormden.
Neoclassicisme en Historisch Bewustzijn
Neoclassicisme ontstond als een reactie op het Rococo, dat werd gezien als
overdadig en oppervlakkig. Het neoclassicisme benadrukte daarentegen
eenvoud, moraliteit en klassieke idealen. Inspiratie werd gevonden in de
opgravingen van Herculaneum en Pompeii, evenals de geschriften van Johann
Winckelmann, die de "nobele eenvoud en rustige grootsheid" van de Griekse
kunst prees.
Kunstenaars en Belangrijke Werken
1. Anton Raphael Mengs: Zijn fresco "Parnassus" symboliseerde de
integratie van klassieke thema’s met een verlichte esthetiek.
2. Gavin Hamilton: Hij ontwikkelde moralistische schilderijen, zoals
"Andromache Bewailing the Death of Hector", die tragiek en klassieke
waardigheid combineerden.
3. Giovanni Battista Piranesi: Zijn indrukwekkende etsen van Romeinse
ruïnes, zoals "Roman Antiquities", weerspiegelden de kracht van de
"sublime" door grootsheid en ontzag.
Kunst in Groot-Brittannië
Groot-Brittannië speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van neoclassicisme
en de Verlichting. De Britse dichter Alexander Pope en andere schrijvers van het
Augustaanse tijdperk gebruikten Romeinse voorbeelden om sociale en politieke
stabiliteit te weerspiegelen. In de beeldende kunst blonken kunstenaars zoals
Joshua Reynolds uit in grootse portretten, terwijl architecten Palladiaanse
ontwerpen navolgden.
Franse Neoclassicisme
In Frankrijk werd het neoclassicisme aanvankelijk gekenmerkt door
architectonische rationaliteit, zoals te zien in het werk van Jacques-François
Blondel. Schilderkunst en beeldhouwkunst kregen later een prominent
moralistisch karakter met het werk van Jacques-Louis David, zoals "Oath of the
Horatii", dat het belang van opoffering en patriottisme benadrukte.
,Belangrijke Thema’s
1. Moraliteit en Geschiedenis: Kunstenaars gaven voorkeur aan
historische nauwkeurigheid en morele lessen in hun werk. Allegorieën
maakten plaats voor realistische representaties van gebeurtenissen.
2. Familiewaarden: Het gezin werd als een hoeksteen van de samenleving
gezien, beïnvloed door Jean-Jacques Rousseau’s ideeën over opvoeding en
moraliteit.
Italiaanse Bijdragen en Beeldhouwkunst
Antonio Canova wordt vaak gezien als de belichaming van neoclassicistische
beeldhouwkunst. Zijn werk, zoals "Cupid and Psyche", combineerde klassieke
vormen met een emotionele intensiteit die vooruitliep op het romantisme.
Samenvattende Tijdlijn
1734: Voltaire publiceert "Philosophical Letters".
1751: Publicatie van de Encyclopédie door Diderot en d’Alembert.
1765–1782: Verbeteringen in de stoommachine door James Watt.
Hoofdstuk 24 , kunst in het tijdperk van de Romantiek (1789–1848)
Overzicht en Context
De Romantiek ontwikkelde zich als reactie op de Verlichting en het
Neoclassicisme. Waar de Verlichting rationaliteit, wetenschap en universele
waarden centraal stelde, richtte de Romantiek zich op emotie, subjectiviteit en de
grootsheid van de natuur. Historische gebeurtenissen zoals de Franse Revolutie,
de Napoleontische oorlogen en de opkomst van nationalisme zorgden voor een
wereld waarin persoonlijke vrijheid en identiteit steeds belangrijker werden. De
Romantiek werd een tijdperk waarin kunstenaars, schrijvers en architecten hun
werk gebruikten om thema's zoals passie, het sublieme en het mystieke te
onderzoeken.
Schilderkunst
Romantische schilderkunst richtte zich op emotie, verbeelding en dramatische
thema's, vaak geïnspireerd door historische gebeurtenissen of de kracht van de
natuur.
Francisco Goya:
o Goya, een van de belangrijkste Spaanse kunstenaars, maakte
kunstwerken die de donkere kanten van de menselijke natuur
verkenden. Zijn schilderij The Third of May 1808 toont de gruwelen
van oorlog, waarbij slachtoffers van executie door Franse soldaten
, worden afgebeeld. Het werk benadrukt het onrecht en de wanhoop
van oorlog, met een sterk gevoel van emotionele intensiteit.
o Andere werken van Goya, zoals de Black Paintings, laten een
introspectieve blik zien op waanzin en isolatie.
Eugène Delacroix:
o In Liberty Leading the People (1830) viert Delacroix de idealen van
vrijheid en revolutie. Het schilderij toont een allegorische vrouw,
Marianne, die strijders leidt in een heroïsch tafereel, waarbij drama
en beweging centraal staan.
o Delacroix’s gebruik van levendige kleuren en dynamische
composities maakte hem een meester in het vastleggen van passie
en actie.
Caspar David Friedrich:
o Friedrich, een Duitse schilder, creëerde intieme landschappen zoals
Wanderer above the Sea of Fog. Deze werken belichamen het
sublieme: een gevoel van grootsheid en overweldiging dat zowel
schoonheid als angst oproept. Zijn schilderijen weerspiegelen
introspectie en spirituele verbinding met de natuur.
J.M.W. Turner:
o De Britse kunstenaar Turner combineerde atmosferische effecten
met historische of mythische thema's, zoals te zien in The Slave
Ship. Zijn gebruik van kleur en licht symboliseerde de grootsheid en
wreedheid van de natuur.
Architectuur
De architectuur tijdens de Romantiek weerspiegelde een hernieuwde interesse in
het verleden, met name de middeleeuwen. Neogotische architectuur werd
populair in heel Europa en Amerika:
Palace of Westminster (Londen):
o Het gebouw, ontworpen door Charles Barry en Augustus Pugin, toont
een combinatie van gotische vormen met moderne functionaliteit.
Het symboliseerde de nationale identiteit van Groot-Brittannië.
John Nash:
o Nash ontwierp romantische landschapsarchitectuur en
stadsontwerpen, zoals het Royal Pavilion in Brighton, dat Oosterse
en middeleeuwse stijlen vermengde om een exotisch en visionair
effect te bereiken.
Beeldhouwkunst
Hoofdstuk 23, kunst in het tijdperk van de Verlichting (1750–1789)
Overzicht van de Verlichting en haar Invloed op Kunst
De Verlichting bracht een revolutionaire denkwijze teweeg, gericht op rede,
wetenschap en de rechten van de mens. Dit tijdperk markeerde de overgang van
traditionele naar moderne waarden. Filosofen zoals John Locke en Isaac Newton
legden de basis voor deze beweging door te pleiten voor empirisme en
rationaliteit. Het denken van Locke beïnvloedde opvattingen over regering en
individuele rechten, terwijl Newtons wetenschappelijke methoden de
natuurwetenschappen hervormden.
Neoclassicisme en Historisch Bewustzijn
Neoclassicisme ontstond als een reactie op het Rococo, dat werd gezien als
overdadig en oppervlakkig. Het neoclassicisme benadrukte daarentegen
eenvoud, moraliteit en klassieke idealen. Inspiratie werd gevonden in de
opgravingen van Herculaneum en Pompeii, evenals de geschriften van Johann
Winckelmann, die de "nobele eenvoud en rustige grootsheid" van de Griekse
kunst prees.
Kunstenaars en Belangrijke Werken
1. Anton Raphael Mengs: Zijn fresco "Parnassus" symboliseerde de
integratie van klassieke thema’s met een verlichte esthetiek.
2. Gavin Hamilton: Hij ontwikkelde moralistische schilderijen, zoals
"Andromache Bewailing the Death of Hector", die tragiek en klassieke
waardigheid combineerden.
3. Giovanni Battista Piranesi: Zijn indrukwekkende etsen van Romeinse
ruïnes, zoals "Roman Antiquities", weerspiegelden de kracht van de
"sublime" door grootsheid en ontzag.
Kunst in Groot-Brittannië
Groot-Brittannië speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van neoclassicisme
en de Verlichting. De Britse dichter Alexander Pope en andere schrijvers van het
Augustaanse tijdperk gebruikten Romeinse voorbeelden om sociale en politieke
stabiliteit te weerspiegelen. In de beeldende kunst blonken kunstenaars zoals
Joshua Reynolds uit in grootse portretten, terwijl architecten Palladiaanse
ontwerpen navolgden.
Franse Neoclassicisme
In Frankrijk werd het neoclassicisme aanvankelijk gekenmerkt door
architectonische rationaliteit, zoals te zien in het werk van Jacques-François
Blondel. Schilderkunst en beeldhouwkunst kregen later een prominent
moralistisch karakter met het werk van Jacques-Louis David, zoals "Oath of the
Horatii", dat het belang van opoffering en patriottisme benadrukte.
,Belangrijke Thema’s
1. Moraliteit en Geschiedenis: Kunstenaars gaven voorkeur aan
historische nauwkeurigheid en morele lessen in hun werk. Allegorieën
maakten plaats voor realistische representaties van gebeurtenissen.
2. Familiewaarden: Het gezin werd als een hoeksteen van de samenleving
gezien, beïnvloed door Jean-Jacques Rousseau’s ideeën over opvoeding en
moraliteit.
Italiaanse Bijdragen en Beeldhouwkunst
Antonio Canova wordt vaak gezien als de belichaming van neoclassicistische
beeldhouwkunst. Zijn werk, zoals "Cupid and Psyche", combineerde klassieke
vormen met een emotionele intensiteit die vooruitliep op het romantisme.
Samenvattende Tijdlijn
1734: Voltaire publiceert "Philosophical Letters".
1751: Publicatie van de Encyclopédie door Diderot en d’Alembert.
1765–1782: Verbeteringen in de stoommachine door James Watt.
Hoofdstuk 24 , kunst in het tijdperk van de Romantiek (1789–1848)
Overzicht en Context
De Romantiek ontwikkelde zich als reactie op de Verlichting en het
Neoclassicisme. Waar de Verlichting rationaliteit, wetenschap en universele
waarden centraal stelde, richtte de Romantiek zich op emotie, subjectiviteit en de
grootsheid van de natuur. Historische gebeurtenissen zoals de Franse Revolutie,
de Napoleontische oorlogen en de opkomst van nationalisme zorgden voor een
wereld waarin persoonlijke vrijheid en identiteit steeds belangrijker werden. De
Romantiek werd een tijdperk waarin kunstenaars, schrijvers en architecten hun
werk gebruikten om thema's zoals passie, het sublieme en het mystieke te
onderzoeken.
Schilderkunst
Romantische schilderkunst richtte zich op emotie, verbeelding en dramatische
thema's, vaak geïnspireerd door historische gebeurtenissen of de kracht van de
natuur.
Francisco Goya:
o Goya, een van de belangrijkste Spaanse kunstenaars, maakte
kunstwerken die de donkere kanten van de menselijke natuur
verkenden. Zijn schilderij The Third of May 1808 toont de gruwelen
van oorlog, waarbij slachtoffers van executie door Franse soldaten
, worden afgebeeld. Het werk benadrukt het onrecht en de wanhoop
van oorlog, met een sterk gevoel van emotionele intensiteit.
o Andere werken van Goya, zoals de Black Paintings, laten een
introspectieve blik zien op waanzin en isolatie.
Eugène Delacroix:
o In Liberty Leading the People (1830) viert Delacroix de idealen van
vrijheid en revolutie. Het schilderij toont een allegorische vrouw,
Marianne, die strijders leidt in een heroïsch tafereel, waarbij drama
en beweging centraal staan.
o Delacroix’s gebruik van levendige kleuren en dynamische
composities maakte hem een meester in het vastleggen van passie
en actie.
Caspar David Friedrich:
o Friedrich, een Duitse schilder, creëerde intieme landschappen zoals
Wanderer above the Sea of Fog. Deze werken belichamen het
sublieme: een gevoel van grootsheid en overweldiging dat zowel
schoonheid als angst oproept. Zijn schilderijen weerspiegelen
introspectie en spirituele verbinding met de natuur.
J.M.W. Turner:
o De Britse kunstenaar Turner combineerde atmosferische effecten
met historische of mythische thema's, zoals te zien in The Slave
Ship. Zijn gebruik van kleur en licht symboliseerde de grootsheid en
wreedheid van de natuur.
Architectuur
De architectuur tijdens de Romantiek weerspiegelde een hernieuwde interesse in
het verleden, met name de middeleeuwen. Neogotische architectuur werd
populair in heel Europa en Amerika:
Palace of Westminster (Londen):
o Het gebouw, ontworpen door Charles Barry en Augustus Pugin, toont
een combinatie van gotische vormen met moderne functionaliteit.
Het symboliseerde de nationale identiteit van Groot-Brittannië.
John Nash:
o Nash ontwierp romantische landschapsarchitectuur en
stadsontwerpen, zoals het Royal Pavilion in Brighton, dat Oosterse
en middeleeuwse stijlen vermengde om een exotisch en visionair
effect te bereiken.
Beeldhouwkunst
