Hoofdstukken Vermogensrecht
Inhoud
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................4
1.2 Eigendom en vorderingsrecht.......................................................................................................4
1.2.1 Absolute en relatieve rechten................................................................................................4
1.2.2 Zakelijke en persoonlijke rechten...........................................................................................4
1.2.3 Individualisering.....................................................................................................................4
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................5
2.1 De totstandkoming van obligatoire overeenkomsten...................................................................5
2.2 Aanbod en aanvaarding................................................................................................................5
2.2.1 Twee afwijkende vormen van het aanbod: het vrijblijvend en het onherroepelijk aanbod...5
II.2.2 Op welk tijdstip komt de overeenkomst tot stand?...............................................................6
2.3 Handelingsbekwaamheid..............................................................................................................6
2.4 Wil of verklaring?..........................................................................................................................7
2.4.1 Geestelijke stoornis; Art. 3:34................................................................................................8
2.4.2 Het vertrouwensbeginsel; Art. 3:35.......................................................................................8
2.4.3 Samenloop van Art. 3:33, 3:34 en 3:35..................................................................................9
2.5 De ongeoorloofde overeenkomst.................................................................................................9
2.6 Dwaling.......................................................................................................................................10
2.6.1 Samenvatting.......................................................................................................................12
2.7 Bedrog........................................................................................................................................12
2.8 Bedreiging...................................................................................................................................13
2.9 Misbruik van omstandigheden...................................................................................................13
2.10 Nietigheid en vernietigbaarheid...............................................................................................13
2.10.1 Uitoefening v/h beroep op vernietigbaarheid....................................................................14
2.10.2 Het gevolg van nietigheid (van rechtswege dan wel na vernietiging).................................14
Hoofdstuk 4..........................................................................................................................................14
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................14
6.1 Rechten van de schuldeiser bij niet-nakoming door de schuldenaar..........................................14
6.2 Nakoming; opeisbaarheid...........................................................................................................15
6.3 Schadevergoeding: toerekenbare tekortkoming (wanprestatie).................................................15
6.4 Niet-toerekenbare tekortkoming (overmacht)............................................................................16
6.4.1 De gevolgen van overmacht.................................................................................................18
6.5 Verzuim en ingebrekestelling......................................................................................................18
, 6.5.1 Het intreden van verzuim.....................................................................................................18
6.5.2 De gevolgen van het verzuim...............................................................................................19
6.5.3 Is nakoming mogelijk nadat het verzuim is ingetreden?......................................................19
6.6 Opschorting en ontbinding.........................................................................................................19
6.6.1 Exceptio non adimpleti contractus.......................................................................................20
6.6.2 Ontbinding...........................................................................................................................20
6.6.3 De gevolgen van ontbinding.................................................................................................21
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................21
7.1 Onrechtmatige daad...................................................................................................................21
7.1.1 Onrechtmatige daad en tekortkoming.................................................................................22
***7.1.2 Samenloop van onrechtmatige daad en tekortkoming ***............................................22
7.2 Wanneer is een daad onrechtmatig?.........................................................................................22
7.2.1 De verhouding tussen de verschillende onrechmatigheidscriteria......................................24
7.2.2 Rechtvaardigingsgronden....................................................................................................24
7.2.3 Het relatieve karakter van de onrechtmatigheid..................................................................25
7.2.4 Inbreuk op een recht............................................................................................................25
7.2.5 Strijd met een wettelijke plicht............................................................................................25
7.2.6 Strijd met maatschappelijke betamelijkheid........................................................................26
7.2.7 De correctie Langemeijer.....................................................................................................26
7.3 Toerekening................................................................................................................................27
7.4 Persoonlijke en kwalitatieve aansprakelijkheid...........................................................................28
7.4.1 Aansprakelijkheid voor kinderen..........................................................................................28
7.4.2 Aansprakelijkheid voor ondergeschikten.............................................................................28
7.4.3 Aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikten......................................................................29
7.4.4 Aansprakelijkheid voor vertegenwoordigers........................................................................29
7.4.5 Aansprakelijkheid voor roerende zaken...............................................................................29
7.4.6 Aansprakelijkheid voor opstallen.........................................................................................29
7.4.7 ‘Tenzij’..................................................................................................................................30
7.4.8 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen...........................................................................30
7.4.9 Aansprakelijkheid voor dieren.............................................................................................30
7.4.10 Aansprakelijkheid voor producten.....................................................................................30
Hoofdstuk 9..........................................................................................................................................31
9.1 Schadevergoeding.......................................................................................................................31
9.2 Vermogensschade en ander nadeel............................................................................................31
9.2.1 Positief en negatief belang...................................................................................................31
9.2.2 Hoe de schade vast te stellen: concreet of abstract?...........................................................32
, 9.3 Causaal verband.........................................................................................................................33
9.3.1 Oorzaak en gevolg: sine qua non-verband...........................................................................33
9.3.2 Proportionele aansprakelijkheid..........................................................................................34
9.3.3 Oorzaak en gevolg: toerekening Art. 6:98............................................................................34
9.4 Alternatieve causaliteit...............................................................................................................34
9.5 Voordeelstoerekening.................................................................................................................35
9.6 Medeschuld en eigen schuld......................................................................................................36
9.7 Vorm van schadevergoeding.......................................................................................................37
9.8 Matiging van de verplichting tot schadevergoeding...................................................................37
Hoofdstuk 10........................................................................................................................................37
10.1 Overdracht................................................................................................................................37
10.1.1 De vereisten voor een geldige overdracht.........................................................................38
10.1.2 Levering.............................................................................................................................38
10.1.3 Krachtens geldige titel........................................................................................................39
10.1.4 Wat is de relatie tussen titel en levering............................................................................39
10.1.5 Titelgebreken.....................................................................................................................40
10.1.6 Beschikkingsbevoegdheid..................................................................................................40
10.2 Levering van onroerende zaken................................................................................................41
10.2.1 Het individualiseringsvereiste............................................................................................42
10.2.2 Bescherming van latere verkrijgers....................................................................................42
10.2.3 Bescherming tegen onvolledigheid en onjuistheid v/d inschrijving in de registers............42
10.3 Levering van roerende zaken....................................................................................................43
10.3.1 Levering door bezitsverschaffing........................................................................................43
10.3.2 Bezit en houderschap........................................................................................................43
10.3.3 Hoe wordt bezit verschaft?................................................................................................44
10.3.4 Levering onder eigendomsvoorbehoud.............................................................................45
10.3.5 Een voorschot op art. 3:86.................................................................................................45
10.3.6 Relativering van de bezitsoverdracht per constitutum possessorium................................45
10.3.7 Overdracht van bezit en overdracht van eigendom vergeleken.........................................45
10.3.8 Kan een houder bezit verschaffen?....................................................................................46
10.3.9 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde....................................................................46
10.3.10 Vereisten voor een beroep op art. 3:86 lid 1....................................................................46
10.3.11 Het gevolg van een geslaagd beroep op art. 3:86 lid 1....................................................47
10.3.12 Gestolen zaken; het derde lid van art. 3:86......................................................................47
10.4 Levering van vorderingen op naam...........................................................................................48
10.4.1 Consequenties v/d dubbele eis van art. 3:94 lid 1: akte en mededeling............................49
, 10.4.2 Het dubbele karakter van de cessie...................................................................................49
10.4.3 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde....................................................................49
Hoofdstuk 1
1.2 Eigendom en vorderingsrecht
Eigendom en vorderingsrecht zijn de grondvormen van het vermogensrecht. Een confrontatie van
eigendom en vorderingsrecht brengt de belangrijkste breuklijnen van het vermogensrecht aan het
licht.
1.2.1 Absolute en relatieve rechten
Vorderingsrecht is relatief. Is een rechtsbetrekking tussen twee bepaalde personen: schuldeiser en
schuldenaar.
A heeft 1.000 euro uitgeleend aan B, A kan zijn vorderingsrecht slechts jegens B geldend maken en
niet tegen bijv. de oom van B.
Eigendom is een absoluut recht, het wordt gehandhaafd jegens iedereen. In het eigendomsrecht
staat de eigenaar tegenover de rest van de wereld. Dit absolute karakter v/d eigendom heeft twee
aspecten: exclusiviteit en gevolg (droit de suite).
Eigendom is een exclusief recht. De eigenaar behoeft niet de dulden dat een ander gebruikmaakt van
de zaak.
Eigendom heeft ‘gevolg’. Eigendomsrecht blijft op de zaak rusten ook al raakt zij in andere handen.
Als A’s fiets gestolen wordt door X, blijft A eigenaar. A kan m.b.v. een eigendomsvordering
(revindicatie) zijn eigendom ‘vervolgen’ onder X (Art. 5:2).
1.2.2 Zakelijke en persoonlijke rechten
Een zakelijk recht is een recht op een zaak (stoffelijk object; Art. 3:2). (eigendomsrecht)
Een persoonlijk recht is een aanspraak jegens een bepaalde persoon. (vorderingsrecht)
Enerzijds is een zakelijk recht steeds ook een rechtsbetrekking tussen de rechthebbende en andere
personen, anderzijds geven vele persoonlijke rechten ook ‘recht op een zaak’. Wie een fiets in
bruikleen heeft, heeft weliswaar slechts een persoonlijk recht, maar niettemin ‘recht op de fiets’.
Zakelijke rechten zijn anders dan persoonlijke rechten onderworpen aan twee beginselen:
- Individualiseringsprincipe.
- Eenheidsbeginsel.
1.2.3 Individualisering
Eigendom van uitsluitend naar soort en hoeveelheid bepaalde zaken is niet mogelijk (Art. 3:84 lid 2).
Kan A eigenaar zijn van 2 fietsen? Ja en nee. Ja, wanneer A de fietsen heeft gekocht en deze aan hem
Inhoud
Hoofdstuk 1............................................................................................................................................4
1.2 Eigendom en vorderingsrecht.......................................................................................................4
1.2.1 Absolute en relatieve rechten................................................................................................4
1.2.2 Zakelijke en persoonlijke rechten...........................................................................................4
1.2.3 Individualisering.....................................................................................................................4
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................5
2.1 De totstandkoming van obligatoire overeenkomsten...................................................................5
2.2 Aanbod en aanvaarding................................................................................................................5
2.2.1 Twee afwijkende vormen van het aanbod: het vrijblijvend en het onherroepelijk aanbod...5
II.2.2 Op welk tijdstip komt de overeenkomst tot stand?...............................................................6
2.3 Handelingsbekwaamheid..............................................................................................................6
2.4 Wil of verklaring?..........................................................................................................................7
2.4.1 Geestelijke stoornis; Art. 3:34................................................................................................8
2.4.2 Het vertrouwensbeginsel; Art. 3:35.......................................................................................8
2.4.3 Samenloop van Art. 3:33, 3:34 en 3:35..................................................................................9
2.5 De ongeoorloofde overeenkomst.................................................................................................9
2.6 Dwaling.......................................................................................................................................10
2.6.1 Samenvatting.......................................................................................................................12
2.7 Bedrog........................................................................................................................................12
2.8 Bedreiging...................................................................................................................................13
2.9 Misbruik van omstandigheden...................................................................................................13
2.10 Nietigheid en vernietigbaarheid...............................................................................................13
2.10.1 Uitoefening v/h beroep op vernietigbaarheid....................................................................14
2.10.2 Het gevolg van nietigheid (van rechtswege dan wel na vernietiging).................................14
Hoofdstuk 4..........................................................................................................................................14
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................14
6.1 Rechten van de schuldeiser bij niet-nakoming door de schuldenaar..........................................14
6.2 Nakoming; opeisbaarheid...........................................................................................................15
6.3 Schadevergoeding: toerekenbare tekortkoming (wanprestatie).................................................15
6.4 Niet-toerekenbare tekortkoming (overmacht)............................................................................16
6.4.1 De gevolgen van overmacht.................................................................................................18
6.5 Verzuim en ingebrekestelling......................................................................................................18
, 6.5.1 Het intreden van verzuim.....................................................................................................18
6.5.2 De gevolgen van het verzuim...............................................................................................19
6.5.3 Is nakoming mogelijk nadat het verzuim is ingetreden?......................................................19
6.6 Opschorting en ontbinding.........................................................................................................19
6.6.1 Exceptio non adimpleti contractus.......................................................................................20
6.6.2 Ontbinding...........................................................................................................................20
6.6.3 De gevolgen van ontbinding.................................................................................................21
Hoofdstuk 7..........................................................................................................................................21
7.1 Onrechtmatige daad...................................................................................................................21
7.1.1 Onrechtmatige daad en tekortkoming.................................................................................22
***7.1.2 Samenloop van onrechtmatige daad en tekortkoming ***............................................22
7.2 Wanneer is een daad onrechtmatig?.........................................................................................22
7.2.1 De verhouding tussen de verschillende onrechmatigheidscriteria......................................24
7.2.2 Rechtvaardigingsgronden....................................................................................................24
7.2.3 Het relatieve karakter van de onrechtmatigheid..................................................................25
7.2.4 Inbreuk op een recht............................................................................................................25
7.2.5 Strijd met een wettelijke plicht............................................................................................25
7.2.6 Strijd met maatschappelijke betamelijkheid........................................................................26
7.2.7 De correctie Langemeijer.....................................................................................................26
7.3 Toerekening................................................................................................................................27
7.4 Persoonlijke en kwalitatieve aansprakelijkheid...........................................................................28
7.4.1 Aansprakelijkheid voor kinderen..........................................................................................28
7.4.2 Aansprakelijkheid voor ondergeschikten.............................................................................28
7.4.3 Aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikten......................................................................29
7.4.4 Aansprakelijkheid voor vertegenwoordigers........................................................................29
7.4.5 Aansprakelijkheid voor roerende zaken...............................................................................29
7.4.6 Aansprakelijkheid voor opstallen.........................................................................................29
7.4.7 ‘Tenzij’..................................................................................................................................30
7.4.8 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen...........................................................................30
7.4.9 Aansprakelijkheid voor dieren.............................................................................................30
7.4.10 Aansprakelijkheid voor producten.....................................................................................30
Hoofdstuk 9..........................................................................................................................................31
9.1 Schadevergoeding.......................................................................................................................31
9.2 Vermogensschade en ander nadeel............................................................................................31
9.2.1 Positief en negatief belang...................................................................................................31
9.2.2 Hoe de schade vast te stellen: concreet of abstract?...........................................................32
, 9.3 Causaal verband.........................................................................................................................33
9.3.1 Oorzaak en gevolg: sine qua non-verband...........................................................................33
9.3.2 Proportionele aansprakelijkheid..........................................................................................34
9.3.3 Oorzaak en gevolg: toerekening Art. 6:98............................................................................34
9.4 Alternatieve causaliteit...............................................................................................................34
9.5 Voordeelstoerekening.................................................................................................................35
9.6 Medeschuld en eigen schuld......................................................................................................36
9.7 Vorm van schadevergoeding.......................................................................................................37
9.8 Matiging van de verplichting tot schadevergoeding...................................................................37
Hoofdstuk 10........................................................................................................................................37
10.1 Overdracht................................................................................................................................37
10.1.1 De vereisten voor een geldige overdracht.........................................................................38
10.1.2 Levering.............................................................................................................................38
10.1.3 Krachtens geldige titel........................................................................................................39
10.1.4 Wat is de relatie tussen titel en levering............................................................................39
10.1.5 Titelgebreken.....................................................................................................................40
10.1.6 Beschikkingsbevoegdheid..................................................................................................40
10.2 Levering van onroerende zaken................................................................................................41
10.2.1 Het individualiseringsvereiste............................................................................................42
10.2.2 Bescherming van latere verkrijgers....................................................................................42
10.2.3 Bescherming tegen onvolledigheid en onjuistheid v/d inschrijving in de registers............42
10.3 Levering van roerende zaken....................................................................................................43
10.3.1 Levering door bezitsverschaffing........................................................................................43
10.3.2 Bezit en houderschap........................................................................................................43
10.3.3 Hoe wordt bezit verschaft?................................................................................................44
10.3.4 Levering onder eigendomsvoorbehoud.............................................................................45
10.3.5 Een voorschot op art. 3:86.................................................................................................45
10.3.6 Relativering van de bezitsoverdracht per constitutum possessorium................................45
10.3.7 Overdracht van bezit en overdracht van eigendom vergeleken.........................................45
10.3.8 Kan een houder bezit verschaffen?....................................................................................46
10.3.9 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde....................................................................46
10.3.10 Vereisten voor een beroep op art. 3:86 lid 1....................................................................46
10.3.11 Het gevolg van een geslaagd beroep op art. 3:86 lid 1....................................................47
10.3.12 Gestolen zaken; het derde lid van art. 3:86......................................................................47
10.4 Levering van vorderingen op naam...........................................................................................48
10.4.1 Consequenties v/d dubbele eis van art. 3:94 lid 1: akte en mededeling............................49
, 10.4.2 Het dubbele karakter van de cessie...................................................................................49
10.4.3 Verkrijging van een beschikkingsonbevoegde....................................................................49
Hoofdstuk 1
1.2 Eigendom en vorderingsrecht
Eigendom en vorderingsrecht zijn de grondvormen van het vermogensrecht. Een confrontatie van
eigendom en vorderingsrecht brengt de belangrijkste breuklijnen van het vermogensrecht aan het
licht.
1.2.1 Absolute en relatieve rechten
Vorderingsrecht is relatief. Is een rechtsbetrekking tussen twee bepaalde personen: schuldeiser en
schuldenaar.
A heeft 1.000 euro uitgeleend aan B, A kan zijn vorderingsrecht slechts jegens B geldend maken en
niet tegen bijv. de oom van B.
Eigendom is een absoluut recht, het wordt gehandhaafd jegens iedereen. In het eigendomsrecht
staat de eigenaar tegenover de rest van de wereld. Dit absolute karakter v/d eigendom heeft twee
aspecten: exclusiviteit en gevolg (droit de suite).
Eigendom is een exclusief recht. De eigenaar behoeft niet de dulden dat een ander gebruikmaakt van
de zaak.
Eigendom heeft ‘gevolg’. Eigendomsrecht blijft op de zaak rusten ook al raakt zij in andere handen.
Als A’s fiets gestolen wordt door X, blijft A eigenaar. A kan m.b.v. een eigendomsvordering
(revindicatie) zijn eigendom ‘vervolgen’ onder X (Art. 5:2).
1.2.2 Zakelijke en persoonlijke rechten
Een zakelijk recht is een recht op een zaak (stoffelijk object; Art. 3:2). (eigendomsrecht)
Een persoonlijk recht is een aanspraak jegens een bepaalde persoon. (vorderingsrecht)
Enerzijds is een zakelijk recht steeds ook een rechtsbetrekking tussen de rechthebbende en andere
personen, anderzijds geven vele persoonlijke rechten ook ‘recht op een zaak’. Wie een fiets in
bruikleen heeft, heeft weliswaar slechts een persoonlijk recht, maar niettemin ‘recht op de fiets’.
Zakelijke rechten zijn anders dan persoonlijke rechten onderworpen aan twee beginselen:
- Individualiseringsprincipe.
- Eenheidsbeginsel.
1.2.3 Individualisering
Eigendom van uitsluitend naar soort en hoeveelheid bepaalde zaken is niet mogelijk (Art. 3:84 lid 2).
Kan A eigenaar zijn van 2 fietsen? Ja en nee. Ja, wanneer A de fietsen heeft gekocht en deze aan hem
