Samenvatting Tentamen business ethics

Samenvatting – Tentamen – Business Ethics –
Periode 3

Les 1 – Introductie ethiek
‘’Herkennen van morele vragen en afwegen van eigen waarden en normen met gebruikmaking van
de klassieke ethische perspectieven (deugd-, plicht- en doelethiek).’’


Begrippen:
 Ethiek
 Waarden
 Normen, maatstaf
 Gewoonten
 Gebruiken
 Moraal

Denkers en thema’s:
 Aristoles – deugdethiek
 Imannueal Kant – plichtethiek
 Jeremy Bentham – gevolgenethiek

Artikels:
 Drie belangrijke ethische stromingen
 Leiderschap in ethiek
 NPO1 (Omvang grensoverschrijdend gedrag schrikbarend)
 NPO2 (De NPO mag van Mariette Hamer niet meer wegkijken)


Wat is ethiek?
 Éthos: moraal
 De ethiek is de leer van wat ethisch of moreel is. De ethiek is geïnteresseerd in wat
goede of kwade daden, levensstijlen of gedachten zijn - wat is goed? – maar vooral in
wat de maatstaf van dit goede of kwade is.
 Waarden, normen, gebruiken of gewoonten
 Cultuur- en tijdsgebonden

 Ethiek heeft te maken met zelfstandig en kritisch denken en deze gedachte brengt ons op
het pad van eigen visievorming.
 Wat is de goede gedachten handeling en/of levensstijl. Welke waarden en maatstaven
hanteren we hiervoor?

Wat is ethiek?
Gedachten, normen, waarden, handelingen, gedachtes, levensstijlen, moraal
Wat is ethiek voor bedrijven?
Ethiek voor bedrijven is hoe medewerkers handelen en hoe dit aansluit op de normen en
waarden binnen de organisatie en hoe zich dat uit. Door dit scherp te hebben weet je ook
beter waar je als ondernemer en bedrijf voor staat.

, Voorbeeld onethisch gedrag
Voorbeelden klas
Waarom houdt een HR-professional zich bezig met ethiek
Binnen het HR-werkveld komen er diverse ethische kwesties naar voren, waarin de HR-
professional een belangrijke rol heeft, t.a.v. advies, bemiddelingspartner etc. ‘

Normen

 Wat kan een norm zijn van een goede gedachte
 Wat kan een norm zijn van een goede handeling
 Wat kan een norm zijn van een goede levensstijl

Rol HRM afdeling m.b.t. ethiek van de organisatie

 Meestal issuehouder ethiek
 Maakt de regels
 Bindt medewerkers contractueel aan de regels
 Informeert en traint met regelmaat
 Coacht en adviseert management m.b.t. gedrag
 Onderzoekt problemen en klachten
 Straft waar nodig



Democratisch burgerschap


Democratisch wereldburgerschap

Wat is een democratisch burger?
Iemand die gelijkheid, mensenrechten, meningen, internationale samenwerkingen en
vrijheid op Internationaal niveau bevordert. Niemand binnen de samenwerking
buitensluiten. Een burger die de vrijheid heeft en het recht om te stemmen, ongeacht
afkomst, nationaliteit etc. > Overal open voor staan en iedereen meebeslissen.
Is een democratisch wereldburger een ethische levensstijl?
Het hebben van de waarden gelijkheid, rechtvaardigheid, respect voor andere etc. als
democratisch wereldburger is een goede ethische waarden.
Is democratisch wereldburgerschap wenselijk?

Nee, niet wenselijk, vertel toelichting



Morele keuze en ethiek

Moreel gedrag

 Egoïsme (Eigen belang – genot, gewin)
 Legalisme (Wetten & regels – boetes, rechtspraak)
 Conformisme (Verwachtingen anderen – reputatie, acceptatie)
 Ethiek (Afgewogen belang – Geweten en algemeen belang)
 Altruïsme (Alleen belang anderen – liefde, opoffering)

,Moreel leiderschap

‘’Je bent bewust van de kernwaarden die voor jou belangrijk zijn en je handelt hier bewust en actief
naar’’

Morele vragen

, Klassieke ethische stromingen




Klassieke ethiek

1. Deugdethiek naar Aristoles
- Hoe word je een goed mens? à Men kiest, overeenkomstig met zijn natuur, altijd het
goede (telefonisch, doelethiekà De deugd zit in het midden.
- Deugden: Verstandigheid, rechtvaardigheid, zelfbeheersing en moed à Dan ben je een
goed mens.
- Op basis van de mens zelf (eigen natuur/ persoon/karakter)
 Een goede daad verrichten is makkelijk; de gewoonte ontwikkelen om dat altijd te doen niet.
 De natuur doet niets zonder doel

2. Beginselen- of Plichtethiek naar Emmanuel Kant
- Wat kan ik weten? Wat moet ik doen? Wat mag ik hopen? Wat is de mens? Wat is mijn
plicht? à Het principe staat centraal à De universele regel, deontologie; deon: plicht
logie: leer
- Behandel een ander niet zoals je zelf ook niet behandelt zou willen worden (handelen).
- ‘handel uitsluitend volgens de grondregel waarvan je zou willen dat dit een algemeen
geldende wet was die ook op u van toepassing is
- Handelen volgens universele regels (niet liegen, vermoorden etc.)
 Wij zijn niet op de wereld om gelukkig te worden, maar om onze plicht te doen.
 Een mens mag nooit enkel als middel worden gebruikt, maar dient altijd als een doel in zich
te worden beschouwd en behandeld.

3. Doelethiek of Utilisme naar Jeremy Bentham
- Welke handeling draagt bij aan het algemenen nut (welzijn en geluk) à als de handeling
zo veel mogelijk mensen zo gelukkig mogelijk maakt (teleologie, doelethiek).
- Calculerende rationaliteit (kosten/ batenanalyse)
 Het grootste geluk van het grootste aantal is de grondslag van de moraal en de wetgeving.
 Iedere wet is een inbreuk op de vrijheid.