1. Overheidsbeleid kan worden gezien als een reactie op marktfalen. Er zijn vijf vormen van
marktfalen te onderscheiden. Beschrijf ze kort. Hoe moet het bestaan van woningcorporaties met
door de overheid gegarandeerde leningen tegen die achtergrond worden gezien? (10 punten)
De vijf vormen van marktfalen zijn:
1. De vorming van kartels en monopolies, waarbij een of enkele bedrijven de markt beheersen
en concurrentie onmogelijk maken
2. Er worden geen collectieve goederen geproduceerd, dat zijn goederen waar iedereen gebruik
van maakt, maar die niet rendabel te exploiteren zijn, zoals de aanleg van wegen en
infrastructuur en de instelling van een leger.
3. De markt brengt externe effecten voort, dat zijn de gevolgen van de werking van de markt
die schade berokkenen aan de maatschappij/het milieu, bijvoorbeeld: uitlaatgassen en
geluidsoverlast.
4. Sommige goederen komen niet in voldoende mate tot stand of juist in te grote mate. Deze
zogenaamde merit goods zijn goederen die de overheid wil stimuleren (bibliotheek) of
waarvan juist het gebruik wordt afgeraden (rookwaren, alcohol).
5. Markten leiden tot een onevenwichtige verdeling op tal van terreinen, inkomen, vermogen,
mogelijkheden om te studeren etc. De overheid kan door herverdeling, bijvoorbeeld via de
belastingen, door sociale zekerheid meer evenwicht bewerkstelligen.
Woningcorporaties worden gesteund door de garantie van leningen omdat op die manier woningen
worden gebouwd en verhuurd aan mensen met lagere inkomens. Dat zou op de woningmarkt zonder
overheidsingrijpen niet gebeuren. Deze corporatiewoningen zijn daarmee merit goods.
Elk van de vormen van marktfalen 1,5 punt; merit goods als antwoord op de vraag over
woningcorporaties 2,5 punt.
2. Wat is de maatschappelijke orde-driehoek? Volgens welke mechanismen functioneren de
samenstellende delen van de maatschappelijke orde? Waar zou u de APK-garage positioneren? (15
punten)
De maatschappelijke orde-driehoek maakt onderscheid tussen drie cruciale onderdelen van de
samenleving:
- De overheid, die functioneert d.m.v. hiërarchie en gezag.
- De gemeenschap, die functioneert op basis van vertrouwen en samenwerking.
- De markt, waar het prijsmechanisme en het ruilen van goederen zorgt voor goed functioneren.
De APK-garage is een hybride organisatie, een private onderneming, die uit winstoogmerk opereert,
maar die tegelijkertijd via het keuren van auto's en verstrekkende van bijbehoren APK-vergunningen
een publieke taak uitoefent.
Elk van de samenstellende delen van de maatschappelijke orde driehoek 2 punten; elk van de
bijbehorende mechanismen 2 punten; de APK-garage als hybride organisatie tussen overheid en
markt, 3 punten.
marktfalen te onderscheiden. Beschrijf ze kort. Hoe moet het bestaan van woningcorporaties met
door de overheid gegarandeerde leningen tegen die achtergrond worden gezien? (10 punten)
De vijf vormen van marktfalen zijn:
1. De vorming van kartels en monopolies, waarbij een of enkele bedrijven de markt beheersen
en concurrentie onmogelijk maken
2. Er worden geen collectieve goederen geproduceerd, dat zijn goederen waar iedereen gebruik
van maakt, maar die niet rendabel te exploiteren zijn, zoals de aanleg van wegen en
infrastructuur en de instelling van een leger.
3. De markt brengt externe effecten voort, dat zijn de gevolgen van de werking van de markt
die schade berokkenen aan de maatschappij/het milieu, bijvoorbeeld: uitlaatgassen en
geluidsoverlast.
4. Sommige goederen komen niet in voldoende mate tot stand of juist in te grote mate. Deze
zogenaamde merit goods zijn goederen die de overheid wil stimuleren (bibliotheek) of
waarvan juist het gebruik wordt afgeraden (rookwaren, alcohol).
5. Markten leiden tot een onevenwichtige verdeling op tal van terreinen, inkomen, vermogen,
mogelijkheden om te studeren etc. De overheid kan door herverdeling, bijvoorbeeld via de
belastingen, door sociale zekerheid meer evenwicht bewerkstelligen.
Woningcorporaties worden gesteund door de garantie van leningen omdat op die manier woningen
worden gebouwd en verhuurd aan mensen met lagere inkomens. Dat zou op de woningmarkt zonder
overheidsingrijpen niet gebeuren. Deze corporatiewoningen zijn daarmee merit goods.
Elk van de vormen van marktfalen 1,5 punt; merit goods als antwoord op de vraag over
woningcorporaties 2,5 punt.
2. Wat is de maatschappelijke orde-driehoek? Volgens welke mechanismen functioneren de
samenstellende delen van de maatschappelijke orde? Waar zou u de APK-garage positioneren? (15
punten)
De maatschappelijke orde-driehoek maakt onderscheid tussen drie cruciale onderdelen van de
samenleving:
- De overheid, die functioneert d.m.v. hiërarchie en gezag.
- De gemeenschap, die functioneert op basis van vertrouwen en samenwerking.
- De markt, waar het prijsmechanisme en het ruilen van goederen zorgt voor goed functioneren.
De APK-garage is een hybride organisatie, een private onderneming, die uit winstoogmerk opereert,
maar die tegelijkertijd via het keuren van auto's en verstrekkende van bijbehoren APK-vergunningen
een publieke taak uitoefent.
Elk van de samenstellende delen van de maatschappelijke orde driehoek 2 punten; elk van de
bijbehorende mechanismen 2 punten; de APK-garage als hybride organisatie tussen overheid en
markt, 3 punten.
